POS_DORUCHÓW - BIP Doruchów

Transkrypt

SoftGIS s.c.
51-616 Wrocław, ul. Parkowa 25
tel. (071) 345-92-51
NIP 898-20-01-760, REGON 932815350
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA
ŚRODOWISKO
DO PROJEKTU „STUDIUM UWARUNKOWAŃ I KIERUNKÓW
ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
GMINY DORUCHÓW”
DORUCHÓW, 2013 r.
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
do projektu „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Doruchów”
Opracowaniewykonanonazlecenie
G m i n y Doruchów
przez
SoftGIS s.c.
51-616 Wrocław, ul. Parkowa 25
tel. (071) 345-92-51;
NIP 898-20-01-760, REGON 932815350
Zespół autorski:
mgr inŜ. Anna Grodecka
mgr inŜ. Celina Grześkowiak
mgr inŜ. Monika Kołodziej-Gądek
2
SoftGIS s.c.
SPIS TREŚCI:
1.
WPROWADZENIE ............................................................................. 5
1.1. Przedmiot, zakres i cel opracowania................................................ 5
1.2. Podstawa prawna opracowania. ...................................................... 5
1.3. Metody zastosowane przy sporządzania prognozy........................... 6
1.4. Materiały źródłowe. ......................................................................... 7
2.
ZAWARTOŚĆ I GŁÓWNE CELE PROJEKTU STUDIUM ORAZ JEGO
POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI. ................................................ 8
2.1. ZałoŜenia i główne cele Studium...................................................... 8
2.2. Opis ustaleń Studium....................................................................... 8
2.3. Dokumenty powiązane z projektem Studium. ................................ 27
3.
OCENA STANU ŚRODOWISKA ORAZ POTENCJALNE ZMIANY TEGO
STANU W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTU STUDIUM. ......... 28
3.1. Charakterystyka środowiska.......................................................... 28
3.1.1. PołoŜenie geograficzne i administracyjne...............................................28
3.1.2. Ukształtowanie terenu ...........................................................................29
3.1.3. Budowa geologiczna...............................................................................30
3.1.4. Surowce naturalne .................................................................................30
3.1.5. Powietrze atmosferyczne .......................................................................30
3.1.6. Warunki wodne ......................................................................................35
3.1.7. Warunki glebowe....................................................................................38
3.1.8. Warunki klimatyczne ..............................................................................38
3.1.9. Szata roślinna i zwierzęca ......................................................................40
3.1.10. Gatunki chronione roślin, zwierząt i grzybów, obszary chronione,
obszary cenne przyrodniczo i walory krajobrazowe ..........................................42
3.1.11. Klimat akustyczny ..................................................................................47
3.1.12. Stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym
oddziaływaniem.................................................................................................49
3.1.13. Potencjalne zmiany środowiska w przypadku braku realizacji projektu
Studium. ............................................................................................................53
4.
INFORMACJE O MOśLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU
NA ŚRODOWISKO .................................................................................. 55
5.
ISTNIEJĄCE
PROBLEMY
OCHRONY
ŚRODOWISKA
ISTOTNE
Z PUNKTU WIDZENIA REALIZACJI PROJEKTOWANEJ ZAMIANY STUDIUM
UWARUNKOWAŃ
I
KIERUNKÓW
ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO................................................................................. 55
3
SoftGIS s.c.
6.
PROGNOZA
ZMIAN
ŚRODOWISKA
W
WYNIKU
REALIZACJI
PROJEKTU STUDIUM.............................................................................. 57
6.1. Analiza i ocena moŜliwości oddziaływania Planu na elementy
środowiska............................................................................................ 57
6.2. Analiza i ocena znaczącego oddziaływania rozwiązań funkcjonalnoprzestrzennych projektu Studium na środowisko.................................. 64
6.3. Proponowane
rozwiązania
mające
na
celu
zapobieganie
oraz
ograniczanie ewentualnych negatywnych oddziaływań na środowisko. 68
7.
METODY ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTU
STUDIUM............................................................................................... 69
8.
ANALIZA
I
USTANOWIONYCH
OCENA
NA
CELÓW
OCHRONY
SZCZEBLU
WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM ISTOTNYCH Z
ŚRODOWISKA
MIĘDZYNARODOWYM,
PUNKTU
WIDZENIA
PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU. ......................................................... 70
9.
ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W
PROJEKCIE STUDIUM. ........................................................................... 85
10. STRESZCZENIE I WNIOSKI. ........................................................... 86
11. ZAŁĄCZNIK GRAFICZNYCH DO PROGNOZY..................................... 89
4
SoftGIS s.c.
1. WPROWADZENIE
1.1. Przedmiot, zakres i cel opracowania.
Prognoza oddziaływania na środowisko do projektu „Studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Doruchów” (zwane dalej
odpowiednio
Prognozą
oraz
Studium)
jest
opracowaniem
sporządzanym
w ramach strategicznej oceny oddziaływania wymaganej dla projektu studium
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy.
Prognoza obejmuje tereny w granicach Studium wraz z otoczeniem
pozostającym w zasięgu potencjalnego oddziaływania wynikającego z realizacji
ustaleń Studium. Zakres i problematykę Prognozy oparto i dostosowano do
wymagań określonych w Ustawie o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie,
udziale
społeczeństwa
oddziaływania
na
środowisko
uzgadniającym
zakres
i
w
i
stopień
ochronie
środowiska
uzgodniono
z
szczegółowości
oraz
o
właściwymi
informacji
ocenach
organami,
wymaganych
w opracowaniu. Prognoza składa się z części tekstowej oraz części graficznej –
Rysunku Prognozy w skali 1:10 000.
Nadrzędnym celem Prognozy jest zapewnienie wysokiego poziomu ochrony
środowiska
poprzez
ocenę
stopnia
i
sposobu
uwzględniania
aspektów
środowiskowych w Studium. Opracowanie określa potencjalne uciąŜliwości oraz
korzyści, jakie mogą wystąpić wskutek zagospodarowania analizowanego obszaru
zgodnie
z
ustaleniami
Studium,
wskazuje
rozwiązania
planistyczne
najkorzystniejsze dla stanu środowiska, jak równieŜ formułuje wnioski w zakresie
ograniczenia ewentualnego niekorzystnego oddziaływania na środowisko.
1.2. Podstawa prawna opracowania.
Podstawę prawną opracowania Prognozy stanowi:
−
art. 46 pkt 1 oraz art. 51 ust. 1 ustawy z dnia 3 października 2008 r.
o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko (Dz. U. Nr 199, poz. 1227, Nr 227 z późn. zm.), dalej
zwaną Ustawą o udostępnianiu informacji o środowisku.
Ustawa
o udostępnianiu
informacji
o
środowisku
kwalifikuje
projekt
studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy
jako
dokument
wymagający
przeprowadzenia
strategicznej
oceny
5
SoftGIS s.c.
oddziaływania na środowisko. Rozumie się przez to postępowanie w sprawie
oceny oddziaływania na środowisko skutków realizacji polityki, strategii, planu
lub programu, obejmujące w szczególności:
−
uzgodnienie stopnia szczegółowości informacji zawartych w prognozie
oddziaływania na środowisko,
−
sporządzenie prognozy oddziaływania na środowisko,
−
uzyskanie wymaganych ustawą opinii,
−
zapewnienie moŜliwości udziału społeczeństwa w postępowaniu.
Ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku określa zasady postępowania w
sprawach strategicznej oceny oraz wymagane informacje zawarte w prognozach
oddziaływania na środowisko.
1.3. Metody zastosowane przy sporządzania prognozy.
Prognozę oddziaływania na środowisko dla omawianego projektu Studium
sporządzono w oparciu o materiały źródłowe oraz wizję lokalną w terenie
pozwalającą rozpoznać i ocenić cechy terenu, m.in.: stopień jego degradacji,
sposób zagospodarowania i uŜytkowania. Podstawę odniesienia w Prognozie
stanowi stan istniejący środowiska i zagospodarowania terenu. Przy sporządzaniu
Prognozy zastosowano metody opisowe, analizy jakościowe, wykorzystujące
dostępne wskaźniki stanu środowiska oraz identyfikacji i wartościowania skutków
przewidywanych zmian w środowisku. W celu zidentyfikowania potencjalnych
oddziaływań na środowisko będących rezultatem realizacji Studium posłuŜono się
uproszczoną i dostosowaną do potrzeb metodą macierzy. Przyjęto następujące
kryteria oceny oddziaływania:
−
charakter zmian (pozytywne, obojętne, negatywne);
−
sposób
oddziaływania
(bezpośrednie,
pośrednie,
wtórne,
skumulowane);
−
okresu trwania oddziaływania (krótkoterminowe, średnioterminowe,
długoterminowe);
−
częstotliwości oddziaływania (stałe, okresowe, chwilowe);
−
skala oddziaływania (miejscowe, lokalne, ponadlokalne).
W celu lepszego zobrazowania wyników oceny dokonano klasyfikacji
terenów
pod
względem
ich
potencjalnego
oddziaływania
na
środowisko,
przyjmując czterostopniową skalę:
6
SoftGIS s.c.
−
„A” – pozytywne dla środowiska, proekologiczne, gdzie realizacja
ustaleń Studium moŜe przyczynić się do utrzymania obecnego stanu
środowiska lub jego poprawy w celu zapewnienia bezpieczeństwa
ekologicznego społeczeństwa;
−
„B” – obojętne charakteryzujące się w przewadze mało istotnym
oddziaływaniem lub
obojętny z punktu widzenia funkcjonowania
ekosystemu oraz zamieszkujących go populacji;
−
„C”
–
negatywne
o
niskiej
uciąŜliwości
charakteryzujące
się
niekorzystnym oddziaływaniem, mieszczącym się jednak w zakresie
zdolności adaptacyjnych populacji roślinnych i zwierzęcych;
−
„D” – negatywne
o
znaczącej
uciąŜliwości charakteryzujące
się
niekorzystnym oddziaływaniem naruszającym warunki funkcjonowania
ekosystemu i populacji.
Pod pojęciem „uciąŜliwość dla środowiska” stosowanym w Prognozie, rozumie się
zjawiska wpływające ujemnie na stan otaczającego środowiska, które utrudniają
lub pogarszają komfort Ŝycia ludzi, np. hałas, drgania, zanieczyszczenie
powietrza
itp.
Przekroczenie
dopuszczalnych
wartości
parametrów,
charakteryzujących stan środowiska stwarza zagroŜenie zdrowia ludzi lub
degradacji środowiska.
1.4. Materiały źródłowe.
Przy sporządzaniu Prognozy wykorzystano następujące materiały:
−
Projekt
„Studium
uwarunkowań
i
kierunków
zagospodarowania
przestrzennego Gminy Doruchów” (opracowany w oparciu o uchwałę
Rady Gminy w Doruchowie Nr XV/98/2012 z dnia 26 kwietnia 2012 r.
o przystąpieniu do sporządzenia „Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego Gminy Doruchów”), Wrocław 2013;
−
Opracowanie ekofizjograficzne dla gminy Doruchów, Wrocław 2012;
−
Program Ochrony Środowiska Województwa Wielkopolskiego na lata
2008 – 2011 z perspektywą na lata 2012 – 2019 Poznań, czerwiec
2010;
−
Raport o stanie środowiska w Wielkopolsce w roku 2011, Biblioteka
Monitoringu Środowiska, Poznań 2012;
7
SoftGIS s.c.
−
Sprawozdanie z realizacji Powiatowego Planu Gospodarki Odpadami
Powiatu Ostrzeszowskiego na lata 2004 – 2006 Ostrzeszów, sierpień
2007;
−
Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska wraz z Planem Gospodarki
Odpadami
Powiatu
Ostrzeszowskiego,
Tom
II,
Plan
Gospodarki
odpadami na lata 2009-2012 z perspektywą na lata 2013-2020.
2. ZAWARTOŚĆ I GŁÓWNE CELE PROJEKTU STUDIUM ORAZ JEGO
POWIĄZANIA Z INNYMI DOKUMENTAMI.
2.1. ZałoŜenia i główne cele Studium.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
gminy jako narzędzie kształtowania polityki przestrzennej gminy, określa zasady
zagospodarowania przestrzennego gminy. Zgodnie z uchwałą Rady Gminy
w Doruchowie
Nr
XV/98/2012
z
dnia
26
kwietnia
2012
r.,
„Studium
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Doruchów”,
obejmuje obszar całej gminy. Głównym celem sporządzenia Studium jest
doprowadzenie
do
zgodności
z
przepisami
odrębnymi,
opracowanymi
i obowiązującymi dokumentami dotyczącymi rozwoju lokalnego i regionalnego
oraz
stanem
mieszkaniowej
prawnym
przy
gruntów.
Studium
uwzględnieniu
zakłada
walorów
dalszy
środowiska
rozwój
i
funkcji
istniejącego
zagospodarowania oraz wymogów zawartych w przepisach odrębnych.
2.2. Opis ustaleń Studium.
Studium
zakłada
w
przewaŜającej
mierze
utrzymanie
istniejącego
przeznaczenia terenów zainwestowanych, jednocześnie przewiduje się poprawę
standardów zamieszkiwania oraz poprawę dostępności komunikacyjnej tych
terenów.
W przypadku wyznaczania nowych terenów na cele budowlane (w tym
przede wszystkim na cele mieszkaniowe) przewiduje się kształtowanie tych
struktur w oparciu o racjonalne zasady kształtowania zabudowy tj. wyznaczanie
ich w miejscach o korzystnych uwarunkowaniach terenowych umoŜliwiających ich
uzbrojenie
i skomunikowanie.
Nie
przewiduje się
natomiast
umoŜliwienia
lokalizacji nowych terenów przeznaczonych na cele budowlane na terenach
otwartych, niepowiązanych z istniejącymi terenami zainwestowanymi, przyjmując
załoŜenie,
Ŝe najpierw
powinny
być
wypełnione
struktury
juŜ
istniejące
(uzupełnianie istniejącej zabudowy) oraz struktury znajdujące się w sąsiedztwie
tych
terenów,
gdyŜ
zapobiegnie
to rozpraszaniu
zabudowy,
a ponadto
8
SoftGIS s.c.
zapobiegnie
ewentualnym
problemom
w
zaopatrzeniu
w
infrastrukturę
techniczną.
Zakłada
się
zróŜnicowane
ukierunkowanie
rozwoju
terenów
w poszczególnych strefach, przy zachowaniu pewnych zasad planowania, stałych
dla całego obszaru gminy:
−
przewiduje
się
moŜliwość
realizacji celów publicznych w
obszarach
wszystkich terenów, stosownie do potrzeb mieszkańców gminy,
−
dopuszcza się moŜliwość zachowania dotychczasowego przeznaczenia
w planach miejscowych, na obszarach wszystkich terenów.
W strukturze docelowych jednostek terenowych wyróŜniono następujące ich
typy funkcjonalne (przewaŜające przeznaczenie):
•
tereny zabudowy mieszkaniowej z dopuszczeniem zabudowy usługowej,
•
tereny zabudowy mieszkaniowej i usługowej,
•
tereny zabudowy usługowej,
•
tereny zabudowy usług publicznych,
•
tereny zabudowy usług oświaty,
•
tereny zabudowy usług kultury,
•
tereny usług sportu i rekreacji,
•
tereny zabudowy zagrodowej,
•
tereny obsługi produkcji w gospodarstwach rolnych i leśnych,
•
tereny zabudowy mieszkaniowej i usługowej z dopuszczeniem zabudowy
produkcyjnej,
•
tereny zabudowy produkcyjnej składów i magazynów z dopuszczeniem
zabudowy usługowej,
•
tereny eksploatacji surowców,
•
tereny rolne,
•
tereny łąk i pastwisk,
•
tereny cmentarza,
•
tereny zieleni urządzonej,
•
tereny lasów i dolesień,
•
tereny kolejowe,
•
tereny infrastruktury technicznej,
•
tereny infrastruktury technicznej – energetyka wiatrowa,
9
SoftGIS s.c.
•
tereny infrastruktury technicznej – energetyka słoneczna, biogazownia,
•
tereny wód powierzchniowych i śródlądowych.
„(…) W zakresie kierunków i wskaźników dotyczących zagospodarowania
oraz uŜytkowania terenów Studium ustala:
•
oznaczone na rysunku Studium symbolem M
o
dopuszcza się:
−
zabudowę mieszkaniową jednorodzinną z towarzyszącymi usługami,
−
zabudowę zagrodową,
−
usługi agroturystyki i turystyki,
−
obiekty i urządzenia związane z funkcjonowaniem i prowadzeniem
gospodarki rolnej,
−
infrastrukturę techniczną i komunikacyjną,
−
budynki gospodarcze, parkingi i garaŜe;
o
powierzchnia zabudowy: nie większa niŜ 40 %;
o
powierzchnia terenu biologicznie czynnego: nie mniejsza niŜ 50 %;
o
wysokość zabudowy: nie większa niŜ 10 m;
o
liczba kondygnacji: nie większa niŜ 3, w tym poddasze uŜytkowe;
o
geometria i pokrycie dachu: dachy dwuspadowe i wielospadowe.
Przy lokalizacji nowej zabudowy naleŜy kierować się strefowaniem funkcji
zabudowy, czyli nie dopuszczać mieszania się zabudowy mieszkaniowej
jednorodzinnej z zabudową zagrodową.
•
tereny zabudowy mieszkaniowej i usługowej, oznaczone na rysunku
Studium symbolem MU
o
dopuszcza się:
−
zabudowę mieszkaniową jednorodzinną i wielorodzinną z
towarzyszącymi usługami,
o
−
usługi towarzyszące zabudowie mieszkaniowej,
−
usługi turystyki, agroturystyki i obiekty sportowo-rekreacyjne,
−
zieleń urządzoną i obiekty małej architektury,
−
−
10
SoftGIS s.c.
o
o
o
o
geometria i pokrycie dachu: dachy jednospadowe, dwuspadowe i
wielospadowe.
•
tereny zabudowy usługowej, oznaczone na rysunku studium symbolem U,
o
dopuszcza się:
−
usługi turystyczno-rekreacyjno-wypoczynkowe,
−
usługi sportu i rekreacji,
−
usługi związane z: handlem, rzemiosłem, biura, hotelarstwem,
gastronomią,
−
usługi administracji publicznej,
−
usługi bezpieczeństwa publicznego,
−
usługi oświaty, zdrowia, kultury oraz obiekty sakralne,
−
zabudowę mieszkaniową związaną z obiektem usługowym,
−
nieuciąŜliwą działalność produkcyjną,
−
−
−
realizację
obiektów
i
urządzeń
wytwarzających
energię
z odnawialnych źródeł energii,
−
o
o
o
wysokość budynków: nie większa niŜ 15 m;
o
dopuszcza się wznoszenie obiektów budowlanych o większej wysokości,
jeŜeli zostało to dopuszczone w miejscowych planach zagospodarowania
przestrzennego dominanty widokowe, wieŜe, maszty, kominy i inne
budowlane;
o
w granicach obszarów rozmieszczenia urządzeń wytwarzających energię
z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 KW dopuszcza
się lokalizację obiektów i urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych
źródeł energii w postaci elektrowni wiatrowych.
11
SoftGIS s.c.
•
tereny zabudowy usług publicznych, oznaczone na rysunku studium
symbolem Up,
o
dopuszcza się:
−
−
−
−
−
parkingi;
o
o
o
o
dopuszcza
się wznoszenie obiektów budowlanych o większej wysokości,
budowlane.
•
tereny zabudowy usług oświaty, oznaczone na rysunku studium symbolem
Uo,
o
dopuszcza się:
−
−
−
usługi związane z: handlem i gastronomią,
−
−
−
usługi oświaty, zdrowia i kultury,
−
−
−
−
parkingi i garaŜe;
o
o
o
o
dopuszcza
12
SoftGIS s.c.
budowlane.
•
tereny zabudowy usług kultury, oznaczone na rysunku studium symbolem
Uk,
o
dopuszcza się:
−
−
−
usługi związane z: handlem, rzemiosłem, gastronomią i biura,
−
−
−
usługi kultury oraz obiekty sakralne,
−
−
−
−
parkingi;
o
o
o
o
dopuszcza
budowlane.
•
tereny sportu i rekreacji, oznaczone na rysunku Studium symbolem US
o
dopuszcza się:
−
−
usługi sportu,
−
−
−
parkingi;
o
powierzchnia terenu biologicznie czynnego: nie mniejsza niŜ 50%;
o
wysokość zabudowy: nie większa niŜ 12 m.
13
SoftGIS s.c.
•
tereny zabudowy zagrodowej, oznaczone na rysunku Studium symbolem
RM
o
dopuszcza się:
−
zabudowę zagrodową,
−
zabudowę agroturystyczną,
−
usługi związane z: handlem i rzemiosłem,
−
obiekty i urządzenia związane z funkcjonowaniem i prowadzeniem
gospodarki rolnej,
−
−
o
o
o
o
o
geometria i pokrycie dachu: dachy jednospadowe, dwuspadowe i
wielospadowe.
•
tereny obsługi produkcji w gospodarstwach rolnych i leśnych, oznaczone
na rysunku Studium symbolem RU
o
dopuszcza się:
−
obiekty związane z funkcjonowaniem gospodarstw rolnych i leśnych,
−
obiekty związane z przetwórstwem produktów rolnych i obsługą
rolnictwa,
−
obiekty i urządzenia związane z obsługą działów specjalnej produkcji
rolnej,
−
obiekty i urządzenia związane z obsługą działów specjalnych
produkcji rolnej,
−
obiekty i urządzenia agroturystyczne i komercyjne związane z
rolnictwem,
−
−
o
o
o
wysokość zabudowy: nie większa niŜ 12 m, za wyjątkiem budowli
słuŜących prowadzeniu gospodarki rolnej.
14
SoftGIS s.c.
•
produkcyjnej, oznaczone na rysunku Studium symbolem MU/P
o
dopuszcza się:
−
zabudowę mieszkaniową jednorodzinną z towarzyszącymi usługami,
−
zabudowę usługową,
−
zabudowę produkcyjną, składy i magazyny,
−
zieleń urządzoną,
−
−
o
powierzchnia zabudowy: nie większa niŜ 60%;
o
o
wysokość budynków:
−
nie większa niŜ 15 m dla budynków produkcyjnych,
−
nie większa niŜ 10 m dla pozostałych budynków dopuszczonych na
terenach MU/P;
o
dopuszcza
jeŜeli
dopuszczone
przestrzennego
są
w miejscowych
dominanty widokowe,
planach
zagospodarowania
wieŜe, maszty, kominy
i inne
budowlane;
•
tereny obiektów produkcyjnych składów i magazynów z dopuszczeniem
zabudowy usługowej, oznaczone na rysunku Studium symbolem P/U
o
dopuszcza się:
−
zabudowę usługową,
−
zabudowę produkcyjną, składy i magazyny,
−
realizację obiektów i urządzeń wytwarzających energię z
odnawialnych źródeł energii,
−
−
−
o
powierzchnia zabudowy: nie większa niŜ 70%;
o
o
15
SoftGIS s.c.
o
dopuszcza
jeŜeli
dopuszczone
przestrzennego
są
w miejscowych
dominanty widokowe,
planach
zagospodarowania
wieŜe, maszty, kominy
i inne
budowlane;
o
z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW dopuszcza
•
tereny eksploatacji surowców, oznaczone na rysunku Studium symbolem
PG
o
dopuszcza się:
−
lokalizację tymczasowych obiektów biurowych, gospodarczych oraz
socjalnych, związanych z prowadzoną działalnością,
−
lokalizację urządzeń i sieci infrastruktury technicznej oraz urządzeń
związanych z wydobyciem i przeróbką surowców,
o
−
−
parkingi i garaŜe;
na terenach eksploatacji surowców ustala się kierunek rekultywacji
terenów pod zbiorniki wodne, tereny rekreacyjno-wypoczynkowe, zieleń
i zalesienie.
•
tereny rolne , oznaczone na rysunku Studium symbolem R
o
dopuszcza się:
−
istniejącą zabudowę zagrodową z moŜliwością przebudowy,
rozbudowy i remontu,
•
−
obiekty i urządzenia obsługi działów specjalnej produkcji rolnej,
−
prowadzenie gospodarki rolnej,
−
budowę stawów hodowlanych,
−
urządzenia gospodarki wodnej,
−
zadrzewienia i zakrzewienia śródpolne, łąki oraz pastwiska,
−
zalesienia, zgodnie z przepisami odrębnymi,
−
infrastrukturę techniczną i komunikacyjną.
tereny łąk i pastwisk , oznaczone na rysunku Studium symbolem RZ
16
SoftGIS s.c.
o
•
dopuszcza się:
−
łąki i pastwiska,
−
budowę stawów hodowlanych,
−
urządzenia gospodarki wodnej,
−
zadrzewienia i zakrzewienia śródpolne,
−
tereny cmentarza, oznaczone na rysunku Studium symbolem ZC
o
dopuszcza się:
−
obiekty sakralne oraz kaplice pogrzebowe,
−
usługi związane z obsługą cmentarza oraz sanitariaty,
−
−
infrastrukturę techniczną i komunikacyjną;
wokół cmentarza obowiązują strefy sanitarne, których zasięg i sposób
o
zagospodarowania określają przepisy odrębne.
•
tereny zieleni urządzonej, oznaczone na rysunku Studium symbolem ZP
o
dopuszcza się:
−
pojedyncze obiekty usługowe uatrakcyjniające podstawowe
zagospodarowanie terenu np.: gastronomia,
•
−
obiekty małej architektury,
−
tereny lasów i dolesień, oznaczone na rysunku Studium symbolem ZL
o
dopuszcza się:
−
lokalizację szlaków turystycznych, ścieŜek pieszych, rowerowych
i konnych,
−
obiekty małej architektury,
−
infrastrukturę techniczną i komunikacyjną;
o
ustala się zagospodarowanie terenów zgodnie z przepisami odrębnymi.
