Prawo pracy - Fabryka Wiedzy
Transkrypt
Prawo pracy - Fabryka Wiedzy
Prawo pracy nr 134, 30 marca – 24 kwietnia 2016 r. ???????????????? ISSN 1734-9842 w pytaniach i odpowiedziach Praktyczne rozwiązania prawne dla specjalistów do spraw personalnych Rozwiązujemy 9 najczęstszych problemów związanych z urlopami wypoczynkowymi Czy do stażu urlopowego można wliczać pracę na umowach cywilnoprawnych i prowadzenie własnej firmy? Czy uwzględnieniu podlegają tylko zakończone okresy zatrudnienia? Jak liczyć pierwszy miesiąc pracy uprawniający do pierwszego urlopu? W jaki sposób ustalać wymiar urlopu pracownika, który w trakcie roku przechodzi na niższy etat? To zaledwie kilka z wielu pytań związanych z urlopami wypoczynkowymi. Poznaj odpowiedzi na 9 najczęściej zadawanych! Wymiar urlopu wypoczynkowego zależy od stażu pracy, do którego zalicza się jednak nie tylko okresy zatrudnienia, okresy podlegające wliczeniu do stażu pracy na mocy odrębnych przepisów (jak np. okresy pobierania zasiłku dla bezrobotnych lub stypendium w trakcie odbywania stażu z PUP, okresy pracy na roli oraz służby wojskowej), ale także okresy nauki. Dlatego staż urlopowy nie zawsze pokrywa się z pracowniczym stażem pracy, uwzględnianym np. przy ustalaniu prawa do nagrody jubileuszowej. ciąg dalszy na stronie 6 Polecenie nadgodzin a gwarancja odpoczynku dobowego Pytanie: Pracodawca dosyć regularnie zleca pracownikom pracę w godzinach nadliczbowych. Często poleca ją w takim wymiarze, że znacząco ograniczany jest 11-godzinny odpoczynek dobowy. Czy w takich przypadkach odmowa wykonywania pracy mogłaby się wiązać z konsekwencjami dyscyplinarnymi? Odpowiedź: Odmowa wykonania polecenia dotyczącego pracy w godzinach nadliczbowych stanowi naruszenie obowiązków pracowniczych i może doprowadzić nawet do zwolnienia dyscyplinarnego. Dopuścić jednak należy możliwość takiej odmowy wówczas, gdy polecenie wydane jest z naruszeniem prawa. Za takie można uznać polecenie – w szczególności powtarzalne – wykonywania pracy nadliczbowej ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy, którego realizacja prowadzi do pomniejszenia minimalnego odpoczynku dobowego. Obowiązek wykonania polecenia pracy w godzinach nadliczbowych wynika z istoty stosunku pracy. Zawierając umowę o pracę, pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem (art. 22 § 1 kp). ciąg dalszy na stronie 5 wyłącznie u nas ZDANIEM PIP Jeśli pracownik ma być zatrudniony w celu wykonywania innego rodzaju pracy, przepisy nie przewidują dodatkowych warunków, umożliwiających ponowne zawarcie z pracownikiem umowy na okres próbny. W takim przypadku strony mogą zawrzeć kolejną umowę na okres próbny niezależnie od tego, ile czasu upłynęło od rozwiązania poprzedniej umowy o pracę. czytaj na stronie 12 Oficjalne stanowiska MPiPS, PiP w numerze: UMOWY I DOKUMENTACJA Zatrudnienie na okres kadencji jako przesłanka wyłączająca limitowanie umów 2 Prace przy ochronie przeciwpożarowej lasów a prace sezonowe wykluczające limitowanie umów terminowych 3 Treść świadectwa pracy w razie wypowiedzenia przez pracownika umowy zawartej na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy 3 CZAS PRACY Co dzieje się z ryczałtem za nadgodziny, gdy zmienia się wymiar etatu Planowanie 8-godzinnych dniówek pracownikom zatrudnionym w systemie równoważnym Wyjątkowo to pracodawca może wyjść z inicjatywą indywidualnego rozkładu czasu pracy Polecenie nadgodzin a gwarancja odpoczynku dobowego 