ABC średniowiecza

ABC średniowiecza
1. Żyjący w średniowieczu nie wiedzieli, że żyją… w średniowieczu. Nazwę epoki wymyślono w XVII wieku nazywając
tak okres między doskonałym antykiem, a jeszcze doskonalszym renesansem.
2. Polska nazwa średniowiecze wzięła od łacioskiego medium aevum (średni wiek) lub media tempora (średnie
czasy).
3. Historycy mówią o dwóch datach początku średniowiecza. Pierwsza to 313 rok. Wtedy cesarz Rzymski Konstantyn
Wielki zapewnił wolnośd wyznaniową chrześcijanom. Na znak nowego początku przeniósł się do Bizancjum zwanego
od jego imienia Konstantynopolem. Powstały dwa cesarstwa – zachodnie, rzymskie i wschodniorzymskie,
bizantyjskie.
4. Razem z tym podziałem podzieliła się Europa. Zachodnia oparła się na kulturze łacioskiej, wschodnia na greckiej.
Setki lat później, w 1054 roku, podział ten zaowocował schizmą, rozpadem Europy na częśd katolicką i prawosławną.
5. Druga data początku średniowiecza to 476 rok. Wtedy upada cesarstwo Zachodniorzymskie. Rzym zdobywają
wojska germaoskie. Koniec epoki łączy się z wynalezieniem druku w 1450 roku, upadkiem Konstantynopola w 1453 i
odkryciem Ameryki w 1492.
6. Ustrojem społeczno-gospodarczym organizującym życie ludziom średniowiecza jest feudalizm. Społeczeostwo
składa się ze stanów: szlachty, duchowieostwa, mieszczan i chłopów. Ludzi łączy stosunek wasal – senior. Wasal to
poddany, senior - to pan.
7. Chłopi są pozbawieni wolności osobistej i są własnością swoich panów. W pierwszej fazie średniowiecza prym
wiedzie rycerstwo. Wojny przynoszą paostwom zyski. Gdy kooczą się wojny - rycerze ruszają na wyprawy krzyżowe,
by wyzwolid Jerozolimę z rąk muzułmanów. Z czasem rycerze osiadają w zamkach i tworzą szlachtę.
8. Obok szlachty ważną grupą tworzy duchowieostwo. W średniowieczu panuje teocentryzm – Bóg jest w centrum.
Nic dziwnego, że Kościół zdobywa coraz więcej pieniędzy i władzy. W X wieku wybucha konflikt między papiestwem a
cesarstwem.
Prawa autorskie zastrzeżone. Wykorzystanie materiałów do jakiegokolwiek celu poza użytkiem prywatnym, w całości lub we fragmencie,
wymaga pisemnej zgody portalu www.lykwiedzy.pl
9. Na czym polegał średniowieczny uniwersalizm? W średniowieczu wszyscy pisali po łacinie – w języku
uniwersalnym. We wszystkich krajach panował ten sam ustrój, kultura. Wszędzie panowały te same wartości i
hierarchia kościelna. Europa była jednością i do tej średniowiecznej jedności odwołują się współcześnie Unia
Europejska.
10. Filozofia średniowiecza to scholastyka, augustianizm, tomizm i franciszkanizm. Scholastyka to filozofia szkolna,
coś w rodzaju nauki. Służyła do udowadniania religijnych dogmatów. Filozofia w średniowieczu służyła teologii.
Scholastyka używała do przeprowadzania dowodów sylogizmów czyli schematów myślących. Sylogizm wyglądał tak.
Jeśli A to B, a B to C to A to C.
11. Augustianizm był przez wieki oficjalną filozofią Kościoła. Według św. Augustyna człowiek jest ciągle rozdarty
między dobrem a złem; między ziemią a niebem. Prawdziwe szczęście człowiek odnajduje w Bogu.
12. Tomizm to przeciwieostwo Augustianizmu. Ten kierunek stworzył dominikanin, św. Tomasz z Akwinu. W XIX
wieku tomizm stał się oficjalną filozofią Kościoła. Człowiek nie jest tu rozdarty między ziemią a niebem, ale zajmuje
wskazane przez Boga miejsce na drabinie bytów. Każdy z nas ma swój szczebel. Szczęście daje zaakceptowanie
swojego miejsca.
13. Franciszkanizm to nie konkretny system filozoficzny, ale dosłowne odczytanie ewangelicznego nakazu miłości. Św.
Franciszek każe kochad świat, drugiego człowieka, ale również zwierzęta i rośliny. Franciszkanizm to postulat
otwartości świata i jego miłości. Po świętym Franciszku zostały legendy dotyczące życia jego i jego kolegów: „Kwiatki
świętego Franciszka”. Franciszkanizm był pierwszym ruchem odnowy pogrążonego w zepsuciu Kościoła.
14. W średniowieczu panowały dwie grupy wzorców osobowych – religijne i świeckie. Wzorce były podporządkowane
ideałom epoki. Religijne to wzorzec świętego – widzimy go w „Kwiatkach św. Franciszka” i ascety – w „Legendzie o
św. Aleksym”. Świeckie to wzorzec rycerza – jest nim Roland z „Pieśni o Rolandzie”, władcy – cesarz Karol w „Pieśni o
Rolandzie” i kochanka – jest nim Tristan z „Dziejów Tristana i Izoldy”.
Prawa autorskie zastrzeżone. Wykorzystanie materiałów do jakiegokolwiek celu poza użytkiem prywatnym, w całości lub we fragmencie,
wymaga pisemnej zgody portalu www.lykwiedzy.pl