Słownik gwary

Słownik gwary
_________________________
A
_________________________
ANCYKRYS' drań'
ASENTERUNEK' pobór do wojska'
_________________________
B
_________________________
BABINIEC' przedsionek kościelny':
BAŁOR' gospodarz':
BANDZIOCH' brzuch, zwłaszcza duży':
BEŁTOKI' wyboje':
BERETKA' płaskie, okrągłe nakrycie głowy, beret':.
BEZMOZENIEC' nieudacznik':
BIELENIE' malowanie ścian':
BIYDA' niepogoda':
BŁAWATEK' chwast rosnący w zbożu; chaber
BOJĄCY' strachliwy':
BOJCYĆ' opowiadać rzeczy niesprawdzone lub nieprawdziwe; plotkować':
BOJKA' zmyślona, nieprawdziwa wiadomość':.
BOJSKO' ubite miejsce w stodole;.
BRATRURA' część pieca, piekarnik'
BREW' całkiem':
BRYTFANKA' blaszka do pieczenia ciasta'
1
BUFTA' ciasto drożdżowe':
BUK' gruby kij':
BURCOK' plecak':
BYCUR' duży, dobrze zbudowany mężczyzna':
_________________________
C
_________________________
CALUŚKO' cała':
CEĆJAKI' różnorodny':
CEJ NIE CO' coś o dużej wartości' :
CEJCO' różności':
CHABINA' cienka gałązka, witka'
CHAMERA' zawierucha z deszczem i śniegiem'
CHAPSNĄĆ' gwałtownie chwycić, porwać':
CHE' co': Che?
CHET' daleko':
CHLYWEK' mały chlew':
CHOĆJAKI' byle jaki':
CHOĆKEJ' gdziekolwiek':
.CHODOK' chłopak':
CHROBOK' robak':
CHYBNĄĆ' skoczyć':
CHYTAĆ' chwytać, łapać':
2
CIAJTAĆ' dużo mówić'
CIAMTAĆ' mlaskać':
CIAPAĆ' strącać owoce z drzew'
CIARACHY' przedmioty o małej wartości':
CIEŃCYZNA' cienkie ubranie':
CIOSEK' kawałek drewna na sztylu do rozgarniania żaru w piecu chlebowym':
CIUKA' jałówka':
CIUPAĆ' lekko uderzać motyką, siekierą'
CIYMROK' człowiek powolny i mało bystry':
CLIWIĆ' łaskotać':
CLIWKI' łaskotki':
COŁKIEM' zupełnie, całkiem':
CONIĆ' chwalić się':
COSIK' coś':
CUDOWAĆ' wymawiać się, wymyślać trudności':
CUŁKA' onuca':
CUMEL' smoczek dla niemowlęcia'
CUPIEĆ' siedzieć na skraju (
CYCAĆ' ssać
CYJSIK' czyjś':
CYNIĆ' lać się z czegoś':
CYRKULOTKA' mechaniczna piła tarczowa':
CYRNICA' jeżyna':
CZOSKA' trzaska, odłupany kawałek drewna':
3
CZTAĆ' pryskać':
ĆMOK' zmrok':
_________________________
D
_________________________
DESPECIĆ' robić coś na złość, psocić':
DO CNA' całkowicie':
DOSTAWIĆ' zostawić':
DREWUTNIA' szopa, gdzie się przechowuje drewno na opał':
DRUŚLAK' cedzak':
DRYPCIĆ' drobno chodzić':
DRZYSTEK' coś małego':
DUCHEM' szybko':
DUCKO' długo':
DUDRAĆ' grzebać w czymś zapamiętale':
DYCHNĄĆ' odpocząć':
DYNDAĆ' kołysać się, wisząc':
DZIADA' człowiek nierozgarnięty':
DZIECKA' dzieci':
DZIKA KAŚKA' wysokie kwiaty o żółtej barwie'
DZIOŁCHA' dziewczyna':
4
_________________________
F
_________________________
FALEŚNY' niezdrowy, niesprawny':.
