Lectio z komentarzem Mt 4,1-11

6
i rzekł Mu: «Jeśli jesteś Synem Bożym, rzuć się w dół, jest przecież
napisane: Aniołom swoim rozkaże o tobie, a na rękach nosić cię będą, byś
przypadkiem nie uraził swej nogi o kamień».
Odrzekł mu Jezus: «Ale jest napisane także: Nie będziesz wystawiał na
próbę Pana, Boga swego».
7
Ta pokusa jest chyba najbardziej perfidna. Opiera się na fragmencie z Pisma Świętego.
Jezus nie próbuje nadać mu innego sensu, ale przeciwstawia mu inny fragment. Daje
przez do zrozumienia jak bardzo ważne jest zdawać sobie sprawę z całości Pisma
Świętego.
8
9
Jeszcze raz wziął Go diabeł na bardzo wysoką górę, pokazał Mu wszystkie
królestwa świata oraz ich przepych
i rzekł do Niego: «Dam Ci to wszystko, jeśli upadniesz i oddasz mi pokłon».
Tylko Mateusz o niej mówi. Prawdopodobnie góra jest znów aluzją do nowego
Mojżesza: Na górze Nebo Bóg pozwolił Mojżeszowi zobaczyć ziemię obiecaną, do której
jednak nie było mu dane wejść (Pwt 34,1-4). Jezus natomiast widzi wszystkie królestwa
świata i otrzyma (nie od Szatana, ale od Boga) pełną władzę nad całym wszechświatem
(28,18).
10
Na to odrzekł mu Jezus: «Idź precz, szatanie! Jest bowiem napisane: Panu,
Bogu swemu, będziesz oddawał pokłon i Jemu samemu służyć będziesz».
św. Cyryl Jerozolimski (†386): Jednakże, najdrożsi bracia, przy tej pokusie Pana
winniśmy jeszcze coś innego wziąć pod uwagę, a mianowicie, iż Pan, kuszony przez
szatana, odpowiada mu tekstami Pisma Świętego. Choć bowiem mocą tego Słowa, jakim
sam był, mógł swego kusiciela wtrącić w przepaść, jednakże nie okazuje mocy swej
potęgi, lecz tylko powołuje się na nakazy Pisma Bożego, aby dać nam przykład swej
cierpliwości, to znaczy abyśmy ilekroć od złych ludzi coś cierpimy, pobudzali się raczej
do czerpania nauki z Pisma Świętego niż do zemsty. Pomyślcie, jak wielka jest
cierpliwość Boga, a jak wielka jest nasza niecierpliwość. Jeśli jaka zniewaga lub
przykrość nas rozdrażni, wybuchamy gniewem i albo się mścimy - jeśli możemy - albo
też przynajmniej grozimy. Oto Pan zniósł cierpliwie wrogość szatana i odpowiedział mu
łagodnymi słowy. Znosi tego, którego mógł ukarać, i to jest większą Jego chwałą, iż
swego wroga nie zniszczył, lecz cierpliwością swoją pokonał.
11
Wtedy opuścił Go diabeł, a oto aniołowie przystąpili i usługiwali Mu.
Diabeł zwyciężony wycofuje się. Mateusz nie zapowiada nowego momentu walki z
szatanem, jak czyni to Łukasz (4,13).
Szczegół odnośnie aniołów znajduje się także u Marka. Łukasz natomiast umieszcza go
nie tutaj lecz podczas agonii Jezusa, to znaczy podczas innego silnego momentu
doświadczenia pokusy (Łk 22,43; J 12,29).
Nerses Sznorhali (†1173): Dzięki potrójnemu zwycięstwu w czasie Twego kuszenie na
pustyni spraw, abym i ja zwyciężył złośliwego Księcia i Tyrana niewidzialnego, abym
zdeptał, idąc za Twymi przykazaniami, węża i żmiję, abym stopami potrzaskał głowę
wijącego się Smoka.
I NIEDZIELA WIELKIEGO POSTU (A) MT 4,1-11
I: Rdz 2,7-9;3,1-7; II: Rz 5,12-19
1
Wtedy Duch wyprowadził Jezusa na pustynię, aby był kuszony przez diabła.
A gdy przepościł czterdzieści dni i czterdzieści nocy, odczuł w końcu głód.
3
Wtedy przystąpił kusiciel i rzekł do Niego: «Jeśli jesteś Synem Bożym,
powiedz, żeby te kamienie stały się chlebem».
4
Lecz On mu odparł: «Napisane jest: Nie samym chlebem żyje człowiek, lecz
każdym słowem, które pochodzi z ust Bożych».
5
Wtedy wziął Go diabeł do Miasta Świętego, postawił na narożniku świątyni
6
i rzekł Mu: «Jeśli jesteś Synem Bożym, rzuć się w dół, jest przecież
napisane: Aniołom swoim rozkaże o tobie, a na rękach nosić cię będą, byś
przypadkiem nie uraził swej nogi o kamień».
7
Odrzekł mu Jezus: «Ale jest napisane także: Nie będziesz wystawiał na
próbę Pana, Boga swego».
