A – 06. Niedz. Wielkanocna – J 14,15-21

A – 06. Niedz. Wielkanocna – J 14,15-21
KONTEKST/TàO: zob. A – 05. Niedz. Wielkanocna
Ostatnia Wieczerza ĺ App/uczniowie przeĪywają trwogĊ, niepokój, zamĊt. JX nakazuje
wierzyü, ufaü ĺ mają wáaĞciwie widzieü
ĺ czasowniki: ΌΉΝΕνΝ - kontemplacja, zauwaĪenie spraw dostĊpnych tylko dla wierzących
i ϳΕΣΝ – dostrzegaü (coĞ co siĊ dokonaáo ale trwa – perfectum theologicum) ĺ kaĪą
widzieü/rozumieü gáĊbiej: - JX i Ojciec są jedno
- JX jest droga do Ojca
- wejrzeü w tajemnicĊ JX
ĺ cykl mów poĪegnalnych (J 13-17) myĞl rozwija siĊ koncentrycznie i czĊsto powraca ten sam
temat ubogacony nowymi aspektami. Mowy te:
- przygotowują uczniów na odejĞcie JX
- wyjaĞniają sens Īycia JX
- przygotowują do ponownego tryumfu chwaáy JX
Kontekst poprzedzający: JX pociesza swoich uczniów pouczając ich o swojej drodze do
Boga, do Ojca (J 14,1-14)
w. 15
* miáujecie Φ·΅ΔΣΝ – miáowaü, kochaü
w NT – to nie przejĞciowe uczucia i nie miáoĞü erotyczna lecz bezinteresowna, gáĊboka
miáoĞü Boga, ofiarna miáoĞü JX do Ojca i uczniów; miáoĞü wiernych do Boga i siebie.
Tu: uczniowie mają miáowaü JX – testem jest zachowywanie przykazaĔ (przykazania = test)
* przykazania πΑΘΓΏφ – polecenie, rozkaz, nakaz, przepis
= hebr. micewah
– w NT nakaz prawa
– w pismach Ğw. Jana ten hebr. termin jest oddany przez ΑϱΐΓΖ –
prawo, norma, zasada.
u Jana termin ΑϱΐΓΖ jest uĪywany pejoratywnie zaĞ πΑΘΓΏφȱoznaczaá
1.
misjĊ zleconą przez Ojca Synowi (10,15; 15,10)
2.
przykazanie Jezusa dane uczniom (13,34; 14,15.21)
- w Ew Jana termin ten b. czĊsto powiązany jest terminem miáoĞü – stąd idzie raczej nie
tyle o przepisy moralne lecz o caáa naukĊ JX (tu przykazania = nauka JX)
* zachowywaü Θ΋ΕνΝ – strzec ĺ wiernoĞü, posáuszeĔstwo oraz staáoĞü w wypeánianiu
przykazaĔ. MiáoĞü l przykazania (nauka JX)
w. 16
jeĪeli uczniowie wypeánią ten warunek JX poprosi Ojca…
* prosiü πΕΝΘΣΝ – czas przyszáy – orĊdownictwo JX
* innego ΩΏΏΓΖ – tzn. Īe juĪ jakiĞ jest: - JX w swej misji historycznej
- JX uwielbiony Īyjący w chwale Boga (1J 2,1 Rzecznik)
tzn. 1. Paraklet nastĊpca Jezusa (Duch ĝwiĊty)
2.
Paraklet dziaáający równoczeĞnie z Jezusem uwielbionym. Dziaáanie Chrystusa bĊdzie
przez Ducha ĝwiĊtego uobecniane i dawane w doĞwiadczeniu duchowym.
3.