FASINA' wiklina'
FIURGAĆ' wiać, dmuchać':
FUCEĆ' ciężko oddychać, mieć zadyszkę, gniewać się':
FULARYSEK' portmonetka':
FUSYT' człowiek, któremu trudno dogodzić':
FUTROWAĆ' karmić zwierzęta':
_________________________
G
_________________________
GADZINA' zwierzęta domowe, żywy inwentarz':
GALAS' nieporządek, bałagan':
GALASIĆ' bałaganić'
GIERGONIA' określenie kwiatu o nazwie dalia':
GIMAJNY' słabowity':
GLAMAĆ' jeść wolno':
GLANCPAPIER' papier ścierny'
GMYRAĆ' grzebać, szukać':
GOJ' łobuz':
GORONC' upał, skwar':
GOTOWIZNA' rzeczy gotowe':
5
GRAJCARY' pieniądze':
GRAJDAĆ SIĘ' nie móc się wybrać'
GRAŚLAWY' krzywy':
GUDZIA' świnia'
GWAZDAĆ' niestarannie szyć':
GWOŁTOWAĆ' rozpaczać':
_________________________
H
_________________________
HABELOK' niewyrośnięte zwierzę domowe':
HAJ, HAJNOK' tam':
HAJCOWAĆ' palić dużym płomieniem':
HAJTEN, HAJTA' tamten, tamta:
HALUCAĆ' hałasować':
HARATAĆ' robić coś bardzo szybko'
HARENDOWAĆ' dzierżawić':
HARNASIĆ SIĘ' hałasować, tłuc się'
HAW, HAWOJ, HAWOK' tu':
HETTA' zawołanie na konia dla spowodowania skrętu w prawo':
HOBRZE' chwasty':
HOJCO' różności'
HULAĆ' tańczyć'
HUSIAĆ' kołysać dziecko'
HUŚTAĆ SIĘ' żyć rozrzutnie':
6
_________________________
I
_________________________
IDNY' inny':
IDZE ; idź
INO' tylko':
INSY' inny'
_________________________
J
_________________________
K
_________________________
JAPA' usta, pogardliwie gęba':
JUŚCI' tak'
JUZYNA' podwieczorek':
_________________________
KAJPUS' rozdrobniony ser':
KALEBA' stara, gruba kobieta':
KALIKA' kaleka':
KAROCEK' sanie konne':
KARPETNY' uparty':
KAWĘCYĆ' stękać, narzekać na zdrowie':
KEJ NIEKEJ' od czasu do czasu':
KEJ' gdzie'
7
KEJSIK' gdzieś':
KICORKI' słoma używana do pokrycia dachu'
KIDAĆ' rozlewać po brodzie, garnku':
KIEDYSIK' kiedyś':
KIEJSI' kiedyś'
KIEPŁO' czapka':
KIERCYKOWAĆ' kierować':
KIMAĆ' drzemać':
KŁAPAĆ' dużo mówić':
KŁAPCIATY' mający odstające uszy"': .
KŁOPOC' narzędzie do zrzucania obornika z wozu'
KŁUSIO' klusko':
KNODOŁEK' fartuch'
KNYSAĆ' mieszać'
KOLOK' kolec':
KOPERDA' koperta':
KOPIĆ' składać siano w kopy':
KORCIPKA' czeremcha':
KOZALNICA' ambona'
KRAMARZYĆ SIĘ' nie móc się wybrać':
KRASIATY' kolorowy':
KRĄZAĆ KAPUSTĘ' szatkować kapustę':
KRĘT' krętacz'
KRYPCIE' stare buty':
8
.KRZYCEĆ' płakać':
KTOSIK' ktoś':
KUDLIĆ' biec szybko':
KUKIOŁKA' pleciona bułka':
KUNIC' koniczyna'
KURDOC' nieduży człowiek':
KURZENICE' nawóz naturalny spod kur'
KUSOŁKA' pojemnik na osełkę':
_________________________
L
_________________________
LAPTAĆ 'mówić bez sensu'
LAPTULA' kobieta, która dużo i niepotrzebnie mówi':
LEGNĄĆ' położyć się':
_________________________
M
_________________________
MAKUCH' duży orzech':
MALTA' zaprawa murarska':
MAMRAĆ' niewyraźnie mówić':
MAMROK' człowiek, który niewyraźnie mówi'
MANDZIAROWAĆ' iść szybko dużymi krokami':