•
tereny kolejowe, oznaczone na rysunku Studium symbolem Tk
o
dopuszcza się:
−
17
SoftGIS s.c.
−
ścieŜki rowerowe, trasy turystyczne,
−
infrastrukturę techniczną i komunikacyjną oraz inne inwestycje z
zakresu celu publicznego.
•
tereny
infrastruktury
technicznej,
oznaczone
na
rysunku
Studium
symbolem I
o
dopuszcza się:
−
infrastrukturę techniczną i komunikacyjną oraz inne inwestycje
z zakresu celu publicznego.
•
tereny infrastruktury technicznej – energetyka wiatrowa, oznaczone na
rysunku Studium symbolem E
o
dopuszcza się:
−
realizację
obiektów
i
urządzeń
wytwarzających
energię
z odnawialnych źródeł energii – energetyka wiatrowa, energetyka
słoneczna, biogazownia,
−
zieleń,
−
z zakresu celu publicznego;
o
z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW dopuszcza
•
oznaczone na rysunku Studium symbolem Es
o
dopuszcza się:
−
realizację
obiektów
i
urządzeń
wytwarzających
energię
z odnawialnych źródeł energii – energetyka słoneczna, biogazownia,
−
zieleń,
−
z zakresu celu publicznego;
18
SoftGIS s.c.
z odnawialnych źródeł energii o mocy przekraczającej 100 kW dopuszcza się
lokalizację obiektów i urządzeń wytwarzających energię z odnawialnych
źródeł energii w postaci farm fotowoltaicznych i biogazowi.
•
tereny wód powierzchniowych śródlądowych, oznaczone na rysunku
Studium symbolem WS
o
dopuszcza się:
−
urządzenia wodne, melioracji wodnej oraz słuŜące ochronie przez
powodzią i suszą,
−
Określone
obiekty i urządzenia słuŜące rekreacji i turystyce wodnej.
w
Studium
wskaźniki
architektoniczno-urbanistyczne
stanowią
wytyczną i w przypadku realizacji nowej zabudowy na zasadzie kontynuacji
istniejącej
zabudowy
zagospodarowania
mogą
istniejących
ulegać
terenów.
złagodzeniu
w
zaleŜności
od
Dopuszcza
się
odstąpienie
od
wskaźników określonych w Studium w zakresie maksymalnie 20 %. (…)”1
Ustalenia Studium wprowadzają ochronę obszarów zielonych, połoŜonych nad
rzeką
Prosną
we wschodniej
części
gminy,
oraz
obszarów
leśnych,
zlokalizowanych w zachodniej części gminy. Ochrona terenów realizowana jest
poprzez wprowadzenie Obszarów Chronionego Krajobrazu: „Dolina Prosny”
oraz "Wzgórza Ostrzeszowski i Kotlina Odolanowska", które obejmują kompleksy
leśne, korytarz ekologiczny oraz obszar zlewni rzeki Prosny.
Pozwoli to na ochronę gatunków i siedlisk, zachowanie bioróŜnorodności, a takŜe
ułatwi migrację gatunków.
Ustalenia Studium określają następujące kierunki i zasady kształtowania rolniczej
i leśnej przestrzeni produkcyjnej:
•
tereny objęte strefą dopuszczenia lokalizacji farmy wiatrowej wraz ze
strefą ograniczeń, naleŜy wykorzystywać jako tereny rolne, poza gruntami
bezpośredniej lokalizacji siłowni wiatrowych i infrastruktury towarzyszącej,
1
Źródło: projekt Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Doruchów 2013
19
SoftGIS s.c.
•
mimo
redukcji
ograniczenia
terenów
rozwoju
uŜytkowanych
oraz
odejścia
rolniczo
sektora
nie
rolnego
przewiduje
w
się
strukturze
gospodarczej gminy,
•
na obszarach uŜytków rolnych, znajdujących się poza strefą dopuszczenia
lokalizacji
farmy
wiatrowej
wraz
ze
strefą
ograniczeń,
zaleca
się,
wprowadzanie zadrzewień i zakrzewień śródpolnych w formie kęp lub
pasów, mających funkcję wiatrochronną, zwłaszcza wzdłuŜ dróg i cieków
powierzchniowych,
•
naleŜy - w strukturze uŜytkowania gruntów rolnych - co najmniej utrzymać
dotychczasowy udział trwałych uŜytków zielonych, zwłaszcza łąk na
wilgotnych siedliskach,
•
zaleca się wdroŜenie odwadniająco – nawadniających systemów melioracji,
•
wzdłuŜ cieków powierzchniowych zachować naleŜy pas o szerokości
minimum 3 m dla umoŜliwienia stworzenia biofiltra (np. w formie
zadrzewień, zakrzewień lub nie nawoŜonych łąk), ograniczającego napływ
biogenów do wód z uprawianych pól; ustalenie to nie będzie dotyczyć
cieków
stanowiących
element
przyszłych
„zamkniętych"
systemów
melioracji (o ile takie systemy zostaną wdroŜone),
•
budowa stawów hodowlanych nie moŜe istotnie naruszyć bilansu wodnego
w zlewni oraz nie moŜe spowodować zanieczyszczenia wód w innych
akwenach.
•
przy zalesieniach gruntów rolnych zaleca się dąŜyć do wyrównania granicy
rolno-leśnej i łączenia izolowanych enklaw leśnych (łączenia ich w większe
zwarte kompleksy),
•
lasy łęgowe zaleca się wyłączyć z gospodarki leśnej lub istotnie ograniczyć
gospodarcze wykorzystanie tych siedliskowych typów lasów (m.in. poprzez
minimalizowanie rębności),
•
zmianę przeznaczenia gruntów leśnych na cele nieleśne naleŜy w miarę
moŜliwości ograniczyć.
W zakresie obszarów i zasad ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz
dóbr kultury współczesnej, Studium wprowadza zasady ochrony krajobrazu
kulturowego obejmującego tereny krajobrazu integralnie związanego z zespołem
zabytkowym, znajdujące się w jego otoczeniu lub obszary o charakterystycznym
wyglądzie, ukształtowanym na przestrzeni lat.
20
SoftGIS s.c.
Zagospodarowanie
zespołów zabytkowych szczególnie
pod
kątem rozwoju
turystyki, musi być realizowane z wytycznymi konserwatorskimi dla zachowania
walorów historycznych i estetycznych zabytkowej zabudowy architektonicznej
i ich otoczenia. Działania konserwatorskie powinny obejmować:
•
zapewnienie ekspozycji zabytkowych struktur i ich publiczną dostępność
z zagospodarowaniem niepowodującym zewnętrznych zagroŜeń,
•
restaurację
zabytkowych
elementów
krajobrazu
urządzonego
z
ich
odtworzeniem,
•
ochronę krajobrazu naturalnego związanego przestrzennie z historycznym
załoŜeniem,
•
ochronę form i sposobu uŜytkowania terenów.
W zakresie kierunków rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury
technicznej Studium zakłada systematyczny, równoległy z rozwojem terenów
przeznaczonych
do
zainwestowania,
rozwój
systemu
komunikacji
oraz
infrastruktury technicznej. W szczególności objęcie terenów zainwestowanych
siecią wodociągową i kanalizacyjną.
W zakresie gospodarki wodno-ściekowej, Studium zakłada modernizację
istniejących sieci i urządzeń wodociągowych, a takŜe zapewnienie moŜliwości
przyłączenia nowych odbiorców do sieci wodociągowej.
Studium zawiera zalecenie przyjęcia niezbędnych działań i inwestycji
słuŜących zapewnieniu wysokiej niezawodności dostaw wody pitnej o dobrych
parametrach jakościowych.
Studium zaleca odprowadzanie wszystkich ścieków w rozumieniu ustawy prawo
wodne do sieci kanalizacji sanitarnej i następnie do miejsc oczyszczania ścieków.
W przypadku braku skanalizowania trenów dopuszcza się odprowadzanie
ścieków do szczelnych bezodpływowych zbiorników na ścieki, za wyjątkiem
terenów znajdujących się w granicy zasięgu zalewu P=1% od rzeki Prosny.
Zgodnie z § 34 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r.
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich
usytuowanie, zbiorniki na nieczystości ciekłe mogą być stosowane tylko na
działkach
budowlanych
nie
mających
moŜliwości
przyłączenia
do
sieci
kanalizacyjnej, przy czym nie dopuszcza się ich stosowania na obszarach
podlegających szczególnej ochronie środowiska i naraŜonych na powodzie oraz
zalewania wodami opadowymi.
21
SoftGIS s.c.
Stosowanie bezodpływowych zbiorników na ścieki, dopuszcza się wyłącznie
jako rozwiązania tymczasowe do czasu realizacji sieci kanalizacji sanitarnej.
W zakresie sieci gazowej Studium zakłada, iŜ rozbudowa sieci gazowej,
mająca
na celu
pełne
zaopatrzenie
w gaz
mieszkańców
gminy,
wiąŜe się z obsługą wszystkich terenów, na których dopuszcza się zabudowę.
NaleŜy dąŜyć do zgazyfikowania całej gminy.
W zakresie sieci elektroenergetycznej Studium ustala moŜliwość realizacji
nowych sieci i urządzeń, a takŜe modernizowanie istniejących. W Studium zaleca
się
sprzyjać
inicjatywom
uruchamiania
niewielkich,
niekonwencjonalnych
elektrowni. Ponadto naleŜy stwarzać korzystne warunki dla pozyskiwania energii
ze
źródeł
odnawialnych.
i technologicznych
Do
zaleca
wytwarzania
energii
się stosowanie
paliw
w
celach
grzewczych
charakteryzujących
się
najniŜszymi wskaźnikami emisyjnymi: paliwa płynne, gazowe, stałe w postaci
biomasy, drewna. Ponadto zaleca się wykorzystywanie odnawialnych źródeł
energii.
W
zakresie
gospodarki
odpadami
nadrzędnym
celem
jest
skuteczna
segregacja wytwarzanych odpadów, zapobieganie powstawaniu odpadów przez
rozwiązanie problemu odpadów „u źródła”, odzyskiwanie surowców i ponowne
wykorzystanie
odpadów
oraz
bezpieczne
dla
środowiska
końcowe
unieszkodliwianie odpadów niewykorzystanych.
W zakresie usług telekomunikacyjnych Studium ustala moŜliwość remontów,
rozbudowę i przebudowę istniejących sieci i urządzeń telekomunikacyjnych oraz
budowę
nowych
sieci
i
urządzeń.
Zasady
realizacji
inwestycji
telekomunikacyjnych określają przepisy dotyczące inwestycji celu publicznego w
zakresie łączności.
W zakresie systemów komunikacji Studium ustala następujące zasady dla:
•
W
drogi głównej:
zakresie
rozwiązań
komunikacyjnych
przewiduje
się:
przebieg
drogi
wojewódzkiej nr 450 przewidzianej do modernizacji do pełnych parametrów klasy
G. Natomiast w przypadku przebudowy drogi wojewódzkiej dopuszcza się
podniesienie parametrów technicznych drogi do parametrów jak dla drogi
głównej, oraz określenie tej drogi jako główna w planach miejscowych.
•
dróg lokalnych:
Dla planowanych dróg lokalnych na terenach dotychczas nie zainwestowanych,
innych niŜ leśne, nie dopuszcza się ustalania mniejszej szerokości pasa drogi niŜ
22
SoftGIS s.c.
10 m. Zakłada się modernizację dróg lokalnych polegającą na przebudowie
nawierzchni oraz budowie chodników.
•
dróg dojazdowych:
Zakłada
się
nawierzchni
modernizację
oraz
dróg
budowie
dojazdowych
chodników.
Przy
polegającą
na
projektowaniu
przebudowie
nowych
dróg
dojazdowych naleŜy w szczególności uwzględnić obszary przeznaczone pod
rozwój osadnictwa.
•
komunikacji pieszej i rowerowej:
NaleŜy dąŜyć do rozbudowy połączeń rowerowych z terenami rekreacyjnowypoczynkowymi oraz z kompleksami leśnymi. Postuluje się realizację sieci
ciągów pieszych, pieszo-rowerowych i konnych łączących obiekty zabytkowe, jak
równieŜ inne obszary i tereny cenne przyrodniczo.
•
parkingów:
W planach miejscowych naleŜy zapewnić niezbędne miejsca postojowe dla
samochodów osobowych w ramach terenów inwestycyjnych, stosując wskaźniki
miejsc postojowych w odniesieniu do liczby mieszkań lub powierzchni zabudowy,
lub powierzchni handlowej. NaleŜy wprowadzić zasadę realizacji niezbędnej liczby
miejsc postojowych dla samochodów w obrębie działek dla nowych albo
przekształconych funkcjonalnie lub architektonicznie obiektów, z dopuszczeniem
lokalizacji tych miejsc w nieodległym sąsiedztwie, jako wydzierŜawienie na
obszarze innej nieruchomości. Na terenach intensywnie zagospodarowanych
moŜna odstępować od ścisłego respektowania tej zasady.
•
transportu kolejowego
Na terenie gminy nie przewiduje się zmian w zakresie przebiegu linii kolejowych
bądź
lokalizacji
nieczynnej
linii
urządzeń
kolejowej
kolejowych.
pod
cele
Dopuszcza
turystyczne
się
zagospodarowanie
i komunikacyjne
(ścieŜki
rowerowe, trasy turystyczne).
W zakresie obszarów, na których rozmieszczone będą inwestycje celu
publicznego
o
znaczeniu
lokalnym,
Studium
zalicza
do
inwestycji
celu
publicznego inwestycje w zakresie infrastruktury komunikacyjnej, technicznej
i społecznej.
Inwestycje
te będą
lokalizowane
na całym
obszarze
gminy
w granicach administracyjnych. Będą to inwestycje związane między innymi z:
•
budową lub modernizacją dróg,
23
SoftGIS s.c.
•
rewitalizacją,
renowacją,
w tym
remontem
wybranych
obiektów
uŜyteczności publicznej w tym obiektów usług oświaty, zdrowia, opieki
społecznej i administracji,
•
budową sieci infrastruktury technicznej.
Planowaną w Studium inwestycją celu publicznego o znaczeniu ponadlokalnym
jest:
•
w zakresie komunikacji:
− modernizacja drogi wojewódzkiej nr 450,
•
w zakresie ochrony i wykorzystania zasobów środowiska przyrodniczego:
− zwiększenie lesistości na terenie gminy,
•
w zakresie gospodarki wodnej:
− tereny bezpośredniego zagroŜenia powodzią.
Planowaną w Studium inwestycją celu publicznego o znaczeniu lokalnym jest:
•
w zakresie komunikacji:
− budowa nowych i modernizacja istniejących dróg gminnych,
− rozwój komunikacji zbiorowej,
•
w zakresie ochrony i wykorzystania zasobów środowiska przyrodniczego:
− zwiększenie lesistości na terenie gminy,
•
w zakresie gospodarki wodnej:
− tereny bezpośredniego zagroŜenia powodzią.
W
zakresie
obszarów,
dla
których
obowiązkowe
jest
sporządzenie
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów
odrębnych, w tym obszary wymagające przeprowadzenia scaleń i podziału
nieruchomości,
a
takŜe
obszary
rozmieszczenia
obiektów
handlowych
2
o powierzchni sprzedaŜy powyŜej 2000 m oraz obszary przestrzeni publicznej
Studium ustala:
•
w Studium nie przewiduje się lokalizacji w obszarze gminy obiektów
handlowych o powierzchni sprzedaŜy powyŜej 2000 m2,
•
na potrzeby Studium przeanalizowano przestrzenie publiczne istotne dla
gminy; Za istotne uznano przestrzenie publiczne obejmujące: drogi i place
24
SoftGIS s.c.
oraz ogólnodostępne parki i tereny zieleni. Wyodrębniono następujące
przestrzenie publiczne:
o
zespół dworsko-parkowy w Doruchowie,
o
pozostałości parku podworskiego w miejscowości Godziętowy,
o
pozostałości parku podworskiego w miejscowości Plugawice,
o
pozostałości parku podworskiego w miejscowości Przytocznica,
o
pozostałości parku podworskiego w miejscowości Torzeniec,
o
pozostałości parku podworskiego w miejscowości Rudniczysko.
UwaŜa
się,
Ŝe przestrzenie
publiczne
powinny
być
własnością
gminy,
nie oznacza to jednak, Ŝe przy odpowiednim zagospodarowaniu i zapewnieniu
dostępności mogą to być tereny prywatne. Szczegółowe zasady zabudowy
i zagospodarowania tych przestrzeni powinny być określane przy sporządzaniu
planów miejscowych. Studium dopuszcza równieŜ określenie innych przestrzeni
publicznych niewymienionych powyŜej w planach miejscowych.
•
w Studium nie wyznacza się obszarów wymagających przeprowdenia
procedury scalenia i podziału nieruchomości.
W zakresie kierunków i zasad kształtowania rolniczej i leśnej przestrzeni
produkcyjnej Studium ustala:
•
w strukturze uŜytkowania gruntów rolnych – Studium zaleca utrzymanie
dotychczasowego udziału trwałych uŜytków zielonych, zwłaszcza łąk na
wilgotnych siedliskach,
•
zaleca się wdroŜenie odwadniająco-nawadniających systemów melioracji,
•
wzdłuŜ cieków powierzchniowych zachować naleŜy pas o szerokości
minimum 3 m dla umoŜliwienia stworzenia biofiltra (np. w formie
zadrzewień, zakrzewień lub nie nawoŜonych łąk), ograniczającego napływ
biogenów do wód z uprawianych pól; ustalenie to nie będzie dotyczyć
cieków
stanowiących
element
przyszłych
„zamkniętych"
systemów
melioracji (o ile takie systemy zostaną wdroŜone),
•
budowa stawów hodowlanych nie moŜe istotnie naruszyć bilansu wodnego
w zlewni oraz nie moŜe spowodować zanieczyszczenia wód w innych
akwenach.
25
SoftGIS s.c.
•
przy zalesieniach gruntów rolnych zaleca się dąŜyć do wyrównania granicy
rolno-leśnej i łączenia izolowanych enklaw leśnych (łączenia ich w większe
zwarte kompleksy),
•
lasy łęgowe zaleca się wyłączyć z gospodarki leśnej lub istotnie ograniczyć
gospodarcze wykorzystanie tych siedliskowych typów lasów (m.in. poprzez
minimalizowanie rębności),
•
zmianę przeznaczenia gruntów leśnych na cele nieleśne naleŜy w miarę
moŜliwości ograniczyć.
Studium wyznacza następujące najwaŜniejsze kierunki przemian w rolnictwie:
•
stworzenie mechanizmów umoŜliwiających powstawanie duŜych, silnych
gospodarstw indywidualnych,
•
działania w kierunku podniesienia kwalifikacji i aktywności zawodowej
ludności wiejskiej,
•
działania w kierunku tworzenia miejsc pracy na wsi poza rolnictwem,
•
propagowanie działalności agroturystycznej,
•
wprowadzanie rolnictwa ekologicznego i innych niekonwencjonalnych
kierunków produkcji rolniczej,
•
zwiększenie lesistości gminy poprzez wprowadzanie systemów zadrzewień
śródpolnych, wprowadzanie pasów zieleni wzdłuŜ cieków, zalesianie
terenów łąk i pastwisk o bonitacji gleb nie nadającej się do produkcji rolnej
oraz nieuŜytków i wyrobisk.
Do obszarów naraŜonych na niebezpieczeństwo powodzi występujących
w granicach gminy zaliczamy obszary szczególnego zagroŜenia powodzią leŜące
w bliskim sąsiedztwie rzeki Prosny, na których prawdopodobieństwo wystąpienia
powodzi jest: - średnie i wynosi raz na 100 lat (granica zasięgu wód
powierzchniowych o P=1%, wskazana na rysunku). Dla obszarów naraŜonych na
niebezpieczeństwo powodzi obowiązują zakazy określone w przepisach odrębnych
dotyczących ochrony przeciwpowodziowej. Nie przewiduje się intensywnego
zagospodarowania terenów połoŜonych w zasięgu zagroŜenia powodziowego.
W dolinie rzeki Prosny nie planuje się lokalizacji terenów zabudowy, wyznaczono
natomiast tereny łąk i pastwisk, a takŜe tereny rolne, pełniące funkcje
ekologiczne.
Dopuszcza się uszczegółowienie granic obszarów szczególnego zagroŜenia
powodzią
(tj.
granic
zasięgu
wód
powierzchniowych
o P=1%)
na
etapie
26
SoftGIS s.c.
sporządzania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Ponadto
dopuszcza się zachowanie istniejącej zabudowy zlokalizowanej w granicach
zasięgu wód powierzchniowych o P=1%.
W
granicy
opracowania
Studium
nie
występują
obszary
naraŜone
na niebezpieczeństwo osuwania się mas ziemnych.
Studium nie określa Ŝadnych zasad dla następujących obiektów i obszarów
ze względu na brak ich występowania:
•
obiekty lub obszary, dla których wyznacza się w złoŜu kopaliny filar
ochronny,
•
obszary pomników zagłady i ich stref ochronnych oraz obowiązujących na
nich
ograniczeniach
prowadzenia
działalności
gospodarczej,
zgodnie
z przepisami ustawy z dnia 7 maja 1999 r. o ochronie terenów byłych
hitlerowskich obozów zagłady,
•
obszary wymagających przekształceń, rehabilitacji lub rekultywacji.
W zakresie granic terenów zamkniętych i ich stref ochronnych Studium nie
określa granic terenów zamkniętych, poniewaŜ w granicy opracowania Studium
nie występują tereny zamknięte.
Studium nie wyznacza innych obszarów problemowych na terenie gminy.
2.3. Dokumenty powiązane z projektem Studium.
Dokumenty powiązane ze Studium, które miały wpływ na jego ustalenia:
•
Plan zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego,
uchwalony
Uchwałą
Nr
XLVI/690/10
Sejmiku
Województwa
Wielkopolskiego z dnia 26 kwietnia 2010 r.,
•
Strategia rozwoju województwa wielkopolskiego do 2020 r., uchwalona
Uchwałą Nr XXIX/559/12 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 17
grudnia 2012 r.
•
Program Ochrony Środowiska Województwa Wielkopolskiego na lata 2008
– 2011 z perspektywą na lata 2012 – 2019, Poznań, czerwiec 2010 r.,
•
Plan
Rozwoju
Lokalnego
Gminy
Doruchów
na
lata
2004-2013,
zaktualizowano w marcu 2009 r., Business Mobility International Spółka
z o.o. na zlecenie Gminy Doruchów,
•
Opracowanie ekofizjograficzne dla gminy Doruchów, Wrocław 2012 r.
27
SoftGIS s.c.
3. OCENA STANU ŚRODOWISKA ORAZ POTENCJALNE ZMIANY TEGO
STANU W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTU STUDIUM.
3.1. Charakterystyka środowiska.
3.1.1.PołoŜenie geograficzne i administracyjne
Gmina Doruchów jest jedną z 226 gmin województwa wielkopolskiego. Gmina
wchodzi w skład powiatu ostrzeszowskiego i jest połoŜona w południowej części
Wielkopolski. Doruchów graniczy z gminami: od północy z Grabowem nad
Prosną, od wschodu z Galewicami, od południa z Wieruszowem i z Kępnem, a od
zachodu z gminą Ostrzeszów.
Ryc. 1. PołoŜenie Gminy Doruchów na terenie powiatu ostrzeszowskiego.
Źródło: http://www.ostrzeszow.psp.wlkp.pl
Gmina Doruchów jest jedną z 7 gmin powiatu ostrzeszowskiego, której
siedziba znajduje się w Doruchowie. Jest to gmina wiejska, zajmująca około
12 % powierzchni powiatu.
Teren gminy Doruchów sąsiaduje dwiema gminami powiatu ostrzeszowskiego:
od północy z gminą Grabów nad Prosną, od południowego-zachodu z gminą
Ostrzeszów, dwiema gminami powiatu wieruszowskiego: Galewice (od wschodu)
i Wieruszów (od południowego-wschodu) oraz jedna gminą Kępno powiatu
kępińskiego od południowego-zachodu.
Wwdług regionalizacji fizycznogeograficznej J. Kondrackiego teren opracowania
znajduje się:
→ Prowincji: NiŜ Środkowoeuropejski,
→ Podprowincji: Niziny Środkowopolskie,
28
SoftGIS s.c.
→ Makroregionie: Nizina Południowowielkopolska,
→ Mezoregionie: Kotlina Grabowska oraz Wysoczyzna Wieruszowska.
Większa część gminy połoŜona jest w obrębie Kotliny Grabowskiej, jedynie
niewielki
fragment
w
południowo-zachodniej
części
gminy
połoŜony
jest
w obrębie mezoregionu Wysoczyzny Wieruszowskiej.
Ryc. 2. Fizycznogeograficzne połoŜenie gminy Doruchów
źródło: opracowanie własne
3.1.2. Ukształtowanie terenu
Gmina Doruchów w przewaŜającej większości połoŜona jest na terenie
Kotliny Grabowskiej, która charakteryzuje się nieckowatym obniŜeniem z dnem
wysłanym piaskami lodowcowo-rzecznymi, gdzie występują wydmy.
We wschodniej części mezoregionu znajduje się duŜy obszar leśny. Przez region
przepływa rzeka Prosna.
W zachodniej części gmina połoŜona jest w zasięgu Wysoczyzny Wieruszowskiej,
która stanowi zdenudowaną równinę morenową tworzącą równoleŜnikowy łukowy
29
SoftGIS s.c.
pomost między sąsiednimi wyŜynami. Specyficzną cechą geomorfologiczną
regionu
jest
występowanie
tzw.
kęp
wysoczyznowych
poprzecinanych
obniŜeniami. Przez Wysoczyznę Wieruszowską przepływa górna Prosna.
