111 czamara_Layout 1

111 czamara:Layout 1 2011-12-13 16:06 Strona 1
Medycyna Sportowa
© MEDSPORTPRESS, 2011; 3(4); Vol. 27, 183-193
ARTYKUŁ ORYGINALNY / ORIGINAL ARTICLE
Zaangażowanie Autorów
A – Przygotowanie projektu
badawczego
B – Zbieranie danych
C – Analiza statystyczna
D – Interpretacja danych
E – Przygotowanie manuskryptu
F – Opracowanie piśmiennictwa
G – Pozyskanie funduszy
Author’s Contribution
A – Study Design
B – Data Collection
C – Statistical Analysis
D – Data Interpretation
E – Manuscript Preparation
F – Literature Search
G – Funds Collection
Andrzej Czamara
Wyższa Szkoła Fizjoterapii z siedzibą we Wrocławiu
Physiotherapy College, Wrocław
BIOMECHANICZNA OCENA SYMETRII
ZESKOKU JEDNONÓŻ I OBUNÓŻ
W REHABILITACJI PO REKONSTRUKCJI
WIĘZADŁA KRZYŻOWEGO PRZEDNIEGO
(ACLR)
BIOMECHANICAL ASSESSMENT OF UNILATERAL
AND BILATERAL LANDING SYMMETRY DURING
REHABILITATION FOLLOWING ANTERIOR CRUCIATE
LIGAMENT RECONSTRUCTION (ACLR)
Słowa kluczowe: składowa pionowa sił reakcji podłoża (VGRF), zeskok,
skoki jednonóż i obunóż, rehabilitacja po ACLR
Key words: vertical ground reaction forces (VGRF), landing, unilateral and bilateral
jumps, post-ACLR rehabilitation
Streszczenie
Wstęp. Celem pracy jest biomechaniczna ocena symetrii skoków jednonóż i obunóż w fazie zeskoku u pacjentów poddanych rehabilitacji po ACLR.
Materiał i metody. Grupa 20 pacjentów (mężczyzn) realizowała czteroetapową fizjoterapię
po ACLR. Przeprowadzono pomiary wartości sił reakcji podłoża dla składowej pionowej (Vertical Ground Reaction Forces – VGRF) skoków jednonóż i obunóż operowanych i nieoperowanych kończyn
dolnych na platformie tensometrycznej. Mierzono maksymalne (max) i średnie (śred) wartości VGRF,
a także liczbę wykonanych skoków średnio w 15, 23 i 36 tygodniu po ACLR. Wyliczono deficyt (%)
badanych parametrów pomiędzy kończynami dolnymi.
Wyniki. W 15 tygodniu po ACL odnotowano istotne statystycznie, mniejsze wartości sił reakcji
podłoża w fazie zeskoku, skoków jednonóż i obunóż wykonanych operowanymi kończynami w odniesieniu do kończyn nieoperowanych. W 23 tygodniu nastąpił przyrost wartości VGRF operowanych
kończyn, jednak odnotowano istotne różnice badanych parametrów. Obniżył się deficyt badanych parametrów maksymalnych VGRF pomiędzy kończynami do około 10% dla skoku jednonóż i 13% dla
skoku obunóż. Jednak średnia z sześciu najlepszych skoków obunóż wyniosła 18%. W 36 tygodniu
po ACLR wartości VGRF były zbliżone pomiędzy kończynami i nie było istotnych różnic statystycznych (deficyt od 5 do 8%).
Wnioski. Pacjenci pomiędzy 23 a 36 tygodniem systematycznej rehabilitacji po ACLR osiągnęli
zbliżone – symetryczne wartości VGRF w fazie zeskoku podczas skoków jednonóż i obunóż pomiędzy operowanymi a nieoperowanymi kończynami.
Summary
Word count:
Tables:
Figures:
References:
7657
5
0
37
Background. The aim of the study is the biomechanical assessment of unilateral and bilateral
jump symmetry in the landing phase in post-ACLR rehabilitation patients.
Material and methods. A group of 20 post-ACLR patients (males) underwent 4-stage physiotherapy-based rehabilitation. A tensometric platform was used to measure vertical ground reaction forces
(VGRF) during unilateral and bilateral jumps in operated and non-operated lower limbs. Maximum (peak) and mean VGRF values and the number of jumps performed were recorded on average at 15, 23
and 36 weeks post-ACLR. We calculated the deficit (%) of these parameters between the lower limbs.
Results. At 15 weeks post-ACLR, VGRF during the landing was significantly lower, and unilateral and bilateral jumps on operated limbs in comparison with non-operated limbs. VGRF of operated
limbs was noted to increase at 23 weeks with significant differences between the study parameters.
The deficit of VGRF max between the limbs decreased to approx. 10% for the unilateral jump
and 13% for the bilateral jump. However, the mean of 6 best bilateral jumps was 18%. At 36 weeks
post-ACLR VGRF values were similar between limbs and there were no statistically significant differences (deficit of 5-8%).
Conclusions. Between 23 and 36 weeks of systematic rehabilitation following ACLR, the patients
achieved similar symmetrical VGRF values in the landing phase during unilateral and bilateral jumps
for operated and non-operated limbs.
Adres do korespondencji / Address for correspondence
Andrzej Czamara
Wyższa Szkoła Fizjoterapii we Wrocławiu
50-038 Wrocław, ul. T. Kościuszki 4, tel/ fax: (71) 342-50-02, e-mail: [email protected]
Otrzymano / Received
Zaakceptowano / Accepted
22.05.2011 r.
11.08.2011 r.
183
111 czamara:Layout 1 2011-12-13 16:06 Strona 2
Czamara A., Ocena symetrii zeskoku jednonóż i obunóż w rehabilitacji po ACLR
Wstęp
Background
Jest wiele dyscyplin sportowych, których uprawianie na poziomie zawodowym lub amatorskim wymaga od zawodnika umiejętności wykonywania różnych
technik biegu, biegu ze zmianami kierunku ruchu,
skoków obunóż i jednonóż. W znacznej liczbie dyscyplin sportowych wykonywane są zeskoki w głąb,
upadki zarówno kontrolowane, jak i niekontrolowane
(piłka nożna, siatkówka, koszykówka, sporty walki,
taniec, akrobatyka i inne).
