Różne typy akredytacji międzynarodowych

Zapewnienie jakości kształcenia w obszarze
sztuki
t ki i humanistyki
h
i t ki
Warszawski Dom Technika NOT
Grzegorz Kurzyński
Rożne typy akredytacji międzynarodowych:
charakterystyka, wymagania, rezultaty.
W
Warszawa,
seminarium
i i
b
bolońskie
l ń ki 23
23.05.2013
05 2013
Quality Enhancement Committee (Komitet Zapewnienia i
Doskonalenia Jakości) działający w ramach Europejskiego
Stowarzyszenia Uczelni Muzycznych (Association Européenne
des Conservatoires, Académies de Musique et
Musikhochschulen – AEC))
Institutional Evaluation Programme – IEP (Program
Ewaluacji Instytucji) działający w ramach European
University Association (EUA)
SKVC Centre for Quality Assessment in Higher Education –
Litwa
NCPA National Center of Public Accreditation - Rosja
AEC
Association
Européenne
p
des
Conservatoires,,
Académies de Musique et Musikhochschulen (AEC),
założone w 1953 roku, zrzeszające obecnie 286
i t t ji wyższego
instytucji
ż
szkolnictwa
k l i t
muzycznego w
Europie (w Polsce do AEC należą wszystkie Akademie
Muzyczne) Głównym celem AEC jest promocja
Muzyczne).
europejskiej kooperacji i rozwiązywanie zagadnień
związanych
ą
y
z p
problematyką
y ą europejską
p j ą w wyższym
y y
szkolnictwie muzycznym. AEC tworzyła bądź
uczestniczyła w programach Sokrates, ErasmusM d
Mundus,
EU/USA e Content,
EU/USA,
C t t Culture
C lt
2000 Leonardo.
2000,
L
d
Główną siedzibą AEC był Utrecht w Holandii, a od
początku 2013 r.
r Bruksela.
Bruksela
IEP - Institutional Evaluation Programme
SKVC – Centre for Quality
y Assessment in Higher
g
Education
NCPA – National Centre for Public Accreditation
AEC – NCPA
QEC
Evert Bisschop Boele - Handbook for Internal Quality
Assurance
ssu ance in Higher
ighe Music
usic Education
ducation (Wewnętrzny
(Wewnęt ny
system zapewnienia jakości w wyższym szkolnictwie
muzycznym)
Zapewnienie jakości
Organizacja – uczelnia
Procesy – uczenie się
i nauczanie
Produkt
Krąg PDCA leży w samym sercu każdego systemu
zapewnienia
i i jakości
j k ś i i jest
j t oparty
t na czterech
t
h
etapach:
• Plan – Zaplanuj, co zamierzasz zrobić;
• Do – następnie Zrób to;
• Check – p
późniejj Sprawdź,
p
czy
y zrobiłeś to, co
miałeś zamiar zrobić, i czy przyniosło to dobre
rezultaty;
y;
• Act (Adapt) – zastanów się nad rezultatami
sprawdzania i podejmij Działania związane
z Dostosowaniem do nowych okoliczności;
• a teraz zacznij od nowa Plan – Do – Check – Act
(Adapt)
:
Procedury akredytacyjne
R l raportów
Rola
tó samooceny – ich
i h
główne cele
AEC
Głównym celem
Głó
l procesu samooceny i
raportu jest wzmocnienia zdolności
instytucji do polepszania (doskonalenia)
dostarczanej jakości procesów
edukacyjnych i zmian przez auto
auto-refleksję
refleksję.
Jest to kluczowa faza, podczas której uwaga
powinna być zwrócona na
zmaksymalizowanie udziału całej instytucji
w tym procesie.
Główne punkty raportu samooceny IEP
Co instytucja próbuje zrobić? Jakie są jej normy i
wartości, misja i cele? (Plan - zaplanuj)
W jaki sposób instytucja próbuje to zrobić? (jaka jest
struktura organizacyjna instytucji, tzn. sposoby
zarządzania, kluczowe działania instytucji i w jakim
stopniu
t
i są one spójne
ój z normamii i wartościami
t ś i i
charakterystycznymi dla instytucji?) (Do - zrób)
W jaki sposób instytucja dowiaduje się
się, że podjęte
działania są skuteczne? W jakim stopniu instytucja jest
świadoma czy jej kluczowe działania i wspomagające te
świadoma,
działania struktury organizacyjne są spójne z zadaniami
instytucji? (Check - sprawdź)
Jakie działania instytucja podejmuje w celu usunięcia
istniejących zagrożeń i słabych punktów? (Act – działaj)