3.1.3. Budowa geologiczna
Gmina składa się z trzech odrębnych morfologicznie części. Najbardziej
charakterystyczną i najwyŜszą częścią gminy jest skraj zachodni. Deniwelacje na
tym terenie dochodzą do 3,5 m. Część środkowa gminy to wysoczyzna morenowa
płaska i częściowo falista, leŜąca na wysokości 165 – 170 m n.p.m. Znajdują się
tu wsie na południu Torzeniec i ku północy Zalesie, Doruchów, Kuźnica Stara
i częściowo Godziętowy. Wysoczyznę z północy na południe przecina płytko
rozcięta dolina cieku bez nazwy (dopływ Prosny), w której wąskim paśmie ciągną
się łąki. Jest to część gminy prawie pozbawiona lasów, zajmująca około 60 %
ogólnego gruntu. Wschodni skraj gminy – część wsi Torzeniec i wieś Skaryszew
oraz Plugawice połoŜone są w Kotlinie Grabowskiej na trasie wysokiej. Jest to
najwyŜsza część gminy. Cały teren obniŜa się od zachodu na wschód, a w rzeźbie
nie ma ostrych i wyraźnych krawędzi oraz duŜego urozmaicenia. Na krańcach
wschodnich i zachodnich gminy są większe kompleksy.
Część
środkowa
i
zachodnia
gminy
leŜy
w
zasięgu
zlodowacenia
środkowopolskiego. Pagórki zbudowane są z glin i piasków zwałowych. Część
środkowa z gliny szarej w wierzchnich partiach spiaszczonej. W dolinie cieku
przewaŜają utwory murszaste. Część zachodnia leŜąca na trasie wysokiej
pradoliny zbudowana jest z utworów piaszczystych a we wsi Plugawice i dolinie
Prosny znajdują się mady.
3.1.4. Surowce naturalne
Dotychczasowe badania wykazały, Ŝe sołectwo Doruchów nie posiada znaczących
złóŜ surowców mineralnych o dobrych parametrach tj. kruszyw naturalnych,
surowców
ilastych
i
torfów.
Wyjątkiem
jest
złoŜe
kruszywa
naturalnego
„Tokarzew” gdzie znajdują się złoŜa piasków budowlanych.
3.1.5. Powietrze atmosferyczne
Zanieczyszczenia powietrza są główną przyczyną globalnych zagroŜeń
środowiska przyrodniczego. Wpływają one równieŜ bezpośrednio na zdrowie
30
SoftGIS s.c.
ludzi, zwierząt i roślin, a takŜe mogą niekorzystnie wpływać na glebę, wodę i inne
elementy środowiska przyrodniczego. WaŜną cechą zanieczyszczeń powietrza jest
moŜliwość ich przenoszenia na znaczną odległość.
Dopuszczalne wartości stęŜeń substancji zanieczyszczających w powietrzu,
określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. (Dz.
U. poz. 1031) przedstawiono w tabeli poniŜej (tab. 1).
Tabela 2. Poziomy dopuszczalne dla niektórych substancji w powietrzu, zróŜnicowane ze względu na
ochronę zdrowia ludzi i ochronę roślin, termin ich osiągnięcia, oznaczenie numeryczne tych
substancji, okresy, dla których uśrednia się wyniki pomiarów, dopuszczalne częstości
przekraczania tych poziomów oraz marginesy tolerancji
Nazwa substancji
Benzen
Dwutlenek
azotu
Tlenki
azotud)
Dwutlenek
siarki
Ołówf)
Pył
zawieszony
PM2,5 g)
Pył
zawieszony
PM10 h)
tlenek
węgla
Okres uśredniania
wyników pomiarów
Poziom
dopuszczalny
substancji w
powietrzu
[µg/m3]
Dopuszczalna
Margines tolerancji
częstość
[µg/m3]
przekraczania
2011 r.
poziomu
dopuszczalnego
2010 r. 2011 r. 2012 r. 2013 r. 2014 r.
w roku
kalendarzowymb)
Termin
osiągnięcia
poziomów
dopuszczaln
ych
rok
kalendarzowy
5c)
–
–
–
–
–
–
2010
jedna godzina
200c)
18 razy
–
–
–
–
–
2010
rok
kalendarzowy
rok
kalendarzowy
40c)
–
–
–
–
–
–
30e)
–
–
–
–
–
–
2003
jedna godzina
24 godziny
rok
kalendarzowy i
pora zimowa
(okres od 01 X
do 31 III)
rok
kalendarzowy
350c)
125c)
24 razy
3 razy
–
–
–
–
–
–
–
–
–
–
2005
2005
20e)
–
–
–
–
–
–
2003
0,5c)
–
–
–
–
–
–
25c), j)
–
4
3
2
1
1
2015
20c), k)
–
–
–
–
–
–
2020
24 godziny
50c)
35 razy
–
–
–
–
–
2005
rok
kalendarzowy
osiem godzin
40c)
–
–
–
–
–
–
2005
10 000c), i)
–
–
–
–
–
–
2005
rok
kalendarzowy
2010
2005
Objaśnienia:
a) W przypadku programów ochrony powietrza, o których mowa w art. 91 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo
ochrony środowiska, częstość przekraczania odnosi się do poziomu dopuszczalnego wraz z marginesem tolerancji.
b) Poziom dopuszczalny ze względu na ochronę zdrowia ludzi.
c) Suma dwutlenku azotu i tlenku azotu w przeliczeniu na dwutlenek azotu.
31
SoftGIS s.c.
d) Poziom dopuszczalny ze względu na ochronę roślin.
e) Suma metalu i jego związków w pyle zawieszonym PM10.
f) StęŜenie pyłu o średnicy aerodynamicznej ziaren do 2,5 µm (PM2,5) mierzone metodą wagową z separacją frakcji lub
metodami uznanymi za równorzędne.
g) StęŜenie pyłu o średnicy aerodynamicznej ziaren do 10 µm (PM10) mierzone metodą wagową z separacją frakcji lub
metodami uznanymi za równorzędne.
h) Maksymalna średnia ośmiogodzinna, spośród średnich kroczących, obliczanych co godzinę z ośmiu średnich
jednogodzinnych w ciągu doby. KaŜdą tak obliczoną średnią ośmiogodzinną przypisuje się dobie, w której się ona kończy;
pierwszym okresem obliczeniowym dla kaŜdej doby jest okres od godziny 1700 dnia poprzedniego do godziny 100 danego
dnia; ostatnim okresem obliczeniowym dla kaŜdej doby jest okres od godziny 1600 do 2400 tego dnia czasu
środkowoeuropejskiego CET.
i) Poziom dopuszczalny dla pyłu zawieszonego PM2,5 do osiągnięcia do dnia 1 stycznia 2015 r. (faza I).
j) Poziom dopuszczalny dla pyłu zawieszonego PM2,5 do osiągnięcia do dnia 1 stycznia 2020 r. (faza II).
Na terenie województwa wielkopolskiego przeprowadza się regularne badania
mające na celu określenie jakości środowiska, a w szczególności jakości
powietrza
atmosferycznego.
zanieczyszczeń
energetycznego
na
tym
paliw
Wynika
obszarze
w
z
są
elektrowniach,
nich,
te
Ŝe
największym
powstające
podczas
elektrociepłowniach,
źródłem
spalania
ciepłowniach
komunalnych i przemysłowych oraz kotłowniach i paleniskach domowych.
Największa ilość zakładów produkujących zanieczyszczenia jest zlokalizowana w
aglomeracji poznańskiej (miasta takie jak Konin, Turek, Gniezno, Piła, Śrem,
Kalisz, Ostrów Wielkopolski i Leszno). Corocznie na obszarze województwa
wielkopolskiego
Wojewódzki
Inspektorat
Ochrony
Środowiska
w
Poznaniu
przeprowadza szeregi badań, łącząc je wraz z wnioskami w coroczny raport o
stanie
środowiska.
Stan
czystości środowiska
jest
obecnie
określany
na
podstawie stęŜeń poszczególnych substancji, których koncentracja jest wyŜsza
niŜ w warunkach naturalnych.
Na terenie gminy Doruchów głównym emitorem zanieczyszczeń są pojazdy
silnikowe (autobusy, samochody transportowe i osobowe, ciągniki) których ruch
odbywa się przez cały rok oraz w okresie jesienno –zimowym paleniska domowe,
w których spalany jest niskiej kaloryczności węgiel. Kotłownie węglowe posiadają
szkoły podstawowe, przedszkole, spółdzielnia mieszkaniowa, Urząd Gminy oraz
Gminna Spółdzielnia „SCh”. JednakŜe powstające nowe obiekty wyposaŜane są
w nowoczesne kotłownie np.
budynek Gimnazjum czy teŜ sala gimnastyczna,
które są ogrzewane gazem ziemnym. Szkoła Podstawowa w Torzeńcu posiada
ogrzewanie olejowe. Remontowane w 2007 roku remiza OSP w Przytocznicy oraz
Świetlica w miejscowości Wrzosy, równieŜ posiadają salę ogrzewanie gazowe.
32
SoftGIS s.c.
W sferze podmiotów prywatnych do zakładów uciąŜliwych zaliczyć moŜna Zakład
Masarski w miejscowości Wrzosy. Jest to jednak zakład o nowoczesnej
technologii, więc naleŜy uznać, Ŝe jego wpływ na stan powietrza jest niewiele
większy niŜ kotłowni węglowej ogrzewającej skupisko budynków.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 2 sierpnia 2012 r. w
sprawie stref, w których dokonuje się oceny jakości powietrza (Dz.U. z 2012 r.
poz. 914), gmina Doruchów zaliczona jest do strefy ostrowsko-kępińskiej dla
celów oceny jakości powietrza pod kątem zawartości dwutlenku siarki, dwutlenku
azotu, tlenków azotów, tlenku węgla i benzenu, pyłu zawieszonego PM10 oraz
zawartego w tym pyle ołowiu, arsenu, kadmu, niklu i benzopirenu.
W celu oceny jakości powietrza pod kątem zawartości ozonu, gmina Doruchów
zaliczona została do strefy wielkopolskiej.
Oceny jakości powietrza w strefach dokonuje się z uwzględnieniem dwóch grup
kryteriów: ustanowionych ze względu na ochronę zdrowia ludzi oraz ze względu
na ochronę roślin.
Wynikiem oceny, zarówno pod kątem kryteriów dla ochrony zdrowia jak i
kryteriów dla ochrony roślin, dla wszystkich substancji podlegających ocenie,
powinno być zaliczenie strefy do jednej z poniŜszych
klas:
• do klasy A – jeŜeli stęŜenia zanieczyszczeń na terenie strefy nie przekraczają
odpowiednio poziomów dopuszczalnych i poziomów docelowych;
• do klasy B – jeŜeli stęŜenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają
poziomy
dopuszczalne,
lecz
nie
przekraczają
poziomów
dopuszczalnych
powiększonych o margines tolerancji;
• do klasy C – jeŜeli stęŜenia zanieczyszczeń na terenie strefy przekraczają
poziomy dopuszczalne
powiększone o margines tolerancji, a w przypadku gdy margines tolerancji nie
jest określony –poziomy dopuszczalne i poziomy docelowe
Emisja
zanieczyszczeń
powodowana
przez
ruch
komunikacyjny
powstaje
podczas: spalania paliw w silnikach, ocierania jezdni, opon i hamulców oraz
wtórnego unoszenia drobin pyłu z powierzchni dróg (tzw. emisja wtórna).
Szczególna uciąŜliwość ruchu drogowego wynika ze sposobu wprowadzania
zanieczyszczeń do powietrza (nisko nad ziemią, znacznego natęŜenia ruchu
33
SoftGIS s.c.
samochodowego oraz przebiegu dróg pomiędzy zabudową). W wyniku spalania
paliwa dostają się do atmosfery zanieczyszczenia gazowe, głównie: dwutlenek
węgla,
tlenek węgla, tlenki azotu,
węglowodory, aldehydy, tlenki siarki.
Powstające pyły zawierają związki ołowiu, kadmu, niklu, miedzi, a takŜe wyŜsze
węglowodory aromatyczne. Ilość emitowanych zanieczyszczeń zaleŜy od wielu
czynników, między innymi od natęŜenia i płynności ruchu, konstrukcji silnika i
jego stanu technicznego, zastosowania dopalaczy i filtrów, rodzaju paliwa,
parametrów technicznych i stanu drogi. Ze względu na osiadanie zanieczyszczeń
atmosferycznych są one takŜe źródłem skaŜenia wód powierzchniowych, gleb,
roślinności oraz mają bardzo niekorzystny wpływ na Ŝycie i zdrowie ludzi.
Na
obszarze
gminy
nie
ma
duŜych
zakładów
przemysłowy
emitujący
zanieczyszczenia, ale ze wzglądu na wyjątkowo łatwą migracje zanieczyszczeń
atmosferycznych odczuwalne jest zanieczyszczenie emitowane przez zakłady na
terenie aglomeracji poznańskiej. Do największy emitentów zaliczyć moŜna
zakłady: elektrownie Dalkia Poznań ZEC S.A., Poznańska Energetyka Cieplna
Gniezno, Pfeifer & Langen Polska S.A., Ostrowski Zakład Ciepłowniczy S.A.,
Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej Sp. z o. o
Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2013 r.
przedstawia dane dotyczące jakości powietrza atmosferycznego w województwie.
Na podstawie oceny poziomu poszczególnych substancji dokonuje się klasyfikacji
stref, w których są dotrzymane lub przekraczane przewidziane prawem poziomy
dopuszczalne lub docelowe oraz poziomy celów długoterminowych.
Dla
poziomu
dopuszczalnego
dwutlenku
siarki,
dwutlenku
azotu,
ołowiu,
benzenu, tlenku węgla oraz poziomu docelowego kadmu, arsenu, niklu wszystkie
strefy zaliczono do klasy A. W przypadku poziomu docelowego dla ozonu strefę
wielkopolską zaklasyfikowano do klasy A. Odnosząc otrzymane wyniki do celu
długoterminowego dla ozonu wszystkie strefy zaliczono do klasy D2. Ze względu
na przekraczanie poziomów dopuszczalnych stęŜenia pyłu PM10 wszystkie strefy
zaliczono do klasy C. W przypadku pyłu PM2,5 strefę wielkopolską zaliczono do
klasy A.
W roku 2013 stwierdzono przekroczenia poziomu docelowego dla benzo(a)pirenu,
oceniane strefy zaliczono do klasy C. Zarząd Województwa Wielkopolskiego
przygotowuje
program
naprawczy
mający
na
celu
osiągnięcie
poziomu
34
SoftGIS s.c.
docelowego substancji w powietrzu dla benzo(a)piranu i aktualizację programu
dla pyłu PM10.
Klasyfikacja stref z uwzględnieniem kryteriów określonych w celu ochrony zdrowia
Źródło: Roczna ocena jakości powietrza w województwie wielkopolskim za rok 2013 r.
3.1.6. Warunki wodne
Ocena eutrofizacji przeprowadzona została w całym województwie wielkopolskim
w 2010. Została przeprowadzona dla 171 części wód płynących w województwie,
z
których
20
znajduje
się
na
obszarach
szczególnie
zagroŜonych
zanieczyszczeniami azotanami pochodzenia rolniczego. Eutrofizację stwierdzono
w 157 jednolitych częściach wód tj. 92% przypadków. Przy tej samej ocenie wód
jezior w liczbie 54 eutrofizjację stwierdzono w 48 tzn. dla 89%.
Gmina Doruchów posiada sieć drobnych cieków. Pełnią one z reguły rolę rowów
melioracyjnych. Wody stojące zawarte są w niewielkich stawach rybnych. Łączna
powierzchnia
zbiorników
wynosi
18
ha.
Głównym
ciekiem
naturalnym,
przepływającym przez teren gminy Doruchów, jest rzeka Prosna.
W 2011 roku w ramach monitoringu przeprowadzono ocenę stanu jednolitych
części wód płynących. Badanie wykonane zostało dla 73 jednolitych części wód
rzek, w tym dla rzeki Prosny, Torzenickiego Rowu i Zaleskiego Rowu,
przepływających przez teren gminy. Dla Torzenickiego Rowu i Zaleskiego Rowu
w wyniku przeprowadzonych badań określono stan ekologiczny, natomiast dla
rzeki Prosny określono potencjał ekologiczny, ze względu na silnie zmienione
jednolite części wód (JCW). Przeprowadzone badania wykazały, iŜ stan wód rzeki
Prosny na odcinkach: od Dopływu z Piątka Małego do ujścia, od Obłoku do ujścia
Kanału Bernardyńskiego i od Strugi Kraszewickiej do Ołoboku jest zły.
Pod
względem
elementów:
biologicznych,
hydromorfologicznych
i fizykochemicznych, odcinki rzeki Prosny od Brzeźnicy do Strugi Kraszewskiej
oraz od Strugi Kraszewskiej do Ołoboku oceniono jako maksymalny lub dobry,
natomiast odcinki od Dopływu z Piątka Małego do ujścia i od Kanału
Bernardyńskiego do Dopływu z Piątka Małego oceniono jako słaby pod względem
35
SoftGIS s.c.
biologicznym i maksymalny lub dobry pod względem hydromorfologicznym
i fizykochemicznym.
W
związku
z
oceną
stanu
wód
na
rzece
Prośnie
stan/potencjał ekologiczny oceniono jako słaby i umiarkowany.
Ocenie stanu JCW poddano równieŜ Torzenicki Rów i Zaleski Rów, dla których
badania wykazały, iŜ stan wód jest zły. W przypadku Torzenickiego Rowu ocenę
wykonano
pod
względem
i fizykochemicznych,
elementów:
gdzie
wyniki
biologicznych,
wykazały,
hydromorfologicznych
Ŝe
pod
względem
hydromorfologicznym stan rzeki jest bardzo dobry, natomiast pod względem
biologicznym i fizykochemicznym stan jest dobry. Uzyskane wyniki w ramach
przeprowadzonych badań pozwoliły zakwalifikować Torzenicki Rów do wód
o dobrym stanie/potencjalne ekologicznym.
Dla Zaleskiego Rowu ocenę wykonano pod względem elementów: biologicznych,
hydromorfologicznych i fizykochemicznych, gdzie wyniki wykazały, Ŝe pod
względem hydromorfologicznym stan rzeki jest bardzo dobry, pod względem
biologicznym jest umiarkowany, natomiast pod względem fizykochemicznym stan
jest zły. W związku z oceną stanu wód na rzece Zaleski Rów stan/potencjał
ekologiczny oceniono jako umiarkowany.
Ponadto w 2012 r. przeprowadzono badania dla rzeki Prosny, w punkcie
pomiarowym - Ruda Komorowska. Badania te wykazały, Ŝe stan chemiczny rzeki
jest poniŜej stanu dobrego, natomiast stan/potencjał ekologiczny jako dobry.
Podczas badania zaobserwowano podwyŜszoną wartość kadmu i jego związków,
rtęci i jego związków oraz węglowodory ropopochodne.
Początkowo, podczas planowania gospodarowania wodami w Polsce, cele
środowiskowe dla części wód zostały oparte głównie na wartościach granicznych
poszczególnych
wskaźników
fizyko-chemicznych,
biologicznych
i
hydromorfologicznych określający stan ekologiczny wód powierzchniowych oraz
wskaźników
chemicznych
świadczących
o
stanie
chemicznym
wody,
odpowiadających warunkom osiągnięcia przez te wody dobrego stanu, wg
rozporządzenia w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód
powierzchniowych.
Z uwagi na fakt, Ŝe monitoring w zakresie badań stanu chemicznego jest jeszcze
w fazie kształtowania, ustalenia celów środowiskowych zostało oparte o dostępne
36
SoftGIS s.c.
wartości graniczne wskaźników podanych w rozporządzeniu w sprawie sposobu
klasyfikacji stanu JCW.
Obecnie, przy ustalaniu celów środowiskowych dla jednolitych części wód JCW
bierze się pod uwagę aktualny ich stan w związku z wymaganym zgodnie z RDW
warunkiem niepogarszania ich stanu. Dla JCW, będących obecnie w bardzo
dobrym
stanie/potencjale
ekologicznym,
celem
środowiskowym
będzie
utrzymanie tego stanu/potencjału. Ustalając cele, uwzględnia się takŜe róŜnice
pomiędzy naturalnymi, a silnie zmienionymi oraz sztucznymi częściami wód. Dla
naturalnych części wód celem będzie osiągnięcie, co najmniej dobrego stanu
ekologicznego, dla silnie zmienionych i sztucznych części wód, – co najmniej
dobrego potencjału ekologicznego. W celu osiągnięcia dobrego stanu/potencjału
konieczne
będzie
dodatkowo
utrzymanie,
co
najmniej
dobrego
stanu
chemicznego.
W 2011 roku w ramach monitoringu przeprowadzono badania jakości wód
podziemnych. Sieć na terenie województwa wielkopolskiego obejmowała 73
punkty pomiarowe, z których najbliŜej połoŜony był punkt w miejscowości
Grabów nad Prosną. Zakres badań obejmował wskaźniki ogólne: odczyn,
temperatura, przewodność elektrolityczna, tlen rozpuszczony, ogólny węgiel
organiczny, a takŜe wskaźniki nieorganiczne: amoniak, antymon, arsen, azotany,
azotyny, bor, bar, beryl, chlorki, chrom, cyjanki, cynk, fluorki, fosforany, glin,
kadm, kobalt, magnez, molibden, mangan, miedź, nikiel, ołów, potas, rtęć,
selen, siarczany, sód, srebro, tytan, wapń, wodorowęglany, fenole i Ŝelazo.
Ocena jakości wód na stanowisku pomiarowym w miejscowości Grabów nad
Prosną
wykazała,
iŜ
jakość
wód
podziemnych
na
tym
stanowisku
jest
niezadawalająca i zakwalifikowano ją do IV klasy.
Na jakość i stan wód ma wpływ głównie:
−
wprowadzanie do wód niedostatecznie oczyszczonych lub nieoczyszczonych
ścieków bytowych i przemysłowych,
−
wprowadzanie do wód niedostatecznie oczyszczonych lub nieoczyszczonych
wód opadowych i odwodnień z dróg,
−
punktowe źródła zanieczyszczeń,
−
zanieczyszczenia obszarowe z rolnictwa.
37
SoftGIS s.c.
Odnosząc się do wód podziemnych naleŜy zaznaczyć, Ŝe rozpoznanie warunków
hydrogeologicznych
gminy
pozwoliło
na
wyodrębnienie
trzech
poziomów
wodonośnych tj. poziomów czwartorzędowego, trzeciorzędowego i jurajskiego.
Wody poziomu głębszego czwartorzędowego nadają się do picia bez uzdatniania
i są dostępne poprzez pięć otworów studziennych. Skład chemiczny wód
jurajskich wskazuje natomiast na konieczność uzdatniania wody.
Teren gminy Doruchów częściowo połoŜony jest w granicy Głównego Zbiornika
Wód Podziemnych: nr 311. Jest to Zbiornik Rzeki Prosna (GZWP 311) –
czwartorzędowy,
który
obejmuje
wschodnią
część
gminy.
Jego
zasoby
dyspozycyjne szacuje się na 128 tys. m3/dobę. Biorąc pod uwagę odporność tego
zbiornika na zanieczyszczenia zewnętrzne, zakwalifikowano go do Obszaru
Wysokiej Ochrony Wód Podziemnych (OWO). Zbiornik ten nie jest jeszcze
szczegółowo rozpoznany i udokumentowany, dlatego informacje o nim są
ograniczone. W celu jego ochrony, w strefach zasilania zbiornika oraz w obszarze
jego rozprzestrzeniania naleŜy dąŜyć do powstrzymania postępującej degradacji
środowiska, a takŜe do eliminowania najbardziej typowych ognisk zanieczyszczeń
mogących zagraŜać jego wodom.
3.1.7. Warunki glebowe
W obrębie gminy Doruchów skałą macierzystą dla gleb były głównie utwory
czwartorzędowe, w przewadze piaski, częściowo gliny morenowe. Pod względem
typologicznym są to głównie gleby brunatne wyługowane, bielicowe z udziałem
czarnych ziem. W dolinie rzeki Prosny i większych dolinach wytworzyły się gleby
bagienne hydromorficzne, gleby murszowo–mineralne i mady lekkie. Na terenach
pozadolinnych występują głównie gleby bielicowe i brunatne, tworzące kompleks
przydatności rolniczej Ŝytni dobry i bardzo dobry. Gleb wyŜszych klas, które
moŜna przeznaczyć pod warzywnictwo i sady jest mało (klasy III b i IV a).
Podstawowe czynniki, które obniŜają przydatność rolniczą gleb: niska zasobność
w składniki pokarmowe, cienka warstwa próchnicy oraz zbyt płytki poziom wody
gruntowej.
3.1.8. Warunki klimatyczne
Klimat gminy Doruchów naleŜy do strefy klimatu umiarkowanego, gdzie
wzajemnie przenikają się wpływy morskie i kontynentalne. Napływają tutaj masy
38
SoftGIS s.c.
powietrza
polarne,
arktyczne
i zwrotnikowe
z
dominacją
mas
powietrza
polarnego.
Gminę Doruchów zalicza się do X dzielnicy rolniczo – klimatycznej łódzkiej.
Charakteryzuje się ona stosunkowo łagodnym klimatem. Średnia temperatura
roczna wynosi +7,4°C, a długość okresu wegetacyjnego 210-220 dni w roku.
Roczne opady są rzędu 600 mm. Średnia temperatura lipca wynosi +17,4°C
natomiast stycznia -1,7°C.