Podczas dynamicznego zeskoku w fazie lądowania dochodzi do kontaktu ciała z podłożem, co skutkuje wzrostem wartości sił reakcji podłoża dla poszczególnych składowych. Wielkość obciążeń chrząstki stawowej, tkanek miękkich i kości zależy od właściwości tych tkanek grawitacji, rodzaju wykonywanej
lokomocji, a także od wysokości, z której upada człowiek. Poziom tych obciążeń zależy też od osobniczej
koordynacji nerwowo-mięśniowej, kąta i stabilizacji
stawów, a także od rodzaju podłoża, na które ląduje
osobnik. Duże znaczenie mają biologiczne uwarunkowania i fizyczne cechy człowieka. Można przyjąć,
że wartości sił reakcji podłoża dla składowej pionowej (Vertical Ground Reaction Forces – VGRF) są
tym większe, im większa jest wysokość, z której opada ciało, co skutkuje większym naprężaniem poszczególnych tkanek [1]. Podczas zeskoku (faza lądowania) mamy do czynienia z ekscentryczną pracą
mięśni, które starają się tłumić (hamować) nadmierne obciążenia. Naprzemiennie wykonywane wyskoki
i zeskoki są ruchami polimerycznymi, które cechuje
gwałtowne rozciąganie, a następnie szybkie skracanie mięśni podczas lądowania [2]. W czasie lądowania, przy wykonywaniu zeskoku, dochodzi do kontaktu
(zderzenia) np. stopy z podłożem, czemu towarzyszą
duże wartości sił reakcji podłoża (GRF), szczególnie
dla składowej pionowej i, co ważne, odbywa się to
w bardzo krótkim czasie. Wykazano, że wartości VGRF
podczas skoku w głąb wykonywanego w obrębie badanej grupy mężczyzn z wysokości 0,25 m wyniosły
średnio 2424 N. Natomiast z wysokości jednego metra wzrastały do 4237 N. Biorąc pod uwagę masę badanej grupy mężczyzn, wartości te osiągały obciążenia w przedziale od 3 do prawie 6 razy masa ciała
(Q). Natomiast indywidualnie uzyskane wartości
maksymalne VGRF z wysokości jednego metra sięgały nawet do 14 razy masa ciała [3]. W innych badaniach dowiedziono, że wartość maksymalnej siły
reakcji podłoża dla składowej pionowej można zredukować dzięki aktywności mięśni, odpowiednim zmianom ruchu i kąta położenia stawów, a także stosując
odpowiednią technikę lądowania (odpowiednia koordynacja ruchu), co ma wpływ na amortyzację uderzenia ciała o podłoże. Lądowanie na całe stopy z wysokości 0,5 metra wywoływało wzrost VGRF do wartości około 6 razy masa ciała. Lądowanie na palce
i śródstopie zmniejszyło VGRF prawie trzykrotnie [4].
Inni autorzy zwrócili uwagę na ocenę symetrii wartości parametrów biomechanicznych u ludzi podczas
wykonywania przez nich skoków jednonóż i obunóż
oraz na wartość tych testów dla potrzeb oceny ryzyka obrażeń [5,6]. Poszukiwano też związku pomiędzy wynikami testu izokinetycznego a skocznością.
Wykazano, że analiza wyników skoku pionowego
jednonóż może być przydatna do oceny ograniczeń
funkcjonalnych kończyny dolnej u pacjentów po re-
There are numerous sports, whether performed
professionally or recreationally, which require skillful
use of different running techniques, running with changes of direction, and unilateral and bilateral jumps.
A substantial number of sports require depth drops,
controlled and uncontrolled falls (football, volleyball,
basketball, martial arts, dance, acrobatics and others).
During a dynamic drop in the landing phase, the
feet contact the ground, thus increasing force values
for the individual components of ground reaction
forces. The degree of load on articular cartilage, soft
tissues and bones depends on the properties of
these tissues, force of gravity, type of movement and
also on the height of the drop. The intensity of load
also depends on the individual’s neuromuscular coordination, joint angle and stabilization and on the type
of the ground on which one lands, with biological
determinants and physical features also being highly
important. It may be assumed that vertical ground
reaction forces (VGRF) increase with the height of
the fall, which results in greater tensing of individual
tissues [1]. During the landing phase of a drop, muscles try to block excessive loading (eccentric muscle
work). Alternating jumps and landings are examples
of polymeric movements, characterized by rapid
muscle stretching followed by rapid shortening during
the landing phase [2]. During a drop landing, there is
a contact (impact) e.g. of a foot and the ground,
which is accompanied by high ground reaction forces
(GRF), particularly the vertical component. Importantly,
this happens over a very short period. It has been
demonstrated that VGRF values for depth drops
performed by male subjects from a height of 0.25 m
were 2424 N on average and increased to 4237 N
during depth drops from 1 m. Analysed against the
body weight of the subjects, these values reflected
loads ranging from 3 to almost 6 times the body
weight (Q). However, individual values of peak VGRF
during depth drops from the height of 1 m were as
high as 14 times the body weight [3]. Another study
demonstrated that maximum VGRF may be reduced
by muscle activity, appropriate changes of joint movement and angle, and also by using an appropriate
landing technique (good movement coordination)
which serves to cushion body impact on the ground.
If a subject landed on his whole feet from 0.5 m, the
VGRF increased to approx. 6 times the body weight,
but landing on the toes or mid-foot brought about
almost a threefold VGRF decrease [4]. Other authors
have concentrated on the assessment of biomechanical parameter value symmetry while performing
unilateral and bilateral jumps and the significance of
the tests in injury risk assessment [5,6]. Analysis of
the relationship between isokinetic test results and
jumping ability was performed. It has been demonstrated that the analysis of unilateral vertical jump outcomes may prove useful in the assessment of functional impairment of the leg in post-ACLR patients
[7]. The relationship between several jump types and
muscle strength in ACLR patients has also been
assessed [8].
During the two final phases of post-ACLR physiotherapy, particular attention is paid to exercises
which can restore proprioception, muscle strength,
and neuromuscular coordination in different types of
184
111 czamara:Layout 1 2011-12-13 16:06 Strona 3
Czamara A., Assessment of unilateral and bilateral landing symmetry during rehabilitation following ACLR
konstrukcji więzadeł kolana [7]. Oceniano też zależność kilku rodzajów skoków w odniesieniu do siły
mięśni u pacjentów po ACLR [8].
W dwóch ostatnich etapach fizjoterapii po ACLR,
zwraca się szczególnie uwagę na ćwiczenia, które
mogą przywrócić propriocepcję, siłę mięśniową, koordynację nerwowo-mięśniową dla różnych rodzajów
lokomocji, w tym szczególnie skoków jednonóż i obunóż, czy też biegu ze zmianami kierunku ruchu [9,10,
11,12,13,14]. Jest to ważne dla pacjenta, który po
etapowej fizjoterapii (rehabilitacji) chce powrócić do
uprawiania aktywności fizycznej. W tym celu stosuje
się cały szereg testów czynnościowych [15,16,17,18,
19]. Jednym z testów czynnościowych, które stanowią uzupełnienie badania ortopedycznego u pacjentów po ACLR jest ocena poziomu symetrii parametrów biomechanicznych skoku jednonóż i obunóż [18].
Jednak większość badań dotyczy młodych ludzi pomiędzy 17 a 30 rokiem życia. Logiczne w tym przypadku jest pytanie, czy możliwe jest przywrócenie symetrycznych skoków pionowych u pacjentów w wieku pomiędzy 30 a 40 rokiem życia, a jeżeli tak, to kiedy można to osiągnąć po przebytej rekonstrukcji więzadła
krzyżowego przedniego (ACLR) stawu kolanowego.
Problem przywrócenia skoczności pacjentom jest
ważny dlatego, że do uszkodzeń ACL dochodzi najczęściej w dyscyplinach sportowych, które charakteryzuje duża dynamika ruchu, często w czasie zeskoku, podczas upadku zawodnika, któremu towarzyszy
zgięcie i koślawienie kolana z nadmierną rotacją podudzia lub też, kiedy dochodzi do nadmiernego wyprostu kolana [20,21,22,23,24].
Celem pracy była ocena symetrii skoków pionowych jednonóż i obunóż w oparciu o wyniki pomiaru
składowej pionowej sił reakcji podłoża u pacjentów
pomiędzy 30 a 40 rokiem życia, realizujących czteroetapowe postępowanie fizjoterapeutyczne po ACLR.
movement, especially in unilateral and bilateral jumps
or running with changes of direction [9,10,11,12,13,
14]. It is important for a patient who wants to resume
physical activity after several phases of physiotherapy (rehabilitation). Therefore, a wide array of function
tests are performed [15,16,17,18,19]. The assessment of biomechanical parameter symmetry during
unilateral and bilateral jumps is a function test that
supplements the orthopaedic examination in postACLR patients. Most tests, however, are performed
in young people (between 17 and 30 years of age).