SKVC Raport
p
samooceny
yp
powinien
demonstrować zdolność instytucji do
samoanalizy i krytycznej oceny swej
działalności i sposobów jej poprawy.
Oświadczenia w raporcie samooceny powinny
opierać się na ilościowych i jakościowych
danych popartych dowodami i dotyczyć:
autonomii i odpowiedzialności
kontekstualizacji
podejścia holistycznego
holist c nego
uczestnictwa interesariuszy
j d ś i wewnętrznego
jedności
t
i zewnętrznego
t
zapewniania jakości
kontynuowalności
Głó
Główne
cele
l akredytacji
k d t ji IEP
Jakakolwiek forma wewnętrznego i
zewnętrznego zapewnienia jakości definiuje
trzy kluczowe elementy:
• zdefiniowanie
de o a e ce
celów
ó instytucji;
s y ucj ;
• zmierzenie rezultatów podjętych działań;
• ukazanie zależności między celami i
rezultatami za pomocą tzw. kręgu PDCA –
Plan, Do, Check, Act (Adapt), czyli Zaplanuj,
Zrób Sprawdź
Zrób,
Sprawdź, Działaj (Dostosuj)
(Dostosuj).
Procedury akredytacyjne
EUA - IEP
IEP jest skoncentrowany na całości instytucji a nie
poszczególnych programach czy jednostkach
organizacyjnych Działania ewaluacyjne dotyczą
organizacyjnych.
przede wszystkim:
procesów decyzyjnych i instytucjonalnych struktur
oraz efektywności zarządzania strategicznego
 p
procesów wewnętrznego
ę
g zapewniania
p
jjakości i
stopnia w jakim ich efekty są wykorzystane w
procesach decyzyjnych i zarządzaniu
strategicznym, jak również w „zapełnieniu dziur”
dostrzeżonych za pomocą tych wewnętrznych
mechanizmów

Zasady
y akredytacji
y j IEP
Obszary i kryteria
Zarządzanie i procesy decyzyjne (poziom
rektoratu, poziom senatu, poziom wydziału)
y
)
Nauczanie i uczenie się (poziom I st., II st.
studiów doktoranckich,, kadra akademicka))
Badania naukowe
Służba społeczeństwu
Kultura jakości
Internacjonalizacja

Cechami wyróżniającymi
y
ją y IEP są:
ą
duży nacisk położony na fazę samooceny
europejskie i międzynarodowe perspektywy
podejście peer-review
peer review i pomoc w polepszaniu
jakości

Zasady
y akredytacji
y j SKVC
Obszary i kryteria
Instytucjonalny
y j
yp
przegląd
g ą powinien
p
ocenić działania
instytucji zgodnie z następującymi obszarami:
zarządzanie strategiczne
studia akademickie i life-long learning (uczenie
się przez całe życie)
badania i/albo działalność artystyczna
wpływ na regionalny i narodowy rozwój.

Zarządzanie strategiczne
Należy zbadać (zanalizować):
powiązanie programów z misją instytucji
 strategiczne dokumenty polityki narodowej dot
dot. badań i
studiów
 odniesienie się do wzorców Europejskiego Obszaru
Szkolnictwa Wyższego (EHEA) i Europejskiego Obszaru
Badań (ERA)
 operatywność komponentów planu strategicznego – (analiza
obecnej sytuacji, kierunki strategiczne, cele, zadania, środki
i l
implementacji,
t ji źródła
ź ódł fifinansowe i zaplecze,
l
projektowane
j kt
efekty)
 racjonalność i objętość wskaźników ilościowych i
jakościowych implementacji planu strategicznego
 odpowiedniość
p
procedur
p
monitorujących
ją y implementację
p
ję
planu strategicznego
 adekwatność informacji przekazanych fundatorom,
interesariuszom, społeczności akademickiej i innym
odbiorcom

