spis treści - Instytut Stosunków Międzynarodowych

Spis treści
WPROWADZENIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Forum Rocznika
Siła, prawo i sprawiedliwość w nowym porządku międzynarodowym
Zbigniew Brzeziński – DYLEMAT OSTATNIEGO SUWERENA . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Paweł H. Dembiński – Psy szczekają, a karawana idzie dalej . . . . . . . . . . . 35
Janusz Symonides – Bezpieczeństwo międzynarodowe w reformie ONZ . . . 44
     
I. Przegląd sytuacji strategicznej – aspekty globalne i regionalne 62
Reforma ONZ – sukces mniej niż połowiczny – (63); USA – Staying the course, czyli
długa wojna – (70); Europa – rok niedoli – (81); Rosja – w okowach historii, Ukraina
– ucieczka od historii – (89).
II. Gospodarka światowa 2005– poszukiwanie nowej równowagi . . . 95
Stan koniunktury w gospodarce światowej w 2005 roku – (95); Tendencje w handlu międzynarodowym – (105); Problem międzynarodowej równowagi finansowej – (111).
III. TERRORYZM, ROZBROJENIE I NIEPROLIFERACJA: WYZWANIA
I DYLEMATY NUKLEARNE SPOŁECZNOŚCI MIĘDZYNARODOWEJ . . . . . . 117
Międzynarodowy terroryzm i broń jądrowa – (118); Pożegnanie z mitem rozbrojenia
nuklearnego? – (121); Indie bliżej klubu nuklearnego? – (122); Reżim NPT: Kruche status quo – (125); Irańskie wyzwanie – (128); Korea Północna: krok do przodu, a potem
wstecz – (134); Strategia Ameryki – (137); Chińskiemu tygrysowi rosną kły – (139).
IV. Unia Europejska w impasie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
Negatywne konsekwencje francuskiego i holenderskiego „nie” dla przyszłości Unii Europejskiej – (144); Kontrowersje wokół budżetu UE oraz zasad Paktu Stabilności i Wzrostu
– (153); Polityka Unii Europejskiej w kwestii dalszych rozszerzeń i walki z terroryzmem
– (161); Niepowodzenie Strategii Lizbońskiej – (165); Trudne partnerstwo z USA, uległość wobec Rosji, mierny bilans procesu barcelońskiego – (168).
V. W NATO BEZ ZMIAN – MAŁE POROZUMIENIA W WIELKICH SPRAWACH . . . 172
Strategia bez koncepcji – (173); Działać i nie dyskutować? Operacje i transformacja
– (178); Partnerstwo – (184).
VI. STANY ZJEDNOCZONE – W KIERUNKU ALTERNATYWNEJ FORMUŁY
PORZĄDKU MIĘDZYNARODOWEGO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190
Co z konserwatywną rewolucją? – (191); Strategia polityki zagranicznej – (196); Bliski
Wschód – kluczem do sukcesu? – (199); Stosunki z Europą – (203); Polityka wobec Azji
– (207).
VII. OBSZAR WNP: IMPERIUM KONTRATAKUJE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
Rosja: państwo o napędzie naftowo-gazowym – (211); Ukraina: „eksperymentu” ciąg
dalszy – (234); Wspólnota Niepodległych Państw: kontrrewolucja – (241).
VIII. NIEMIECKIE ROSZADY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
Najważniejsze problemy wewnętrzne RFN – (252); Polityka zagraniczna Niemiec w cieniu wyborów parlamentarnych – (256).
IX. BLISKI I ŚRODKOWY WSCHÓD – GEOPOLITYCZNE PRZEMIANY . . . . . . . . 266
Izrael–Palestyna – wycofanie ze Strefy Gazy – (266); Wycofanie wojsk syryjskich z Libanu – (272); Irak – krok ku przyszłości – (276); Iran – krok ku przeszłości – (280);
Wybory parlamentarne w Afganistanie – kolejny etap stabilizacji – (286).
X. REGION AZJI I PACYFIKU: W CIENIU STARYCH I NOWYCH RYWALIZACJI . . 290
Przegląd dwu- i wielostronnych stosunków wewnątrzregionalnych – (291); Chiny–Japonia – powrót do przeszłości – (298); Porażka szczytu wspólnoty wschodnioazjatyckiej
– (301).