The question arises then whether it is possible to
restore vertical jump symmetry in 30-40-year-old patients and, if so, what the time frame is in patients
after anterior cruciate ligament reconstruction.
Jumping ability restoration is important because
ACL injuries are most common in sports characterized by high movement dynamics, often in the landing phase, during a fall accompanied by flexion and
abduction of the knee with excessive valgus rotation,
or in cases of excessive knee extension [20,21,22,
23,24].
This study aimed to assess the symmetry of unilateral and bilateral vertical jumps basing on the vertical ground reaction force value in patients aged 30-40
years undergoing 4-stage rehabilitation after ACLR.
Materiał i metody
Material and methods
Badania przeprowadzono w Wyższej Szkole Fizjoterapii we Wrocławiu, u pacjentów, mężczyzn, którym
wykonano endoskopową rekonstrukcję więzadła
krzyżowego przedniego (ACLR). Pacjenci i Komisja
Etyki Badań AWF Wrocław w 2006 r. wyrazili zgodę
na badania. Materiał do przeszczepu pobierano ze
ścięgien mięśni półścięgnistego i smukłego pacjenta,
po stronie operowanego kolana. Operowanych było 10 prawych i 10 lewych kolan. Czas od wystąpienia uszkodzenia ACL do wykonania operacji wahał
się od 3 miesięcy do jednego roku. Badani poddani
byli czteroetapowemu postępowaniu fizjoterapeutycznemu po ACLR, wg metody własnej [13,25]. Pacjenci przed uszkodzeniem ACL uprawiali po pracy
aktywność fizyczną na poziomie rekreacyjnym (piłka
nożna, koszykówka, siatkówka, narciarstwo zjazdowe, tenis ziemny). Do pierwszego etapu fizjoterapii
i programu badań przystąpiło 20 pacjentów. Średnia
arytmetyczna (x) wieku badanych (lata) wyniosła
x=31,0, odchylenie standardowe SD (±) 10,7, wysokość ciała (cm) 181,6 cm ± 7,9 i masa ciała x=80,2 kg
±11,1. Do badania pierwszego, wykonanego średnio
w 15 tygodniu ±1,8 po ACLR, przystąpiło już tylko 14
mężczyzn (6 przerwało fizjoterapię i badania). Wiek
badanych (lata) wyniósł x=31,4±10,9, a wysokość
ciała (cm) 178 cm ± 7,3. Masa ciała była na poziomie
x=74,7 kg ± 7,0. Badanie drugie wykonało 14 męż-
The study was performed at the Physiotherapy
College in Wrocław. The subjects were males who had
undergone endoscopic anterior cruciate ligament
reconstruction (ACLR). The study had been approved by the Ethical Review Board at the University of
Physical Education, Wrocław, in 2006. The patients’
consent was also obtained. Graft material was harvested from native tendons of the semitendinosus
and gracilis muscles on the operated side. A total of
10 right and 10 left knees were operated on. Time
from ACL injury to the surgery ranged from 3 to 12
months. Subjects underwent a 4-stage post-ACLR
physiotherapy programme designed by the present
author [13,25]. Before ACL injury, the patients engaged in recreational sports, such as football, basketball, volleyball, downhill skiing, or tennis. Twenty
patients participated in the first stage of the physiotherapy and assessment programme. The arithmetic mean (x) of the subjects’ age (years) was
x=31.0, standard deviation was SD (±) 10.7, body
height (cm) 181.6 cm ± 7.9, and body weight x=80.2
kg ± 11.1. Only 14 men participated in the first
assessment at 15 (±1.8) weeks post-ACLR (6 subjects withdrew from the physiotherapy and assessment programme). The subjects’ age was x=31.4±
10.9 years and the body height was 178±7.3 cm.
Body weight was x=74.7±7.0 kg. The second assess-
185
111 czamara:Layout 1 2011-12-13 16:06 Strona 4
Czamara A., Ocena symetrii zeskoku jednonóż i obunóż w rehabilitacji po ACLR
czyzn po ACLR w x=23 tygodniu ± 1,6, po ACLR.
Wiek badanych wynosił x=31,9±11,1 lat, wysokość
ciała była na poziomie x=180,6±7,8 cm, a masa ciała odpowiednio x=81,3±11,4 kg. Badanie trzecie wykonało 8 pacjentów w x=36 tygodniu ±8,1 po ACLR. Wiek
badanych wyniósł odpowiednio x=35,2 ±12, wysokość
ciała x=183,2±7,9. Masa wyniosła x=80,1±11,2.
ment involved 14 men at x=23±1.6 weeks postACLR. The subjects’ age was x=31.9±11.1 years,
height x=180.6±7.8 cm and body weight x=81.3±11.4
kg. The third assessment involved 8 men at x=36±8.1
weeks post-ACLR. The subjects’ age was x=35.2±12
years, height x=183.2±7.9 cm and body weight
x=80.1±11.2 kg.
Pomiar sił reakcji podłoża dla składowej
pionowej (VGRF) podczas wykonywania
skoków jednonóż i obunóż
Pacjenci byli badani przez ortopedę operującego
po wykonanej ACLR, a także przed każdym kolejnym
etapem fizjoterapii. Realizując poszczególne etapy fizjoterapii, zespół fizjoterapeutów dążył, we współpracy z prowadzącym ortopedą, do osiągnięcia coraz to
wyższego poziomu wyznacznika oceny funkcjonalnej
sprawności fizycznej (WOF) pacjentów po ACLR [18].
Jednym z ważnych parametrów ocenianych w ramach
optymalnego i sportowego wyznacznika oceny funkcjonalnej sprawności fizycznej pacjentów jest, między innymi, przywrócenie parametrów skoków pionowych jednonóż i obunóż. Przed przystąpieniem do
pierwszego pomiaru VGRF, pacjenci mieli zakresy
ruchu i obwody stawów zbliżone pomiędzy operowanymi i nieoperowanymi kolanami. Ponadto, wykonywali
samodzielny chód na prostej i po schodach, a także
przysiady obunóż i bieg w umiarkowanym tempie
(trucht). Uzyskali poziom standardowego wyznacznika
oceny funkcjonalnej (SWOF) sprawności fizycznej [18].
W odpowiedzi na cel pracy, przeprowadzono pomiary sił (N) reakcji podłoża dla składowej pionowej
w fazie lądowania (zeskoku) podczas kontaktu stóp
z podłożem platformy MTD Balance u wszystkich badanych. Mężczyźni, po standardowej rozgrzewce na
ergometrze rowerowym (10 min), mieli 5 minut przerwy. Zasadnicze badanie polegało na wykonaniu przez
pacjenta przynajmniej 6 skoków obunóż (naprzemienny wyskok i zeskok) w obuwiu sportowym. Po
krótkiej przerwie badany wykonywał skoki jednonóż,
na zmianę kończyną nieoperowaną i kolejno operowaną. Podczas zeskoku, stopy osoby badanej musiały przylegać do podłoża palcami i śródstopiem
(amortyzacja) w fazie przejścia z zeskoku (lądowania) do wyskoku. Pomiar był przerywany, kiedy badany nie mógł utrzymać tempa skoków (utrata tempa
wykonywanych skoków, zatrzymanie się pacjenta
na platformie), zgłaszał zmęczenie lub/i ból. Mierzono wartości maksymalnej (max), minimalnej (min) siły reakcji podłoża dla składowej pionowej (VGRF)
podczas zeskoku oraz średniej (śred) osiągniętej
z sześciu skoków, w których uzyskano najwyższe
wartości GRF, osobno dla operowanych i nieoperowanych kończyn. Mierzono liczbę wykonanych skoków. Na podstawie uzyskanych wyników wyliczono
procentowy wskaźnik symetrii lub/i asymetrii (%) badanych parametrów pomiędzy operowanymi i nieoperowanymi kończynami.