Studia akademickie i life-long learning
Należy
y zbadać ((zanalizować):
)
powiązania kwalifikacji uzyskiwanych w danym
pprogramie
g
studiów (w
( tym
y joint-programmes)
j
p g
) i uczeniu
typu life-long learning z misją instytucji i
strategicznymi dokumentami,
dokumentami również z potrzebami
narodowej ekonomiki i rozwojem społecznym i
kulturalnym
 różnorodność form life-long learning
 system
t monitorowania
it
i zatrudnienia
t d i i i karier
k i
absolwentów i ich wpływ na kształt i zawartość
programów studiów
 współpraca
p p
z akademickimi, społecznymi
p
y i
biznesowymi partnerami instytucji i ich wpływ na lifelong studies, oferowane przez instytucję (w tym rozwój
nowych i polepszanie starych programów studiów)

Możliwe pytania do postawienia:
W jaki sposób zarządza się akademicką jakością?
Czy istnieje strategia uczenia się i nauczania?
Czy
C istnieje system lub regulacje dotyczące rozwoju i doskonalenia kadry akademickiej?
?
W jaki sposób podejście ukierunkowane na studenta jest zaznaczone w procesie
studiów?
W jaki sposób akademia interpretuje pojęcie „internacjonalizacji
internacjonalizacji”?
?
Jakie są procedury wprowadzania innowacji w programie studiów, kto jest w to
zaangażowany? Czy proces ten zachodzi w sposób „top down” czy „bottom up”?
Jakie kroki zostały podjęte w relacji do nowego podejścia w tworzeniu programów
studiów (e-learning, użycie mediów itp.)?
W jaki sposób studenci są informowani o ocenie i ewaluacji wymagań programowych?
W jaki sposób Akademia śledzi losy studentów; jakiego systemu używa? Jakie akcje są
podejmowane w wypadku niepowodzeń studentów na rynku pracy?
Czy Akademia oferuje możliwości kształcenia typu life-long learning?
Czy istnieje system dopuszczający do studiów „dojrzałych” studentów bez formalnych
k lifik ji ale
kwalifikacji
l posiadających
i d j
h wieloletnie
i l l t i d
doświadczenie
ś i d
i zawodowe?
d
?
W jakim stopniu kadra akademicka wykorzystuje badania naukowe?
Czy przedmioty dotyczące kształcenie umiejętności biznesowych i przedsiębiorczych,
umożliwiające przyszłe zatrudnienie
zatrudnienie, są zawarte w programach studiów?
W jaki sposób określa się studenckie obciążenia pracą (workload) i sposoby oceniania?
Jaki jest wpływ KRK na programy studiów?

Charakterystyka zapewnienia jakości
w obszarze muzyki
1) Respektować treść i istotę muzyki i ich
stosunek
t
kd
do edukacji
d k ji i nauczania
i na poziomie
i i
profesjonalnym
2) Respektować
R
kt
ć specyfikę
fik edukacji
d k ji i nauczania
i
muzyki na profesjonalnym poziomie
3) Brać pod uwagę naturę, osiągnięcia,
aspiracje i struktury indywidualnych instytucji
4) Maksymalizować użycie systemów i metod
ewaluacyjnych spójnych z istotą muzyki,
muzycznych studiów, działaniem szkół
muzycznych i konserwatoriów
Zewnętrzne
programowe
i
instytucjonalne
przeglądy zapewnienia jakości i akredytacji
programów AEC w wyższym szkolnictwie
muzycznym powinny rozważyć 7 następujących
obszarów:
b
ó
1. Misja i wizja albo (przy przeglądach programowych)
cele p
programu
g
i ich kontekst.
2. Procesy edukacyjne.
3. Kompetencje
p
j studentów
4. Kadra akademicka.
5. Zaplecze
p
i źródła finansowania.
6.Organizacja i procesy decyzyjne oraz wewnętrzny
system zapewnienia
syste
ape
e a ja
jakości.
ośc
7. Środowiskowa interakcja.
We wszystkich jednak przeglądach AEC dominującą
rolę
l odgrywają
d
j wersja
j muzyczna Opisów
O i ó dublińskich
d bliń ki h
i Efekty kształcenia AEC.
Kryteria ustanowione przez muzyczną wersję Opisów
dublińskich
demonstrowanie
d
t
i umiejętności,
i j t ś i wiedzy
i d i orientacji
i t ji
artystycznej (knowledge and understanding);
wykorzystanie umiejętności
umiejętności, wiedzy i orientacji
artystycznej w różnych kontekstach (applying knowledge
and understanding);
analizowanie, krytyczna interpretacja i formułowanie
oryginalnych opinii i sądów (making judgements);
komunikowanie się w różnych kontekstach
(communication skills);
rozwijanie i poszerzanie swoich umiejętności
indywidualnego
y
g uczenia się
ę ((umiejętność
ję
uczenia się
ę–
learning skills).
Kryteria
y
ustanowione p
przez Efekty
y
kształcenia AEC
Wiedza – teoretyczne efekty kształcenia
Znajomość repertuaru i materiału
muzycznego
Wiedza i zrozumienie kontekstu sztuki
muzycznej
Wiedza dotycząca improwizacji
Wiedza pedagogiczna (jeżeli dotyczy
kierunku studiów)