XI. AFRYKA – WIELKIE OBIETNICE I zmagania O PRZETRWANIE I ROZWÓJ . . 305
Sprawy Afryki na scenie światowej – (305); Problemy rozwoju gospodarczego – (309);
Zagadnienia bezpieczeństwa żywnościowego i stanu zdrowotnego ludności – (318); Budowa podstaw rozwoju: reformy instytucji państwa i współpracy regionu – (324); Wojny
i konflikty zbrojne – (327); Architektura bezpieczeństwa – (333); Afryka wobec światowego rynku energetycznego w 2005 r. – (334); Afryka – wielkie obietnice i codzienna
walka o przetrwanie i rozwój – (336).
XII. Indie u progu XXI wieku – wschodzące mocarstwo . . . . . . . . . . 338
Ewolucja pozycji Indii w stosunkach międzynarodowych na początku XXI w. – (338);
Polityka wewnętrzna Indii – opcja pragmatyczna – (341); Stosunki Indii z mocarstwami
– rok szczytów – (343); Indie w regionie Azji Południowej i Południowo­-Wschodniej
– w kierunku partnerstwa – (350); Indie i ONZ – test mocarstwowości – (358).
XIII. POLSKA POLITYKA ZAGRANICZNA W 2005 R. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364
Polska w Unii Europejskiej – (366); Polityka wobec USA – (369); NATO, ESDP i stosunki transatlantyckie – (370); Polska polityka zagraniczna wobec państw sąsiednich
– (372).
Panorama Rocznika
KREW ZA ROPĘ? KWESTIA DOSTĘPU DO ROPY NAFTOWEJ
W AMERYKAŃSKIEJ POLItyce energetycznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394
Zarys polityki poprzednich administracji – (395); Założenia polityki obecnej administracji
– (399); Główne punkty widzenia wśród amerykańskich ekspertów – (402); Geostrategiczne
implikacje rosnącego importu ropy – (405).
DIALOG ENERGETYCZNY UNIA EUROPEJSKA–ROSJA
– DO TANGA TRZEBA DWOJGA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408
ue – w kierunku wspólnej polityki energetycznej? – (408); Dialog energetyczny z Rosją a bezpieczeństwo energetyczne ue – (414); Miejsce strategicznego partnerstwa energetycznego
z Rosją w polityce energetycznej UE. Projekcja przyszłości – (423).
KALENDARIUM WYDARZEŃ MIĘDZYNARODOWYCH 2005 ROKU . . . . . . . . . . . 431
Państwa świata: wybrane dane i wskaźniki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 458
Skorowidz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467
ZESPÓŁ „ROCZNIKA” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475
TABLE OF CONTENTS
INTRODUCTION . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
Yearbook Forum
Power, law and justice in the new international order
Zbigniew Brzeziński – DILEMMA OF THE LAST SOVEREIGN . . . . . . . . . . . . . . . . 22
Paweł H. Dembiński – THE DOGS BARK, BUT THE CARAVAN MOVES ON . . . . . . . . 35
Janusz Symonides – INTERNATIONAL SECURITY IN THE UN REFORM . . . . . . . . . . 44
     
I. strategic situation overview – global and regional aspects
The UN reform – less than a qualified success – (63); U.S. – Staying the course, i.e. a long
war – (70); Europe – a year of misery – (81); Russia – in the fetters of history, Ukraine
– escape from history – (89).
62
II. GLOBAL ECONOMY 2005 – IN PURSUIT OF A NEW BALANCE . . . . . . . . . . 95
State of the global economy in 2005 – (95); Trends in international trade – (105); The
issue of international financial balance – (111).
III. TERRORISM, DISARMAMENT AND NON-PROLIFERATION: NUCLEAR
CHALLENGES AND DILEMMAS OF THE INTERNATIONAL COMMUNITY . . . 117
International terrorism and nuclear weapons – (118); Farewell to the nuclear disarmament
myth? – (121); India closer to the nuclear club? – (122); The NPT regime: fragile status
quo – (125); The Iranian challenge – (128); North Korea: one step forward and one step
back – (134); American strategy – (137); The Chinese tiger is growing fangs – (139).