Analiza statystyczna – obliczono średnie i odchylenia standardowe badanych cech. Zastosowano
nieparametryczny test Wilcoxona. Poziom istotności
statystycznej przyjęto dla p<0,05.
Quantification of vertical ground
reaction forces (VGRF) during unilateral
and bilateral jumps
The patients were examined by the operating
orthopaedist after the ACLR and also before each
stage of the physiotherapy programme. During every
stage, the physio team in collaboration with the attending orthopaedist, aimed at achieving increasingly
higher levels of the functional benchmark (FBs) in the
post-ACLR patients [18]. An important parameter
assessed at the level of the optimal and sports
functional benchmark of patients’ physical fitness is
the restoration of parameters of unilateral and bilateral vertical jumps. Prior to the first VGRF measurement in the subjects, the ranges of motion and joint
circumferences were similar between operated and
non-operated knees. Moreover, the patients were
able to perform the following actions unassisted:
walking on a flat surface, going up and down stairs,
bilateral knee-bends, and trotting. They achieved the
standard functional benchmark (SFB) of physical
fitness [18].
With reference to the aim of the study, the vertical
component (N) of ground reaction forces was measured in the landing phase at the moment of contact
of the feet in all patients with an MTD Balance
platform. A standard 10-minute warm-up on a cycle
ergometer was followed by 5 minutes’ break. The actual assessment involved a subject doing at least
6 bilateral jumps (alternating jump and landing) in
sports footwear. After a short break subjects performed alternate unilateral jumps with the non-operated and operated limb. During the landing phase
subject’s feet were to adhere to the ground with the
toes and mid-foot (amortisation) during the transition
between landing and beginning the next jump. The
measurement was discontinued when the subject
was unable to maintain the pace of jumping (slowing
down or pausing on the platform), or when he reported fatigue and/or pain. The values that were quantified were: maximum (peak) and minimum (min)
vertical ground reaction forces (VGRF) during the
landing and the mean of those 6 jumps in which the
subject had the highest GRF values, separately for
the operated and non-operated limb. The number of
jumps was recorded. These results were then used
to calculate a percentage index of parameter symmetry and/or asymmetry (%) between operated and
non-operated limbs.
Statistical analysis involved the calculation of
mean values and standard deviations of the study
variables. The non-parametric Wilcoxon test was applied. The level of statistical significance was assumed at p<0.05.
Wyniki
Results
W pierwszym badaniu przeprowadzonym w piętnastym tygodniu po ACLR, wartości maksymalne
During the first assessment at 15 weeks postACLR, the peak and mean of the 6 highest VGRF
186
111 czamara:Layout 1 2011-12-13 16:06 Strona 5
Czamara A., Assessment of unilateral and bilateral landing symmetry during rehabilitation following ACLR
i średnia z sześciu najwyższych wartości VGRF były
istotnie statystycznie niższe dla operowanych kończyn w porównaniu do kończyn nieoperowanych
(bez obrażeń), zarówno podczas skoków jednonóż,
jak i obunóż (Tab. 1).
W badaniu drugim (23 tygodnie po ACLR) pacjenci osiągnęli generalnie wyższe wartości VGRF zarówno podczas skoków jednonóż, jak i obunóż w odniesieniu do pierwszego badania. Jednak w Tab. 2
odnotowano nadal deficyt badanych parametrów dla
operowanych kończyn, a wartości maksymalne i średnia z sześciu najwyższych wartości VGRF były istotnie
statystycznie niższe w porównaniu do kończyn nieoperowanych – podczas skoków jednonóż i obunóż.
Trzecie badanie wykazało, że pacjenci, którzy
zrealizowali średnio 36 tygodni fizjoterapii po ACLR,
osiągnęli podczas skoków jednonóż i obunóż wartości maksymalne i średnią z sześciu najwyższych
wartości VGRF dla operowanych kończyn zbliżone
do wyników kończyn nieoperowanych. Wyniki osiągnięte w tym czasie pomiędzy badanymi kończynami
nie różniły się istotnie statystycznie (Tab. 3).
W 15 tygodniu po ACLR podczas skoków pionowych odnotowano deficyt – mniejsze wartości VGRF (od
12 do 14%) podczas skoku jednonóż i od 15 do 16% dla
skoków obunóż, wykonanych operowanymi kończynami
w porównaniu do kończyn nieoperowanych.
W 23 tygodniu nadal widoczny był deficyt badanych parametrów dla operowanych kończyn dolnych
w odniesieniu do nieoperowanych, to jednak był to
trend spadkowy i mieścił się w granicach około 10%
values were significantly lower for operated vs. nonoperated (not injured) limbs for both unilateral and
bilateral jumps (Tab. 1).
The second assessment (23 weeks post-ACLR)
produced generally higher VGRF values in both unilateral and bilateral jumps in comparison with the first
assessment. However, Tab. 2 still shows deficits in the
study parameters as regards the operated limbs with
the peak and mean of 6 highest VGRF values significantly lower in comparison with those in non-operated
(not injured) limbs for both unilateral and bilateral jumps.
The third assessment of unilateral and bilateral
jumps showed that the results achieved by the postACLR patients who had undergone an average of 36
weeks of physiotherapy were similar for operated
and non-operated limbs as regards both peak VGRF
and the mean of 6 highest VGRF values. There were
no significant differences between both limbs in this
assessment (Tab. 3).
At 15 weeks post-ACLR, there was a deficit during vertical jumps. VGRF values were 12 to 14% lower for unilateral jumps and 15 to 16% lower for bilateral jumps off operated limbs compared to non-operated limbs.
At 23 weeks, the deficit for operated limbs vs.
non-operated ones was still noted, but there was
a downward trend (approx. 10% for unilateral jump).
The deficit for peak VGRF in bilateral jumps also
showed a downward tendency (13%), but the deficit
for the mean of 6 best bilateral jumps had slightly
increased (18%).
Tab. 1. Porównanie wartości składowej pionowej sił reakcji podłoża (VGRF) w fazie lądowania (zeskok) osiągniętych
podczas skoków jednonóż i obunóż pomiędzy operowaną a nieoperowaną kończyną dolną w 15 tygodniu u pacjentów
po ACLR
Tab. 1. A comparison of vertical ground reaction forces (VGRF) during landing for unilateral and bilateral jumps,
operated vs. non-operated limb, at 15 weeks post-ACLR
Tab. 2. Porównanie wartości VGRF w fazie lądowania (zeskok) osiągniętych podczas skoków jednonóż i obunóż
pomiędzy operowaną a nieoperowaną kończyną dolną w 23 tygodniu u pacjentów po ACLR
Tab. 2. A comparison of vertical ground reaction forces (VGRF) during landing recorded for unilateral and bilateral
jumps, operated and non-operated limb, at 23 weeks post-ACLR
187
111 czamara:Layout 1 2011-12-13 16:06 Strona 6
Czamara A., Ocena symetrii zeskoku jednonóż i obunóż w rehabilitacji po ACLR
Tab. 3. Porównanie wartości VGRF w fazie lądowania (zeskok) osiągniętych podczas skoków jednonóż i obunóż pomiędzy operowaną a nieoperowaną kończyną dolną u pacjentów w 36 tygodniu po ACLR
Tab. 3. A comparison of vertical ground reaction forces (VGRF) during landing recorded for unilateral and bilateral
jumps, operated and non-operated limb, at 36 weeks post-ACLR
Tab. 4. Deficyt (%) VGRF kończyn dolnych operowanych do nieoperowanych w poszczególnych badaniach u pacjentów po ACLR
Tab. 4. VGRF deficit (%) in operated lower limbs compared with non-operated ones during consecutive assessments
in post-ACLR patients
Tab. 5. Liczba wykonanych skoków pionowych jedno- i obunóż w poszczególnych badaniach u pacjentów po ACLR
Tab. 5. The number of unilateral and bilateral vertical jumps performed by post-ACLR patients at consecutive assessments
dla skoku jednonóż. Deficyt dla maksymalnej wartości VGRF skoku obunóż miał także tendencję spadkową (13%). Jednak deficyt dla średniej z sześciu
najlepszych skoków obunóż w tym czasie nieznacznie się pogłębił (18%).
