Postępowanie przed sądami administracyjnymi – skutki podatkowe

07.08.2015
Postępowanie przed sądami administracyjnymi – skutki podatkowe istotnych zmian
Już 15 sierpnia 2015 r. wejdą w życie przepisy ustawy z dnia 9 kwietnia 2015 r. o zmianie ustawy –
Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (dalej jako: PPSA). Wprowadzi ona zmiany
w przepisach, które w swoim zamierzeniu mają dokonać usprawnienia postępowania sądowoadministracyjnego przed sądami administracyjnymi.
W projekcie ustawy zmiany zostały podzielone na trzy generalne kierunki, które niewątpliwie są ze sobą
powiązane:
 Po pierwsze, celem zmian jest usprawnienie, uproszczenie i zapewnienie szybkości
postępowania przed sądem administracyjnym, zarówno w pierwszej jak i w drugiej instancji.
 Po drugie, proponowane zmiany wiążą się z uwzględnieniem ustaleń Trybunału
Konstytucyjnego oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego, w sprawach związanych z
postępowaniem przed sądami administracyjnymi.
 Po trzecie zmiany mają wyeliminować rozbieżności w obecnym orzecznictwie sądowym
dotyczącym wykładni przepisów o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Poniżej przedstawiamy najważniejsze zmiany i ich skutki dla podatników.
Związanie Sądu zarzutami i powołaną podstawą
Za jedną z najistotniejszych zmian dla podatników należy uznać wprowadzany art. 57a PPSA, zgodnie z
którym, w przypadku rozpatrywania skargi na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego
wydaną w indywidualnej sprawie, sąd administracyjny będzie związany zarzutami skargi oraz powołaną
podstawą prawną. Będzie się to wiązało z tym, że, w przypadku niewłaściwego sformułowania zarzutów,
strona skarżąca będzie mogła zostać pozbawiona szans na uzyskanie pozytywnego orzeczenia sądu
administracyjnego, nawet jeżeli jej stanowisko zasługiwałoby w pełni na uwzględnienie. Z tego względu
wybór profesjonalnego pełnomocnika, który prawidłowo sfomułuje zarzuty skargi będzie mieć kluczowe
znaczenie dla podatników.
Z jednej strony zmianę tę należy uznać jako istotnie przyspieszającą rozpoznawanie spraw na etapie
sądowym, gdyż zakres analizy sprawy przez sąd zostanie ograniczony. Z drugiej strony natomiast może
się zdarzyć sytuacja, w której sąd nie będzie rozpatrywał meritum sprawy, lecz będzie skupiał się na
stronie formalnej skargi i sposobie sformułowanie jej przez pełnomocnika.
Eliminacja przewlekłości postępowania
W celu wyeliminowania przewlekłości postępowań wprowadzono również przepisy, zgodnie z którymi
sąd będzie mógł zobowiązać organ do wydania w określonym terminie decyzji lub postanowienia
wskazując sposób załatwienia sprawy lub jej rozstrzygnięcie, jeżeli jest to uzasadnione okolicznościami
sprawy, a rozstrzygnięcie nie pozostawiono uznaniu organu. W przypadku niewydania decyzji lub
postanowienia w określonym przez sąd terminie, strona będzie mogła wnieść skargę, żądając wydania
orzeczenia stwierdzającego istnienie albo nieistnienie uprawnienia lub obowiązku. Sąd wyda orzeczenie
w tym przedmiocie, jeżeli pozwalają na to okoliczności sprawy. W wyniku rozpoznania skargi sąd
stwierdza czy niewydanie decyzji lub postanowienia miało miejsce z rażącym naruszeniem prawa
i może ponadto z urzędu albo na wniosek strony wymierzyć organowi grzywnę lub przyznać od organu
na rzecz skarżącego sumę pieniężną do wysokości połowy kwoty grzywny.
JP Weber sp. z o.o.