MARCINKI' kwiaty jesienne o fioletowej barwie'
MAŚLOK' flegmatyk':
9
MAŚNICKA' naczynie do robienia masła':
MĄDROWAĆ SIĘ' przemądrzać się':
MĘKOL' nudziarz':
MĘKOLIĆ' nudzić, męczyć':
MIECZYK' kwiat o nazwie gladiola':
MIETKIE' miękkie':
MIGLANC' człowiek trochę fałszywy, cwaniakowaty'
MIGOLIĆ' mżyć':
MROZIATY' kolor będący pomieszaniem czarnego z białym lub szarym':
MYJOK' ścierka do mycia':
_________________________
N
_________________________
NA CHYBCIKA' szybko':
NA SPRZEDAJ' na sprzedaż':
NASTĘPIĆ SIĘ' w odniesieniu do zwierząt hodowlanych - posunąć się':
NACHAPAĆ' nagromadzić':
NAJSOMPIERW' na samym początku':
NAKASTLIK' mała szafka koło łóżka'
NAMANIĆ' nadarzyć się, wpaść w ręce':
NAMIESIĆ' wymieszać, zarobić ciasto':
NASZPANOWAĆ' naciągnąć, naprężyć':
NAZAD' z powrotem':
10
NEŚCI, NE' masz':
NIE WIDZIEĆ' nie podobać':
NIEBOŻYCKA' nieboszczka'
NIEDERNY' kiepski, złej jakości':
NIEGRAMOTNY' powolny':
NIEPOGODANY' nierozmowny'
NIEUSŁUCHLIWY' nieposłuszny':
NIKEJ' nigdzie':
NURAĆ' siedzieć długo w nocy':
_________________________
O
_________________________
OBRAŹNY' obrażalski':
OBSIEKOWAĆ' okopywać jarzyny'
OBTYRPANY' obity'
OBUWAĆ SIĘ' ubierać buty':
OKAPUCNIAŁY' oklapnięty':
OKIDAĆ' oblać się, najczęściej przy jedzeniu':
OKIDANY' pooblewany :
OKROWEK' ścinek': Zbierz
OPRYMOWAĆ' przesadnie ochraniać, dbać o coś lub kogoś'
OPUSZCZAĆ SIĘ' wypuszczać listki'
ORĘDOWAĆ' poskarżyć komuś':
11
OSĘDZIAŁY' omarznięty, oszroniony':
OSIEDLE' teren wokół domu'
OSKROBINA' obierka z ziemniaka':
_________________________
P
_________________________
PAPROK' człowiek, który niedokładnie wykonuje pracę'
PARYJA' wąwóz, jar':
PAŚCI' pułapka np. na myszy, wnyki':
PELĘTAĆ SIĘ' plątać się':
PIERW najpierw':
PIKOLIĆ' kłócić się' :
PITOLIĆ' mówić głupoty, nieprawdę':
PITWAĆ' kroić tępym nożem'
PŁACHTA' prześcieradło':
PŁONKI' niesmaczne jabłka':
PODAĆ SIĘ' być podobnym, wrodzić się':
PODSIBITKA' deski w drewnianej powale':
PODWADZIĆ' podważyć':
POGRABIĆ' porozumieć się, dogadać':
POGRÓDKA' betonowy chodnik w koło domu':
POHAROWANY' porysowany':
POL' opal':
12
POMYRDANY' człowiek działający pochopnie':
POMYŚLUNEK' racjonalne myślenie':
PORAZYWAĆ' rzucać':
POSFIJANY' pomięty'
POZIERADKO' lusterko':
PÓDŹ' chodź':
PÓJŚĆ PRYĆ' o czymś nieprzydatnym':
PÓŁNOCEK' północ':
PÓŹNI' później':
PRASNĄĆ' rzucić o ziemię, uderzyć':
PREPITETY' różne drobne przedmioty'
PRZEINACYĆ' przekręcić':
PRZEMAWIAĆ SIĘ' kłócić się, spierać':
PRZESNO DROGA' droga dzieląca pola:
PRZEWDZIOĆ' przebrać':
PRZEZBYWAĆ SIĘ' spierać się, przekomarzać':
PRZÓDZI, PRZÓDY' przedtem':
PRZYCYNIĆ' dołożyć':
PRZYFANZOLIĆ' przyłożyć':
PRZYKARCIĆ' skarcić':
PRZYKRZYĆ SIĘ' tęsknić, nudzić się':
PRZYODZIYWA' ubranie':
PRZYPLESTANE' o włosach, przygniecione'
PRZYZELIĆ' przypalić np. żelazkiem':
13
PUCÓWA' solidne lanie':
