KOMUNIKAT PRASOWY „Pisarze w PRL: między

Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni
przeciwko Narodowi Polskiemu – Oddział w Krakowie
Kraków, 12.06.2013
KOMUNIKAT PRASOWY
„Pisarze w PRL: między podporządkowaniem a buntem”– spotkanie z cyklu
„Krakowska Loża Historii Współczesnej” – Kraków, 19 czerwca 2013 r.
Instytut Pamięci Narodowej oraz Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie zapraszają na
spotkanie
„Pisarze
w
PRL:
między
podporządkowaniem
a
buntem”.
W dyskusji wezmą udział dr Cecylia Kuta oraz dr Bronisław Maj. Spotkanie poprowadzi
Roman Graczyk.
Literatura była u zarania nowego ustroju traktowana przez komunistów jak użyteczne
(i konieczne) narzędzie utrwalania ich władzy. Dawali oni literatom prostą ofertę: budujecie
„ustrój sprawiedliwości społecznej” razem z nami, a w zamian dostajecie wysokie nakłady
książek, nagrody państwowe, domy pracy twórczej, możliwości wyjazdów zagranicznych; jeśli
nie, będziecie tego wszystkiego pozbawieni. Pisarze w ogromnej większości poszli na tę
ofertę.
Jednak czasy kiedy najlepsze (choć nie wszystkie) pióra współtworzyły komunizm, nie
trwały wiecznie. Po Październiku przyszedł kryzys, chwilowo opanowany obietnicą bardziej
liberalnej polityki Gomułki, ale proces uniezależniania się pisarzy od władzy narastał aż do
schyłku PRL-u.
Szczególnym przejawem tego kryzysu było pojawienie się pod koniec lat 70. zjawiska
literatury „drugiego obiegu”, a jego zwieńczeniem - fakt, że w roku 1989 ustrój
komunistyczny w Polsce był właściwie pozbawiony legitymacji ze strony ludzi pióra. A więc
to, co zamierzali osiągnąć Berman, Borejsza i Sokorski, i co – wydawało się – osiągnęli na
początku lat 50., na koniec legło w gruzach.
Dlaczego pisarze masowo zgłaszali akces do komunizmu i jakie to miało skutki dla
poziomu ich twórczości? Dlaczego zbuntowali się w okresie destalinizacji? Dlaczego władzy
nigdy nie udało się po Październiku odzyskać pełnego zaufania literatów? Czy kontestacja
polityczna umożliwiała stosowanie artystycznej taryfy ulgowej dla pisarzy „drugiego
obiegu”?
O tym chcemy rozmawiać 19 czerwca w Bibliotece przy Rajskiej.
19 czerwca 2013 r., Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie, przy ul. Rajskiej 1,
(sala 315, III piętro), godz. 18.00
Cecylia Kuta, Justyna Błażejowska, Od uległości do niezależności. Literaci i literatura w latach
1944-1989/1990, Instytut Pamięci Narodowej, Kraków 2013.