W badaniu trzecim wykazano spadek deficytu badanych parametrów – dla skoków pionowych jednonóż
odpowiednio do poziomu 5 i 6% oraz dla skoków obunóż do poziomu odpowiednio 7 i 8%. Pomiędzy pierwszym a trzecim badaniem, poziom deficytu VGRF operowanych kończyn obniżył się ponad dwukrotnie zarówno dla skoków jednonóż, jak i obunóż (Tab. 4).
188
The third assessment revealed reductions in the
parametric deficits: to 5 and 6% for unilateral vertical
jumps and to 7 and 8% for bilateral jumps, respectively. The deficit in VGRF of operated limbs had thus
decreased over twofold for unilateral and bilateral
jumps between the first and the third assessment
(Tab. 4).
An analysis of the number of unilateral and bilateral
jumps performed (Tab. 5) showed the greatest increase
in the number of unilateral vertical jumps between 15
and 36 weeks post-ACLR, from 10 to 16 jumps performed with the operated limb, i.e. a 60% increase.
111 czamara:Layout 1 2011-12-13 16:06 Strona 7
Czamara A., Assessment of unilateral and bilateral landing symmetry during rehabilitation following ACLR
Analizując liczbę wykonanych skoków jednonóż
i obunóż (Tab. 5) zaobserwowano, że u pacjentów
pomiędzy 15 a 36 tygodniem po ACLR odnotowano
największy przyrost liczby skoków pionowych jednonóż – z 10 do 16 wykonanych kończyną operowaną
(przyrost o 60%).
Dyskusja
Discussion
Przywrócenie skoków pionowych jednonóż i obunóż pacjentom po ACLR oraz innych rodzajów lokomocji, jest jednym z podstawowych zadań ostatnich
etapów fizjoterapii. Problem jest ważny, ponieważ do
obrażeń ACL dochodzi często podczas zeskoku lub
upadku. Realizowanie szczególnie ostatniego etapu
fizjoterapii po ACLR, ma na celu przywrócić pacjentom utracone funkcje narządu ruchu, potrzebne
do ponownego uprawiania aktywności fizycznej [15,
25,26,27,28].
W pracy przedstawiono ocenę i analizę skoków
pionowych jednonóż i obunóż w obrazie sił reakcji
podłoża i poziomu symetrii badanych parametrów.
Porównano wyniki kończyn operowanych do nieoperowanych. Badania przeprowadzono podczas realizowania trzeciego i czwartego etapu (ostatniego) fizjoterapii u pacjentów w przedziale wieku pomiędzy 30 a 40 rokiem życia po ACLR. Dodatkowo pacjenci deklarowali, że celem leczenia będzie powrót
do uprawiania aktywności fizycznej na różnym poziomie sportu amatorskiego.
Ostatnie lata pokazują wzrost liczby wykonywanych rekonstrukcji ACL u ludzi nie tylko do 40 roku
życia, ale także starszych. Coraz więcej osób po
czterdziestym roku życia dba o utrzymanie dobrej
sprawności fizycznej i wysokiej tolerancji wysiłkowej.
Jednak jednym z nielicznych, ale negatywnych skutków uprawiania aktywności fizycznej są obrażenia
narządu ruchu.
W pierwszym badaniu (15 tydzień po ACLR) pacjenci wykonywali operowanymi kończynami skoki
zarówno jednonóż, jak i obunóż, w liczbie porównywalnej do wyników kończyn dolnych nieoperowanych. Jednak badania sił reakcji podłoża podczas
wykonywania tych skoków pokazały różnicę (deficyt
po stronie operowanej) w przedziale od 12 do14%
dla skoków jednonóż i większy deficyt dla skoków
obunóż (od 15 do 16%) w odniesieniu do kończyn
nieoperowanych.
W tym miejscu pojawia się pytanie o granice dopuszczalnej asymetrii pomiędzy kończynami dolnymi
dominującymi (najczęściej prawymi) a niedominującymi, u ludzi bez obrażeń kolan, którą można przyjąć
za „fizjologiczną”. Nie ma jednoznacznych wytycznych,
Niemniej Stacoff i wsp. (2005) wykazali, że poziom
do 7% asymetrii pomiędzy kończynami badanych parametrów chodu i podczas poruszania się ludzi w różnym wieku po schodach można uznać za normatywny [29]. Z kolei Karamanidis i wsp. (2003) badali symetrię parametrów kinematycznych biegu [30]. Badano też symetrię sił reakcji podłoża i innych parametrów pomiędzy dominującymi a niedominującymi
kończynami dolnymi podczas skoków u młodych mężczyzn i kobiet bez obrażeń narządu ruchu. Poziom
asymetrii wynosił także poniżej 10% [5,6]. Wyniki pomiaru sił reakcji podłoża dla składowej pionowej
w grupach kontrolnych (bez obrażeń kolan) ujawniły
asymetrię, która nie przekraczała 5% pomiędzy lewy-
One of the basic goals of the final stages of postACLR physiotherapy is to restore the ability to perform unilateral and bilateral vertical jumps and other
types of locomotion. The problem is important as
ACL injuries most commonly occur during a landing
or a fall. Particularly during the final stage of postACLR physiotherapy, the aim is to restore the functions of the musculoskeletal system necessary to
resume physical activity [15,25,26,27,28].
This article presents an assessment and analysis
of unilateral and bilateral vertical jumps in terms of
ground reaction forces and symmetry of the parameters assessed. We compared the results for operated
and non-operated limbs. The study was carried out
during the third and the fourth (last) stage of a postACLR physiotherapy regimen in patients aged between 30 and 40 years. Additionally, the patients declared a wish to resume physical activity in order to be
able to do recreational sports at various levels of skill.
Recent years have witnessed an increase in the
number of ACL reconstructive surgeries in patients
not only below, but also over 40 years of age. An
increasing proportion of those over 40 years old find
it important to maintain good physical fitness and
high exercise tolerance. Musculoskeletal injuries are
one of the few undesired effects of physical activity.
During the first assessment (at 15 weeks postACLR) the subjects performed a similar number of
both unilateral and bilateral jumps with their operated
and non-operated limbs. The ground reaction forces
during these jumps, however, revealed a difference
(a deficit on the operated side) of 12 to do14% for
unilateral jumps and an even higher deficit for bilateral jumps (15 to 16%) in comparison with non-operated limbs.