4 4 5 5 TEMAT NUMERU Rozwiązujemy 9 najczęstszych problemów związanych z urlopami wypoczynkowymi 6–7 URLOPY I ZWOLNIENIA Dzień wolny za wykonanie wstępnych badań lekarskich Dokumentowanie okresów zatrudnienia za granicą do urlopowego stażu pracy WYNAGRODZENIA I ŚWIADCZENIA Niewyczerpanie okresu zasiłkowego a prawo doświadczenia rehabilitacyjnego OCHRONA RODZICIELSTWA Przejęcie urlopu macierzyńskiego przez innego członka najbliższej rodziny Warunki uzyskania urlopu ojcowskiego na dziecko z adopcji 8 8 9 10 10 ODPOWIEDZIALNOŚĆ I OBOWIĄZKI STRON Pozbawienie premii pracownika ukaranego karą porządkową za naruszenie przepisów bhp 11 Staż pracy i zaangażowanie mogą mieć wpływ na kształtowanie pensji pracowników 11 ZDANIEM PIP Umowa na czas określony z pracownikiem, który był zatrudniony przed zmianą przepisów 12 Umowy i dokumentacja OD REDAKCJI Zatrudnienie na okres kadencji jako przesłanka wyłączająca limitowanie umów Pytanie: Jedną z przesłanek wyłączających limitowanie umów na czas określony jest zatrudnienie na czas kadencji. Czy obejmuje to członków zarządu np. spółki z o.o.? Jeżeli tak, to czy wyłączenie dotyczy również osób zatrudnionych w związku z pełnieniem przez daną osobę funkcji w zarządzie, np. asystentów, doradców, z którymi inna osoba wybrana w przyszłości w skład zarządu nie będzie chciała współpracować? OTWARCIE SEZONU Majówka za pasem, a wraz z nią początek sezonu urlopowego. Wydawać by się mogło, że w kwestii urlopów nic już nie jest w stanie nas zaskoczyć, kiedy jednak przychodzi co do czego i trzeba ustalić staż urlopowy albo po prostu ustalić wymiar urlopu przysługującego pracownikowi, pojawiają się wątpliwości i problemy. Jak traktować studia licencjackie, a jak magisterskie i czy zawsze korzystniej jest wliczać pracownikowi okresy nauki, a nie pracy? W jaki sposób obliczyć wymiar urlopu pracownika w roku, w którym dopiero rozpoczyna on swoją aktywność zawodową? I czy pracownik domagający się ekwiwalentu za zaległy urlop wypoczynkowy (jeszcze w trakcie zatrudnienia) zawsze odejdzie z kwitkiem? Odpowiedzi znajdziecie Państwo na stronie 6. Emilia Wawrzyszczuk redaktor prowadząca, specjalista w zakresie prawa pracy i wynagrodzeń Numery telefonu na dyżur eksperta od 14.00 do 16.00: 5, 12, 19 i 26 kwietnia 2016 r. – tel. 22 318 07 52 Prawo pracy w pytaniach i odpowiedziach Kierownik grupy wydawniczej: Agnieszka Konopacka-Kuramochi Redaktor prowadząca: Emilia Wawrzyszczuk Konsultant merytoryczny: Halina Tulwin dyrektor Departamentu Prawnego GIP Wydawca: Hanna Komorowska Koordynator produkcji: Mariusz Jezierski Projekt graficzny: Magdalena Huta Druk: MDruk Nakład: 2800 egz. Korekta, skład i łamanie: Cała Jaskrawość, www.calajaskrawosc.pl „Prawo pracy w pytaniach i odpowiedziach” wraz z innymi elementami subskrypcji chronione jest prawem autorskim. Przedruk materiałów bez zgody wydawcy – zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w „Prawie pracy w pytaniach i odpowiedziach” lub w innych elementach subskrypcji informacji, wskazówek, przykładów itp. do konkretnych przypadków. Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Łotewska 9a, 03-918 Warszawa KRS: 0000098264, Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, Sąd Gospodarczy, XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy, wysokość kapitału zakładowego: 200 tys. zł Zamówienia: tel.: 22 518 29 29 • faks: 22 617 60 10, mail: [email protected] Centrum Obsługi Klienta czynne pon.