ZapowiedĨ innego sposobu dziaáania Ducha ĝwiĊtego – jako Ducha Prawdy
* Paraklet Δ΅ΕΣΎΏ΋ΘΓΖȱ- osoba, która wspomaga oskarĪonego w procesie sądowym
(pomocnik, obroĔca)
- pierwotnie termin ten oznaczaá: przywoáany na pomoc (wezwany obok – giermek broniący
swego pana przy uĪyciu tarczy)
- póĨniej rzecznik – obroĔca sądowy (advocatus)
- teksty rabinackie – paragelit – wystawiennik, orĊdownik przed trybunaáem Boga
OPRACOWAŁ
ks. Piotr Domaros
- Δ΅ΕΣΎΏ΋ΘΓΖ - przymiotnik odsáowny od czasownika Δ΅Ε΅Ύ΅ΏνΝ (u Ğw. Pawáa wzywaü na
pomoc, napominaü, pocieszaü)
- w znaczeniu czynnym – pocieszyciel, rzecznik, rozjemca, ten, który napomina
- w znaczeniu biernym – wezwany na pomoc, obroĔca, protektor
Chodzi nie tyle o pociechĊ w sensie podtrzymywania na duchu ile o autentyczną gwarancjĊ
objawienia Jezusa po Jego odejĞciu do Ojca (potwierdzi i umocni grono App w misji a
póĨniej nastĊpne pokolenia)
- nzw. jest tutaj Duchem Prawdy
* aby z wami byá – Jezus w uczniach (14,20) tak samo Duch Paraklet jest przy nich
(Δ΅ΕΣΎΏ΋ΘΓΑȱΈЏΗΉ΍ȱЀΐϧΑ – wam, celownik - u nich, w ich obecnoĞci) i w nich (w. 17)
- byü z – formuáa ST – wyraz pomocy boĪej dla tych, którzy otrzymują trudne zadania do
wykonania (Rdz 28,15; Wj 3,12; Jr 1,8)
- na wieki – nigdy niekoĔczące siĊ trwanie
ĺ On towarzyszy nie przedmiotowi poznania lecz podmiotowi poznającemu
w. 17
jeĪeli uczniowie wypeánią ten warunek JX poprosi Ojca…
* Duch Prawdy ΔΑΉІΐ΅ȱΘϛΖȱΦΏ΋ΌΉϟ΅Ζ – termin tyko u J (14,17; 15,26; 16,3; 1J 4,6)
prawda - w Ğrodowisku greckim – zgodnoĞü sądu z rzeczą (rzeczywistoĞcią)
ΦΏφΌΉ΍΅ - u Jana: 1. Sáowo Boga v. Sáowo Jezusa (17,17; 1J 1-8-10)
2.
objawienie mesjaĔskie przyniesione przez JX i w Nim obecne (1,17; 14,6)
3.
Osoba JX jako objawiciela Ojca (17,1-9; 2 J 1)
hebr. ’emet – wiernoĞü Boga swym obietnicom = prawda (J 1,17)
– pochodzi od aman (wierzyü)
w. 14,6
w. 14,17
JX utoĪsamia siĊ z prawdą
Duch ĝwiĊty utoĪsamiony z prawdą
nie przyjmują Jezusa dlatego nie ma dla
nich sposobu poznania Jego Ducha – nie
moĪe w nich zamieszkaü
* Ğwiat przyjąü nie moĪe (Ğwiat ΎϱΗΐΓΖ) – w Ew. Jana to ludzie Ğwiadomie odrzucający sáowa
JX, opierający siĊ jedynie na rzeczach widzianych i dotykalnych, doczesnych (J 3,16; 7,7;
12,31; 14,30)
kryterium przyjĊcia Ducha ĺ postawa wzglĊdem Jezusa
w. 18
* sierotami ϴΕΚ΅ΑϱΖȱ– opuszczony, osamotniony – wynik odejĞcia Jezusa
ĺ stwierdzenie peáne czuáoĞci - obecnoĞü JX zapewnia o miáoĞci Ojca
* nie zostawiĊ sierotami – po odejĞciu JX App bĊdą siĊ cieszyli wyczuwalną i stwierdzalną
pomocą Ducha ĝwiĊtego
ĺ jeĪeli pojawią siĊ kryzysy, jeĪeli ktoĞ czuje siĊ osierocony to znak, Īe zjednoczenie z JX
ulegáo rozluĨnieniu
ĺ Duch ĝwiĊty uczyni z nich prawdziwe dzieci Boga
* przyjdĊ – (przychodzenie kilkuetapowe: 1. chrystofanie i 2. eschatologiczne)
ad 1. tu idzie raczej o przyjĞcie na staáy pobyt
ad 2. i nie na koĔcu czasów poniewaĪ obietnica JX dotyczy App
ĺ przyjĞcie niewidzialne, mistyczne do duszy apostoáów (przemawiają za tym nastĊpne wersety)
w. 19 App zobaczą Go
w. 19
* Ğwiat nie widzi (ΌΉΝΕνΝ - nie kontempluje) – uczniowie widzą inaczej, jako wierzący (w. 9)
ĺ Ğwiat jest obojĊtny, nie chce widzieü, pojąü
ĺ Ğwiat straci JX z oczu i nie zobaczy, bo widzi jedynie czáowieka
ĺ uczniowie przez wiarĊ (ΌΉΝΕνΝ) bĊdą mogli widzieü Jezusa.
w. 20
* w owym dniu – nawiązanie do starotestamentalnego Dnia PaĔskiego – dzieĔ, w którym Pan
przychodzi objawiü chwaáĊ (w NT paruzja)
ĺ tu jest to dzieĔ zmartwychwstania – koĔczą siĊ ciemnoĞci i zaczyna Ğwieciü Ğwiatáo dnia
ĺ tu (w tym czasie) bo poznają tajemnicĊ wspóáistotnoĞci Syna i Ojca oraz ich związku z JX.