The question arises of the limits of acceptable
“physiological” asymmetry between dominant (most
commonly right) and non-dominant lower limbs in
persons with healthy knees. There are no unambiguous guidelines. Stacoff et al. (2005) demonstrated,
hovever, that asymmetry of up to 7% may be deemed
normal in persons of different ages as regards gait
parameters and going up and down stairs [29]. Karamanidis et al. (2003) studied the symmetry of kinematic parameters of running [30]. Other studies have
also analysed the symmetry of ground reaction
forces and other parameters between dominant and
non-dominant limbs during jumps performed by
young men and women without musculoskeletal injuries. In these studies, asymmetry was also estimated at less than 10% [5,6]. VGRF values in control
groups (no knee injuries) revealed an asymmetry
between left and right legs while going up and down
stairs that did not exceed 5% [31]. Still other studies
have demonstrated that in athletes with no knee injuries, differences in biomechanical parameters assessed during vertical jumps with loads of about 3 times
the body weight were approximately 10% [32].
189
111 czamara:Layout 1 2011-12-13 16:06 Strona 8
Czamara A., Ocena symetrii zeskoku jednonóż i obunóż w rehabilitacji po ACLR
mi a prawymi kończynami dolnymi podczas wejścia
i zejścia po schodach [31]. Inne badania wykazały, że
u osób bez obrażeń kolan (sportowców) przy skokach pionowych odpowiadających obciążeniu około 3 razy masa ciała, różnice badanych parametrów
biomechanicznych są w granicach około 10% [32].
W badaniach własnych Czamara i Tomaszewski
(2011) porównywali wyniki testów skoków jednonóż,
obunóż, sił reakcji podłoża dla składowej pionowej
oraz zakresu ruchów. Mierzyli też wartości momentów sił w statyce i w warunkach izokinetyki w poszczególnych etapach fizjoterapii osób po ACLR. Stwierdzili, że zrealizowanie minimum 6 miesięcy regularnej fizjoterapii przywróciło większość badanych parametrów po stronie operowanych kolan do wyników
kolan nieoperowanych, a poziom ich asymetrii pomiędzy kończynami wahał się od 1% do 7%. Jednak
analiza indywidualna wykazała, że przywrócenie symetrycznych wartości sił reakcji podłoża skoku pionowego jednonóż wymagało 7 miesięcy fizjoterapii
[28]. Należy podkreślić, że średnia wieku w przedstawionych badaniach była mniejsza, a poziom aktywności fizycznej był wyższy w odniesieniu do obecnej
grupy badawczej.
Drugie badanie wykonane w niniejszym opracowaniu (23 tygodnie po ACLR) pokazało przyrost VGRF
dla składowej pionowej oraz wzrost liczby skoków
jednonóż po stronie operowanego kolana. Jednak
nadal utrzymywał się deficyt (szczególnie dla skoków
obunóż) badanych parametrów pomiędzy operowanymi kończynami, w porównaniu do kończyn nieoperowanych. Analiza indywidualnych wyników pokazała
w tym czasie, że trzech pacjentów miało deficyty badanych parametrów dla obu rodzajów skoków w przedziale 4% do 7%. Dlatego też przerwali dalszy etap badań.
Ostatecznie w trzecim badaniu (średnio 36 tygodni po ACLR) uczestniczyło już tylko ośmiu badanych, a ich wartości deficytu sił reakcji podłoża dla
obu rodzajów skoku zostały zbliżone pomiędzy badanymi kończynami. W tym czasie poziom deficytu dla
operowanych kończyn wahał się odpowiednio dla skoków pionowych jednonóż od 5% do 6%, a dla obunóż
– odpowiednio od 7% do 8%, w porównaniu do kończyn nieoperowanych. Można przyjąć, że uzyskano
wynik na poziomie zbliżonym do wyników dopuszczalnej asymetrii parametrów biomechanicznych typowych dla mężczyzn bez obrażeń kolan (operowano tyle samo prawych co lewych kolan). Przedstawiony powyżej dobry wynik uzyskano łącznie u 11
pacjentów (trzech w drugim i ośmiu w trzecim badaniu) pomiędzy 23 a 36 tygodniem, co stanowiło 55%
z początkowej liczby badanych. Pozostali przerwali
fizjoterapię i badania.
Można postawić tezę, że rezultat osiągnięto późno w odniesieniu do przywracanych innych parametrów biomechanicznych [28]. Z drugiej strony pacjentom przywrócono wykonywanie wyskoków pionowych
jednonóż i obunóż wcześniej, co wykazano podczas
pierwszego testu (15 tygodniu po ACLR), a co często
jest przyjmowane jako dobry rezultat postępowania
chirurgiczno-fizjoterapeutycznego. Jednak analiza tego rodzaju testów, oparta tylko na liczbie wykonanych skoków, nie jest wystarczająca do pełnej interpretacji wyników, szczególnie u osób planujących
wrócić do uprawiania aktywności fizycznej, która wymaga dynamicznego wykonywania biegu, różnych
skoków i biegu ze zmianami kierunku ruchu. Wpro-
190
Czamara and Tomaszewski (2011) compared
VGRF and range of motion values for unilateral and
bilateral jumps. They also measured torques in static
and isokinetic conditions at consecutive stages of
post-ACLR physiotherapy. They reported that at least
6 months of regular physiotherapy had restored the
majority of parameters assessed on the operated
side to the levels measured on the non-operated
side. The level of asymmetry between limbs ranged
from 1 to 7%. However, individual analysis demonstrated that 7 months of physiotherapy were required
to restore symmetry of ground reaction forces for unilateral vertical jumps [28]. It needs to be emphasized
that the mean age in the study was lower and the
physical activity level higher in comparison with the
present study group.
The second assessment executed as a part of
this study (23 weeks post-ACLR) demonstrated am
increase in VGRF and in the number of unilateral
jumps on the operated side. There was still, however,
a deficit (particularly in bilateral jumps) as regards the
parameters of operated limbs compared to non-operated ones. The analysis of individual results showed
that at that time 3 patients had parameter deficits for
both types of jumps ranging from 4 to 7%. Therefore,
they withdrew from the study.
Finally, only 8 subjects participated in the third
assessment (about 36 weeks post-ACLR). This time
the deficit of ground reaction forces during both jump
types was comparable between the limbs. The deficit
of operated vs. non-operated limbs ranged from
5 to 6% for unilateral vertical jumps and 7 to 8% for
bilateral jumps, respectively. It can be assumed that
the result was within the range of acceptable asymmetry of biomechanical parameters typically recorded in men with no knee injuries (the same number of
left and right knees had been operated on). This
good physiotherapeutic effect was obtained in a total
of 11 patients (3 in the second and 8 in the third
assessment) between 23 and 36 weeks, i.e. 55% of
the initial number of subjects. The remaining subjects
withdrew from the physiotherapy and the study.