Tabela 1. Podstawowe parametry meteorologiczne dla gminy Doruchów
średnia
1,7°C
temperatura
stycznia
średnia
17,4°C
temperatura lipca
średnia
7,4°C
temperatura
roczna
liczba
dni 70 dni
słonecznych
opad
600
atmosferyczny
mm
liczba
dni 30-50
mroźnych
dni
Źródło: Program Ochrony Środowiska dla gminy Doruchów
Z uwagi na połoŜenie gminy Doruchów na terenie X dzielnicy rolniczoklimatycznej łódzkiej obszary te cechuje stosunkowo wysoka temperatura roczna
powietrza, krótkotrwała zima, wczesna i wilgotna wiosna oraz ciepłe lato. Liczba
dni pochmurnych wynosi około 130, pogodnych około 70, mroźnych 30 - 50,
a z przymrozkami 100 - 118. Czas zalegania pokrywy śnieŜnej sięga 60 dni,
a okres wegetacyjny trwa przeciętnie 210 - 220 dni. Obejmuje on w zasadzie
miesiące: kwiecień - październik, z tendencją przesunięć. Często rozpoczyna się
wcześniej, bo juŜ w ostatniej dekadzie marca. Koniec zaś do pierwszych dni
listopada. NaleŜy przy tym dodać, ze spóźnione przymrozki wiosenne występują
jeszcze pod koniec kwietnia, a nawet w maju, zaś wczesne jesienne juŜ
w ostatniej dekadzie października. Wilgotność względna powietrza wynosi 76%.
Panującymi kierunkami wiatrów w skali roku są: zachodnie, których udział
przeciętnie wynosi 23 % (zima i wiosna po 20 %, jesień 23 %, lato 29 %);
północno-zachodnie z udziałem 14 % (jesień i zima po 10 %, wiosna i lato po
39
SoftGIS s.c.
ponad 17 %) i południowo - zachodnie mające 13% udziału (wiosna i lato po
około 10 %, jesień i zima po 15 %). Przeciętnie po około 9% udziału w skali
roku mają teŜ wiatry wschodnie i południowo-wschodnie. Wiatry z pozostałych
kierunków reprezentowane są w znacznie mniejszym zakresie, a tak zwana
"cisza" kształtuje się przeciętnie na poziomie 10 % w skali roku.
3.1.9. Szata roślinna i zwierzęca
Flora
Obszar opracowania wyróŜnia się dominacją upraw polowych, niemniej jednak
w zachodniej i południowo-wschodniej części opracowania przewaŜają lasy.
Pod
względem
topologii
siedliskowej
w
obszarze
opracowania
najliczniej
występują następujące typy lasów:
•
bór świeŜy;
•
bór mieszany świeŜy;
•
bór mieszany wilgotny;
•
ols.
Zgodnie z warunkami siedliskowymi, powinny dominować buk, lipa w borze
świeŜym, modrzew czy osika w borze mieszanym świeŜym, sosna i świerk
w borze mieszanym wilgotnym natomiast olsza czarna i brzoza w lesie olchowym.
WzdłuŜ dróg bitych oraz dróg śródpolnych, a takŜe wzdłuŜ nieczynnej linii
kolejowej, występują zadrzewienia i zakrzewienia. NaleŜą do nich głównie klony,
świdośliwka,
jabłoń,
bez
czarny,
czeremcha,
czereśnia.
Zadrzewieniem
śródpolnym towarzyszą róŜne zakrzewienia w postaci: tarniny, głogu, jeŜyny.
W skali
krajobrazu
ornego
pełnią
one
znaczącą
funkcję
ekologiczną
i przeciwerozyjną.
W przewaŜającej części obszar gminy Doruchów został przez prof. Szafera
zaliczony do krainy Wielkopolsko-Kujawskiej, do Okręgu Noteckiego. Natomiast
zachodnia część gminy, przyjmując do linii kolejowej zaliczona została do krainy
Wzgórz Trzebnicko-Ostrzeszowskich, do Okręgu Wschodniego.
Okręg Notecki krainy Wielkopolsko-Kujawskiej, charakteryzuje się terenami
zabagnionymi w których resztki torfowisk z gatunkiem krzewiastej brzozy Betula
humilis odgrywają waŜną rolę. Na glebach piaszczystych i szczerkach występuje
40
SoftGIS s.c.
bór mieszany Pino-Quercetu, na suchych – bór sosnowy brusznicowy, na
najsuchszych
–
chrobotkowi.
W
dolinach
rzek
występują
resztki
lasów
zalewowych łąki, zespoły turzycowe zawierające w swym składzie florystycznym
kłoć Cladium mariscus.
Okręg Wschodni krainy Wzgórz Trzebnicko-Ostrzeszowskich, charakteryzuje się
skupiskiem lasów bukowych z domieszką jodły i świerka. Na lepszych glebach
występują lasy mieszane typu Querco-getum carpaticum i wielogatunkowe bory
mieszane, zaś na glebach piaszczystych bory sosnowe, ze szczególnym częstym
Ŝarnowcem Sarothamnus scoparius. Tereny te obfitują w jeŜyny Rubus sp.
Gmina Radoszyce jest obszarem wykorzystywanym rolniczo, dlatego
dominującą rolę w krajobrazie odgrywa roślinność uprawiana przez człowieka
oraz rośliny segetalne. Dominują wśród nich rośliny jednoroczne lub byliny mało
wraŜliwe na poprzecinanie i przemieszczanie w glebie jak np. perz właściwy,
jaskier rozłogowy, ostroŜeń polny czy powój polny.
W związku z przewagą upraw zboŜowych towarzyszą im głównie chwasty
zboŜowe tj.: stokłosa Ŝytnia, kąkol polny oraz wyka drobnokwiatowa. Roślinom
okopowym towarzyszą portulaka pospolita i włośnica zielona. Ponadto na terenie
gminy
moŜna
spotkać
charakterystyczne
chwasty
ruderalne
występujące
w siedliskach synantropijnych, m.in.: bylica pospolita, pokrzywa Ŝegawka, czy
wiechlina roczna.
Na terenie gminy występują takŜe półnaturalne zbiorowiska roślinności
łąkowej składającej się głównie przez róŜne gatunki wieloletnich traw, turzyc
i roślin motylkowych. MoŜna spotkać tam wiechlinę łąkową, rajgras wyniosły,
Ŝycicę trwałą, kostrzewę czerwoną oraz mietlicę pospolitą. Podmokłości, tereny
wzdłuŜ cieków i jezior są zatem siedliskiem dla takich roślin jak: rukiew wodna,
potocznik
wąskolistny,
jeŜogłówka
zapoznana,
trędownik
skrzydlasty
czy
przetacznik bobownik.
Fauna
Obszar opracowania to w większości tereny rolnicze, które zasiedlane są przez
gryzonie, zwłaszcza przez gatunki związane z terenami otwartymi. Dominującym
41
SoftGIS s.c.
ssakiem będzie z pewnością mysz polna i polnik, najliczniej zasiedlający pola
uprawne, oraz mysz domowa, która pola uprawne zajmuje poza okresem zimy.
Na terenach leśnych występować będzie nornica ruda oraz mysz leśna. Ponadto,
w lasach, szczególnie liściastych oraz w większych zadrzewieniach śródpolnych
występuje wiewiórka.
Na obrzeŜach róŜnego rodzaju zadrzewień oraz lasów występuje takŜe mysz
zaroślowa.
W sąsiedztwie osiedli ludzkich najliczniejszymi gryzoniami są: mysz domowa oraz
szczur wędrowny. Prawdopodobnie najbardziej pospolita na terenie opracowania
jest ryjówka. Ryjówki to zwierzęta bardzo plastyczne ekologicznie, występują
w lasach i ich pobliŜu, na łąkach oraz w zaroślach. Preferują jednak siedliska
wilgotne, a nawet mokre. Szczególnie liczne są na terenach wzdłuŜ róŜnego
rodzaju cieków naturalnych.
Na
łąkach
i
polach,
spotkać
moŜna
pospolitego
w
całym
kraju
kreta.
Najliczniejszym ssakiem drapieŜnym jest najprawdopodobniej łasica. Gatunek ten
jest pospolity i liczny w krajobrazie rolniczym całego regionu. Pozostałe ssaki
drapieŜne stwierdzone na terenie gminy to kuna domowa i lis.
Spośród ssaków kopytnych, z pewnością za najbardziej pospolitą naleŜy uznać
sarnę. Gatunek ten licznie zamieszkuje krajobraz rolniczy oraz lasy.
Obszary lasów i towarzyszące im tereny otwarte zamieszkuje takŜe dzik. Na
terenie opracowania, jak i w krajobrazie rolniczym całego regionu jest równieŜ
zając szarak.
W 2008 r. na zlecenie Wielkopolskiego Biura Planowania Przestrzennego
sporządzono dokument zatytułowany „Obszary waŜne dla ptaków w okresie
gniazdowania oraz migracji na terenie województwa wielkopolskiego”2.
W
dokumencie tym wyznaczono sieć ostoi, która powinna być uwzględniana przy
planowaniu inwestycji, mogących negatywnie oddziaływać na ptaki, głównie farm
wiatrowych oraz inwestycji liniowych (drogi, linie energetyczne). W opracowaniu
tym, na terenie gminy Doruchów nie wskazano sieci ostoi.
3.1.10. Gatunki chronione roślin,
zwierząt i grzybów, obszary chronione, obszary
cenne przyrodniczo i walory krajobrazowe
2
Wylegała P., Kuźniak S., Dolata P.T., Obszary waŜne dla ptaków w okresie gniazdowania oraz migracji na terenie województwa
wielkopolskiego”, Poznań 2008
42
SoftGIS s.c.
Analizując obszar gminy Doruchów , stwierdza się następujące siedliska
roślin chronionych, objętych ścisłą (OŚ) lub częściową (OCZ) ochroną na
podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 20 stycznia 2012 roku w
sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną.
Długosz królewski (OŚ) – występuje w lasach Nadleśnictwa Wanda, Leśnictwa
Przedborów w oddz. 66, 98d oraz Leśnictwa Przytocznica w oddz. 103a
Widłak goździsty (OŚ) – występuje w lasach Nadleśnictwa Wanda, Leśnictwa
Przytocznica w oddz.93
Zimioziół północny (OŚ) – występuje w lasach Nadleśnictwa Wanda, Leśnictwa
Przytocznica w oddz.93
Wrzosiec bagienny (OŚ) – występuje w lasach Nadleśnictwa Wanda, Leśnictwa
Przytocznica na skraju lasu graniczący z łąkami.
Zimioziół bagienny (OŚ) – występuje w lasach Nadleśnictwo Wanda, Leśnictwa
Przytocznica w oddz.93 w drzewostanie sosnowym około 60-letnim.
Gatunkami objętymi częściową ochroną, występującymi w lasach Nadleśnictwa
Wanda, Leśnictwa Przytocznica, są: Konwalia majowa (OCZ), Kruszyna
pospolita (OCZ), Kocanka piaskowa (OCZ), Porzeczka czarna (OCZ) i
Kalina koralowa (OCZ).
Analizując obszar gminy Doruchów , stwierdza się następujące siedliska
zwierząt, objętych ścisłą (OŚ) lub częściową (OCZ) ochroną na podstawie
rozporządzenia Ministra Środowiska 12 października 2011 r. w sprawie ochrony
gatunkowej zwierząt.
Jeśli chodzi o występowanie ptaków na terenie gminy Doruchów, objętych ścisłą
ochroną gatunkową to są to:
Remiz – występuje nad Prosną między Mieleszówką a Borownikami,
Bocian czarny – gnieździł się w latach 1947-1950 w Nadleśnictwie Ostrzeszów
w Leśnictwie Dąbrowka, w ostatnich latach obserwowany jedynie na przelotach.
Analizując obszar gminy Doruchów , nie stwierdzono siedlisk grzybów,
objętych ścisłą ochroną na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska 9 lipca
2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną
(Dz.U. Nr 168, poz. 1765).
43
SoftGIS s.c.
Na terenie gminy Doruchów znajdują się dwa rezerwaty przyrody:
•
Rezerwat „Jodły Ostrzeszowskie” obejmujący obszar leśny w miejscowości
Godziętowy o powierzchni 8,96 ha, naleŜący do Leśnictwa Pieczyska,
ustanowiony Zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego
z dnia 26 kwietnia 1963 roku. Rezerwat „Jodły Ostrzeszowskie” leŜy na
wschodnim skraju Wzgórz Ostrzeszowskich. Stosunki wodne zadecydowały
o
zróŜnicowaniu
gleb
i zbiorowisk
roślinnych.
W
rezerwacie
moŜna
wyróŜnić: zespół boru mieszanego, świeŜego o najniŜszym poziomie wody
gruntowej, z przewagą świerka w drzewostanie i licznym udziale jodły,
dębu, buku, sosny, olszy, brzozy i grabu: zbiorowisko boru świerkowego,
wilgotnego zbliŜone do zespołu z dominującym świerkiem w drzewostanie,
w którym biorą udział jodła i sosny oraz pojedynczo olsza i brzoza, oles
typowy z olszą, świerkiem i pojedynczo występującymi jodłą i brzozą.
Zachodni skrawek rezerwatu zajmuje zbiorowisko zbliŜone do zespołu
trzęślicy modrej. Wiek dębu, świerku, jodły, sosny, buku waha się w
granicach
90
–130
lat.
Przedmiotem
ochrony
jest
jodła
pospolita
osiągająca na tym stanowisku północną krawędź swego zasięgu. Z
rzadkich roślin rośnie tu: widłak jałowcowy, pierwiosnka lekarska (OŚ),
czernien błotna, zachyłka oszczepowa. Do osobliwości naleŜą starzec
kędzierzawy
rosnący
na
łące.
Jest
on
górską
rośliną,
mającą
w
Wielkopolsce swą północną granicę zasięgu.
•
Rezerwat
„Pieczyska”
stanowiskami
jodły
obejmujący
i
świerku
fragment
oraz obszar
lasu
mieszanego
śródleśnego
ze
torfowiska
z charakterystycznymi zespołami roślin bagiennych o powierzchni 5,00 ha,
ustanowiony Zarządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego
z dnia
5
maja
1959
roku.
Rezerwat
„Pieczyska”
w
miejscowości
Przytocznica. Rezerwat znajduje się około 4 km na wschód od Ostrzeszowa
przy samej szosie do Doruchowa, po jej południowej stronie. Obejmuje on
nieckowate zagłębienie, otoczone zalesionymi wzniesieniami o charakterze
wydmowym. Na dnie zagłębienia uformowało się torfowisko mszarne,
którego zwarty kobierzec tworzą torfowce. Rosną tu: bagno zwyczajne
(OŚ), modrzewnica zwyczajna, Ŝurawina błotna oraz bardzo licznie
wełnianka pochwowata i rosiczka okrągłolistna (OŚ). Torfowiska porasta
44
SoftGIS s.c.
sosna
i brzoza.
Część
wschodnią
rezerwatu
zajmuje
wilgotny
bór
świerkowy.
Na obszarach rezerwatów nie planuje się nowego zagospodarowania. Nie
prognozuje się negatywnego wpływu ustaleń Studium na obszary rezerwatów.
Gmina Doruchów połoŜona jest takŜe w części obszarów chronionego krajobrazu,
tj.:
• w sołectwach Przytocznica, Godziętowy i Tokarzew połoŜona jest część
obszaru
chronionego
krajobrazu
„Wzgórza
Ostrzeszowskie
i
Kotlina
Odolanowska” leŜące przy granicy z gminą Ostrzeszów;
•
w sołectwach Torzeniec, Skarydzew, Plugawice i Doruchów II połoŜony jest
obszar chronionego krajobrazu „Dolina rzeki Prosny – Kotlina Grabowska”.
Planowane zagospodarowanie, poza lokalizacją farmy fotowoltaicznych, nie
będzie wpływać znacząco negatywnie na walory krajobrazowe. W przypadku
farmy fotowoltaicznej (teren ES) zlokalizowana jest w obszarach upraw rolnych w
pobliŜu
terenów
zurbanizowanych,
dlatego
nie
występują
przesłanki
do
stwierdzenia Ŝe będzie to znacząco negatywnie oddziaływać na krajobraz.
Pozostałe zagospodarowanie w granicach ww. obszarów chronionego krajobrazu
stanowi jedynie fragmentaryczne uzupełnienie istniejących form zabudowy.
Na terenie gminy występują równieŜ pojedyncze drzewa – pomniki przyrody:
o
Doruchów – dąb,
o
Godziętowy – lipy drobnolistne, dąb szypułkowy,
o
Przytocznica – 2 graby pospolite, 2 lipy drobnoliscte,
o
aleja wierzbowa w miejscowości Rudniczysko i aleja klonowa przy drodze
Plugawice – Tonia.
Ponadto Ustalenia Studium uwzględniają proponowany obszar Natura 2000
„Jodły Ostrzeszowskie” PLH300059.
Według zasad funkcjonowania sieci Natura 2000, we wszystkich państwach
członkowskich Unii Europejskiej Komisja Europejska stwierdza jej kompletność
podczas tzw. seminariów biogeograficznych. Ocena kompletności sieci na terenie
Polski, przeprowadzona w trakcie seminarium w 2010 r., wskazała konieczność
uzupełnienia
wyŜynnego
sieci
boru
Natura
2000
jodłowego
w
o
nowe
zachodniej
miejsca
Polsce
występowania
oraz
ocenę
siedliska
moŜliwości
uzupełnienia sieci Natura 2000 o nowe obszary z tym siedliskiem. W związku
45
SoftGIS s.c.
z tym w 2011 r. przeprowadzono badania mające na celu ocenę stanu
zachowania
znanych
płatów
przedmiotowego
siedliska
oraz
wskazanie
potencjalnych obszarów Natura 2000. Wynikiem tych badań było wskazanie
rezerwatu przyrody Jodły Ostrzeszowskie, który został powołany w celu ochrony
boru mieszanego z kresowym stanowiskiem występowania jodły pospolitej. Teren
rezerwatu (pow. 8,96 ha) jest silnie zróŜnicowany siedliskowo. Wśród zbiorowisk
leśnych znaczną część obiektu zajmuje bór mieszany oraz ols porzeczkowy. Na
około 6,5 % powierzchni rezerwatu występują płaty łęgu jesionowo-olszowego.
Na niektórych zatorfionych powierzchniach wytworzyły się dość trudne do ujęcia
fitosocjologicznego płaty bagiennego boru świerkowego. Płaty z większym
udziałem
jodły
pospolitej,
reprezentujące
siedlisko,
zajmują
ok.
20
%
powierzchni rezerwatu.
Obszar jest objęty ochroną rezerwatową, ponadto znajduje się na terenie
Obszaru
Chronionego
Krajobrazu
„Wzgórza
Ostrzeszowskie
i
Kotlina
Odolanowska”. Nie posiada otuliny.
Na obszarze zachowały się 4 siedliska przyrodnicze Natura 2000, w tym 3 leśne
ze
starym drzewostanem świerkowym,
olchowym, jodłowym i bukowym,
z domieszką innych gatunków oraz płaty łąk trześlicowych. Ponadto występują tu
chronione gatunki mszaków.
Tabela 2. Zestawienie chronionych roślin.
Bielistka siwa
Roślina objęta częściową ochroną na terenie
Polski na podstawie Rozporządzenia Ministra
Środowiska z dnia 5 stycznia 2012 r. w
sprawie ochrony gatunkowej roślin
Rokietnik pospolity Roślina objęta częściową ochroną na terenie
Tujowiec
tamaryszkowy
Widłak
Roślina objęta ochroną ścisłą na podstawie
jałowcowaty
Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 5
stycznia 2012 r. w sprawie ochrony
gatunkowej roślin
Pierwiosnek
Roślina objęta ochroną ścisłą na podstawie
lekarski
Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 5
stycznia 2012 r. w sprawie ochrony
gatunkowej roślin
Kalina koralowa
46
SoftGIS s.c.
Kruszyna pospolita Roślina objęta częściową ochroną na terenie
Porzeczka czarna
Konwalia majowa
Źródło: opracowanie własne.
Teren nie jest ogrodzony, jodła i świerk mogą być naraŜone na niszczenie
poprzez wycinkę drzew na choinki i stroisz, moŜliwy jest teŜ zbiór drewna na
opał.
Potencjalnym
w przypadku
zagroŜeniem
prowadzenia
prac
moŜe
być
zmiana
melioracyjnych
stosunków
czy
robót
wodnych
drogowych
w sąsiedztwie obszaru lub zanieczyszczenie powietrza mogące być skutkiem
wzmoŜonego ruchu pojazdów. Zaniechanie uŜytkowania łąki zmiennowilgotnej
umoŜliwiło procesy sukcesyjne.
W obszarze Natura 2000 „Jodły Ostrzeszowskie” nie występują gatunki zwierząt
i grzybów objętych ochroną gatunkową.
Na
proponowanym
obszarze
Natura
2000
„Jodły
Ostrzeszowskie”
PLH300059 nie planuje się nowego zagospodarowania. Nie prognozuje się
negatywnego wpływu ustaleń Studium na obszary rezerwatów.
3.1.11. Klimat akustyczny
Ocenie
poddano
klimat
akustyczny
na
podstawie
danych
zawartych
w Generalnym Pomiarze Ruchu Przeprowadzonym w 2010 r. Wielkopolski Zarząd
Dróg
Wojewódzkich
przeprowadził
generalny
pomiar
ruchu
na
drogach
wojewódzkich województwa wielkopolskiego. Pomiar został przeprowadzony
sposobem ręcznym, z wyłączeniem odcinków dróg wojewódzkich przebiegających
w granicach miast na prawach powiatu. Ne terenie gminy Doruchów pomiar
wykonywany był na drodze wojewódzkiej nr 450 z podziałem na dwa odcinki
Grabów n. Prosną – Doruchów oraz Doruchów – granica województwa. Na
odcinku Grabów n. Prosną – Doruchów średni dobowy ruch wynosił 2168, z czego
47
SoftGIS s.c.
1447 stanowiły samochody osobowe, a 310 lekkie samochody cięŜarowe
dostawcze. Ruch samochodów cięŜarowych (biorąc pod uwagę łącznie pojazdy
bez
przyczepy
i z przyczepą)
wynosił
16,5
%
wszystkich
pojazdów
poruszających się do tym odcinku drogi. Na odcinku Doruchów – granica
województwa
średni dobowy ruch
wynosił
1459,
z
czego
1103
stanowiły
samochody osobowe, a 179 lekkie samochody cięŜarowe dostawcze. Ruch
samochodów cięŜarowych (biorąc pod uwagę łącznie pojazdy bez przyczepy
i z przyczepą) wynosił 7,5 % wszystkich pojazdów poruszających się do tym
odcinku drogi.
Z pomiarów wynika, Ŝe na drodze wojewódzkiej nr 450 na całym odcinku
przebiegającym przez teren gminy Doruchów ruch wszystkich pojazdów nie jest
duŜy
na
tle
innych
dróg
wojewódzkich
w
Województwie
Wielkopolskim.
Dodatkowo naleŜy zaznaczyć, Ŝe największy odsetek samochodów stanowią
samochody osobowe natomiast samochody cięŜarowe mają niewielki udział
w ruchu pojazdów mechanicznych. Ruch samochodów osobowych nie wpływa
znacząco na klimat akustyczny, dlatego teŜ naleŜy załoŜyć, Ŝe dopuszczalne
normy hałasu na terenach przyległych do drogi wojewódzkiej będą zachowane.
Oceniając wpływ na klimat akustyczny naleŜy zaznaczyć, iŜ siłownie wiatrowe są
źródłem hałasu, którego zasięg zaleŜy od rodzaju uŜytkowania terenu oraz barier
orograficznych. Budowa farmy wiatrowej zwiększy hałas w środowisku jednak nie
powinien być on uciąŜliwy dla ludzi i nie powinien w sposób zauwaŜalny wpływał
na siedliska zwierzęce. Usytuowanie elektrowni wiatrowych nie moŜe powodować
przekroczenia dopuszczalnych norm hałasu ustalonych w przepisach odrębnych
dla zabudowy mieszkaniowej i zagrodowej przeznaczonej na stały pobyt ludzi.
Jeśli wyniki symulacji pomiarów hałasu dla planowanych elektrowni wiatrowych
wykaŜą
moŜliwość
odrębnych
naleŜy
niepowodujących
przekroczenia
na
norm
przedmiotowym
uciąŜliwości
hałasu
terenie
akustycznych
ustalonych
ustalić
(panele
w przepisach
realizację
urządzeń
fotowoltaiczne
lub
biogazownia).
Z raportu wykonywanego na potrzeby wydania Decyzji Wójta Gminy Doruchów
w sprawie określenia środowiskowych uwarunkowań realizacji dwóch elektrowni
wiatrowych w miejscowości Godziętowy wynika, Ŝe najbliŜsze tereny objęte
ochroną akustyczną znajdują się w odległości ponad 250 m od turbin. Analiza
akustyczna wykazała, Ŝe przy spełnieniu warunków wpisanych do treści decyzji
dotyczących
lokalizacji
i parametrów
technicznych
elektrowni,
eksploatacja
48
SoftGIS s.c.
siłowni nie będzie powodowa przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu w
środowisku na najbliŜszych terenach objętych ochroną akustyczną.
Lokalizacja turbin wiatrowych nie jest ustaleniem projektowanego dokumentu.
Studium,
w
miarę
moŜliwości,
wprowadza
dla
nich
ustalenia
łagodzące
negatywny wpływ mimo to naleŜy się w tym przypadku liczyć z oddziaływaniem.
Na tym etapie moŜna tylko zalecić bezwzględne opracowanie monitoringu
porealizacyjnego, którego wyniki będą podstawą do ewentualnych dalszych
zaleceń.