8
Jeszcze raz wziął Go diabeł na bardzo wysoką górę, pokazał Mu wszystkie
królestwa świata oraz ich przepych
9
i rzekł do Niego: «Dam Ci to wszystko, jeśli upadniesz i oddasz mi pokłon».
10
Na to odrzekł mu Jezus: «Idź precz, szatanie! Jest bowiem napisane: Panu,
Bogu swemu, będziesz oddawał pokłon i Jemu samemu służyć będziesz».
11
Wtedy opuścił Go diabeł, a oto aniołowie przystąpili i usługiwali Mu.
2
SAMUEL DORASTAŁ, A PAN BYŁ Z NIM. NIE POZWOLIŁ UPAŚĆ ŻADNEMU JEGO SŁOWU NA ZIEMIĘ / / SAMUEL DORASTAŁ, A PAN BYŁ Z NIM. NIE POZWOLIŁ UPAŚĆ ŻADN (1Sm 3:19)
1
Wtedy Duch wyprowadził Jezusa na pustynię, aby był kuszony przez diabła.
Pwt 8:2 Pamiętaj na wszystkie drogi, którymi cię prowadził Pan, Bóg twój, przez
te czterdzieści lat na pustyni, aby cię utrapić, wypróbować i poznać, co jest w
twym sercu; czy strzeżesz Jego nakazu, czy też nie.
Hbr 2:18 W czym bowiem sam cierpiał będąc doświadczany, w tym może przyjść
z pomocą tym, którzy są poddani próbom.
2
A gdy przepościł czterdzieści dni i czterdzieści nocy, odczuł w końcu głód.
Wj 34:28 I był tam Mojżesz u Pana czterdzieści dni i czterdzieści nocy, i nie jadł
chleba, i nie pił wody. I napisał na tablicach słowa przymierza - Dziesięć Słów.
3
Wtedy przystąpił kusiciel i rzekł do Niego: «Jeśli jesteś Synem Bożym,
powiedz, żeby te kamienie stały się chlebem».
Mt 27:40 mówiąc: «Ty, który burzysz przybytek i w trzech dniach go
odbudowujesz, wybaw sam siebie; jeśli jesteś Synem Bożym, zejdź z krzyża!»
Ps 2:7 Ogłoszę postanowienie Pana: Powiedział do mnie: «Tyś Synem moim, Ja
Ciebie dziś zrodziłem.
1Tes 3:5 Dlatego nie mogąc tego dłużej znosić, posłałem go, aby zbadał wiarę
waszą, czy przypadkiem nie zwiódł was kusiciel i czy trud nasz nie okazał się
daremny.
4
Lecz On mu odparł: «Napisane jest: Nie samym chlebem żyje człowiek, lecz
każdym słowem, które pochodzi z ust Bożych».
Pwt 8:3 Utrapił cię, dał ci odczuć głód, żywił cię manną, której nie znałeś ani ty,
ani twoi przodkowie, bo chciał ci dać poznać, że nie samym tylko chlebem żyje
człowiek, ale człowiek żyje wszystkim, co pochodzi z ust Pana.
Mdr 16:26 ...by pojęli Twoi, Panie, umiłowani synowie, że nie urodzaj plonów
żywi człowieka, lecz słowo Twoje utrzymuje ufających Tobie.
5
Wtedy wziął Go diabeł do Miasta Świętego, postawił na narożniku świątyni
i rzekł Mu: «Jeśli jesteś Synem Bożym, rzuć się w dół, jest przecież
napisane: Aniołom swoim rozkaże o tobie, a na rękach nosić cię będą, byś
przypadkiem nie uraził swej nogi o kamień».
Ps 91:11 bo swoim aniołom dał rozkaz o tobie, aby cię strzegli na wszystkich
twych drogach. 12 Na rękach będą cię nosili, abyś nie uraził swej stopy o
kamień.
6
7
Odrzekł mu Jezus: «Ale jest napisane także: Nie będziesz wystawiał na
próbę Pana, Boga swego».
Pwt 6:16 Nie będziecie wystawiali na próbę Pana, Boga waszego, jak
wystawialiście Go na próbę w Massa.
8
Jeszcze raz wziął Go diabeł na bardzo wysoką górę, pokazał Mu wszystkie
królestwa świata oraz ich przepych
Pwt 34:1 Mojżesz wstąpił ze stepów Moabu na górę Nebo, na szczyt Pisga,
naprzeciw Jerycha. Pan zaś pokazał mu całą ziemię Gilead aż po Dan, 2 całą Neftalego, ziemię Efraima i Manassesa, całą krainę Judy aż po Morze
Zachodnie, 3 Negeb, okręg doliny koło Jerycha, miasta palm, aż do Soaru. 4
Rzekł Pan do niego: «Oto kraj, który poprzysiągłem Abrahamowi, Izaakowi i
Jakubowi tymi słowami: Dam go twemu potomstwu. Dałem ci go zobaczyć
własnymi oczami, lecz tam nie wejdziesz».