Umiejętności – praktyczne efekty
kształcenia
Umiejętności w zakresie ekspresji artystycznej
Umiejętności
U i j t ś i w zakresie
k i repertuaru
t
Umiejętności interpretacji
Umiejętności
U i j
ś i pracy w zespole
l
Umiejętności ćwiczenia i pracy podczas prób
Umiejętności czytania nut
Umiejętności
ję
słuchowe,, twórcze i odtwórcze
Umiejętności werbalne
Umiejętności dotyczące publicznych prezentacji
Umiejętności improwizacyjne
Umiejętności pedagogiczne (jeżeli dotyczą
kierunku studiów)

Ogólne efekty kształcenia (Kompetencje
społeczne)
Niezależność
Uwarunkowania psychologiczne
p y
g
Krytycyzm
Komunikacja społeczna

W latach 2002-2004 AEC, w kooperacji z
National Association of Schools of Music w
ramach programu EU/USA, zrealizowała projekt
zatytułowany Studia muzyczne, mobilność i
odpowiedzialność AEC i NASM wspólnie
odpowiedzialność.
sformułowały oświadczenie dotyczące
charakterystyki efektywnego systemu oceniania
dla sektora profesjonalnego szkolnictwa
muzycznego i charakterystyki jego jakości.
AEC stworzyła specyficzne europejskie
sektorowe podejście do problematyki
zapewnienia jakości i akredytacji, bazując
na charakterystyce
h
kt
t
i kontekście
k t kś i działań
d i ł ń
wyższego
y
g szkolnictwa muzycznego.
y
g
Podejście to obecnie koncentruje się na
dwóch typach przeglądów:
W kontekście nieformalnym:
Proces doskonalenia jakości AEC
W kontekście formalnym:
Bilateralna współpraca z narodowymi
agencjami zapewnienia jakości i akredytacji
AEC współpracowała z:
ACQUIN - Akkreditierungs und
Qualitätssicherungs Institut
OAQ - Swiss
S iss Center of Accreditation and Q
Quality
alit in
Higher Education
ARACIS - Romanian Agency for Quality Assurance
in Education
ZeVa - Zentrale Evaluationsund
CQAHE
Q
- Lithuanian Centre for Q
Qualityy
Assessment in Education
NCPA - Russian Center of Public Accreditation
NVAO - Dutch National Accreditation Organisation
Główne kryteria programowego i
inst t cjonalnego przeglądu
instytucjonalnego
pr egląd w
obszarze muzyki:
1.
2
2.
3.
4.
5.
6.
7
7.
8.
9.
10.
10
11.
12.
13.
14.
15
15.
16.
17.
18.
19.
20.
Czy instytucja ma długoterminową wizję strategii?
J k jest
Jaka
j t relacja
l j między
i d misją
i j instytucji
i t t ji a jjejj programamii edukacyjnymi?
d k
j
i?
Czy program nauczania bazuje na 3-stopniowej strukturze promowanej przez Proces Boloński, a jeśli tak
– jakie są relacje pomiędzy poszczególnymi cyklami?
Czy programy nauczania biorą pod uwagę Opisy dublińskie i wynikające z nich efekty kształcenia?
Czy procesy uczenia się i nauczania bazują na opartym na kompetencjach podejściu promowanym przez
Opisy dublińskie w wersji muzycznej?
Czy badania odgrywają jakąś rolę w obrębie każdego cyklu kształcenia?
Czy instytucja uczestniczy w umowach międzynarodowych dających perspektywy internacjonalizacji?
W jakim zakresie programy nauczania i procesy edukacyjne oferują perspektywy międzynarodowe?
Jakie są główne metody oceniania i w jaki sposób te metody pomagają procesom uczenia się i
nauczania?
C absolwenci
Czy
b l
i znajdują
jd j pracę w d
dzisiejszym
i i j
wysoce kkompetytywnym
t t
świecie
ś i i muzyki?
ki?
W jaki sposób absolwenci przyczyniają się do rozwoju życia kulturalnego na poziomie lokalnym,
narodowym i międzynarodowym?
Czy istnieje polityka i strategia dla stałego profesjonalnego rozwoju kadry akademickiej?
Czy skład kadry akademickiej pozwala na elastyczną adaptację do nowych profesjonalnych wymagań i
wyzwań?
Czy istnieje długoterminowa strategia dotycząca ulepszenia organizacyjnych struktur decyzyjnych?
W jakim stopniu istniejący system zapewnienia jakości i systemy wspierające wpływają na stałą poprawę
programów nauczania i zaplecza dydaktycznego?
W jakim stopniu studenci i absolwenci są zaangażowani w procesy zapewnienia jakości?
Czy instytucja jest zaangażowana w publiczna dyskusję dotycząca polityki kulturalnej i muzycznej albo
innej związanej z tym problematyki?
W jaki sposób instytucja komunikuje się i współdziała z różnymi sektorami zawodu muzycznego w celu
uzyskiwania informacji o ich zapotrzebowaniach?
Czy istnieje długoterminowa strategia dla poprawy powiązań ze środowiskiem zawodowym?
W jaki sposób instytucja uczestniczy w eksploracji nowych możliwości zawodowych dla muzyków?
Uwagi zawarte w raportach oceniających AEC
dotyczące efektów uczenia się i ich potwierdzania:
brak podziału na efekty praktyczne (umiejętności),
teoretyczne (oparte na wiedzy) i generyczne (tzw.
kompetencje społeczne);
społeczne);.
znikoma rola efektów generycznych w procesach
kształcenia;
mała świadomość istnienia takich efektów i ich roli w
procesach edukacyjnych
p
yj y wśród społeczności
p
akademickiejj
(dotyczy zarówno kadry akademickiej, jak i studentów);
brak narzędzi kontrolujących powstawanie efektów
k t ł
kształcenia
i i iich
h cyklicznego
kli
monitoringu
it i
w postaci
t i
sformalizowanych procedur prowadzących do ich ewaluacji;
nikły udział studentów w procesie projektowania efektów
kształcenia;
mała wiedza studentów o roli, jaką czytelnie sformułowane
efekty kształcenia odgrywają w procesach oceny.