Na etapie obecnego projektu studium nie wprowadza się nowych siłowni
wiatrowych. W projekcie studium ograniczono moŜliwości zagospodarowania i
zasady
zabudowy
pomiędzy
wiatrakiem
a
terenami
zabudowanymi
i przeznaczonymi pod zabudowę. Zastosowanie zaleconych w projekcie studium
ograniczeń w lokalizacji farm wiatrowych pozwoli na uniknięcie kolizji tych
inwestycji z terenami zurbanizowanymi i infrastrukturą.
3.1.12. Stan
środowiska
na
obszarach
objętych
przewidywanym
znaczącym
oddziaływaniem
Przewidywane
znaczące
oddziaływanie
na
środowisko
wiąŜe
się
bezpośrednio z ustaleniem lub dopuszczeniem w niniejszym projekcie Studium
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Doruchów
przedsięwzięć, o których mówi Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada
2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko
(Dz.U. 2010 Nr 213 poz. 1397) oraz Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25
czerwca 2013 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie przedsięwzięć mogących
znacząco oddziaływać na środowisko (Dz.U. 2013 Nr 0 poz. 817).
W projekcie Studium ustalono jedynie główne kierunki rozwoju, nie moŜna,
zatem jednoznacznie stwierdzić, na których terenach zostaną zlokalizowane takie
przedsięwzięcia. Studium nie jest aktem prawa miejscowego, jedynie określa
kierunki przyszłej polityki przestrzennej gminy. Na etapie projektu Studium
uwarunkowań
i
kierunków
zagospodarowania
przestrzennego,
nie
moŜna
precyzyjnie przewidzieć wszystkich inwestycji realizowanych w gminie. Na terenie
gminy mogą równieŜ powstać innego rodzaju obiekty uciąŜliwe dla środowiska.
Ponadto nie moŜna jednoznacznie stwierdzić, Ŝe wszystkie przedsięwzięcia
zostaną zrealizowane.
49
SoftGIS s.c.
Z uwagi na duŜe zróŜnicowanie poszczególnych elementów środowiska i
duŜą powierzchnię gminy będzie się ona rozwijała w kierunku poszerzenia funkcji
mieszkaniowej, turystycznej, rolniczej i przetwórstwa spoŜywczego oraz ochrony
walorów przyrodniczych, a zgodnie z planem zagospodarowania województwa.
Rozwojowi
gminy
będzie
towarzyszyło
lokalizowanie
nowych
obiektów
komunikacyjnych i infrastruktury technicznej. Przedsięwzięcia mogące zawsze
znacząco oddziaływać na środowisko lub potencjalnie znacząco oddziaływać na
środowisko, naleŜy w szczególności wiązać z terenami przeznaczonymi pod
zabudowę
produkcyjną,
produkcyjno-usługową,
usługi,
infrastrukturę
oraz
komunikację. Dla pozostałych terenów zabudowanych ryzyko pojawienia się tych
przedsięwzięć będzie związane z koniecznością skomunikowania i uzbrojenia
terenu.
Do
inwestycji
potencjalnie
oddziałujących
na
środowisko
naleŜy
modernizacja drogi wojewódzkiej nr 450 do drogi klasy głównej G. W wyniku
realizacji inwestycji teren biologicznie czynny nie ulegnie zmniejszeniu, w wyniku
utwardzenia powierzchni. Szata roślinna nie zostanie zniszczona. Funkcjonowanie
drogi będzie się wiązało być moŜe ze wzrostem emisji hałasu, zanieczyszczeń
powietrza i gruntu oraz wód podziemnych, ze względu na zwiększenie liczby jej
uŜytkowników. W celu zapobiegania utracie droŜności w miejscach krzyŜowania
się korytarzy ekologicznych z drogami, naleŜy zapewnić odpowiednie przejścia
dla zwierząt. Na drogach o mniejszym natęŜeniu ruchu powinny znajdować się
specjalne znaki informujące o korytarzu ekologicznym oraz obowiązywać
ograniczenia prędkości z uwagi na moŜliwość kolizji z migrującymi zwierzętami.
Rozbudowa i budowa nowych sieci infrastruktury technicznej – sieci
gazowej, energetycznej, kanalizacyjnej i telekomunikacyjnej równieŜ będzie
wiązała się ze znaczącym oddziaływaniem na środowisko. Na etapie robót
ziemnych
zostaną
dokonane
niwelacje
terenu,
a profil
glebowy
ulegnie
wymieszaniu, powstaną sztuczne wykopy. Prowadzenie sieci infrastrukturalnych
będzie się wiązało z przerwaniem szlaków migracyjnych zwierząt i wzrostem
emisji promieniowania magnetycznego. Tak samo jak w przypadku lokalizacji
nowych dróg, naleŜy zapewnić odpowiednie przejścia dla zwierząt z uwagi na
moŜliwość kolizji z migrującymi zwierzętami.
Na terenie gminy Doruchów dopuszcza się lokalizację elektrowni fotowoltaicznej,
na terenie infrastruktury technicznej – Es, o stosunkowo niewielkiej powierzchni
50
SoftGIS s.c.
0,8 ha. NajbliŜsza zabudowa mieszkaniowa względem farmy fotowoltaicznej
znajduje się w odległości ok. 270 m od granic inwestycji w kierunku północno
zachodnim.
Pozyskiwanie
energii
elektrycznej
z
energii
słońca
jest
działaniem
proekologicznym jednak nie jest pozbawione oddziaływania na środowisko.
Niniejsza inwestycja w myśl art. 59 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 3 października
2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale
społeczeństwa
w
ochronie
środowiska
oraz
o
ocenach oddziaływania
na
środowisko ( Dz. U. z 2013, poz. 1235 ze zm.) kwalifikuje się do przedsięwzięć
mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko i zgodnie z § 3 ust.
1
pkt.
52
lit
a
(zabudowa
przemysłowa,
w
tym
zabudowa
systemami
fotowoltaicznymi, lub magazynowania wraz z towarzyszącej jej infrastrukturą
o powierzchni zabudowy nie mniejszej niŜ: 0,5 ha na obszarach objętych
formami ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. a pkt 1-5, 8 i 9 ustawy
z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody lub w otulinach form ochrony
przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 tej ustawy) rozporządzenia
Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących
znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. z 2010 r. Nr 213, poz. 1397 ze zm.)
planowana inwestycja zalicza się do przedsięwzięć, dla których obowiązek
sporządzenia raportu moŜe być wymagany.
Ze
względów
środowiskowych
wskazuje
się
równieŜ
na
zalety
ogniw
fotowoltaicznych: energia elektryczna wytwarzana jest bezpośrednio, sprawność
przetwarzania energii jest taka sama, niezaleŜnie od skali, moc jest wytwarzana
nawet w pochmurne dni przy wykorzystaniu światła rozproszonego, obsługa i
konserwacja wymagają minimalnych nakładów, a w czasie produkcji energii
elektrycznej nie powstają szkodliwe gazy cieplarniane. O ile małe przydomowe
czy przemysłowe panele PV mają w zasadzie minimalne oddziaływanie na
środowisko, o tyle duŜe połacie pokryte panelami słonecznymi, umieszczone
wśród
otwartego
krajobrazu,
mogą
negatywnie
oddziaływać
na
zasoby
środowiska (przede wszystkim rośliny, zwierzęta, siedliska i krajobraz).
Na
etapie
eksploatacji
przedmiotowe
przedsięwzięcie
nie
będzie
powodować oddziaływań w zakresie emisji do powietrza, ani istotnej emisji
hałasu. Wykorzystywane urządzenia mogą natomiast powodować niewielkie
oddziaływanie
wartości
głównie
promieniowania
promieniowania
elektromagnetycznego.
elektromagnetycznego
przewiduje
się
Największe
w
pobliŜu
51
SoftGIS s.c.
transformatora oraz przyłącza elektroenergetycznego. Zarówno transformator
jak i przyłącze powinno znajdować się w najbardziej oddalonym od zabudowy
mieszkalnej fragmencie terenu inwestycyjnego. A zatem oddziaływanie w tym
zakresie nie powinno powodować przekroczeń dopuszczalnych poziomów pól
określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 30 października 2003
r. w sprawie dopuszczalnych poziomów pól elektromagnetycznych w środowisku
oraz sposobów sprawdzania dotrzymania tych poziomów (Dz. U. Nr 192 poz.
1883) na terenach przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową i w miejscach
dostępnych dla ludności.
Przewiduje
się
moŜliwość
występowania
na
tym
terenie
gatunków
typowych dla leśnych i rolniczych terenów. Realizacja inwestycji przy zachowaniu
powierzchni biologicznie czynnej nie powinna znacząco negatywnie wpłynąć na
populacje ewentualnie występujących tu gatunków ptaków. Nie zachodzi
potrzeba usuwania drzew i krzewów. Panele fotowoltaiczne posadowione
powinny być w szeregach z zachowaniem odstępów tak, aby nie tworzyły
monolitycznej tafli podobnej do lustra wody, ponadto planuje się zastosować
panele ze specjalną powłoką anty refleksyjną. W celu ograniczenia wpływu na
lokalne
migracje
małych
zwierząt
zaleca
się
wykonanie
ogrodzenia
np.
fotowoltaicznej
jest
z aŜurowych paneli lub siatki stalowej.
Ryzyko
środowiskowe
prawdopodobnie
inwestycji,
podobne
przy
do
wykorzystujących
realizacji
wielu
elektrowni
innych
płaskie,
wykonanych
przeszklone
przez
przestrzenie
człowieka
(ekrany
akustyczne, szyby wysokich budynków), ale panele słoneczne mogą być
lokalizowane w bardziej newralgicznych miejscach dla ptaków. Dobra lokalizacja
elektrowni słonecznych nie musi powodować negatywnego wpływu na populacje
ptaków. Przy sprawnym zarządzaniu taką elektrownią jej zlokalizowanie –
zwłaszcza w zuboŜonym krajobrazie rolniczym – moŜe być korzystne dla ptaków,
stanowiąc urozmaicenie krajobrazu. Do zasad mogących zminimalizować wpływ
inwestycji, zwłaszcza tych zajmujących większe obszary krajobrazu naleŜą:
-
unikanie
lokalizacji
parków
słonecznych
na
obszarach
stanowiących
miejsce rozrodu lub intensywnego wykorzystania przez gatunki rzadkie i
średnioliczne (sikora),
-
pomiędzy sektorami paneli warto sadzić niskopienne Ŝywopłoty, co
zmniejsza ryzyko kolizji ptactwa wodnego,
52
SoftGIS s.c.
-
przewody elektryczne odprowadzające energię z parku trzeba umieszczać
pod ziemią,
-
unikanie budowy w szczycie sezonu lęgowego (na terenach otwartych
sezon ten rozpoczyna się trochę szybciej, np. w przypadku czajki juŜ w
marcu).
RównieŜ
naprawy
eksploatacyjne
o
większej
skali
naleŜy
wykonywać poza tym okresem,
-
fragmenty trawiaste pomiędzy ogniwami nie powinny być uprawiane z
wykorzystaniem
sztucznego
nawoŜenia,
herbicydów
i
pestycydów.
Najlepiej je wykaszać ręcznie, bądź poprzez wypas np. owiec,
-
zezwolenie na spontaniczną sukcesję roślinności pomiędzy pasami, np. ziół
i chwastów. Stanowią one doskonałe miejsca Ŝerowania ptaków.
•
Koszty środowiskowe potencjalnie związane z rozwojem energetyki
opartej na wykorzystywaniu fotowoltaiki są niewielkie. Jednak nasza wiedza na
ten temat jest ciągle niewystarczająca i niezbędne okazuje się przeprowadzenie
krajowych badań tego zagadnienia. Warto jednak, by w dokumentach składanych
przez inwestorów występujących o zezwolenia na budowę połoŜonych w
krajobrazie rolniczym zespołów paneli słonecznych był uwzględniany potencjalny
wpływ na ptaki, a takŜe aby organy uzgadniające (regionalne dyrekcje ochrony
środowiska) i wydające decyzje środowiskowe zalecały choćby prosty monitoring
porealizacyjny, dokumentujący wpływ na populacje ptaków w sezonie lęgowym
(weryfikujący ocenę zawartą w raporcie oraz skuteczność zaproponowanych
działań minimalizujących). (ocena wpływ na ptaki przygotowano na podstawie:
Wpływ elektrowni słonecznych na środowisko przyrodnicze, prof. dr hab. Piotr
Tryjanowski, UAM, Poznań, Andrzej Łuczak, ENINA, „Czysta Energia” – nr
1/2013).
Farma fotowoltaiczna (teren ES) zlokalizowana jest w obszarach upraw rolnych
w pobliŜu terenów zurbanizowanych. Ze względu na jej niewielką powierzchnię
oraz lokalizację, nie występują przesłanki do stwierdzenia, Ŝe będzie to znacząco
negatywnie oddziaływać na krajobraz.
3.1.13. Potencjalne zmiany środowiska w przypadku braku realizacji projektu Studium.
Przy braku realizacji Studium zapewnienie ochrony, powiązań i trwałości
funkcjonowania
obszarów
cennych
przyrodniczo,
byłoby
prawdopodobnie
niewielkie i skutkowałoby znaczną ekspansją antropogeniczną.
53
SoftGIS s.c.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego jest
dokumentem strategicznym na poziomie gminy umoŜliwiającym prowadzenie
skutecznej
polityki
odpowiednich
przestrzennej
środków
przedsięwzięć
finansowych
inwestycyjnych
gospodarczych).
W
oraz
na
umoŜliwiającym
realizacja
istotnych
(komunikacyjnych,
przypadku
braku
pozyskiwanie
dla
gminy
infrastrukturalnych,
realizację
projektu
Studium
zagospodarowanie gminy byłoby zgodne z obowiązującym Studium i planem
miejscowym, które nie uwzględniają obowiązujących przepisów. Niekorzystne
byłoby
zaprzestanie
przestrzennego
gminy
realizacji
oraz
działań
rozwoju
w zakresie
infrastruktury
planowanego
technicznej
i
rozwoju
systemu
komunikacyjnego oraz ochrony i kształtowania systemów przyrodniczych.
W przypadku braku realizacji projektowanego dokumentu budownictwo
mieszkaniowe będzie się rozwijało w sposób nieuporządkowany. Studium i plan
miejscowy stanowią najlepsze narzędzie ograniczania niekontrolowanego rozwoju
zabudowy. W przypadku wydawania decyzji o warunkach zabudowy, nie ma
praktycznie Ŝadnej moŜliwości, aby kontrolować proces urbanizacji. PrzewaŜającą
część obszaru nadal będą stanowiły pola uprawne.
NaleŜy takŜe załoŜyć, Ŝe będzie miało miejsce dalsze zanieczyszczanie wód
powierzchniowych i podziemnych, w związku ze słabym skanalizowaniem gminy.
Do cieków, do wód gruntowych, a przez związki hydrauliczne, takŜe do poziomów
wodonośnych będą przedostawać się związki biogenne, zwłaszcza związki azotu
i fosforu, które powodują eutrofizację i znaczne pogorszenie jakości wody. Dalsze
zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych będzie następowało takŜe
w związku ze spływem zanieczyszczeń (głównie komunikacyjnych) zmywanych
przez wody opadowe z powierzchni utwardzonych w wyniku braku sieci
kanalizacji deszczowej.
Na obszarze gminy zanieczyszczenie powietrza emisją komunikacyjną
będzie rozprzestrzeniało się głównie wokół drogi wojewódzkiej przebiegającej
przez teren gminy. Do powietrza atmosferycznego będą dalej przedostawać się:
węglowodory, tlenki azotu, tlenek węgla, pyły, związki ołowiu, tlenki siarki. Ilość
emitowanych
zanieczyszczeń
zaleŜeć
będzie
między
innymi od
natęŜenia
i płynności ruchu, konstrukcji silnika i jego stanu technicznego, zastosowania
dopalaczy i filtrów, rodzaju paliwa, parametrów technicznych i stanu drogi.
Nadal będzie miało miejsce zanieczyszczanie powietrza atmosferycznego
zanieczyszczeniami pochodzącymi z indywidualnych palenisk i lokalnych kotłowni
54
SoftGIS s.c.
opalanych często węglem, miałem lub koksem będących źródłem tzw. niskiej
emisji – głównie pyłów i gazów. Niebezpiecznym zjawiskiem jest spalanie
w indywidualnych paleniskach odpadów, szczególnie gumy, tworzyw sztucznych
i tekstyliów.
Będzie takŜe utrzymywać się promieniowanie niejonizujące związane
głównie z przebiegiem linii elektroenergetycznej i stacjami przekaźnikowymi
telefonii komórkowej.
Z związku z dalszym wydawaniem decyzji o warunkach zabudowy, będzie
miało miejsce dalsze nieskoordynowane rozrywanie i zagradzanie kolejnych
przestrzeni otwartych. Takie działania w ciągach korytarzy ekologicznych
zahamuje naturalną migrację roślin i zwierząt, albo zwierzęta próbując migrować
będą penetrować tereny zabudowane.
4. INFORMACJE O MOśLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU
NA ŚRODOWISKO
Nie prognozuje się transgranicznego oddziaływania na środowisko.
Obszar opracowania znajduje się w odległości ponad 120 km od granic
państwowych,
a projektowane
w
Studium
zmiany
przeznaczenia
terenów
obejmują niewielkie obszary i stanowią uzupełnienie funkcji istniejących. W
związku z powyŜszym nie prognozuje się transgranicznego oddziaływania na
środowisko i nie ma potrzeby powiadamiania stron na mocy art. 2 ust. 4
konwencji
o
ocenach
oddziaływania
na
środowisko
w
kontekście
transgranicznym.
5. ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU
WIDZENIA
REALIZACJI
UWARUNKOWAŃ
I
PROJEKTOWANEJ
KIERUNKÓW
ZAMIANY
STUDIUM
ZAGOSPODAROWANIA
PRZESTRZENNEGO
55
SoftGIS s.c.
NajwaŜniejszym problemem ochrony środowiska na obszarze gminy
Doruchów jest racjonalny rozwój gminy z uwzględnieniem celu i przedmiotu
ochrony obszarów chronionych i obszarów Natura 2000. Rozwój gminy musi być
zgodny z jej interesem ekonomicznym, a jednocześnie musi następować z
zachowaniem korytarzy ekologicznych, terenów otwartych i otuliny biologicznej
cieków wodnych. Bez względu na realizacje przedmiotowego dokumentu gmina
będzie obszarem urbanizacji, jako obszar atrakcyjny dla rozwoju turystyki oraz
atrakcyjny rejon osiedleńczy.
Istotnym
problemem
ochrony
środowiska
na
terenie
gminy
jest
prowadzona intensywna, wysokotowarowa produkcja rolna, która wiąŜe się ze
znacznym zuŜyciem nawozów sztucznych i środków ochrony rośliny.
Ze względu na połoŜenie w zasięgu głównych zbiorników wód podziemnych,
waŜnym problemem z punktu widzenia ochrony środowiska jest realizacja sieci
kanalizacyjnej
na
terenie
gminy.
Brak
sieci
kanalizacyjnej
generuje
zanieczyszczenie środowiska gruntowo-wodnego oraz wód powierzchniowych
i podziemnych związkami biogennymi, zwłaszcza związkami azotu i fosforu, w
związku
z
nielegalnymi
zrzutami
ścieków
i
nieszczelnymi
zbiornikami
bezodpływowymi.
DuŜym problem do tej pory było nielegalne pozbywanie się odpadów, które
zalegały, przy ciągach komunikacyjnych na „dzikich” wysypiskach śmieci.
Generowało to zanieczyszczenia, które mają negatywny wpływ zarówno na wody
gminy jak i jakość gleb oraz na złe postrzeganie gminy pod względem
krajobrazowym.
Sprawę
powinna
jedna
rozwiązać
nowelizacja
ustawy
o
utrzymaniu porządku w gminach
NajwaŜniejsze
problemy
ochrony
środowiska
w
gminie
to:
zanieczyszczenie wody i gleby wynikające z działalności rolniczej, intensyfikacji
działalności rolniczej oraz z barku systemu kanalizacji sanitarnej, obniŜanie
poziomu wód i susze hydrologiczne, które moŜe doprowadzić do utraty cennych
siedlisk podmokłych i zmniejszenia się bioróŜnorodności ekosystemów wodnych,
presja rekreacyjna i związane z nią zanieczyszczenie powierzchni ziemi i gleby
oraz wód odpadami stałymi oraz kłusownictwo, zwiększenie zanieczyszczenia
powietrza, wód i gleb wiązane z planowaną rozbudową dróg, intensyfikacja
działalności rolniczej.
56
SoftGIS s.c.
6. PROGNOZA ZMIAN ŚRODOWISKA W WYNIKU REALIZACJI PROJEKTU
STUDIUM.
6.1. Analiza i ocena moŜliwości oddziaływania Planu na elementy
środowiska.
W strukturze przestrzennej gminy Studium przewiduje następujące
typy funkcjonalne (przewaŜające przeznaczenie):
•
•
tereny zabudowy mieszkaniowej i usługowej,
•
tereny zabudowy usługowej,
•
tereny zabudowy usług publicznych,
•
tereny zabudowy usług oświaty,
•
tereny zabudowy usług kultury,
•
tereny usług sportu i rekreacji,
•
tereny zabudowy zagrodowej,
•
tereny obsługi produkcji w gospodarstwach rolnych i leśnych,
•
produkcyjnej,
•
tereny zabudowy produkcyjnej składów i magazynów z dopuszczeniem
zabudowy usługowej,
•
tereny eksploatacji surowców,
•
tereny rolne,
•
tereny łąk i pastwisk,
•
tereny cmentarza,
•
tereny zieleni urządzonej,
•
tereny lasów i dolesień,
•
tereny kolejowe,
•
tereny infrastruktury technicznej,
•
tereny infrastruktury technicznej – energetyka wiatrowa,
•
•
tereny wód powierzchniowych i śródlądowych.
MoŜliwość
oddziaływania
ustaleń
Studium,
jakie
moŜe
mieć
takie
zagospodarowanie na środowisko, w tym ludzi, przedstawiono poniŜej w tabeli.
57
SoftGIS s.c.
Ocena moŜliwości oddziaływania ustaleń Studium na elementy środowiska
Potencjalne
Tak
oddziaływanie na:
LUDZI
KRAJOBRAZ
BIORÓśNORODNOŚĆ
+
+
+
WODĘ
KLIMAT I POWIETRZE
POWIERZHCNIE ZIEMI
KLIMAT AKUSTYCZNY
KRAJOBRAZ
DZIEDZICTWO
KULTUROWE
+
+
+
+
+
Nie
Prawdopodobne
+
NajwaŜniejszym problemem z punktu widzenia ochrony środowiska na
terenie gminy Doruchów jest realizacja sieci kanalizacyjnej, której brak stanowi
zagroŜenie dla stanu środowiska. Generuje to zanieczyszczenie środowiska
gruntowo-wodnego
oraz
wód
powierzchniowych
i podziemnych
związkami
biogennymi, zwłaszcza związkami azotu i fosforu, w związku z nielegalnymi
zrzutami ścieków
i nieszczelnymi zbiornikami bezodpływowymi na ścieki.
Podobnie przedstawia się sytuacja, jeśli chodzi o ścieki deszczowe, które nie są
ujmowane przez kanalizację deszczową. Jednak, jeśli chodzi o emisję substancji i
energii do atmosfery, obciąŜenia na terenie gminy nie są duŜe. Największe wiąŜą
się z tzw. emisją niską i pochodzą z indywidualnych urządzeń grzewczych.
RównieŜ znacznym obciąŜeniem dla środowiska naturalnego są składowiska
odpadów (nielegalne), które lokalnie wpływają niekorzystnie na wszystkie
składowe
przyrody.
Nielegalne
składowiska
odpadów
najczęściej
generują
nieuŜytki i zadrzewienia w pobliŜu siedzib ludzkich, ale śmieci są równieŜ
porzucane w lasach i wokół zbiorników wodnych.
Istotnym problemem jest takŜe duŜy areał gruntów rolnych, niemal
pozbawionych zadrzewień i zakrzewień śródpolnych. Wielkopowierzchniowe płaty
siedlisk o jednorodnym charakterze tworzą w krajobrazie bariery dla migrujących
osobników róŜnych gatunków. Wiele zwierząt unika prób przekraczania pól
uprawnych, rozciągających się na duŜych przestrzeniach, pozbawionych miedz,
zadrzewień i zakrzewień śródpolnych. W takich środowiskach, stanowią, bowiem
łatwą zdobycz dla drapieŜników, zwłaszcza drapieŜnych ptaków i zwykle
penetrują jedynie ich skraj. Przełamanie jednolitej struktury takich środowisk,
przez pozostawienie lub utworzenie w nich wysp odmiennych środowiskowo, np.
szerokich
miedz,
Ŝywopłotów,
zadrzewionych
pagórków,
oczek
wodnych,
58
SoftGIS s.c.
gruntowych dróg czy polan w lesie powoduje, Ŝe szczelność takiej bariery się
zmniejsza i daje szansę migracji zwierzętom.
Przewidywane
znaczące
oddziaływanie
na
środowisko
wiąŜe
się
bezpośrednio z ustaleniem lub dopuszczeniem w niniejszym projekcie Studium
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Doruchów
przedsięwzięć, o których mówi Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada
2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko
(Dz.U. 2010 nr 213 poz. 1397).
Spośród inwestycji mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko
naleŜy wymienić elektrownie wiatrowe. Farmy wiatrowe zaliczamy do inwestycji
mogących potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko zgodnie art. 59 ust.