Mt 16:26 Cóż bowiem za korzyść odniesie człowiek, choćby cały świat zyskał, a
na swej duszy szkodę poniósł? Albo co da człowiek w zamian za swoją duszę?
9
i rzekł do Niego: «Dam Ci to wszystko, jeśli upadniesz i oddasz mi pokłon».
Mt 28:18 Wtedy Jezus podszedł do nich i przemówił tymi słowami: «Dana Mi jest
wszelka władza w niebie i na ziemi.
10
Rz 5: 18 A zatem, jak przestępstwo jednego sprowadziło na wszystkich ludzi
wyrok potępiający, tak czyn sprawiedliwy Jednego sprowadza na wszystkich
ludzi usprawiedliwienie dające życie. 19 Albowiem jak przez nieposłuszeństwo
jednego człowieka wszyscy stali się grzesznikami, tak przez posłuszeństwo
Jednego wszyscy staną się sprawiedliwymi. (II czytanie, frgm)
Łk 22:41 A sam oddalił się od nich na odległość jakby rzutu kamieniem, upadł na
kolana i modlił się 42 tymi słowami: «Ojcze, jeśli chcesz, zabierz ode Mnie ten
kielich! Jednak nie moja wola, lecz Twoja niech się stanie!» 43 Wtedy ukazał
Mu się anioł z nieba i umacniał Go.
SAMUEL DORASTAŁ, A PAN BYŁ Z NIM. NIE POZWOLIŁ UPAŚĆ ŻADNEMU JEGO SŁOWU NA ZIEMIĘ / / SAMUEL DORASTAŁ, A PAN BYŁ Z NIM. NIE POZWOLIŁ UPAŚĆ ŻADN (1Sm 3:19)
Marek prezentuje scenę kuszenia Jezusa w dwóch syntetycznych wersetach. Mateusz i
Łukasz, natomiast, rozwijają temat kuszenia w sposób teologiczny. W ten sposób ci
ostatni chcą przestrzec chrześcijańskich czytelników przed iluzjami i pokusami.
W jaki sposób kuszony Jezus może stać się wzorem dla chrześcijan? Łukasz (3,38)
przedstawia go jako nowego Adama, który odrzuca pokusę; Mateusz natomiast,
prezentuje go jako tego który ponownie przeżywa w sobie historię Izraela, w
szczególności wyjście z Egiptu i kuszenie na pustyni. Jezus w odróżnieniu od swojego
narodu, wychodzi zwycięsko z próby; swoją siłę czerpie ze Słowa Bożego. To znaczy, iż
dla Mateusza człowiek uważny na Słowo Boże może i powinien odrzucić iluzje i pokusy,
by słuchać i naśladować Jezusa.
1
2
Wtedy Duch wyprowadził Jezusa na pustynię, aby był kuszony przez diabła.
A gdy przepościł czterdzieści dni i czterdzieści nocy, odczuł w końcu głód.
Podaje tylko Mateusz, który prawdopodobnie odwołuje się do postu Mojżesza, kiedy
zostały napisane tablice kamienne z przykazaniami (Wj 34,28): Jezus to nowy Mojżesz
który przygotowuje się do ogłoszenia nowego prawa.
3
Wtedy przystąpił kusiciel i rzekł do Niego: «Jeśli jesteś Synem Bożym,
powiedz, żeby te kamienie stały się chlebem».
Starożytni przypisywali takie umiejętności czarownikom, którzy twierdzili, że potrafią
zamienić się w zwierzęta lub przekształcić różne przedmioty, np. kamienie zmienić w
chleb. Wielu Żydów żyło nadzieją na nowe Wyjście z Egiptu, które poprowadzi nowy
Mojżesz - całego obrazu miała dopełnić nowa manna lub chleb z nieba. Diabeł pragnie,
by Jezus dostosował się do ówczesnych oczekiwań.
4
Lecz On mu odparł: «Napisane jest: Nie samym chlebem żyje człowiek, lecz
każdym słowem, które pochodzi z ust Bożych».
Na to odrzekł mu Jezus: «Idź precz, szatanie! Jest bowiem napisane: Panu,
Bogu swemu, będziesz oddawał pokłon i Jemu samemu służyć będziesz».
Pwt 6:13 Będziesz się bał Pana, Boga swego, będziesz Mu służył i na Jego imię
będziesz przysięgał.
W odróżnieniu od Łukasza, Mateusz cytuje całą drugą część Pwt 8,3. Łatwo to
wytłumaczyć: dla Mateusza celem opowiadania jest ukazanie, że potrzeba oprzeć się na
Słowie Bożym aby mieć siłę do pokonania pokus.
11
To tradycyjna nazwa Jerozolimy. Diabeł zabrał Jezusa do części świątyni, z której
rozciągał się widok na głęboką dolinę. Upadek z tego miejsca oznaczałby pewną śmierć.
Wtedy opuścił Go diabeł, a oto aniołowie przystąpili i usługiwali Mu.
Jk 4:7 Bądźcie więc poddani Bogu, przeciwstawiajcie się natomiast diabłu, a
ucieknie od was.
5
Wtedy wziął Go diabeł do Miasta Świętego, postawił na narożniku świątyni