Uwagi zawarte w raportach oceniających AEC
dotyczące wybranych aspektów akredytacji
Efekty
Ef
kt kształcenia
k t ł
i i proces b
boloński:
l ń ki b
brak
k iimplementacji
l
t ji
2 lub 3-stopniowej struktury studiów, opisów dublińskich,
efektów kształcenia.
kształcenia
Procesy edukacyjne: brak zindywidualizowanego
podejścia do procesów kształcenia
kształcenia, za mała współpraca
między wydziałami, brak ścieżek edukacyjnych
umożliwiających przygotowanie do innych typów karier
dla muzyków, brak efektów generycznych i ich roli w
procesach edukacyjnych; kształcenie jest bardziej
ukierunkowane na kadrę akademicka niż na studentów.
Długoterminowa
g
strategia:
g p
powinna również wyjaśniać,
yj
,
w jaki sposób cele będą realizowane.
Badania: p
potrzeba zdefiniowania znaczenia badań w
relacji do poszczególnych obszarów studiów, roli badań
w „kulturze” wydziału.

Profile studentów: zbyt wielki nacisk kładzie się na
ję
, osiągnięcia
ąg ę
i efekty
y końcowe,, dużo mniejj
umiejętności,
na sposoby „jak do nich dojść”
Kadra akademicka: „dziura” pomiędzy ambicjami kadry
zarządzając z jednej strony i kadrą akademicką z drugiej.
Perspektywy międzynarodowe: brak strategii
internacjonalizacji.
Wewnętrzny system zarządzania jakością: brak
f
formalnych
l
h systemów
t ó wewnętrznego
t
zarządzania
d
i
jakości.
Wyposażenie: zasoby biblioteczne są niewystarczające
do spełnienia wymagań programów studiów.
Procesy decyzyjne i struktury organizacyjne: studenci
nie są reprezentowani na wszystkich poziomach struktur
organizacyjnych uczelni
uczelni.
Publiczne interakcje: instytucje są częścią eko-systemu:
zamiast współdziałać ze środowiskiem zawodowym,
uczelnia i środowisko „nakładają się” na siebie.