1 pkt 2 ustawy o ochronie środowiska. Urządzenia te mogą być lokalizowane na
terenie infrastruktury technicznej – energetyka wiatrowa, oznaczonym na
rysunku Studium symbolem E
Realizacja elektrowni wiatrowych moŜe powodować:
•
śmiertelność
i
ptaków
elementami
w
wyniku
infrastruktury
kolizji
z
pracującymi
towarzyszącej,
w
siłowniami
szczególności
napowietrznymi liniami elektroenergetycznymi;
•
zmniejszanie liczebności ptaków wskutek utraty i fragmentacji siedlisk
spowodowanej odstraszaniem z okolic siłowni i w wyniku rozbudowy
infrastruktury komunikacyjnej i energetycznej związanej z obsługą
elektrowni wiatrowych;
•
zaburzenia
funkcjonowania
populacji,
w
szczególności
zaburzenia
krótko i długodystansowych przemieszczeń ptaków (efekt bariery).
Dodatkowo na terenie opracowania Studium planuje się wydobycie surowców
mineralnych, w tym takŜe kruszyw naturalnych, które w sposób nieunikniony
oddziałuje na środowisko, a w szczególności na tereny, na których odbywa się
eksploatacja.
Do podstawowych czynników wraŜliwości ekologicznej, na które mają lub mogą
mieć wpływ stosowane techniki i technologie eksploatacji i produkcji kruszyw
naturalnych zaliczyć naleŜy:
–
degradacja flory i fauny,
–
zmiany stosunków wodnych,
59
SoftGIS s.c.
–
zanieczyszczenia wody i powietrza,
–
przekształcenia krajobrazu (trwałe, czasowe),
–
hałas i drgania.
Skala oddziaływania na wymienione czynniki w małym stopniu uzaleŜniona jest
od techniki i technologii eksploatacji, zaleŜy natomiast głównie od wraŜliwości
środowiska, wyboru lokalizacji, kolejności eksploatacji, koncentracji wydobycia
itp.
Wyznaczone w projekcie Studium tereny przeznaczone pod tereny eksploatacji
surowców PG zlokalizowane są poza Obszarem Chronionego Krajobrazu "Wzgórza
Ostrzeszowski i Kotlina Odolanowska", a takŜe w znacznej odległości od wód
powierzchniowych i terenów zabudowanych.
Nie wszystkie skutki eksploatacji kruszyw są negatywne. Górnictwo i przemysł
surowców mineralnych wnoszą równieŜ pozytywny wkład w ochronę środowiska,
co m.in. jest zauwaŜone w wytycznych Komisji Europejskiej dotyczących
górnictwa surowców nieenergetycznych.
Prowadzone prace we Francji, w Niemczech, a takŜe w Polsce wskazują, Ŝe
niektóre gatunki chronione, które w tych krajach lub regionach były bardzo
nieliczne,
znajdują
schronienie
w
nowych
siedliskach
mieszczących
się
w dawnych lub teŜ czynnych wyrobiskach odkrywkowych. Za granicą mamy
przykłady, Ŝe byłe wyrobiska włączane są do obszarów Natura 2000.
Dzięki
odpowiednio
zaprojektowanej
i
wykonanej
rekultywacji
wyrobisk
poeksploatacyjnych miejsca te stały się schronieniem rzadkich i zagroŜonych
gatunków ptaków, gadów, płazów itp.
ZłoŜa kruszyw Ŝwirowo piaskowych ze względu na trudności z ich odwodnieniem
(duŜy zasięg leja depresji) w większości (70 – 80%) eksploatuje się spod lustra
wody, co praktycznie nie powoduje lokalnego obniŜenia zwierciadła wody.
Realizacja zrównowaŜonego rozwoju i ochrona środowiska naturalnego wymagają
uwzględnienia
równieŜ
czynników
środowiskowych
zarówno
w
górniczych
projektach jak równieŜ w analizach ekonomicznych efektywności eksploatacji
(czynnik srodowiska).
Z analizy porównawczej poszczególnych technologii wydobycia wynika, Ŝe do
technologii bardziej sprzyjających środowisku naturalnemu moŜna zaliczyć
urabianie
pogłębiarkami
ssącymi,
zgarniarkami
linowymi,
koparkami
podsiębiernymi.
60
SoftGIS s.c.
WaŜne znaczenie dla ochrony środowiska mają prace koncepcyjno-projektowe
eksploatacji złoŜa i wybór odpowiedniego wariantu. Do szczególnie istotnych
czynników mających wpływ na środowisko, poza technologią, zaliczyć naleŜy:
–
określenie wielkości wydobycia i produkcji kruszyw,
–
ustalenie obszaru granic eksploatacji,
–
wybór lokalizacji udostępnienia i postępu eksploatacji,
–
wybór lokalizacji zakładu przeróbczego oraz technologii przeróbki,
–
wybór miejsc składowania i zwałowania.
Uwzględniając
konieczność
i równocześnie
ograniczoną
ochrony
ilość
terenów
przyrodniczo
nieodnawialnych
cennych
zasobów
surowców
mineralnych, konieczne jest wypracowanie racjonalnych, modelowych metod
zagospodarowania
złóŜ
(projektowanie
i
eksploatacja)
oraz
rekultywacji
i rewitalizacji terenów poeksploatacyjnych w warunkach moŜliwego oddziaływania
na środowisko przyrodnicze. Zapobieganie i ograniczenie niekorzystnego wpływu
wydobycia odkrywkowego na krajobraz, gleby i lokalne stosunki wodne powinno
odbywać poprzez
racjonalną eksploatację i zrównowaŜone ich dysponowanie.
Rekultywacja obszarów poeksploatacyjnych powinna być zgodna z naturalnymi
predyspozycjami środowiska.
Dodatkowo
na
terenie
gminy
Doruchów
granicach
wsi:
Godziętowy
i Tokarzew realizowane na podstawie wydanych decyzji w o środowiskowych
uwarunkowaniach realizacji przedmiotowych przedsięwzięć zostały 3 elektrownie
wiatrowe.
Decyzją Wójta Gminy Doruchów nr RR 7624/1/2009 z dnia 30 października
2009
r.
w
sprawie
określenia
środowiskowych
uwarunkowań
realizacji
przedmiotowego przedsięwzięcia zaplanowana została budowa dwóch elektrowni
wiatrowych o mocy 800 kW kaŜda w miejscowości Tokarzew. Całkowita wysokość
wiatraków wyniesie 99,7 m. Na etapie planowania inwestycji wykonano raport
o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko oraz Analizę oddziaływania
akustycznego oraz Analizę efektu cienia. Ponadto Regionalny Dyrektor Ochrony
Środowiska w Poznaniu wydał zaświadczenie, w którym stwierdza, Ŝe planowane
przedsięwzięcie nie wywrze istotnego oddziaływania na obszar NATURA 2000
oraz nie będzie zagroŜeniem dla siedlisk i gatunków ptaków i roślin.
61
SoftGIS s.c.
Przedmiotowe przedsięwzięcie nie jest zlokalizowane na obszarach wodnobłotnych czy innych obszarach objętych ochroną, w tym strefie ochronnej ujęć
wody
i
obszarach
ochronnych
zbiorników
wód
śródlądowych,
obszarach
wymagających specjalnej ochrony ze względu na występowanie gatunków roślin
i zwierząt oraz ich siedlisk oraz siedlisk przyrodniczych objętych ochroną, w tym
obszarach sieci natura 2000, obszarach, których standardy jakości środowiska
zostały przekroczone, obszarach o krajobrazie mającym znaczenie historyczne,
kulturowe lub archeologiczne, obszarach o znacznej gęstości zaludnienia ( nie
wywoła
konfliktów
i obszarach
społecznych),
ochrony
ani
uzdrowiskowej.
obszarach
Ponadto
przylegających
ze
względu
do
na
jezior
rodzaj
przedsięwzięcia stwierdzono, Ŝe oddziaływania będą miały charakter i zasięg
lokalny. Znaczna odległość inwestycji od najbliŜszej granicy państwa wyklucza
moŜliwość transranicznego oddziaływania. W pobliŜu planowanej inwestycji nie
występują pomniki przyrody, ani tez zabytki.
Planowane przedsięwzięcie nie znajduje się na obszarze głównych zbiorników
wód podziemnych o znaczeniu krajowym, a takŜe na terenie stref ochronnych
ujęć wód podziemnych o znaczeniu gminnym, które mogłyby być zagroŜone
w fazie prac przy budowie wiatraków.
Decyzją nr RBiGK.HP.6220.5.2011-2012 z dnia 17 lutego 2012 r. Wójt Gminy
Doruchów stwierdził brak potrzeby przeprowadzenia oceny oddziaływania nas
środowisko planowanego przedsięwzięcia polegającego na budowie jednej turbiny
wiatrowej o mocy 800 kW w miejscowości Tokarzew.
Decyzją Wójta Gminy Doruchów nr RR 7624.3.2010-2012 z dnia 15 czerwca
2012
r.
w
sprawie
określenia
środowiskowych
uwarunkowań
realizacji
przedmiotowego przedsięwzięcia zaplanowana została budowa dwóch elektrowni
wiatrowych typu Enercon E-40 o wysokości zawieszenia wirnika do 70 m
i o szerokości łopat 40 m, wytwarzających energię elektryczną o łącznej mocy
1MW w miejscowości Godziętowy. Na etapie planowania inwestycji wykonano
„Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko dwóch elektrowni
wiatrowych
Doruchów”
w obrębie
oraz
miejscowości
„Raport
końcowy
Godziętowy
działka
z przeprowadzonego
nr
144,
Gmina
przedrealizacyjnego
monitoringu awifauny i chiropterofauny w 2011 roku na obszarze planowanej
farmy
wiatrowej
Godziętowy.”
Ponadto
Państwowy
Powiatowy
Inspektor
Sanitarny w Ostrzeszowie opinią sanitarną uzgodnił pozytywnie warunki realizacji
przedsięwzięcia pod względem wymagań sanitarno-higienicznych i zdrowotnych.
62
SoftGIS s.c.
Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Poznaniu po uzupełnieniu przez
inwestora
raportu
o
oddziaływaniu
na
środowisko
uzgodnił
realizację
przedsięwzięcia.
W celu określenia wpływu planowanej inwestycji na środowisko przyrodnicze
inwestor wykonał badania terenowe, w tym roczny monitoring ornitologiczny,
którego celem było dokonanie oceny składu gatunkowego ptaków i nietoperzy
bytujących w pobliŜu inwestycji wraz z określeniem gatunków najliczniejszych
i najrzadziej występujących. W raporcie dokopano oceny zagroŜeń dla ptaków
i nietoperzy. Badania prowadzone były na obszarze w odległości do 1 km wokół
kaŜdej elektrowni. W trakcie prowadzonych badań nie stwierdzono często
pojawień się stad ptaków migrujących. Odnotowano pojedyncze przypadki
pojawienia się w okresie wiosennym Ŝurawia Grus grus jednak nie stwierdzono
istnienia noc legowisk, zlotowisk i Ŝerowisk tego gatunku. Intensywność migracji
ptaków drapieŜnych o duŜych rozmiarach ciała takŜe jest niska. Sporadycznie
pojawił się błotniak stawowy. Uzyskane dane z okresu migracji wiosennej
i wykonane w raporcie analizy wykazały, Ŝe teren inwestycji nie jest waŜnym
i kluczowym obszarem migracji wiosennej dla ptaków. Prawdopodobieństwo
kolizji ptaków o duŜej masie ciała z siłownią wiatrową jest niewielkie ze względu
na charakter wykorzystania przestrzeni powietrznej przez te ptaki. Ptaki drobne
uznaje się za niekolizyjne z siłowniami wiatrowymi ze względu na to, Ŝe
przemieszczają się na wysokości do wierzchołków koron drzew. W obrębie
lokalizacji wiatraków stwierdzono pięć gatunków nietoperzy, a wśród nich
chronione na skalę krajowa są taksowy pospolite. JednakŜe nie odnotowano
występowania kolonii rozrodczych oraz znaczących miejsc hibernacji nietoperzy.
MoŜna, zatem stwierdzić, Ŝe powstanie dwóch wiatraków nie wpłynie negatywnie
na lokalną chiropterofaunę.
Realizacja
przedsięwzięcia
związana
jest
powstaniem
głębokich
wykopów.
Istnieje, zatem moŜliwość wpadania do nich drobnych zwierząt. Z tego względu
nałoŜono
warunek
zabezpieczenia
wykopów
oraz
ich
bieŜącej
inspekcji.
W przypadku stwierdzenia w wykopie zwierząt naleŜy je wyjąć i przenieść
w bezpieczne miejsce.
Budowa i eksploatacja elektrowni wiatrowych i fotowoltaicznych nie będzie miała
zauwaŜalnego wpływ na stan siedlisk roślinnych. Poszczególne maszty elektrowni
i ogniwa słoneczne będą zlokalizowane na terenach upraw rolnych poza
63
SoftGIS s.c.
miejscami
występowania
cennych
przyrodniczo
siedlisk.
W
trakcie
prac
budowlanych moŜe nastąpić niewielkie, okresowe zniszczenie szaty roślinnej,
przede wszystkim zasiewów rolniczych na obszarze posadowienia wieŜ elektrowni
czy ogniw słonecznych. Negatywny wpływ na florę ograniczony będzie do
obszarów
placów
montaŜowych
oraz
dróg
dojazdowych
i
nie
powinno
spowodować wielkich szkód w biocenozie. Nastąpi takŜe okresowe wyłączenie
części gruntów z działalności rolniczej. Planowane inwestycje nie powinny
wpłynąć negatywnie na cenne siedliska i gatunki roślin. W sąsiedztwie tych
terenów nie stwierdzono stanowisk roślin objętych ochroną prawną ani siedlisk
przyrodniczych będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty. PołoŜenie
inwestycji w oddaleniu od tych obszarów pozwalają stwierdzić, Ŝe projektowana
inwestycja nie wpłynie negatywnie na przedmioty ochrony ostoi siedliskowych
sieci Natura 2000.
PoniewaŜ
inwestycja
polegająca
na
lokalizacji
turbin
wiatrowych
została
zaprojektowana w innym procesie planistycznym autorzy Studium i prognozy nie
dysponowali
informacją
na
temat
przeprowadzonych
badań
awifauny
i chiropterofauny. W związku z zaawansowaniem procesu inwestycyjnego, na tym
etapie
moŜna
tylko
zalecić
bezwzględne
opracowanie
monitoringu
porealizacyjnego, którego wyniki będą podstawą do ewentualnych dalszych
zaleceń. Inwestor musi się liczyć z moŜliwością wydania zaleceń dotyczących
dodatkowych działań zapobiegawczych (np. odstraszanie ptaków).
6.2. Analiza i ocena znaczącego oddziaływania rozwiązań funkcjonalnoprzestrzennych projektu Studium na środowisko.
Ocenie poddano znaczące oddziaływanie projektu Planu na następujące elementy
środowiska:
−
ludzi;
−
róŜnorodności biologiczną;
−
wodę;
−
klimat i powietrze;
−
powierzchnię ziemi;
−
klimat akustyczny;
−
krajobraz;
64
SoftGIS s.c.
−
dziedzictwo kulturowe.
W celu oceny oddziaływań na środowisko posłuŜono się następującymi
kryteria oceny oddziaływania:
−
charakterem zmian (pozytywne, obojętne, negatywne);
−
sposób
oddziaływania
(bezpośrednie,
pośrednie,
wtórne,
skumulowane);
−
okresu trwania oddziaływania (krótkoterminowe, średnioterminowe,
długoterminowe);
−
częstotliwości oddziaływanie (stałe, okresowe, chwilowe);
−
skala oddziaływania (miejscowe, lokalne, ponadlokalne).
Analiza i ocena oddziaływań na środowisko będących rezultatem realizacji
Studium
Elementy środowiska
LUDZIE
Sposób oddziaływania ustaleń
Charakter
Ocena oddziaływania
Studium
oddziaływania
rozbudowa systemu
pozytywne
bezpośrednie,
infrastruktury technicznej
długoterminowe, stałe
(kanalizacja sanitarna i
deszczowa, modernizacja i
budowa dróg, itp.)
Rozwój terenów
mieszkaniowych i usługowoprodukcyjnych (zwiększenie
hałasu, zanieczyszczenia
powietrza, powierzchni ziemi i
w rezultacie zasobów
wodnych)
uporządkowanie struktury
funkcjonalnej
BIORÓśNORODNOŚĆ
WODA
negatywne
pośrednie,
długoterminowe, stałe,
skumulowane
pozytywne
bezpośrednie,
skumulowane
bezpośrednie,
skumulowane
ograniczenie powierzchni
naturalnych zbiorowisk
roślinnych
negatywne
wprowadzenie zieleni wzdłuŜ
cieków wodnych oraz
zachowanie wszystkich
gruntów leśnych
powierzchniowe spływy wody
z terenów komunikacyjnych,
wzrost produkcji odpadów
komunalny
skanalizowanie terenów
przeznaczonych pod
zainwestowanie
pozytywne
bezpośrednie,
negatywne
bezpośrednie,
pozytywne
bezpośrednie,
skumulowane
65
SoftGIS s.c.
Analiza i ocena oddziaływań na środowisko będących rezultatem realizacji
Studium
Elementy środowiska
KLIMAT I POWIETRZE
POWIERZHCNIE
ZIEMI
KLIMAT AKUSTYCZNY
KRAJOBRAZ
Sposób oddziaływania ustaleń
Charakter
Studium
oddziaływania
zanieczyszczenia powietrza –
negatywne
bezpośrednie,
zwiększona emisja spalin oraz
emisja z indywidualnych
kotłownie
emisja ciepła do atmosfery
negatywne
bezpośrednie,
zwiększenie powierzchni
negatywne
bezpośrednie,
utwardzonych (zmniejszenie
retencji, pogorszenie pionowej
wymiany powietrza oraz
zmniejszenie wilgotności)
zachowanie kompleksów
pozytywne
bezpośrednie,
leśnych
prace ziemne związane z
negatywne
bezpośrednie,
inwestycjami budowlane
zanieczyszczenia
negatywne
bezpośrednie,
komunikacyjne,
wzrost produkcji odpadów
komunalny
zwiększenie natęŜenia ruchy
negatywne
bezpośrednie,
modernizacja nawierzchni
pozytywne
bezpośrednie,
dróg
przebudowa układu
pozytywne
bezpośrednie,
komunikacyjnego – budowa
drogi ekspresowej
zwiększenie stopnia
negatywne
bezpośrednie,
zurbanizowania – zmiana
proporcji terenów otwartych
do zabudowanych
zachowanie terenów
pozytywne
bezpośrednie,
otwartych wokół obszarów
przeznaczonych do
zainwestowania
Na podstawie powyŜszej tabeli, w celu lepszego zobrazowania wyników
oceny, dokonano klasyfikacji terenów wyznaczonych w Studium pod względem
ich potencjalnego oddziaływania na środowisko, przyjmując czterostopniową
skalę:
−
„A” – pozytywne dla środowiska, proekologiczne, gdzie realizacja
ustaleń Studium moŜe przyczynić się do utrzymania obecnego stanu
środowiska lub jego poprawy w celu zapewnienia bezpieczeństwa
ekologicznego społeczeństwa;
66
SoftGIS s.c.
−
„B” – obojętne charakteryzujące się w przewadze mało istotnym
oddziaływaniem lub
obojętny z punktu widzenia funkcjonowania
ekosystemu oraz zamieszkujących go populacji;
−
„C”
–
negatywne
o
niskiej
uciąŜliwości
charakteryzujące
się
niekorzystnym oddziaływaniem, mieszczącym się jednak w zakresie
zdolności adaptacyjnych populacji roślinnych i zwierzęcych;
−
„D” – negatywne
o
znaczącej
uciąŜliwości charakteryzujące
się
niekorzystnym oddziaływaniem naruszającym warunki funkcjonowania
ekosystemu i populacji.
Ocena oddziaływania na środowisko - Klasyfikacja trenów wyznaczonych w Studium
Oddziaływanie Tereny
Opis oddziaływania
Tereny te będą miały korzystny Oddziaływanie realizacji Studium
wpływ na stan środowiska. Pozwolą na środowisko moŜna ocenić w
• teren zieleni
na
zachowanie
naturalnych następujący sposób:
urządzonej
ekosystemów i umoŜliwią tworzenie pod względem charakteru – jako
• teren lasów i
nowych siedlisk. Powinny pozytywnie pozytywne;
dolesień
wpływać
na
neutralizowanie pod względem sposobu
• teren wód
moŜliwych zanieczyszczeń z terenów oddziaływania – jako
powierzchniowych
A
komunikacyjnych, a takŜe korzystnie bezpośrednie i pośrednie;
śródlądowych
(pozytywne)
wpływać na warunki bioklimatyczne pod względem okresu trwania
oddziaływania – jako
obszarów zurbanizowanych.
długoterminowe;
pod względem częstotliwości
oddziaływania – jako stałe;
pod względem skali – jako
miejscowe.
Tereny te będą miały korzystny Oddziaływanie realizacji Studium
wpływ na stan środowiska, pozwolą na środowisko moŜna ocenić w
• teren usług sportu i
na zachowanie otwartych terenów w następujący sposób:
rekreacji
postaci
terenów
sportowo- pod względem charakteru – jako
• teren rolny
rekreacyjnych
i
upraw
rolnych. pozytywne lub obojętne;
• teren łąk i pastwisk
Tereny łąk i pastwisk pozwolą pod względem sposobu
zachować
krajobraz
kulturowy, oddziaływania – jako
jednak w przypadku intensywnej bezpośrednie i pośrednie;
B
gospodarki tereny te mogą stwarzać pod względem okresu trwania
(obojętne)
zagroŜenia dla środowiska glebowo- oddziaływania – jako
średnioterminowe;
wodnego.
oddziaływania – jako stałe,
okresowe i chwilowe;
miejscowe.
Tereny te będą miały nieznacznie Oddziaływanie realizacji Studium
• teren zabudowy
uciąŜliwy wpływ na stan środowiska. na środowisko moŜna ocenić w
mieszkaniowej z
Tereny zabudowane przyczyniają się następujący sposób:
dopuszczeniem
zabudowy usługowej do ograniczenia terenów biologicznie pod względem charakteru – jako
C
czynnych, zmian w klimacie lokalnym negatywne lub obojętne;
• teren zabudowy
(negatywne o
oraz ograniczenia w przewietrzaniu. pod względem sposobu
mieszkaniowej i
niskiej
Przekształcenie
powierzchni oddziaływania – jako
usługowej
uciąŜliwości ) • teren zabudowy
biologicznych
na
powierzchnie bezpośrednie, pośrednie,
częściowo
utwardzone spowoduje skumulowane;
usługowej
zaburzenie naturalnych warunków pod względem okresu trwania
• teren usług kultury
retencji,
utratę
wartości oddziaływania – jako
• teren usług oświaty
produkcyjnych przez gleby, wzrost długoterminowe;
• teren usług
67
SoftGIS s.c.
Ocena oddziaływania na środowisko - Klasyfikacja trenów wyznaczonych w Studium
Oddziaływanie Tereny
Opis oddziaływania
publicznych
ilości
odprowadzanych
wód pod względem częstotliwości
• teren zabudowy
opadowych i roztopowych oraz wzrost oddziaływania – jako stałe i
zagrodowej
ilości ścieków bytowych, emisji do okresowe;
• teren obsługi
atmosfery
(głównie
bytowych), pod względem skali – jako
produkcji w
wzrost ilości odpadów i hałasu miejscowe, lokalne.
gospodarstwach
komunikacyjnego. Tereny cmentarzy
rolnych i leśnych
jako tereny otwarte (zadrzewione)
• tereny zabudowy
mogą korzystnie wpływać na warunki
mieszkaniowej i
bioklimatyczne
obszarów
usługowej z
zurbanizowanych,
jednak
mogą
dopuszczeniem
stwarzać
zagroŜenie
dla
wód
zabudowy
gruntowych.
produkcyjnej
• teren cmentarza
• teren infrastruktury
technicznej
• teren kolejowy
• teren infrastruktury
technicznej odnawialne źródła
energii
• tereny infrastruktury
technicznej –
energetyka wiatrowa
• tereny infrastruktury
technicznej –
energetyka
słoneczna,
biogazownia
• teren zabudowy
Tereny te będą miały negatywny Oddziaływanie planu na
produkcyjnej,
wpływ na stan środowiska. Tereny te środowisko moŜna ocenić w
składów i
przyczynią
się
do
ograniczenia następujący sposób:
magazynów z
powierzchni biologicznie czynnej pod pod względem charakteru – jako
dopuszczeniem
zabudową i terenami utwardzonymi, negatywne;
zabudowy usługowej zwiększenia emisji zanieczyszczeń pod względem sposobu
gazowych i pyłowych z systemów oddziaływania – jako
• teren eksploatacji
grzewczych, emisja hałasu z terenów bezpośrednie, pośrednie,
surowców
D
usługowych i produkcyjnych oraz skumulowane;
(negatywne o
znaczny wzrost produkcji odpadów i pod względem okresu trwania
znaczącej
oddziaływania – jako
ścieków.
uciąŜliwości)
długoterminowe;
oddziaływania – jako stałe i
okresowe;
miejscowe, lokalne i
ponadlokalne.
6.3. Proponowane
ograniczanie
rozwiązania
mające
ewentualnych
na
celu
zapobieganie
oraz
negatywnych
oddziaływań
na
środowisko.