IV. EUROPEAN UNION’S DEADLOCK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143
Negative consequences of the French and Dutch “no” to the future of the European Union
– (144); Controversy over the EU budget and the Stability and Growth Pact principles
– (153); The European Union’s policy towards future enlargements and the fight against
terrorism – (161); The failure of the Lisbon Strategy – (165); Difficult partnership with
the U.S., submission to Russia, poor results of the Barcelona Process – (168).
V. NO CHANGE IN NATO – SMALL AGREEMENTS FOR BIG ISSUES . . . . . . . . 172
Strategy without a vision – (173); Act and ask no questions? Operations and transformation – (178); Partnership – (184).
VI. THE UNITED STATES – TOWARDS AN ALTERNATIVE FORMULA
OF THE INTERNATIONAL ORDER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 190
What about conservative revolution? – (191); Foreign policy strategy – (196); Middle
East – a key to success? – (199); Relations with Europe – (203); Policy towards Asia
– (207).
VII. CIS AREA: THE EMPIRE STRIKES BACK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211
Russia: an oil and gas driven state – (211); Ukraine: continuing the “experiment” – (234);
Commonwealth of Independent States: counterrevolution – (241).
VIII. GERMAN RESHUFFLE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 251
The main internal problems of the FRG – (252); Germany’s foreign policy in the shadow
of the parliamentary elections – (256).
IX. near and middle east – GEOPOLITical changes . . . . . . . . . . . . . . 266
Israel–Palestine – retreat from the Gaza Strip – (266); Retreat of Syrian troops from
Lebanon – (272); Iraq – a step towards the future – (276); Iran – a step towards the past
– (280); Parliamentary elections in Afghanistan – the next stage of stabilisation – (286).
X. asia-pacific region: in the shadow of old and new competition . 290
Overview of bilateral and multilateral inter-regional relations – (291); China–Japan –
a return to the past – (298); The failure of the East Asia Summit – (301).
XI. AFRICA – BIG PROMISES AND A STRUGGLE FOR SURVIVAL AND DEVELOPMENT 305
African issues in the international arena – (305); Issues of economic development
– (309); Issues of food security and people’s health – (318); Building the foundation
for development: state institution reforms and regional co-operation – (324); Wars and
armed conflicts – (327); Security structure – (333); Africa and world’s energy market in
2005 – (334); Africa – big promises and an everyday struggle for survival and development – (336).
XII. INDIA AT THE TURN OF THE 21ST CENTURY – AN EMERGING SUPERPOWER . 338
Evolution of India’s position in the international relations at the beginning of the 21st century – (338); India’s internal policy – a pragmatic option – (341); India’s relations with
superpowers – a year of summits – (343); India in the South Asian and South Eastern
regions – towards partnership – (350); India and the UN – a test of imperialism – (358).
XIII. POLISH FOREIGN POLICY IN 2005 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 364
Poland in the European Union – (366); Policy towards the U.S. – (369); NATO, ESDP
and transatlantic relations – (370); Polish foreign policy towards neighbouring states
– (372).
Yearbook Panorama
BLOOD FOR OIL? THE ISSUE OF ACCESS TO OIL
IN THE AMERICAN ENERGY POLICY . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 394
Outline of previous administrations’ policies – (395); Principles of the present administration’s
policy – (399); Main perspectives among American experts – (402); Geostrategic consequences
of the rising oil imports – (405).
EUROPEAN UNION–RUSSIA ENERGY DIALOGUE
– IT TAKES TWO TO TANGO . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 408
eu – towards a common energy policy? – (408); Energy dialogue with Russia and EU’s energy
security – (414); Position of the strategic energy partnership with Russia in the EU’s energy
policy. A projection of the future – (423).
CHRONOLOGY OF INTERNATIONAL EVENTS IN 2005 . . . . . . . . . . . . . . . . . . 431
COUNTRIES OF THE WORLD: SELECTED INFORMATION AND RATES . . . . . . . . 458
INDEX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467
THE YEARBOOK TEAM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 475