Rynek 39/40
PL 50-102 Wrocław
NIP: PL 897 17 13 155
REGON: 020248434
Source: JP Weber | postepowanie przed sadami administracyjnymi - skutki podatkowe istotnych zmian
Sąd Rejonowy we Wrocławiu
Wydział VI Gospodarczy Krajowego
Rejestru Sądowego
KRS: 0000253773
Kapitał zakładowy: 50.000,00 zł
www.jpweber.com
1
Przyjęte powyżej zmiany pozwolą niewątpliwie skarżącej stronie na zdecydowanie szybsze uzyskanie
merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy, z jednej strony poprzez wprowadzenie możliwości określania
sposobu rozstrzygnięcia spraw przez organy administracyjne oraz wskazanie terminu podjęcia
rozstrzygnięcia, z drugiej zaś strony poprzez wprowadzenie sankcji za brak działania organu
administracyjnego.
Zwiększenie zakresu orzekania merytorycznego przez NSA
Na skutek przyjętej zmiany NSA będzie mógł od sierpnia 2015 r. w określonych sytuacjach orzekać co
do istoty sprawy ostatecznie i merytorycznie rozstrzygając sprawę w razie uwzględnienia skargi
kasacyjnej. Oznacza to, że w przypadkach, w których NSA uzna zasadność kasacji, sprawa nie będzie
wracała ponownie do WSA. W takich przypadkach NSA będzie mógł orzekać co do istoty sprawy
ostatecznie i merytorycznie rozstrzygając sprawę. Warunek jest jednak taki, że NSA musi uznać,
że sprawa została dostatecznie wyjaśniona. Zmiana ta również powinna spowodować wyraźne
skrócenie czasu trwania postępowania.
Dodatkowo w ustawie znajdują się również inne istotne zmiany, takie jak:
 wprowadzenie instytucji samokontroli sądu pierwszej instancji umożliwiającej
uwzględnianie przez wojewódzki sąd administracyjny we własnym zakresie skarg
kasacyjnych - WSA będzie mógł uchylić swój zaskarżony skargą kasacyjną wyrok i ponownie
rozpoznać sprawę, jeżeli stwierdzi, że w sprawie zachodzi nieważność albo podstawy skargi
kasacyjnej są oczywiście usprawiedliwione.
 wprowadzenie możliwości umarzania postępowania administracyjnego przez sądy
administracyjne - w razie uwzględnienia skargi na decyzję (lub postanowienie) i jej uchylenie
lub stwierdzenie jej nieważności oraz stwierdzenie przez sąd podstawy do umorzenia
postępowania administracyjnego sąd będzie umarzał takie postępowanie.
 powierzenie referendarzom sądowym znacznie szerszego zakresu czynności
procesowych, które dotąd były przypisane sędziom, chociaż nie są ściśle związane z realizacją
zadań wymiaru sprawiedliwości. Dotyczy to np. spraw związanych z opłatami kancelaryjnymi,
spraw związanych z ustanowieniem kuratora dla strony niemającej zdolności procesowej.
 rozszerzenie zakresu spraw, które mogą być rozpoznawane w trybie uproszczonym o
skargi na postanowienia oraz skargi na bezczynność i przewlekłość postępowania. Przyjęte
rozwiązanie przyśpieszy orzekanie w tego rodzaju sprawach gdyż umożliwi ich rozpoznanie bez
konieczności kierowania na rozprawę.
 wprowadzenie zmian w zakresie pomocy prawnej – uchwalona ustawa wprowadza zmiany
dotyczące pomocy prawnej, w szczególności zmiany dotyczące usprawnienia procedury.
 rozszerzenie zakresu zwolnień z obowiązku uiszczania kosztów sądowych - o sprawy
dotyczące udzielania cudzoziemcom ochrony, sprawy dotyczące dodatków mieszkaniowych
oraz dla organizacji pożytku publicznego w sprawach własnych.
 wprowadzenie zdolności sądowej organów administracji publicznej – ma to na celu
jednoznaczne wskazanie, iż organy administracji publicznej mają zdolność występowania przed
sądami administracyjnymi.
Izabela Łabędzka
Tax Specialist, Tax Advisor
Tel: +48 (71) 36 99 566
[email protected]
Source: JP Weber | postepowanie przed sadami administracyjnymi - skutki podatkowe istotnych zmian
www.jpweber.com
2