It may be claimed that the good results were
attained late in comparison with the restoration of
other biomechanical parameters [28]. On the other
hand, patients had earlier been able to perform unilateral and bilateral vertical jumps, as was demonstrated during the first assessment (15 weeks postACLR). This is frequently regarded as a good result
of surgery combined with physiotherapy. However,
analysis of this type of tests based solely on the
number of jumps performed is insufficient for a comprehensive interpretation of outcomes, especially in
those intending to resume physical activity, which
requires dynamic running, jumping and running with
changes of direction. Objective measurements allowing quantitative and qualitative assessment of jumps
have made possible critical analysis of patient results
and gear rehabilitation towards achieving symmetry
in both unilateral and bilateral jumps. Considering the
subject of this study, we have not discussed the parameter of time (t) to achieve peak and mean VGRF
values, the duration of full support (s), power (W),
relative forces (N/kg of body weight), or the shift of
general body center of gravity. In the future, knowledge gained from such studies may be important not
only in assessing comprehensive treatments for
111 czamara:Layout 1 2011-12-13 16:06 Strona 9
Czamara A., Assessment of unilateral and bilateral landing symmetry during rehabilitation following ACLR
wadzenie obiektywnych pomiarów pozwalających na
ilościową i jakościową ocenę badanych skoków, pozwoliło krytycznie spojrzeć na uzyskane wyniki pacjentów i dążyć do osiągnięcia symetrycznych skoków zarówno jednonóż, jak i obunóż. Ze względu
na ramy pracy, nie omówiono charakterystyk czasowych (t) uzyskania maksymalnych i średnich VGRF,
czasu trwania całkowitego podporu (s), mocy (W)
i względnych sił (N/kg mc), czy też przemieszczenia
ogólnego środka ciężkości ciała. W przyszłości, wiedza pozyskana z takich badań może mieć znaczenie
nie tylko w ocenie postępów kompleksowego leczenia ACL, ale także dla zapobiegania występowaniu
wtórnych obrażeń u pacjentów po ACLR, podczas ich
powrotu do uprawiania aktywności fizycznej.
W odniesieniu do tak przedstawionego stanowiska, ciekawe wydają się wyniki badań Paterno i wsp.
(2007), którzy podali, że grupa kobiet po powrocie do
uprawiania sportu, średnio dwa lata po ACLR, w badaniach kontrolnych miała po stronie operowanych
kończyn nadal istotne statystycznie asymetrie badanych parametrów biomechanicznych, w tym także sił
reakcji podłoża podczas zeskoków w odniesieniu do
kończyn nieoperowanych i do wyników grupy kontrolnej [33]. Część pacjentów poddanych obecnym badaniom, podczas wywiadu przeprowadzonego przed
rozpoczęciem fizjoterapii twierdziła, że przed rekonstrukcją ACL mieli od jednego do kilku urazów. Następnie, najczęściej po krótkim leczeniu zachowawczym (lub jego braku), wracali do aktywności fizycznej. W tym czasie odczuwali subiektywnie słabszą siłę mięśni i dynamikę biegu, skoków po stronie urazowych kolan i niestabilność kolana, co ostatecznie
skutkowało operacyjną rekonstrukcją.
Myer i wsp. (2008) zwracali uwagę na ryzyko ponownych obrażeń ACL u osób, które wracając do uprawiania sportu, mają deficyty parametrów biomechanicznych skoku i siły mięśniowej oraz sposobu jej wyzwalania [34]. Również badania biomechaniczne wykonane
przez Paterno i wsp. (2010) wskazują, że deficyty kontroli nerwowo-mięśniowej, w tym także parametrów biomechanicznych skoczności i siły mięśniowej zwiększają
ryzyko wtórnych obrażeń po rekonstrukcji ACL [35].
W kolejnych badaniach wykazano, że sportowcy, którzy
mieli większe deficyty badanych parametrów biomechanicznych pomiędzy kończynami dolnymi podczas zeskoków pionowych w dół, mieli większe ryzyko uszkodzeń ACL w porównaniu do tych zawodników, którzy
mieli mniejszą asymetrię badanych parametrów pomiędzy kończynami [36,37]. Reasumując, można założyć,
że zaprezentowany w pracy problem jest ważny i należy poświęcić mu więcej uwagi.
ACLR, but also in preventing secondary injuries in
post-ACLR patients as they resume physical activity.
The results of a study by Paterno et al. seem
interesting in this respect. The authors reported that
a group of women who returned to sporting activity
(2 years post-ACLR on average) during a follow-up
examination still had statistically significant asymmetry
of biomechanical parameters on the operated side,
including ground reaction forces during landing when
compared to non-operated limbs and a control group
[33]. During history-taking prior to commencing physiotherapy, several of our patients claimed that they
had experienced from one to several injuries before
the surgery. Most commonly, they resumed physical
activity with (or without) short-lasting conservative
treatment. During that period, they experienced subjectively poorer muscle strength, dynamics of running
and jumps on the injured side, and knee instability, all
of which ultimately made them undergo surgical
reconstruction.
Myer et al. (2008) pointed out the risk of recurrent
ACL injuries in persons who returned to practicing
sport with deficits in biomechanical parameters of
jumps, muscle strength and its initiation [34]. A biomechanical study by Paterno et al. (2010) also indicated that neuromuscular deficits, including deficits
in biomechanical parameters of jumping ability and
muscle strength, increased the risk of secondary
injuries following ACL reconstruction [35]. Other
studies demonstrated that athletes with more marked
biomechanical deficits between the lower limbs
during vertical drops faced a higher risk of ACL injuries compared to those with less marked asymmetry of these parameters between limbs [36,37]. In
conclusion, the problem presented in this study may
be deemed important and more attention should be
drawn to it.
Wnioski
Conclusions
1. Okres rehabilitacji po ACLR trwającej 23 do 36 tygodni jest zazwyczaj wystarczający do osiągnięcia
pożądanej symetrii zeskoku jednonóż i obunóż.
2. Analiza średniej z sześciu najwyższych wartości
VGRF skoków obunóż i jednonóż była bardziej
czuła w porównaniu z maksymalną wartością VGRF
pojedynczego skoku w ocenie poziomu deficytu
operowanych kończyn.
3. Biomechaniczna ocena symetrii zeskoku jednonóż i obunóż jest istotnym elementem kompleksowej rehabilitacji po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego (ACLR).
1. 23 to 36 weeks of post-ACLR rehabilitation is
usually sufficient to achieve acceptable symmetry
during unilateral and bilateral landing.
2. Analysis of the mean of 6 highest VGRF values
for unilateral and bilateral jumps was more reliable in the assessment of the deficit of operated
limbs than peak VGRF of a single jump.
3. Biomechanical assessment of unilateral drop symmetry is a significant part of comprehensive rehabilitation following anterior cruciate ligament reconstruction (ACLR).
191
111 czamara:Layout 1 2011-12-13 16:06 Strona 10
Czamara A., Ocena symetrii zeskoku jednonóż i obunóż w rehabilitacji po ACLR
Piśmiennictwo / References
1. Dworak LB, Gorwa J, Kmiecik K, Mączyński J. A study characterizing dynamic overloads of professional dancers.
Biomechanical approach. Acta of Bioengineering and Biomechanics 2005; Vol. 7, 1: 77-84.
2. Bober T, Rutkowska-Kucharska A, Pietraszewski B, Lesiecki M. Biomechanical criteria for specyfing the load applied in plyometric training in basketball. Research Yearbook 2006; 12 (2): 127-131.
3. Nasiadek L, Ruchlewicz T, Staszkiewicz R. Siła reakcji podłoża i parametry kinematyczne ciała w fazie lądowania
po zeskoku z różnych wysokości. [W:] Urbanik Cz (red.) Wybrane zagadnienia biomechaniki ruchu człowieka.
AWF Warszawa 2007; 143-161.
4. Mizrahi J, SSusak Z. Analysis of parameters affecting ipact force attenuation turing landing in human vertical free
fall. Engineering In Medicine 1982; 11: 141-147.
5. Hickey KC, Quatman CE, Myer GD, Ford KR, Brosky JA, Hewett TE. Methodological report: dynamic field tests
used in an NFL combine setting to identify lower-extremity functional asymmetries. J Strength Cond Res 2009;
23: 2500-2506.
