Należy objaśnić rozpoznanie IBS pacjentce i jej matce. Chora pyta

174 Część 2: Przypadki
Ramka 23.1 Kryteria rzymskie III dla IBS
A. Ból brzucha lub dyskomfort > 12 tygodni w ciągu ostatnich 6 miesięcy.
B. Ból związany z dwoma z następujących czynników:
• zmniejszający się po oddaniu stolca,
• związany ze zmianą częstotliwości oddawania stolca,
• związany ze zmianą konsystencji stolca.
KLUCZOWE ZAGADNIENIA
Część 2: Przypadki
• Ważne jest poszukiwanie i wykluczenie wskaźników choroby organicznej.
• Kryteria rzymskie III są zwalidowane do rozpoznawania
zespołu jelita nadwrażliwego.
• Występują różne podtypy zespołu jelita nadwrażliwego
zależnie od tego, które dolegliwości dominują. To ukierunkowuje postępowanie terapeutyczne.
Należy objaśnić rozpoznanie IBS pacjentce
i jej matce. Chora pyta, jakie są przyczyny
IBS i czy są potrzebne badania?
Patofizjologia zespołu jelita nadwrażliwego
Przyczyna IBS nie jest wyjaśniona, ale IBS może pojawić
się po zakażeniu żołądkowo-jelitowym (nawet u 20% pacjentów) lub stresującym wydarzeniu w życiu. Nie ma dowodu na związek z rakiem.
Niektóre proponowane mechanizmy obejmują nadwrażliwość trzewną, ujawnioną w badaniach oceniających
następstwa rozdęcia balonu umieszczonego w jelicie krętym i odbytnicy, zmienioną kurczliwość jelit i czas pasażu,
zaburzoną czynność układu nerwowego i unerwienia jelit,
nadwrażliwość na niektóre pokarmy i nietolerancję pokarmową, zmienioną florę jelitową, którą można modyfikować za pomocą probiotyków, oraz czynniki psychologiczne, które wpływają na odczuwanie bólu i poszukiwanie
pomocy medycznej.
Uwzględniana patogeneza zależy od typu IBS
(tab. 23.1).
Badania
Należy unikać nadmiaru badań u pacjentów z IBS, ale powinno się wykluczyć poważną patologię będącą przyczyną
objawów. Nie ma żadnego swoistego badania diagnostycznego w zaburzeniach czynnościowych. Należy wyjaśnić,
że spodziewane są prawidłowe wyniki zleconych badań.
Nie wszystkie badania będą wskazane u każdego pacjenta,
ich rodzaj będzie zależeć od listy rozpoznań różnicowych
opartej na wywiadzie i wynikach badania przedmiotowego.
• Test paskowy moczu. Należy poszukiwać krwi lub białka
spowodowanego chorobą dróg moczowych oraz leukocytów i azotynów jako dowodu zakażenia dróg moczowych.
• Badania krwi:
• Pełna morfologia krwi pod kątem niedokrwistości i
trombocytopenii w przebiegu chorób zapalnych.
• Mocznik i elektrolity oraz badania czynności wątroby.
• Białko C-reaktywne jako marker choroby zapalnej.
• Serologia choroby trzewnej.
• Czynność tarczycy i stężenie wapnia w IBS-C i IBS-D.
• Badanie hematologiczne obejmujące ferrytynę, witaminę B12 i kwas foliowy w celu stwierdzenia upośledzonego wchłaniania w IBS-D.
• Badanie stolca. Posiew stolca w IBS-D (aby wykluczyć
zakażenie bakteryjne).
• Rektoskopia. Aby wykluczyć przednie wypadanie błony śluzowej w IBS-C, jeśli jest uczucie niepełnego wypróżnienia.
• Sigmoidoskopia. Aby stwierdzić zmiany zapalne w zapaleniu okrężnicy. Jeśli wynik jest prawidłowy, wymagana
jest biopsja odbytnicy i lewej części okrężnicy pod kątem
mikroskopowego zapalenia okrężnicy i choroby Leśniowskiego-Crohna.
• Kolonoskopia. Powinna być wykonana niezależnie
Tabela 23.1 Patogeneza różnych rodzajów IBS
IBS z dominującym zaparciem
IBS z przewagą biegunki
IBS z przewagą bólu
Zaparcie z wolnym pasażem
Choroba trzewna
Ból powłok brzusznych
Zaburzenie wydalania stolca
Przyczyny ginekologiczne
Rzekoma niedrożność jelit
Upośledzone wchłanianie soli kwasów
żółciowych
Dysfunkcja dna miednicy
Przerost bakteryjny
Ból kręgosłupa
Ból pochodzenia nerkowego
Choroba zapalna jelit
Nietolerancja laktozy
Mikroskopowe zapalenie okrężnicy
P_23.indd 174
24.09.2013 10:05