PYPY' określenie mięsa przez dzieci':
_________________________
R
_________________________
ROBOTNY' pracowity':
ROCHLIĆ SIĘ' nie móc się usadowić':
ROCHLIĆ' ruszać się podczas siedzenia':
ROGOL' drewniana konstrukcja, na której trzyma się siano na łące':
ROMBARBAR' rabarbar':
ROZBRADZIARZONY' rozpuszczony':
ROZKOSMANY' nieuczesany':
ROZMEMŁANY' porozpinany, niestarannie ubrany':
ROZPOŁKA' drobne drzewo do rozpalenia ognia':
RUŁKA' rurka':
RYKTOWAĆ' przygotowywać':
RYKTYK' akurat':
RZEGOTAĆ' grzechotać, dzwonić':
_________________________
S
SADZENIOK' ziemniak do sadzenia':
SCHARY' stare, zniszczone buty':
14
_________________________
SCYPA' sosnowa drzazga do rozpalania':
SIEDZIEĆ' mieszkać':
SIEMIENIATKA' kura cętkowana, przypominająca kolorem siemię lniane'
SIETNIOK' szczupły, niepozorny człowiek':
SIPIAĆ' spać':
SIUTER' żwir':
SKJAŁCEĆ' skomleć':
SKLAMRZYĆ' narzekać, prosić natrętnie' :
SKOŚNIEĆ' zmarznąć':
SKRABAKA' stara brzozowa miotła':
SKOWYRNY' wesoły, miły':
SKUCEĆ' jęczeć, narzekać':
SŁUCHANICA' konfesjonał':
SMYRAĆ' delikatnie głaskać':
SMYŚNY' rezolutny, mądry':
SPASIONY' gruby, otyły':
SPINDRAĆ SIĘ' wspinać się':
SPORO' szybko':
SPORZY' prędzej':
SPROFCYK' łobuz':
SPYRKA' słonina':
STAJANIE, STAJONKO' duży kawałek uprawnego gruntu':
STRACIĆ SIĘ' zgubić się':
STROGAĆ' straszyć'
15
STULAĆ' zmyślać':
SUCHOTKA' kwiat o nazwie nieśmiertelnik':
SUMITOWAĆ SIĘ' tłumaczyć się, usprawiedliwiać':
SWARZYĆ' kłócić się':
SYC' człowiek skąpy':
SZKLIĆ' zabiegać o czyjeś względy':
SZKLORZE' landrynki':
SZKUT' mały chłopiec'
SZPULAĆ' iść szybko, uciekać':
SZPUNTOWAĆ' podburzać, nastawiać negatywnie do kogoś':
SZTYCHÓWKA' łopata do rycia ziemi':
_________________________
Ś
ŚKARUGA' stara krowa':
ŚKLONKA' szklanka:
ŚLAJDAĆ' chodzić po błocie':
ŚLIPIĆ' czytać przy złym oświetleniu':
ŚLIWOK' nóż':
ŚLUFAĆ' pociągać nosem':
ŚLUFANEK' połączenie ławy z łóżkiem':
16
_________________________
ŚNIECIĆ' śmiecić':
ŚNIODAĆ' jeść śniadanie':
ŚPIK' wyciek z nosa, mały chłopiec':
ŚPYRLAĆ' oszczędzać':
ŚRAJBOWAĆ' pisać':
ŚTAJFNY' sztywny':
ŚTUNDEROWAĆ' majstrować przy czymś':
ŚTUPTAĆ' stąpać małymi kroczkami':
ŚTURAĆ' drażnić, zaczepiać, poszturchiwać':
ŚTURMOK' niedorajda':
ŚTYMOWAĆ' trzymać fason':
ŚWIŚCIPOŁ' lekkoduch, człowiek niepoważny':
_________________________
T
_________________________
TAMOK, TAMOJ' tam':
TARASIĆ' deptać':
TATROCH' proch, drobne zanieczyszczenia'
TELEPAĆ' trząść się'
TOKI' taczki':
TOLAĆ SIĘ' tarzać się po ziemi':
TROTY' drobne odpadki powstałe przy piłowaniu drewna':
17
TRYNKOWAĆ' tynkować':
TRZA' trzeba':
TUSZYĆ' mieć nadzieję':
TWORC' twardy':
TYBETKA' wzorzysta chustka na głowę':
TYNIAĆ' szukać':
TYRPAĆ' szturchać, szarpać':
_________________________ U _________________________
UCYNIAĆ' nabierać':
UFLOGANY' ubrudzony':
