Wersja do druku

NIEPEŁNOSPRAWNI A OTOCZENIE
Powszechnie wiadomo, że po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej jej fundusze
strukturalne będą dostępne od daty naszej akcesji. Dlatego coraz więcej osób
niepełnosprawnych zastanawia się, co dzięki temu zyskają i jak zmieni się ich życie?
Funduszem, który zajmuje się wspieraniem osób niepełnosprawnych, jest Europejski Fundusz
Społeczny. EFS został stworzony w celu wspierania wspólnotowej polityki społecznej. Ma
on za zadanie zwiększanie równości szans w dostępie do rynku pracy dla wszystkich kategorii
społecznych, w tym osób niepełnosprawnych. Pieniądze z Narodowego Funduszu
Społecznego przeznaczane są na integrację osób niepełnosprawnych na otwartym rynku pracy.
Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych współpracuje z NFS
i odpowiedzialny jest za wybór właściwych programów dla osób niepełnosprawnych. Projekty
te obejmują między innymi szkolenia, których głównym celem będzie podniesienie
zawodowych możliwości i kwalifikacji osób niepełnosprawnych oraz dostosowanie tych
kwalifikacji do potrzeb lokalnych rynków pracy. Celem projektów jest również rozwijanie
różnych form zatrudnienia niepełnosprawnych oraz rozwiązań i usług, pomagających podjęcie
pracy tym osobom. Odbiorcami pomocy, udzielanej dzięki realizacji projektów, będą mogły
być pojedyncze osoby niepełnosprawne. Drugą grupę stanowią odbiorcy instytucjonalni, tacy
jak np. powiatowe urzędy pracy, urzędy starostów czy Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie.
Z okazji 10. rocznicy przyjęcia przez ONZ Zasad Wyrównywania Szans Osób
Niepełnosprawnych, Rada Unii Europejskiej ogłosiła rok 2003 Europejskim Rokiem
Niepełnosprawnych. Głównymi celami, stawianymi społeczności europejskiej, są:
podniesienie świadomości prawnej osób sprawnych inaczej, obrona przed dyskryminacją,
promowanie równości w życiu społecznym i edukacji, przeciwdziałanie społecznej
marginalizacji. W Unii Europejskiej jest 37 mln niepełnosprawnych osób, a po wstąpieniu
do wspólnoty krajów członkowskich ta liczba zwiększy się do 50 mln, dlatego Unia
Europejska podjęła stosowne kroki, w celu jest wyrównywania różnic w wygodzie życia osób
z niepełnosprawnością w każdym z państw członkowskich. W Polsce jest ponad 5 milionów
osób niepełnosprawnych, którym patron medialny – Telewizja Polska S.A. – proponuje
niezależność i pełną integrację, likwidując wszelkie przejawy dyskryminacji i nietolerancji.
Ludzie zdrowi często nie są obojętni na los niepełnosprawnych. W latach 70.
w Filharmonii Narodowej w Warszawie została zapoczątkowana niezwykła akcja. Co rok z
okazji Świąt Bożego Narodzenia specjalnie wynajęty autobus komunikacji miejskiej dowozi
ludzi niepełnosprawnych na odbywające się w filharmonii koncerty kolęd. Później następuje
dzielenie się opłatkiem i wręczanie sobie upominków przy jasełkach. Organizowane
są również wyjazdy w plener lub na przyjęcia. Każda chwila wspólnie spędzonego czasu jest
dla niepełnosprawnych wielkim przeżyciem, na które nierzadko muszą czekać nawet kilka
miesięcy. Między wolontariuszami i ich podopiecznymi nawiązują się przyjaźnie i czują się
jak wielka rodzina. Wydarzenia te możemy zobaczyć w krótkometrażowym filmie Krzysztofa
Rzączyńskiego i Roberta Kamyka pt. „Autobus przyjedzie znowu”.
Bardzo ważną postacią w życiu ludzi, szczególnie niepełnosprawnych jest Jan Paweł
II. Ojciec Święty już od wielu lat stara się pomagać wszystkim, a w szczególności biednym
i cierpiącym. Sam papież również choruje, na nieuleczalną chorobę Parkinsona. Jak sam
mówi, cierpienie mobilizuje go i dodaje mu sił do niesienia jeszcze większej pomocy
cierpiącym i niepełnosprawnym. Lecz w ostatnich latach choroba zaczyna coraz bardziej
mu dokuczać, ma coraz większe problemy z poruszaniem się o własnych siłach. Nawet
zaczyna korzystać ze specjalnego wózka, który ułatwia mu poruszanie się. Mimo to, podczas
swoich zagranicznych pielgrzymek spotyka się z chorymi i niepełnosprawnymi, aby nauczać
i pokrzepiać swoją obecnością.
Aby ułatwić życie osobom poruszającym się na wózkach inwalidzkich,
Komunikacyjny Związek Komunalny Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego rozpoczął
kupowanie nowych autobusów, przystosowanych do przewozu takich osób. Z roku na rok
pojawia się ich coraz więcej. KZK GOP stara się tak układać rozkład jazdy tych autobusów,
aby kursowały na różnych liniach. Został także poruszony problem bezpłatnego transportu
dla niepełnosprawnych uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Głównym celem jest
unormowanie zasad dotyczących bezpłatnego przewozu dzieci niepełnosprawnych, które
uczęszczają do szkół ponadgimnazjalnych, a z racji swoich chorób nie mogą korzystać
z publicznych i ogólnie dostępnych środków komunikacji.