Poznają miáoĞü istniejącą pomiĊdzy Ojcem i Synem oraz moĪliwoĞü udziaáu w Īyciu
BoĪym.
w. 21
– podejmuje myĞl w. 15
zachowywanie przykazaĔ jest znakiem miáoĞci ĺ miáoĞü to Ĩródáo i cel przykazaĔ
ĺ to stąd páynie gáĊbokie doĞwiadczenie miáoĞci Ojca
a czując siĊ miáowanym bardziej potrafiĊ kochaü
* objawiaü πΐΚ΅ΑϟΊΝȱ - w NT jest to:
1.
ukazywanie siĊ ĞwiĊtych po zmartwychwstaniu (Mt 27,63)
2.
ukazywanie siĊ samego JX zmartwychwstaáego (Dz 10,40; Mk 16,9)
Ta istniejąca wspólnota miáoĞci jest Ğrodowiskiem objawiania siebie Jezusa i oblicza
kochającego Ojca
ĺ tzn. wprowadzi gáĊbiej w tajemnicĊ swojej osoby
ĺ analogia do stosunków ludzkich - kto kocha syna pozyskuje miáoĞü jego rodziców
ĺ dowód miáoĞci? – wzglĊdem JX to przestrzeganie przykazaĔ
Grzegorz Wielki, Homilie do Ewangelii 30,8
Nawet sam pasterz KoĞcioáa, przy którego najĞwiĊtszym ciele siedzimy, jakĪe byá sáaby, jakĪe
bojaĨliwy przed przyjĞciem Ducha - niech nam powie zapytana o to sáuĪąca, odĨwierna. Jednym
sáowem niewiasty wstrząĞniĊty, bojąc siĊ Ğmierci zapará siĊ ĩycia (J 18,17). A Piotr zapará siĊ Pana na
ziemi wtedy, gdy áotr wyznaá Go na krzyĪu (àk 23,41n). Lecz posáuchajmy jakim jest ten tak bojaĨliwy
mąĪ po przyjĞciu Ducha ĝwiĊtego. Zbiera siĊ Rada i starcy, i po wysáuchaniu Apostoáów zakazują im
nauczaü w imiĊ Jezusa. Na to Piotr odpowiada z wielką powagą: „Bardziej trzeba sáuchaü Boga aniĪeli
ludzi” (Dz 5,29). I znowu: „OsądĨcie, czy wobec Boga sáusznym jest sáuchaü raczej was aniĪeli Boga.
Nie moĪemy bowiem nie mówiü tego, coĞmy widzieli i sáyszeli” (Dz4,19n). „A oni wracali sprzed Rady
z weselem, Īe stali siĊ godni dla imienia Jezusa zniewagi cierpieü” (Dz 5,41). Oto Piotr cháostany cieszy
siĊ, a przedtem nawet sáów siĊ obawiaá.
Ten, który poprzednio zapytany przeląká siĊ sáów sáuĪącej, po przyjĞciu Ducha ĝwiĊtego choü bity,
poniĪa siáy zwierzchników. Miáo jest wznieĞü oczy wiary ku Twórcy tego dzieáa i zastanowiü siĊ krótko
nad niektórymi Ojcami Starego i Nowego Testamentu. Oto otwartymi oczami wiary przypatrujĊ siĊ
Dawidowi, Amosowi, Danielowi, Piotrowi, Pawáowi, Mateuszowi i chcĊ rozwaĪyü, jak wielkim ten Duch
jest mistrzem, jednakĪe przy tym rozwaĪaniu ustajĊ. Napeánia bowiem Duch máodego harfiarza i czyni
go psalmistą (1 Sm 16,18). Napeánia pasterza nacinającego sykomory i czyni go prorokiem (Am 7,14).
Napeánia czystego máodzieĔca i czyni go sĊdzią starców (Dn 13,50n). Napeánia rybaka i czyni go
kaznodzieją (Mt 4,19), napeánia przeĞladowcĊ i czyni z niego nauczyciela pogan (Dz 9,1), napeánia
celnika i czyni z niego ewangelistĊ (àk 5,27n). O jakĪe wielkim ten Duch jest mistrzem! Do nauczania,
czego zechce, Īadnej nie potrzebuje zwáoki. Zaledwie ducha dotknie, poucza go. Samo jego dotkniĊcie
jest nauką. Zaraz bowiem zmienia czáowieczego ducha tak, iĪ ten nagle wyrzeka siĊ tego, kim byá,
i staje siĊ takim, jakim nie byá.