UMECOŁEK' niewydarzony, zmęczony, słabowity':
UMULNY' natarczywy':
UPAPRAĆ' ubrudzić się':
UPICYĆ' mało dać'
USIEDLIĆ SIĘ' usadowić':
UŚLUPNĄĆ' rzucić urok':
UTĘPA' utrudnienie, kłopoty':
UWADZIĆ' zawadzić':
UWALIĆ SIĘ' uderzyć się':
18
_________________________
W
_________________________
W DYRDY' prędko':
W TE I NAZAD' tam i z powrotem':
WAGOWAĆ SIĘ' wahać się':
WASERWOGA' poziomica':
WAZONEK' doniczka'
WDZIEWAĆ' ubierać'
WEDLE' koło, obok':
WENDERKA' włóczęga':
WEWALIĆ' włożyć':
WIECHEĆ' zwitek słomy'
WIEKOWAĆ' przebywać gdzieś długo':
WIELE' ile':
WIELGI' wielki':
WIESŁO' drewniana okrągła łopata do wsadzania chleba do pieca'
WINOWAĆ' obwiniać':
WIŚTA' zawołanie na konia dla spowodowania skrętu w lewo':
WŁÓKA' człowiek, który się włóczy':
WNETKI' niedługo'
WNETKI' wnet':
WOLNY' powolny':
19
WRAZIĆ' włożyć, wtrącać się' :
WRÓTNIA' drzwi od stodoły':
WSZYĆKO' wszystko':
WTRYNIĆ' wetknąć, schować':
WYCHEŁTANY' bardzo wykrojony pod szyją':
WYCHODEK' ubikacja znajdująca się na zewnątrz'
WYCIELONKA' krowa, która się ocieliła':
WYCIORAĆ' wybrudzić':
WYDRZEŹNIAĆ SIĘ' przedrzeźniać '
WYDULDAĆ' wypić dużymi łykami':
WYKOPYRTNĄĆ SIĘ' przewrócić się':
WYKROTA' psotnik'
WYLOĆ' powiedzieć tajemnicę':
WYMAMLAĆ' obślinić':
WYMUSKAĆ' zjeść resztki jedzenia z talerza':
WYPENETRZYĆ' wypatrzyć, znaleźć'
WYPRAĆ' zbić'
WYPSNĄĆ' wypaść z ręki':
.WYRYKTOWAĆ SIĘ' ładnie, odświętnie się ubrać':
WYSOLIĆ SIĘ' przewrócić':
WYTAJAĆ' pojawić się po długiej nieobecności':
WYTYTLAĆ' ubrudzić się':
WYWALIĆ' przewrócić się'
20
_________________________
Z
_________________________
ZACHAMĘCIĆ' zapodziać, zgubić'
ZAGORZEĆ' zaczadzieć':
ZAGRACIĆ' nagromadzić starych, niepotrzebnych przedmiotów':
ZAKLĄKNĄĆ SIĘ' zapaść się, uczynić wklęsłość':
ZAKLUCYN' miejscowość Zakliczyn'
ZAŁGAĆ' przyjść do kogoś bez potrzeby':
ZAMÓC SIĘ' zawziąć się':
ZASTĘPOWAĆ' zawadzać':
ZASTRYSYĆ' załatać, zatkać':
ZAŚLAJFOWAĆ' zahamować'
ZAWDY' zawsze'
ZAWRZYĆ' zamknąć'
ZOZEL' uparty, krnąbrny, dokuczliwy'
ZBYWAĆ SIĘ' spierać się':
ZDRZYZGAĆ' ochlapać'
ZEJRZEĆ' zobaczyć':
ZEPRZAŁE' zepsute warzywa':
ZEZNOIĆ SIĘ' spocić się':
ZGASNĄĆ' umrzeć':
ZGNIEWAĆ SIĘ' obrazić się':
21
ZGODAĆ' odwieść od decyzji':
ZIORAĆ' zerkać, spoglądać':
ZMAJSTROWAĆ' spsocić'
ZMAMRAĆ' porozumieć się'
ZMORDOWAĆ' zrobić coś z dużym wysiłkiem':
ZNAĆ' widać':
ZOGÓWEK' poduszka':
ZOJDA' bagaże':
ZOPARTEK' zepsute jajko':
ZOPIS' zapis majątku przed ślubem':
ZYGAĆ' drażnić':
ZYRNY' mający apetyt (o zwierzętach)'
ŹBYRY' wyboje':
ŹDZIWIAĆ' przesadnie odnosić się do prostych spraw, robić problemy z niczego:
ŹGAĆ' mżyć':
ŹRALEĆ' dojrzewać':
ŹRÓBEK' źrebak':
ŻENIACKA' ożenek':
Słow nik opracow ały harcerski
h arcerski
z 4D rużyny
by”
ru yny Starszoharcerskiej „ Z aborow sie D ęby
by ”
D r u h n a W iktoria G ł o w a c z
D r u h n a P a u lin a P o la k
22