Przemieszczanie się samochodem specjalnie przystosowanym dla osób
niepełnosprawnych jest bardzo ważny. Niestety w dalszym ciągu w Polsce tylko Fiat
produkuje dla nich specjalnie wyposażone samochody. Inne, nieliczne firmy motoryzacyjne
ograniczają się jedynie do udzielenia rabatu na zakup auta. Fiatowski program "Autonomy Swoboda Ruchu" działa w Polsce od 1998 roku. Pojazdy tej firmy dla niepełnosprawnych
przygotowuje warszawska spółka Efektor, która wyposaża pojazdy w osprzęt adaptacyjny
włoskiej firmy Guidosimplex s.n.c. di Venturini G.&C. Takie samochody są niestety droższe
od standardowych modeli. Fiat udziela jednak na ich zakup specjalne rabaty. Na zakup
małych aut z segmentu A i B wynosi on 10% kwoty, na większe, z segmentów C oraz D –
13%, a na dostawcze 15 %. Upust cenowy przysługuje zarówno osobom niepełnosprawnym,
jak i ich rodzinom. Oprócz firmy Efektor tego typu usługami zajmuje się kilkanaście innych
warsztatów. Firmy te proponują klientom tańsze urządzenia produkcji krajowej, jednak
montaż ich w nowych autach może spowodować utratę gwarancji fabrycznej. Po wyłączeniu
urządzeń adaptacyjnych auto bez przeszkód może być eksploatowane przez sprawną osobę.
Jeszcze jedną, równie ważną lub może i najważniejszą rolę w życiu
niepełnosprawnych odgrywa internet. Jak sami mówią – pomaga im zdobywać wiedzę, nowe
znajomości, a także pracę, o którą tak ciężko nawet osobom w pełni zdrowym. Internet jest
dla nich oknem na świat. Nie tylko pomaga poprawić warunki materialne, ale także ułatwia
zdobycie nowych znajomości, informacji z kraju czy ze świata. Przede wszystkim pozwala
ludziom niepełnosprawnym na anonimowość, która przynajmniej na chwilę daje im poczucie
normalności.
SPORT SPOSOBEM NA ŻYCIE
Bardzo często zdarza się, że niepełnosprawni są traktowani jak osoby drugiej
kategorii. Postanowili jednak z tym walczyć. Chcą być traktowani jak pełnowartościowi
ludzie i funkcjonować jak wszyscy inni. Już od kilku lat niepełnosprawni podejmują walkę
z tymi przekonaniami. Jedną z takich barier, która była niemożliwa do przekroczenia, był
sport. Zaczęto zakładać specjalne ośrodki, które miały na celu poprawić ich sprawność
fizyczną. Aby uhonorować ciężką pracę, jaką musieli wykonać niepełnosprawni, zaczęto
organizować różne zawody sportowe, w których mogli między sobą rywalizować. Był to dla
nich rodzaj zabawy. Powstała także Paraolimpiada, na którą przyjeżdżali najlepsi
niepełnosprawni sportowcy z krajów całego świata. Dla nich to nie jest zwykła olimpiada,
lecz ich całe życie. Nareszcie mogą się w czymś sprawdzić i osiągnąć więcej niż zwykli
zdrowi ludzie. Nie chodzi im o rywalizację, lecz o pokonywanie ograniczeń i satysfakcję
z osiągniętego wyniku. W Polsce jak i w innych krajach Paraolimpiady nie cieszyły się
wielkim zainteresowaniem i pozostawały w cieniu Olimpiady. Zmieniło się to jednak, gdy
polscy paraolimpijczycy przywieźli 53 medale. Zainteresowanie tymi zawodami ogromnie
wzrosło. Wielkim zaskoczeniem było to, że nasi niepełnosprawni sportowcy są w światowej
czołówce.
Kolejną z takich imprez będzie Paraolimpiada w Atenach w 2004 roku. Spotkają się
najlepsi sportowcy, by rywalizować między sobą w XIII Igrzyskach Paraolimpijskich.
Generalną ideą Igrzysk Paraolimpijskich jest możliwie jak najściślejsze przestrzeganie zasad
poszczególnych dyscyplin olimpijskich. W zawodach uczestniczyć będzie około 4000
zawodników ze 130 krajów. Chcąc zapewnić wszystkim równe szanse w igrzyskach,
postanowiono, że odbędą się one na tych samych obiektach, co Igrzyska Olimpijskie. Także
wioska paraolimpijska będzie częścią wioski olimpijskiej. Po raz pierwszy w historii
zrezygnowano z pokrywania przez zawodników kosztów uczestnictwa. Dzięki temu gestowi
organizatorzy mają nadzieję na zminimalizowanie różnic między uczestnikami Igrzysk
Olimpijskich i Paraolimpijskich. Po raz pierwszy też organizacją obu imprez zajmie się
ten sam Komitet Organizacyjny Igrzysk Olimpijskich.