–pt. w godzinach 8.00–17.00, poza godzinami pracy można pozostawić wiadomość na skrzynce głosowej 2 Odpowiedź: Przesłanka ta jak najbardziej obejmuje członków zarządu spółki z o.o., których powołanie połączone będzie z zawarciem z nimi umów o pracę na czas określony. Nie można jej jednak rozszerzać na osoby, które zostaną zatrudnione do bezpośredniej współpracy z członkami zarządu. Obecnie umowy o pracę na czas określony zawierane pomiędzy tym samym pracodawcą i pracownikiem nie mogą łącznie przekraczać 33 miesięcy, a ich liczba nie może być większa niż 3. Obowiązują cztery grupy wyłączeń, do których limitów nie stosujemy. Są to umowy na czas określony zawarte: 1) w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy; 2) w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym; 3) w celu wykonywania pracy przez okres kadencji; 4) w przypadku gdy pracodawca wskaże obiektywne przyczyny leżące po jego stronie – o ile ich zawarcie w danym przypadku służy zaspokojeniu rzeczywistego okresowego zapotrzebowania i jest niezbędne w tym zakresie w świetle wszystkich okoliczności zawarcia umowy. WAŻNE Brak limitowania oznacza, że zarówno umowa zawierana w jednej z wymienionych czterech sytuacji może być powtarzana bez ograniczeń oraz opiewać łącznie na czas przekraczający 33 miesiące, jak też to, że w razie, gdy po takiej umowie zostanie zawarta zwykła umowa na czas określony, to wcześniejsze zatrudnienie (np. na zastępstwo) nie będzie wpływało na sytuację związaną z limitami (limitowana będzie dopiero zwykła umowa). Zasadniczo zarząd spółki z o.o. powoływany jest na rok, bądź – jeżeli umowa spółki na to wskazuje – okres dłuższy niż rok lub czas nieokreślony. Nie ma przy tym ograniczenia czasowego dotyczącego długości kadencji wprowadzonej umową spółki. Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 4 marca 2015 r. (sygn. akt IV CSK 340/14), w braku wyraźnej regulacji WEJDŹ NA STRONĘ: www.prawo-pracy.wip.pl w umowie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, iż członkowie zarządu są powołani na czas nieoznaczony, przy jednoczesnym braku wskazania, że są oni powoływani na określoną tam kadencję (np. 3 lat), przepis art. 202 § 1 Kodeksu spółek handlowych (ksh) wprowadza domniemanie, że kadencja członka zarządu trwa rok. Oznacza to, że zarządcy muszą co roku poddać się weryfikacji wspólników. Wspólnicy niezadowoleni z pracy zarządu nie odnowią mandatu członkom zarządu, których roczna kadencja się zakończyła. Powołanie w skład zarządu wiąże się z zawarciem porozumienia umownego. Może być to umowa cywilnoprawna (kontrakt menedżerski) lub umowa o pracę. W przypadkach najczęściej chyba występujących – kadencyjności członków zarządu – stosując umowę o pracę, wybierana będzie obecnie umowa na czas określony. Z całą pewnością umowa ta (lub umowy te) jest objęta wyłączeniem spod limitowania, jako umowa zawarta w celu wykonywania pracy przez okres kadencji. Ten wyjątek od zasady limitowania umów nie może być jednak odczytywany w sposób rozszerzający. Nie obejmuje tych wszystkich osób, których zatrudnienie będzie powiązane z obsługą lub bezpośrednią współpracą z zarządem lub jego poszczególnymi członkami, jak np. doradca czy asystent. n Marek Rotkiewicz prawnik, specjalista prawa pracy Podstawa prawna: art. 251 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 1502 ze zm.), art. 202 ustawy z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2013 r. poz. 1030 ze zm.).