Ustalenia Studium są zgodne z Planem zagospodarowania przestrzennego
województwa wielkopolskiego, jak równieŜ uwzględniają wytyczne zawarte
w opracowaniu ekofizjograficznym. Rozwój funkcji mieszkalnej i produkcyjno68
SoftGIS s.c.
usługowej spowoduje zmniejszenie terenów otwartych, zwiększenie produkcji
odpadów, emisji hałasu komunikacyjnego oraz emisji ciepła z indywidualnych
systemów grzewczych. W gospodarce rolnej konieczne jest propagowanie
i sukcesywne wdraŜanie programów rolno-środowiskowych Unii Europejskiej,
dostosowywanie chemizacji upraw (w tym nawoŜenia) do pojemności gleb,
dostosowanie form uŜytkowania ziemi i upraw do istniejących warunków
przyrodniczych, kształtowanie równoległych z rolnictwem funkcji obszarów
wiejskich.
W
zakresie
ładu
przestrzennego
konieczne
jest
ograniczenie
rozproszenia zabudowy. Nowo powstająca zabudowa powinna być wyposaŜona
w odpowiednią infrastrukturę techniczną, co zapobiegnie degradacji środowiska.
Korzystanie z walorów środowiska przyrodniczego powinno zakładać zachowanie
równowagi tak, aby zapobiegać negatywnej antropopresji.
W celu ograniczenia negatywnego oddziaływania realizacji Studium na
środowisko przedstawia się następujące propozycje działań:
-
przy sporządzaniu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
naleŜy
ograniczać
realizację
zabudowy
na
terenach
pozbawionych
infrastruktury technicznej;
-
realizacja zabudowy na obszarach wskazanych w Studium powinna być
poprzedzona wyposaŜeniem terenów w infrastrukturę techniczną, a przede
wszystkim skanalizowaniem terenów oraz zapewnieniem dojazdu.
7. METODY ANALIZY SKUTKÓW REALIZACJI POSTANOWIEŃ PROJEKTU
STUDIUM.
Przedmiotowy projekt został sporządzony zgodnie z obowiązującymi
przepisami ochrony środowiska. Realizacja ustaleń Studium uwarunkowań i
kierunków zagospodarowania przestrzennego wymaga kontroli i oceny jakości
poszczególnych elementów środowiska. Obowiązek wykonywania monitoringu
skutków realizacji postanowień studium w zakresie oddziaływania na środowisko,
zgodnie z częstotliwością i metodami, spoczywa na Wójcie Gminy Doruchów.
Obowiązek ten narzuca ustawa o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie,
udziale
społeczeństwa
ochronie
środowiska
oraz
o
ocenach
oddziaływania na środowisko. Monitoring ten będzie polegać na analizie i ocenie
poszczególnych
komponentów
środowiska
w
oparciu
o
wyniki
pomiarów
69
SoftGIS s.c.
uzyskanych w ramach państwowego monitoringu środowiska lub w oparciu o
wyniki pomiarów uzyskanych w ramach indywidualnych zamówień, na kontroli i
ocenie zgodności wyposaŜenia terenu w infrastrukturę techniczną z ustaleniami
przyjętego dokumentu. Warto prowadzić dodatkowy monitoring na obszarach
chronionych, objętych ochroną przyrody, aby uniknąć nieprzewidzianego na
etapie sporządzania Studium wpływu poszczególnych inwestycji na cele ochrony.
Monitoring ten powinien być wykonywany przynajmniej raz na 5 lat.
8. ANALIZA
I
OCENA
USTANOWIONYCH
CELÓW
NA
OCHRONY
SZCZEBLU
ŚRODOWISKA
MIĘDZYNARODOWYM,
WSPÓLNOTOWYM I KRAJOWYM ISTOTNYCH Z PUNKTU WIDZENIA
PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU.
Podczas opracowywania Studium, naleŜy uwzględnić cele i priorytety w zakresie
ochrony
środowiska
szczeblach,
w tym
zawarte
w dokumentach
porozumienia
ustanowionych
międzynarodowe,
a
na
takŜe
wyŜszych
dokumenty
i dyrektywy Unii Europejskiej.
Dokumenty i porozumienia międzynarodowe
1.
Konwencja
Genewska
w
sprawie
transgranicznego
zanieczyszczenia
powietrza na dalekie odległości z 1979 r. wraz z II protokołem siarkowym
z 1994 r. (Oslo),
2.
Konwencja Berneńska o ochronie dzikiej fauny i flory europejskiej oraz ich
siedlisk naturalnych z 1979 r.,
3.
Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu
z Kioto, 1997 r. wraz Protokołem.,
4.
Konwencja
Ramsarska
o
obszarach
wodno-błotnych
z
1971
r.
ze zmianami w ParyŜu (1982 r.) i Regina (1987 r.),
5.
Konwencja ONZ o ochronie róŜnorodności biologicznej z Rio de Janeiro,
1992 r.,
6.
Ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu
z Rio de Janeiro, 1992 r.,
70
SoftGIS s.c.
7.
Protokół Montrealski w sprawie substancji zubaŜających warstwę ozonową
z 1987 r. wraz z poprawkami londyńskimi (1990 r.), wiedeńskimi (1992
r.).
W
odniesieniu
do
projektowanej
zmiany
najistotniejsze
są
zapisy
Konwencji ONZ z Rio de Janeiro z 1992 r., która w art. 6 mówi, Ŝe „KaŜda
Umawiająca
się
Strona,
zgodnie
ze
swoimi
szczególnymi
warunkami
i moŜliwościami:
−
opracowuje krajowe strategie, plany lub programy dotyczące ochrony
i zrównowaŜonego uŜytkowania róŜnorodności biologicznej bądź dostosuje
w tym celu istniejące strategie, plany lub programy, które odzwierciedlają,
inter alia, działania przewidziane w niniejszej konwencji, właściwe dla danej
Umawiającej się Strony,
−
włącza, w miarę moŜliwości i potrzeby, ochronę i zrównowaŜone uŜytkowanie
róŜnorodności
biologicznej
do
odpowiednich
sektorowych
i międzysektorowych planów, programów i polityk”.
Ponadto Konwencja ta wskazuje, Ŝe:
„KaŜda Umawiająca się Strona, w miarę moŜliwości i potrzeb:
−
(...) obejmuje odpowiednimi regulacjami i zarządza zasobami biologicznymi
waŜnymi dla zachowania róŜnorodności biologicznej zarówno na obszarach
objętych ochroną, jak i poza ich granicami, mając na względzie zapewnienie
ochrony tych zasobów i zrównowaŜone ich uŜytkowanie,
−
(...) wspiera ochronę ekosystemów i naturalnych siedlisk oraz utrzymanie
zdolnych do Ŝycia populacji gatunków w ich naturalnym otoczeniu,
−
(...)
dąŜy
do
zharmonizowanie
zapewnienia
stosowanych
niezbędnych
praktyk
warunków
uŜytkowania
umoŜliwiających
róŜnorodności
biologicznej z zasadami jej ochrony i zrównowaŜonym uŜytkowaniem jej
elementów,
−
(...) wprowadza odpowiednie procedury wymagające wykonania oceny
oddziaływania na środowisko proponowanych projektów, które mogą mieć
istotne negatywne skutki dla róŜnorodności biologicznej”.
Dyrektywy Unii Europejskiej:
1. Dyrektywa Siedliskowa (Dyrektywa Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992
roku w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory).
71
SoftGIS s.c.
2. Dyrektywa Ptasia (Dyrektywa Rady 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979
roku w sprawie ochrony dzikich gatunków ptaków).
W/w
dyrektywy
promują
przede
wszystkim
działania
sprzyjające
zachowaniu róŜnorodności biologicznej poprzez ochronę dzikiej flory i fauny oraz
ich
naturalnych
społecznych
i
siedlisk,
z uwzględnieniem
kulturowych.
Zachowanie,
wymagań
utrzymanie
ekonomicznych,
lub
odtworzenie
dostatecznej róŜnorodności i obszaru siedlisk ma zasadnicze znaczenie dla
ochrony wszystkich gatunków. Dyrektywy podkreślają istotną funkcję obszarów
podmokłych,
w tym
dolin
rzecznych,
które
ze
względu
na
swą
liniową
i ciągłą strukturę są bardzo waŜne dla migracji, rozprzestrzeniania i wymiany
genetycznej dzikich gatunków. Ochrona obszarów podmokłych, w tym siedlisk
słodkowodnych, jest jednym z kluczowych elementów tego programu.
Dokumenty Unii Europejskiej
1. „ZrównowaŜona Europa dla lepszego świata”. Strategia zrównowaŜonego
rozwoju Unii Europejskiej.
2. Szósty program działań Wspólnoty Europejskiej w dziedzinie środowiska
„Środowisko 2010 – nasza przyszłość, nasz wybór” (program działań
Wspólnoty w dziedzinie środowiska na lata 2001-2010).
3. Wspólne stanowisko Unii Europejskiej dotyczące negocjacji w sprawie
przystąpienia Polski do Unii, odnoszących się do obszaru negocjacyjnego
„Środowisko”, przyjęte w Brukseli 24 października 2001 roku (dokument
20745/01 CONF-PL 95/01).
4. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie oceny skutków
niektórych planów i programów dla środowiska (2001/42/WE).
5. VI Program działań Unii Europejskiej na rzecz środowiska.
Strategiczne i planistyczne dokumenty o randze krajowej
Polska 2025. Długookresowa strategia trwałego i zrównowaŜonego rozwoju.
Strategia przyjęta przez Radę Ministrów dnia 26 lipca 2000 roku, mająca z
załoŜenia
charakter
i zrównowaŜonego
ogólny,
rozwoju.
kierunkowy
Zadania
i
we
wdraŜaniu
instrumenty
w
zasad
Strategii
trwałego
dotyczące
środowiska, leśnictwa i gospodarki wodnej są całkowicie zgodne z zapisami II
Polityki
Ekologicznej
Państwa.
W
dokumencie
tym
przyjęto,
Ŝe
jednym
72
SoftGIS s.c.
z najwaŜniejszych zadań jest: „...zapewnienie bezpieczeństwa ekologicznego
kraju, podniesienie jakości Ŝycia społeczeństwa poprzez zapewnienie dobrego
stanu środowiska naturalnego na całym obszarze kraju...”
Wizja docelowego stanu kraju w odniesieniu do sfery przyrodniczej, który
powinien zostać osiągnięty w wyniku zrealizowania najbardziej poŜądanego
scenariusza rozwoju, zawiera się w stwierdzeniu, Ŝe „Zarządzanie przestrzenią
powinno słuŜyć zapewnieniu właściwych relacji pomiędzy potrzebami człowieka
i ochrony przyrody (...). Powinny być bezwzględnie przestrzegane zasady
ochrony przyrody i zrównowaŜonego wykorzystywania zasobów biologicznych
takŜe poza obszarami chronionymi...”,
II Polityka Ekologiczna Państwa
Nawiązuje
do
priorytetowych
kierunków
działań
określonych
w VI Programie działań Unii Europejskiej w dziedzinie środowiska. Dokument ten
wskazuje
narzędzia
ochrony
środowiska,
a
takŜe
problemy
związane
ze
współpracą międzynarodową ze szczególnym uwzględnieniem UE. Swoje cele
i zakres działań wyznacza w trzech horyzontach czasowych: do roku 2002, do
roku 2010 i do roku 2025.
Polityka ekologiczna państwa na lata 2009 – 2012 z perspektywą do roku 2016
Przedstawia cele w zakresie rozwiązań systemowych, wśród których
wyróŜnia włączenie aspektów ekologicznych do polityk sektorowych, a przede
wszystkim
do
energetyki,
przemysłu,
transportu,
gospodarki
komunalnej
i budownictwa, rolnictwa, leśnictwa i turystyki, aktywizację rynku na rzecz
ochrony
środowiska,
zarządzanie
środowiskiem,
udział
społeczeństwa
w działaniach na rzecz ochrony środowisk, rozwój badań i postęp techniczny oraz
ponoszenie odpowiedzialności za szkody w środowisku. Dokument ten dostrzega
waŜną rolę w ekologizacji planowania przestrzennego i uŜytkowania terenu oraz
w edukacji ekologicznej i dostępie do informacji.
Krajowa
strategia
ochrony
i
umiarkowanego
uŜytkowania
róŜnorodności
biologicznej wraz z programem działań
Strategia
opracowana
została
w
ramach
zobowiązań
związanych
z ratyfikacją przez Polskę Konwencji o róŜnorodności biologicznej. Dokument ten
73
SoftGIS s.c.
mówi o zachowaniu całej rodzimej przyrody, bez względu na jej formę
uŜytkowania oraz stopień jej przekształcenia lub zniszczenia.
Działania operacyjne zawarte w Strategii obejmują m.in.:
−
kompleksową ochronę i umiarkowane uŜytkowanie ekosystemów wodnobłotnych oraz ekosystemów wodno-błotnych w lasach,
−
ochronę obszarów wraŜliwych (w tym obszarów górskich) na zmiany sposobu
gospodarowania, w szczególności w zakresie gospodarki leśnej,
−
zapewnienie
wystarczających
zasobów
wodnych
dla
ochrony
i umiarkowanego uŜytkowania róŜnorodności biologicznej,
−
skuteczną ochronę róŜnorodności biologicznej rzek i odtworzenie ich ciągłości
ekologicznej,
−
wdroŜenie sprzyjających przyrodzie metod ochrony przeciwpowodziowej,
−
zwiększenie powierzchni zadrzewień i zakrzewień na terenach uŜytkowanych
rolniczo,
−
efektywniejszą współpracę nauki z praktyką (administracją, przemysłem,
organizacjami
społecznymi
itp.)
w
celu
pełniejszego
i
szybszego
wykorzystywania wyników prac, w tym szczególnie w procesach decyzyjnych.
Koncepcja polityki przestrzennego zagospodarowania kraju
Dokument ten wskazuje strategiczne cele rozwoju i przestrzennego
zagospodarowania kraju. ZałoŜenia polityki proekologicznej wg „Koncepcji...”
opierają się między innymi na uwzględnieniu uwarunkowań przyrodniczych
w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego oraz w programach
przedsięwzięć publicznych o zasięgu ponadlokalnym, jak równieŜ stopniowym
rozszerzaniu i utrwalaniu dobrej kondycji ekologicznej obszarów objętych
ochroną prawną ze względu na walory przyrodnicze. „Koncepcja..” określa
strategiczne
Podstawowym
cele
rozwoju
wkładem
i
polityki
przestrzennego
przestrzennej
zagospodarowania
powinno
być
kraju.
kształtowanie
struktur przestrzennych tworzących warunki korzystne dla poprawy warunków
Ŝycia
ludności,
aktywnej
ochrony
walorów
środowiska
przyrodniczego
i kulturowego, wzrostu gospodarczego, integracji europejskiej i bezpieczeństwo
kraju.
Strategia rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa na lata 2007 – 2013
(z elementami prognozy do roku 2020)
74
SoftGIS s.c.
Strategia
odnosi
się
do
najwaŜniejszych
zagadnień
związanych
z programowaniem kierunków rozwoju obszarów wiejskich w Polsce w średniej
perspektywie
czasowej.
zrównowaŜonego
Jednym
rozwoju
z
obszarów
celów
Strategii
wiejskich.
jest
wspieranie
Zgodnie
z koncepcją
europejskiego modelu rolnictwa, rolnictwo – poza podstawową funkcją, jaką jest
produkcja artykułów rolnych – pełni waŜne role w zakresie ochrony środowiska i
krajobrazu, zachowania Ŝyzności gleb oraz bogactwa siedlisk i bioróŜnorodności.
Koncepcja rolnictwa wielofunkcyjnego wskazuje na moŜliwość łączenia tych
funkcji poprzez kształtowanie produkcji rolnej w zgodzie z wymogami środowiska
i zachowania krajobrazu. Jedynym z przyjętych w Strategii priorytetów jest
zachowanie
walorów
Ekstensywne
metody
przyrodniczo-krajobrazowych
produkcji,
stosowane
przez
obszarów
większość
wiejskich.
gospodarstw
indywidualnych w Polsce, warunkują zachowanie wielu gatunków roślin i zwierząt
oraz specyficznych siedlisk, które stały się rzadkie lub przestały istnieć w krajach
o intensywnym rolnictwie. Działania słuŜące realizacji tych celów i priorytetów
polegać mają m.in. ma wsparciu rolnictwa ekologicznego.
Do zadań podstawowych, wspierających róŜnorodność biologiczną na
obszarach rolniczych, naleŜeć będzie przede wszystkim:
−
zachowanie róŜnorodności siedlisk (szczególnie siedlisk gatunków rzadkich
i ginących),
−
utrzymanie ekstensywnego uŜytkowania moŜliwie duŜej powierzchni łąk
i pastwisk,
−
denaturalizacja ekosystemów podmokłych, wprowadzenie wielogatunkowych
zadrzewień i zakrzewień w krajobrazie rolniczym, zwiększanie powierzchni
leśnej, rozwój rolnictwa ekologicznego i in.
Krajowy Plan Gospodarki Odpadami
Określa
zakres
działania
niezbędny
do
zaplanowania
zintegrowanej
gospodarki odpadami w kraju, w sposób zapewniający ochronę środowiska
z uwzględnieniem
obecnych
i
przyszłych
moŜliwości
technicznych,
organizacyjnych.
Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych
Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych jest programem
inwestycji rozbudowy systemów oczyszczalni ścieków w sektorze komunalnym do
75
SoftGIS s.c.
2015 roku. Program pozwoli na wyeliminowanie nieoczyszczonych ścieków
(pochodzących ze źródeł miejskich i aglomeracji) z wód powierzchniowych.
Dokument dotyczy takŜe poprawy jakości wód powierzchniowych, będących
potencjalnym źródłem poboru ujęć komunalnych. Zamierzeniem Programu jest
równieŜ pobudzenie inicjatyw lokalnych (nowe miejsca pracy) oraz pełne
dostosowanie do wymogów Unii Europejskiej w zakresie wyposaŜenia w system
oczyszczalni ścieków i kanalizacji.
Dokumenty wojewódzkie i powiatowe
Strategia Rozwoju Województwa Wielkopolskiego do 2020 roku.
W dokumencie, w kwestii ochrony środowiska, sformułowanych zostały
cele,
których
osiągnięcie
warunkuje
osiągnięcie
zadowalającego
stanu
środowiska.
1. Minimalizacja wpływu na środowisko oraz eliminacja ryzyka dla zdrowia
ludzi w miejscach największego oddziaływania na środowisko w skali
województwa, w tzw. "gorących miejscach" (hot spots) -"Gorące punkty".
2. Racjonalizacja zuŜycia energii, surowców i materiałów wraz ze wzrostem
udziału
wykorzystywanych
zasobów
odnawialnych
-
Racjonalne
uŜytkowanie surowców.
3. Zapewnienie odpowiedniej jakości uŜytkowej wód, racjonalizacja zuŜycia
wody, zwiększenie zasobów w zlewniach oraz ochrona przed powodzią Zasoby wodne.
4. Zapewnienie
wysokiej
cieplarnianych
uciąŜliwego
jakości
i niszczących
hałasu
i
elektromagnetycznym
-
powietrza,
redukcja
emisji
gazów
warstwę
ozonową,
zminimalizowanie
ochrona
przed
promieniowaniem
Powietrze
atmosferyczne,
Hałas,
Pola
elektromagnetyczne.
5. Ochrona powierzchni ziemi, w tym powierzchni biologicznie czynnej i gleb
przed degradacją - Powierzchnia ziemi.
6. Zminimalizowanie
ilości
wytwarzanych
odpadów
oraz
wdroŜenie
nowoczesnego systemu wykorzystania i unieszkodliwiania - gospodarka
odpadami.
7. Zachowanie
walorów
i
zasobów
przyrodniczych
z
uwzględnieniem
georóŜnorodności i bioróŜnorodności oraz rozwoju zasobów leśnych Zasoby
przyrodnicze.
Ochrona
przed
nadzwyczajnymi
zagroŜeniami
76
SoftGIS s.c.
środowiska
oraz
sprostanie
nowym
wyzwaniom,
czyli
zapewnienie
bezpieczeństwa chemicznego i biologicznego - Awarie przemysłowe.
W Strategii działaniom na rzecz poprawy stanu środowiska i racjonalizacji
gospodarowania zasobami przyrodniczymi nadano szczególny priorytet, uznając je
za
istotny
cel
operacyjny,
którego
realizacja
warunkuje
osiągnięcie
celu
strategicznego, jakim jest dostosowanie przestrzeni regionu do wyzwań XXI wieku.
W dokumencie uznano, iŜ utrzymanie obecnego stanu środowiska na poziomie
gwarantującym następnym pokoleniom korzystanie z niego w stopniu równym,
w jakim korzysta pokolenie obecne, zgodnie z zasadą zrównowaŜonego rozwoju,
nie jest wystarczające.
Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007-2013
Wielkopolski Regionalny Program Operacyjny na lata 2007 - 2013 wskazuje
działania prowadzące do wzmocnienia potencjału rozwojowego regionu na rzecz
wzrostu
konkurencyjności
i zatrudnienia.
Programem
objęto
m.in.
strefę
związana z poprawą stanu środowiska przyrodniczego, nadając jej wysoki, trzeci
priorytet pn. „Środowisko przyrodnicze”.
Cel
główny
priorytetu
III
„Poprawa
stanu
środowiska
i racjonalne
gospodarowanie zasobami przyrodniczymi regionu” osiągany będzie poprzez
następujące cele szczegółowe:
Zmniejszenie rozmiarów emisji zanieczyszczeń do środowiska,
Poprawa zaopatrzenia w wodę,
Poprawa gospodarki odpadami,
Ochrona przyrody,
Ochrona powietrza,
Rozbudowa systemów bezpieczeństwa środowiskowego i technologicznego,
Zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii,
Racjonalne gospodarowanie energią.
Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Wielkopolskiego
Plan zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego jest
jednym z tych dokumentów, które decydują o przyszłości regionu. Misją Planu
jest: Stwarzanie warunków do osiągania spójności terytorialnej oraz trwałego
i zrównowaŜonego rozwoju województwa wielkopolskiego, poprawy warunków
Ŝycia
jego
mieszkańców,
stałego
zwiększania
efektywności
procesów
gospodarczych i konkurencyjności regionu.
77
SoftGIS s.c.
Poprawa warunków funkcjonowania środowiska przyrodniczego na terenie
województwa jest jednym z zadań priorytetowych i odnosi się do dwóch sfer:
ochrony walorów przyrodniczych i poprawy standardów środowiska.
Ochrona walorów przyrodniczych będzie realizowana poprzez stworzenie
spójnego systemu obszarów chronionych obejmującego:
wzmocnienie ochrony unikatowych dolin rzecznych i ich otoczenia,
zapewnienie
ciągłości
powiązań
przyrodniczych
(korytarze
ekologiczne
regionalne
i ponadregionalne),
objęcie
ochroną
obszarów
wodno-błotnych,
stanowiących
siedliska
szczególnie waŜne dla zachowania róŜnorodności biologicznej,
zwiększenie lesistości i ochrona lasów.
Poprawa standardów środowiska realizowana będzie poprzez:
zachowanie korzystnych warunków aerosanitarnych (ograniczenie emisji
pyłowych
i gazowych),
wykorzystanie
odnawialnych
źródeł
energii,
proekologiczne
inwestycje
w miejskich systemach transportowych, ograniczenie „niskiej emisji”,
racjonalizację gospodarki wodnej (poprawa jakości zasobów, porządkowanie
gospodarki
wodno-ściekowej)
przez
budowę
sprawnych
systemów
odprowadzania
i oczyszczania ścieków,
budowę systemów kanalizacyjnych dla ochrony zbiorników retencyjnych,
budowa
systemów
odprowadzania
wód
deszczowych
z terenów
zurbanizowanych, eliminacja zrzutów substancji niebezpiecznych do wód
powierzchniowych i przesączania do wód podziemnych, zwiększenie retencji
wodnej,
ochronę gleb przez poprawę ich jakości,
uporządkowanie
i stworzenie
spójnego
systemu
gospodarki
odpadami
zgodnie
z Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami dla Województwa,
ochronę przed skutkami powodzi (poprawa stanu technicznego istniejących
urządzeń
i budowa
niezbędnych
zabezpieczeń,
prowadzenie
robót
utrzymaniowych, zakaz zabudowy terenów zalewowych).
78
SoftGIS s.c.
Wojewódzki Program Ochrony Środowiska
1. Stosunki wodne i jakość wód - cel dla województwa to: „Zapewnienie
odpowiedniej
jakości
uŜytkowej
wód,
racjonalizacja
zuŜycia
wody,
zwiększenie zasobów wody w zlewniach oraz ochrona przed powodzią”.
Kierunki
działań
dla
realizacji
tego
celu,
wymienione
w programie
wykorzystania
istniejących
wojewódzkim, to przede wszystkim:
w
gospodarce
ściekowej:
optymalizacja
oczyszczalni, modernizacja LOŚ, rozbudowa kanalizacji sanitarnej, budowa
kolektorów deszczowych z urządzeniami podczyszczającymi,
w zakresie zaopatrzenia w wodę i ochrony zasobów wodnych: modernizacja
stacji uzdatniania wody, wspieranie działań podmiotów gospodarczych
w zakresie
racjonalnego
gospodarowania
nieuzasadnionego
wykorzystania
przemysłowych,
minimalizacja
w sieci przesyłowej
wód
wodą
-
w tym
podziemnych
strat
eliminacji
do
wody
celów
wodociągowej
m.in. poprzez sukcesywną wymianę
i renowację
wyeksploatowanych odcinków sieci wodociągowej, zwiększenie retencyjności
lokalnych
zlewni,
ograniczanie
negatywnego
wpływu
na
środowisko
zanieczyszczeń punktowych i obszarowych pochodzących z rolnictwa,
w
zakresie
ochrony
przeciwpowodziowej:
uwzględnienie
terenów
zalewowych
w dokumentach planistycznych, kontrola stanu wałów i urządzeń wodnych,
w zakresie zarządzania zasobami wodnymi: wdraŜanie programów ochrony
wód
w zlewniach rzek oraz weryfikacja pozwoleń wodnoprawnych.
2. Ochrona powietrza - cel dla województwa to: „Zapewnienie wysokiej jakości
powietrza. Redukcja emisji gazów cieplarnianych i niszczących warstwę
ozonową”. Kierunki działań dla realizacji tego celu, wymienione w programie
w mieszkalnictwie: eliminowanie węgla jako paliwa w lokalnych kotłowniach
i
gospodarstwach
domowych
i zastępowanie
go
innymi
bardziej
ekologicznymi nośnikami ciepła, edukacja ekologiczna mieszkańców na
temat korzystania z proekologicznych nośników energii, termorenowacja
budynków,
w
transporcie:
zainwestowania
wyprowadzenie
miejskiego,
ruchu
wprowadzanie
tranzytowego
planów
z obszaru
cyrkulacji
ruchu
79
SoftGIS s.c.
ulicznego, bieŜąca modernizacja dróg, egzekwowanie reŜimów emisji spalin
przez
pojazdy,
upowszechnianie
komunikacji
zbiorowej,
kontynuacja
modernizacji taboru autobusowej komunikacji miejskiej, wyznaczenie stref
dostępności dla samochodów prywatnych, prowadzenie właściwej polityki
parkingowej, intensyfikacja ruchu rowerowego, edukacja mieszkańców na
temat proekologicznych zachowań komunikacyjnych,
w
energetyce
i przemyśle:
wprowadzanie
zintegrowanej
gospodarki
energetycznej
w mieście, modernizacja układów technologicznych ciepłowni, instalowanie
(lub poprawa sprawności obecnie funkcjonujących) urządzeń redukujących
zanieczyszczenia
hermetyzacja
powstające
w procesie
i automatyzacja
spalania
procesów
paliw,
modernizacja,
technologicznych,
wdraŜanie
technologii przyjaznych środowisku (BAT), wdraŜanie pozwoleń na emisję
zanieczyszczeń
do
powietrza
w
ramach
pozwoleń
zintegrowanych,
stymulowanie zakładów do wprowadzania systemu ISO 14000 oraz zasad
czystszej produkcji, systematyczna kontrola zakładów przemysłowych.
3. Ochrona przed hałasem - cel dla województwa to: „Zminimalizowanie
uciąŜliwego hałasu w środowisku”. Kierunki działań dla realizacji tego celu,
wymienione w programie wojewódzkim, to:
w
zarządzaniu
środowiskiem:
przygotowanie
programu
działań
(plan
akustyczny) dla miasta,
w transporcie: ochrona mieszkańców przed hałasem głównie z komunikacji
samochodowej, ale takŜe kolejowej i tramwajowej, poprzez wprowadzanie
rozwiązań technicznych, takich jak np. budowa ekranów akustycznych
i pasów zwartej zieleni ochronnej, działania inwestycyjne i nie inwestycyjne
związane takŜe z ochroną powietrza (wymienione w poprzednim punkcie),
w przemyśle: kontrola zakładów przemysłowych ujemnie wpływających na
klimat akustyczny w pobliŜu jednostek osadniczych, stymulowanie zakładów
przemysłowych do ograniczania ich uciąŜliwości hałasowej.
4. Ochrona przed polami elektromagnetycznymi - cel dla województwa to:
„Ochrona przed polami elektromagnetycznymi”. Kierunki działań dla realizacji
tego celu, wymienione w programie wojewódzkim, to:
w zarządzaniu środowiskiem: rozwinięcie systemu badań zagroŜenia polami
elektromagnetycznymi,
wprowadzenie
zagadnienia
pól
elektromagnetycznych do planów zagospodarowania przestrzennego,
80
SoftGIS s.c.
w komunikacji i łączności: przestrzeganie obszarów ochronnych dla urządzeń
nadawczych, kontrola wprowadzania do środowiska nowych emitorów
promieniowania,
w przemyśle i energetyce: preferowanie nisko konfliktowych lokalizacji
źródeł
promieniowania,
przestrzeganie
zapisów
w postępowaniu
ocen
oddziaływania na środowisko w odniesieniu do obszarów ochronnych wokół
źródeł emisji promieniowania.
5. Ochrona powierzchni ziemi - cel dla województwa to: „Ochrona powierzchni
ziemi, w tym powierzchni biologicznie czynnej i gleb przed degradacją”.
Kierunki
działań
dla
realizacji
tego
celu,
wymienione
w programie
w
gospodarce
surowcami
mineralnymi:
rekultywacja
terenów
poeksploatacyjnych, wdraŜanie skutecznych metod neutralizacji zuŜytych
wód termalnych,
w rolnictwie: minimalizowanie powierzchni gruntów rolnych o wysokich
klasach bonitacyjnych, która będzie wyłączona z produkcji i przeznaczana na
inne cele, ochrona i wprowadzanie zadrzewień oraz zakrzewień śródpolnych
i przydroŜnych,
wdroŜenie
i upowszechnianie zasad dobrej praktyki rolniczej,
w
gospodarce
odpadami:
rekultywacja
składowisk
wyłączonych
z eksploatacji, bieŜąca likwidacja „dzikich” wysypisk, zmniejszenie masy
odpadów kierowanych do unieszkodliwiania przez składowanie.
6. Ochrona zasobów przyrodniczych - cel dla województwa: „Zachowanie
walorów
i zasobów
przyrodniczych
z
uwzględnieniem
georóŜnorodności
i bioróŜnorodności, w tym wzrost lesistości województwa”. Kierunki działań
dla realizacji tego celu, wymienione w programie wojewódzkim, to przede
wszystkim:
w rozwoju i utrzymaniu systemu obszarów chronionych: utworzenie ostoi
siedliskowej
NATURA
2000,
bieŜąca
ochrona
obszarów
i obiektów
chronionych, ustanawianie nowych obiektów prawnej ochrony (np. uŜytki
ekologiczne,
obszar
chronionego
krajobrazu),
weryfikacja
istniejących
i proponowanych form ochrony przyrody
w
integracji
aspektów
ekologicznych
z planowaniem
przestrzennym:
uwzględnianie
w planach zagospodarowania przestrzennego selektywnego dostępu do
81
SoftGIS s.c.
terenów cennych przyrodniczo, ochrona terenów cennych przyrodniczo przed
przeinwestowaniem (w tym zasada omijania przez nowe inwestycje liniowe
obszarów cennych przyrodniczo),
w ochronie gatunkowej roślin i zwierząt: określenie potrzeb w zakresie
reintrodukcji
gatunków
roślin
i zwierząt,
ochrona
siedlisk
gatunków
zagroŜonych,
w ochronie lasów: rozwój roli ochronnej i buforowej lasów, stały monitoring
środowiska leśnego,
w
zakresie
edukacji
ekologicznej:
promowanie
zachowań
zgodnych
z zasadami ochrony krajobrazu i przyrody, rygorystyczne przestrzeganie
wymagań
ochrony
turystycznych
przyrody
w
i rekreacyjnych,
ramach
funkcjonowania
budownictwa
obiektów
mieszkaniowego
oraz
prowadzenia działalności rolniczej, rozwój sieci przyrodniczych ścieŜek
dydaktycznych.
7. Racjonalne uŜytkowanie surowców - cel dla województwa to: „Racjonalizacja
zuŜycia
energii,
surowców
i
materiałów
wraz
ze
wzrostem
udziału
wykorzystywanych zasobów odnawialnych”. Kierunki działań dla realizacji
tego celu mieszczą się w większości w paragrafach poświęconych ochronie
powietrza, wód, gleb, lasów i przyrody. Na oddzielne przytoczenie zasługują
następujące priorytety wojewódzkie:
zmniejszenie materiałochłonności i odpadowości produkcji,
zmniejszenie energochłonności gospodarki i wzrost wykorzystania energii ze
źródeł odnawialnych, poprzez: wprowadzanie energooszczędnych technologii
i urządzeń
w przemyśle i energetyce, zmniejszenie strat energii (zwłaszcza cieplnej)
w systemach przesyłowych, oraz popularyzacja i wdroŜenie najlepszych
praktyk w dziedzinie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych (w miarę
spadku
jednostkowych
kosztów
inwestycyjnych
na
budowę
urządzeń
przetwarzających energie odnawialną).
8. Ochrona przed awariami przemysłowymi i NZŚ - cel dla województwa:
„Eliminowanie i zmniejszanie skutków dla mieszkańców i środowiska z tytułu
powaŜnych awarii przemysłowych”. Kierunki działań dla realizacji tego celu,
wymienione w programie wojewódzkim, są następujące:
82
SoftGIS s.c.
ograniczenie
ryzyka
funkcjonowaniem
wystąpienia
podmiotów
zagroŜeń
będących
środowiska
potencjalnym
powodowanych
źródłem
awarii
przemysłowych,
zmniejszenie ryzyka wynikającego z transportu materiałów niebezpiecznych,
wykreowanie właściwych zachowań społeczeństwa w sytuacji wystąpienia
awarii przemysłowej.
Przedmiotowe
Studium uwarunkowań
i kierunków zagospodarowania
przestrzennego jest zgodne z celami ochrony środowiska definiowanymi przez
powyŜsze dokumenty. W szczególności w takich aspektach jak:
1. Ochrona wód podziemnych i powierzchniowych
Projektowany dokument wskazuje na konieczność objęcia systemami
kanalizacji całej gminy, poza uzasadnionymi ekonomicznie przypadkami zakazuje
stosowanie przydomowych oczyszczalni ścieków.
W przypadku braku skanalizowania trenów dopuszcza się odprowadzanie
ścieków do szczelnych bezodpływowych zbiorników na ścieki, za wyjątkiem
terenów znajdujących się w granicy zasięgu zalewu P=1% od rzeki Prosny.
Zgodnie z § 34 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r.
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich
usytuowanie, zbiorniki na nieczystości ciekłe mogą być stosowane tylko na
działkach
budowlanych
nie
mających
moŜliwości
przyłączenia
do
sieci
kanalizacyjnej, przy czym nie dopuszcza się ich stosowania na obszarach
podlegających szczególnej ochronie środowiska i naraŜonych na powodzie oraz
zalewania wodami opadowymi.
Stosowanie bezodpływowych zbiorników na ścieki, dopuszcza się wyłącznie
jako rozwiązania tymczasowe do czasu realizacji sieci kanalizacji sanitarnej.
Ponadto
wprowadza
we
otuliny
wszystkich
biologiczne
miejscach
cieków
gdzie
i
było
zbiorników
to
moŜliwe
wodnych
projekt
w
celu
zabezpieczenia ich przed spływem powierzchniowym nawozów i środków ochrony
roślin, a tym samy przed zanieczyszczeniami i eutrofizacją.
83
SoftGIS s.c.
2. Ochrona przed powodzią
Projektowane
Studium
uwarunkowań
i
kierunków
zagospodarowania
przestrzennego uwzględnia strefę od rzeki Prosny, w której granica zasięgu
zalewu P=1% .
3. Ochrona gleb
Analizowany dokument ogranicza nową zabudowę na powierzchni gruntów
rolnych
o wysokich
wprowadzanie
klasach
zadrzewień
bonitacyjnych,
oraz
ponadto
zakrzewień
nakazuje
śródpolnych
ochronę
i
i przydroŜnych,
wdroŜenie oraz upowszechnianie zasad dobrej praktyki rolniczej.
4. Ochrona przyrody i bioróŜnorodności
Zachowanie w projektowanym dokumencie otuliny biologicznej wzdłuŜ
cieków
i zbiorników wodnych, zachowanie terenów rolnych, wszystkich kompleksów
leśnych i pozwoli na zapewnienie ciągłości powiązań przyrodniczych (korytarze
ekologiczne
regionalne
i
ponadregionalne)
oraz
zachowanie
róŜnorodności
biologicznej. Dokument zapewnia nadrzędność przepisów odrębnych dot. ochrony
przyrody nad ustaleniami Studium.
5. Ochrona powietrza atmosferycznego oraz ochrona przed hałasem
Projektowany dokument wskazuje na konieczność odejścia od tradycyjnych
źródeł energii, zaleca stosowanie źródeł proekologicznych takich jak: gaz
przewodowy lub butlowy, olej opałowy, energia elektryczna, biomasa lub
alternatywne źródła energii odnawialnej. Na obszarach gęsto zainwestowanych
oraz dla zespołów obiektów pełniących funkcje publiczne dokument zaleca
realizację
kotłowni
zbiorowych,
ułatwiających
zastosowanie
rozwiązań
i technologii proekologicznych – jest to realizacja wytycznych zawartych w
„Polityce ekologicznej państwa na lata 2009 – 2012 z perspektywą do roku
2016”.
W
zakresie
projektowane
ograniczenia
Studium
emisji
uwarunkowań
zanieczyszczeń
i
kierunków
komunikacyjnych
zagospodarowania
przestrzennego, wskazuje na konieczność modernizacji dróg, która przyczyni się
do ograniczenia duŜej uciąŜliwości akustycznej i zapewnienia bezpieczeństwa
ludzi.
84
SoftGIS s.c.
6. Rozwój trwale zrównowaŜonej i wielofunkcyjnej gospodarki leśnej
Projektowane Studium zachowuje istniejące kompleksy leśne oraz ustala
sukcesywne zwiększenia areału gruntów leśnych (w szczególności zaleca się
zalesić tereny przyległe do istniejących kompleksów leśnych i grunty V i VI klasy
bonitacyjnej).
Dodatkowo
dokument
zaleca
dalszą
budowę
szlaków
turystycznych, ścieŜek rowerowych, konnych i miejsc odpoczynku oraz innych
obiektów
ułatwiających
ruch
turystyczny,
w
celu
ochrony
lasów
przed
niezorganizowaną penetracją turystyczną oraz budowę ścieŜek edukacyjnych w
celu zwiększenia świadomości ekologicznej odwiedzających jej osób.
7. Ochrona zwierząt i roślin
Projektowany dokument zachowuje wszystkie istniejące formy ochrony
przyrody oraz projektuje jedynie takie zmiany w strukturze przestrzennej, które
nie będą generowały znaczącego negatywnego oddziaływania na obszary Natura
2000 i inne formy ochrony.
9. ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W
PROJEKCIE STUDIUM.
W trakcie sporządzania Studium rozwaŜane były róŜne warianty koncepcji
zagospodarowania przestrzennego. Ze względu na uwarunkowania prawne
Studium musi być zgodny z polityką przestrzenną województwa. Projekt Studium
zakłada rozwój budownictwa mieszkaniowego jako kontynuację istniejącego
zagospodarowania. Wspólną cechą wszystkich koncepcji była, zatem dominacja
funkcji mieszkalnej w postaci zabudowy jednorodzinnej, uzupełniona o zabudowę
produkcyjno-usługową oraz niezbędną infrastrukturę. Wszystkie
rozwaŜane
koncepcje nie róŜniły się od siebie w zasadniczy sposób pod względem
oddziaływania na środowisko. NaleŜy pamiętać, Ŝe Studium stanowi jedynie ramy
rozwoju przestrzennego gminy, precyzowane następnie bardziej szczegółowo na
etapie planów miejscowych. Dlatego Studium dopuszcza na poszczególnych
terenach
róŜnorodne
rekreacyjną
czy
przeznaczenia
zieleń.
np.
UmoŜliwia
zabudowę
to
mieszkaniową,
regulowanie,
ale
teŜ
„wariantowanie”
zagospodarowania na poszczególnych terenach oczywiście w ramach ustalonych
85
SoftGIS s.c.
w Studium ogólnych zasad. W związku z powyŜszym, nie przewiduje się
rozwiązań alternatywnych do zawartych w Studium.
10. STRESZCZENIE I WNIOSKI.
Prognoza
potrzeby
oddziaływania
Studium
na
środowisko
uwarunkowań
została
i kierunków
sporządzona
na
zagospodarowania
przestrzennego Gminy Doruchów, w związku z podjęciem przez Radę Gminy
w Doruchowie Uchwały XV/98/2012 z dnia 26 kwietnia 2012 r. w sprawie
przystąpienia do sporządzania zmiany Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego Gminy Doruchów. Studium objęty został
obszar
całej
gminy
o powierzchni
ok.
9933
ha.
Obszar
opracowania
obejmuje gminę Doruchów, w jej granicach administracyjnych.
Podstawę prawną opracowania dokumentu stanowi ustawa z dnia
3 października 2008 r. o udostępnieniu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach
oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2013 r., poz. 1235 ze zm), a takŜe
ustawa
z
dnia
27 marca
2003
r.
o planowaniu
i zagospodarowaniu
przestrzennym (j.t. Dz.U. z 2012 r., poz. 647 ze zm.).
Przedmiotowa
zmiana
Studium
uwarunkowań
i kierunków
zagospodarowania przestrzennego składa się z części tekstowej i graficznej.
W Studium wyznaczono główne kierunki rozwoju gminy. Wskazane kierunki
uwzględniają zapisy obowiązujących miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego,
wydane
decyzje
o
warunkach
zabudowy
i zapewniają
kształtowanie przestrzeni w gminie w sposób przemyślany oraz zgodny
z potrzebami mieszkańców i władz gminy.
Projekt obejmuje zmiany w istniejącym zagospodarowaniu, które są zgodne
z polityką przestrzenną gminy oraz potrzebami jej mieszkańców. Ustalenia
przedmiotowego
Studium
zachowują
tereny
o
największych
walorach
przyrodniczych. Zachowane zostały wszystkie formy ochrony przyrody
ustanowione na terenie gminy, na terenach szczególnie cennych i w ich
sąsiedztwie do
minimum
ograniczono
nowe tereny przeznaczone pod
zainwestowanie. Warto zaznaczyć, Ŝe tereny te zostały wyznaczone w taki
sposób, Ŝe nie spowodują znaczącego oddziaływania na obszary chronione i
obszary Natura 2000. Analizując projektowany dokument naleŜy stwierdzić,
86
SoftGIS s.c.
Ŝe zostanie zachowany właściwy stan ochrony siedlisk przyrodniczych
zgodnie
z
Artykułem
1e
Dyrektywy
Siedliskowej.
W
projektowanym
dokumencie unikano wprowadzania zmian w przeznaczeniu terenów na
obszarach przyrodniczo cennych. WzdłuŜ cieków wodnych, w miejscach
gdzie
umoŜliwiał
to
obowiązujący
miejscowy
plan
zagospodarowania
przestrzennego i decyzje o warunkach zabudowy, wyznaczone zostały tereny
lasów lub zieleni zapewniające biologiczne otuliny cieków wodnych oraz
stanowiące korytarze ekologiczne. Wszystkie zmiany przeznaczenia zostały
przez autorów dokumentu pomyślane, jako kontynuacja lub uzupełnienie
terenów
juŜ
przeznaczonych
pod
zainwestowanie.
Rozwój
funkcji
mieszkaniowej i aktywności gospodarczej moŜe spowodować zwiększenie
ruchu samochodowego oraz niskiej emisji. Nie ma wątpliwości, Ŝe stan
środowiska na obszarze opracowania ulegnie pogorszeniu, ale nie powinno
dochodzić do przekroczenia dopuszczalnych norm imisji. Ponadto ustalenia
Studium zawierają wiele zapisów ograniczających negatywne oddziaływanie
planowanego zagospodarowania na środowisko oraz w sposób prawidłowy
regulują
elementy
wyposaŜenia
w infrastrukturę
techniczną
terenów
zurbanizowanych.
Ustalenia analizowanego Studium są wynikiem kompromisu pomiędzy
wymogami ochrony środowiska i Ŝycia człowieka, a koniecznością rozwoju
urbanistycznego i społecznego gminy. Zaprezentowane rozwiązania są zgodne
z ustawodawstwem odrębnym, dokumentami planistycznymi obowiązującymi na
terenie
gminy
i
wykorzystują
instrumenty
planistyczne
słuŜące
do
zrównowaŜonego rozwoju terenów zurbanizowanych. Przy załoŜeniu, Ŝe budowa
wszystkich obiektów będzie wykonywana zgodnie z obowiązującymi przepisami
oraz
zaleceniami
niniejszej
prognozy,
dokument
nie
powinien
stanowić
zagroŜenia dla środowiska.
Projekt
Studium
uwarunkowań
i
kierunków
zagospodarowania
przestrzennego gminy Doruchów zakłada dalszy, chociaŜ ograniczony rozwój
rolnictwa,
terenów
zabudowy
mieszkaniowej
jednorodzinnej
oraz
rozwój
zabudowy produkcyjnej, składów i magazynów oraz usług. Jest to wynikiem
realizacji zapisów z Planu Zagospodarowanie Przestrzennego Województwa
Wielkopolskiego, który predestynuje gminę do rozwoju rolnictwa i usług. Rozwój
terenów osadniczych zaprojektowany jest, jako uzupełnienie zagospodarowania
istniejących układów urbanistycznych. Nie dopuszcza się rozpraszania nowej
87
SoftGIS s.c.
zabudowy poza skupione układy osadnicze.
Planowany rozwój przestrzenny
spowoduje ograniczenie dotychczasowej przestrzeni rolniczej i powierzchni
biologicznie czynnej, ale nie spowoduje zniszczenia siedlisk i ostoi gatunków
objętych ochroną gatunkową.
W prognozie przede wszystkim:
•
przeanalizowano i oceniono stan środowiska, w tym stan środowiska na
obszarach objętych znaczącym oddziaływaniem,
•
przeanalizowano
w przypadku
kierunków
zmiany
braku
stanu
realizacji
zagospodarowania
środowiska,
które
projektowanej
przestrzennego
będą
Studium
oraz
miały
miejsce
uwarunkowań
istniejące
i
problemy
ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji projektowanej
zamiany,
•
przeanalizowano
i
oceniono
zgodność
ustaleń
projektu
Studium
z celami ochrony środowiska ustanowionymi na szczeblu międzynarodowym,
wspólnotowym i krajowym, istotnymi z punktu widzenia projektowanego
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz
sposoby, w jakich te cele i inne problemy środowiska zostały uwzględnione
podczas opracowywania dokumentu,
•
dokonano analizy zmian sposobu zagospodarowania oraz przeprowadzono
ocenę wpływu ustaleń Studium na poszczególne komponenty środowiska,
•
przeanalizowano i oceniono szczegółowo poszczególne ustalenia projektu
Studium
wykazując
rodzaje
oddziaływania,
w
tym
oddziaływania
bezpośrednie, pośrednie, skumulowane, krótkoterminowe, średnioterminowe i
długoterminowe, stałe i chwilowe oraz pozytywne i negatywne,
•
wskazano
rozwiązania
kompensację
mające
przyrodniczą
na
celu
zapobieganie,
negatywnych
ograniczenie
oddziaływań
na
lub
środowisko,
mogących być rezultatem realizacji Studium uwarunkowań i kierunków
zagospodarowania przestrzennego,
•
przedstawiono
propozycje
dotyczące
postanowień
projektowanej
metod
Studium
analizy
skutków
uwarunkowań
i
realizacji
kierunków
zagospodarowania przestrzennego oraz częstotliwości ich przeprowadzania,
•
przeanalizowano uwarunkowania i wskazano brak konieczności wprowadzania
rozwiązań alternatywnych do rozwiązań przyjętych w projekcie Studium,
•
wykazano brak oddziaływań transgranicznych.
88
SoftGIS s.c.
W
niniejszym
uwarunkowań
dokumencie
i kierunków
stwierdzono,
zagospodarowania
Ŝe
zapisy
ustaleń
przestrzennego
Studium
przygotowane
zostały tak, by w moŜliwie maksymalnym stopniu ograniczyć negatywne
oddziaływanie przyszłych aktywności na stan środowiska naturalnego i zdrowie
mieszkańców. NaleŜy jednak mieć na względzie, iŜ identyfikacja źródeł zagroŜeń
jest utrudniona z powodu elastyczności zapisów ustaleń Studium. W związku z
tym
szczegółowe
z uwzględnieniem
lokalizacje
przepisów
nowych
inwestycji
szczególnych,
muszą
dotyczących
być
ustalane
m.in.
ochrony
środowiska, co stanowi dodatkowe zabezpieczenie przed potencjalną degradacją
środowiska.
Przeprowadzona prognoza wpływu ustaleń projektowanej zmiany Studium
uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego na środowisko
przyrodnicze
wskazuje,
z przepisami
dotyczącymi
Ŝe
ustalenia
ochrony
przedmiotowej
środowiska.
Mając
zmiany
na
są
zgodne
uwadze
stan
środowiska, połoŜenie terenu i obecny sposób uŜytkowania terenów, oraz
optymalny
sposób
zagospodarowania
obszaru,
zgodny
z uwarunkowaniami
ekofizjograficznymi stwierdzono, Ŝe zmiany wprowadzone przez projektowany
dokument Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego
nie
spowoduje
znaczącego
oddziaływania
na
poszczególne
komponenty
środowiska.
11. ZAŁĄCZNIK GRAFICZNYCH DO PROGNOZY.
Rysunek Prognozy przedstawia klasyfikacja trenów wyznaczonych w Studium pod
względem ich potencjalnego oddziaływania na środowisk.
89
SoftGIS s.c.

POS_DORUCHÓW - BIP Doruchów

Transkrypt

Podobne dokumenty

GP.K4-Karta informacyjna-opracowanie i zmiany mpzp

DO BURMISTRZA KRAS EGOSTAWU W IOSEK

Kleszczewo, dnia 14.02.2011 r. PP. 271.1/2011 Dot. : przetargu

Wniosek o dokonanie zmiany przeznaczenia terenu w miejscowym

STANOWISKO RADY MIASTA BIAŁYSTOK z dnia

Uchwala Nr XX/158/16 z dnia 27 kwietnia 2016 r.