6. McElveen MT, Rieman BL, Davies GJ. Bilateral comparison of propulsion mechanics during single-leg vertical jumping. J Strength Cond Res 2010; 24: 375-381.
7. Petchnig R, Barron R, Albrecht M. The relationship between isokinetic quadriceps strength test and hop tests for
distance and one-legged vertical jump test following anterior cruciate ligament reconstruction. J Orthop Sports
Phys Ther 1998; 28 (1): 23-31.
8. Noyes FR, Barber SD, Mangine RE. Abnormal lower limb symmetry determined by functional tests after Anterior
Cruciate Ligament rupture. Am J Sports Med 1991; 19: 513-518.
9. Williams GN, Amendola A. Restoring dynamic stability after knee surgery. [In:] Manske RC (ed.) Postsurgical Orthopedic Sports Rehabilitation Knee & Shoulder. Mosby Elsevier, St. Louis 2006; 113-132.
10. D’Amato M, Bach Jr BR. Knee injuries: in clinical orthopedic rehabilitation. Brotzman SB, Wilk KE (eds.) Mosby
Second Editon 2003; Chapter 4: 251-370.
11. Shelbourne KD. Rehabilitation after Anterior Cruciate Ligament Reconstruction. J Sports Traum Rel Res 1995; 17
(1): 60-73.
12. Risberg MA, Holm I, Myklebust G et al. Neuromuscular training versus strength training during first 6 months after
Anterior Cruciate Ligament Reconstruction: a randomized clinical trial. Phys Ther 2007; 87: 737-747. PMID:
17442840.
13. Czamara A, Tomaszewski W, Bober T, Lubarski B. The effect of physiotherapy on knee joint extensor and flexor
muscle strengthafter Anterior Cruciate Ligament Reconstruction, using hamstring tendon. Med Sci Monit 2011; 17
(1): 33-41.
14. Howell SM, Hull ML. Aggressive rehabilitation using hamstring tendons. Am J Knee Surg 1998; 11: 120-127.
15. Myer GD, Schmitt LC, Brent JL et al. Utilization of modified NFL combine testing to dentify functional deficits in
athletes following ACL reconstrution. Journal of Orthopedic & Sports Physical Therapy 2011; Vol. 41, 6: 377-387.
16. Mikkelsen C. Rehabilitation following bone-patellar tendon-bone graft ACL reconstruction. Stockholm: Karolinska
Institutet, Sweden 2006.
17. Kvist J. Rehabilitation following anterior cruciate ligament injury current recommendations for sports participation.
Sports Med 2004; 34 (4): 269-280.
18. Czamara A. Wyznaczniki oceny funkcjonalnej sprawności narządu ruchu u pacjentów po rekonstrukcji więzadła
krzyżowego przedniego stawu kolanowego. Fizjoterapia Polska 2010; Vol. 10, 4 (4): 247-262.
19. Brown TN, Palmieri-Smith RM, McLean SG. Sex and limb differences in hip and knee kinematics and kinetics during anticipated and unanticipated jump landings: implications for anterior cruciate ligament injury. Br J Sports
Med 2009; 43: 1049-1056.
20. Rishiraj N, Lloyd-Smith R, Lorenz T et al. University men’s ice hockey: rates and risk of injuries over 6-years. J Sports
Med Phys Fitness 2009; 49 (2): 159-166.
21. Boden BP, Dean GS, Feagin JA et al. Mechanisms of anterior cruciate ligament injury. Orthopaedics 2000; 23: 573578.
22. Agel J, Evans TA, Dick R et al. Descriptive epidemiology of collegiate men’s soccer injuries: National Collegiate
Athletic Association Injury Surveillance System, 1988-1989 through 2002-2003. J Athl Train 2007; 42: 270-277.
23. De Loës M, Dahlstedt LJ, Thomée R. A 7-year study on risk and costs of knee injuries in male and female youth
participants in 12 sports. Scandinavian Journal of Medicine & Science in Sports 2000; 10: 90-97.
24. Łukasik P, Widuchowski J, Faltus R, Widuchowski W, Kwiatkowski G, Reszka P. Epidemiologia uszkodzeń więzadła krzyżowego przedniego. Chirurgia Kolana, Artroskopia, Traumatologia Sportowa 2006; 3: 27-37.
25. Czamara A. Evaluation of physiotherapeutic procedures after ACL reconstruction in males. Archives of Budo
2010; 6 (2): 1-9.
26. Myer GD, Paterno MV, Ford KR, Quatman CE, Hewett TE. Rehabilitation after Anterior Cruciate Ligament Reconstruction: criteria-based progression through the return-to-sport phase. Orthop Sports Phys Ther 2006; 36 (6): 385402. doi: 10.2519/jospt. 2006.2222.
27. Czamara A. Zastosowanie wyznaczników do oceny funkcjonalnej efektów rehabilitacji u pacjentów po rekonstrukcji ACL. Ortopedia Traumatologia Rehabilitacja 2010; Vol. 12, 6 (6): 519-533.
28. Czamara A, Tomaszewski W. Kryteria powrotu do treningu sportowego pacjentów po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego (ACLR). Medycyna Sportowa 2011; Vol. 27, 1 (4): 19-31.
29. Stacoff A, Diezi Ch, Luder G, Stussi E, Kramers-de Quervain J. Ground reaction forces on stairs: effects of stair
inclination and age. Gait & Posture 2005; Vol. 21, 1: 24-38.
192
111 czamara:Layout 1 2011-12-13 16:06 Strona 11
Czamara A., Assessment of unilateral and bilateral landing symmetry during rehabilitation following ACLR
30. Karamanidis K, Arampatzis A, Brüggemann GP. Symmetry and reproducibility of kinematic parameters during various running techniques. Med Sci Sports Exerc 2003; Vol. 35, 6: 1009-1016.
31. Czamara A, Widuchowski J, Widuchowski W, Bugajski A. Zmiany sił reakcji podłoża kończyn dolnych podczas wejścia i zejścia po schodach u pacjentów poddanych fizjoterapii po operacjach chrząstki stawu kolanowego. Fizjoterapia Polska 2004; Vol. 4, 4: 337-344.
32. Brent JL, Ford KR, Myer GD, Harrison AD, Hewett TE. Reliability of single leg landings on a portable force platform. Med Sci Sports Exerc 2005; 37: 400.
33. Paterno MV, Ford KR, Myer GD, Heyl R, Hewett TE. Limb asymmetries in landing and jumping 2 years following
anterior cruciate ligament reconstruction. Clin J Sport Med 2007; 17 (4): 258-262.
34. Myer GD, Paterno MV, Ford KR, Hewett TE. Neuromuscular training techniques to target deficits before return to
sport after anterior cruciate ligament reconstruction. The Journal of Strength & Conditioning Research 2008;
Vol. 22, 3: 987-1014.
35. Paterno MV, Schmitt LC, Ford KR et al. Biomechanical measures turing landing and postural stability predict second anterior cruciate ligament injury after anterior cruciate ligament reconstruction and return to sport. Am
J Sports Med 2010; 38 (10): 1968-1978. Epub. 2010 Aug 11.
36. Hewett TE, Myer GD, Ford KR et al. Biomechanical measures of neuromuscular control and valgus loading of the
knee predict anterior cruciate ligament injury risk in female athletes: a prospective study. Am J Sports Med 2005;
33: 492-501.
37. Decker MJ, Torry MR, Noonan TJ, Riviere A, Sterett WI. Landing adaptations after ACL reconstruction. Med Sci
Sports Exerc 2002; 34: 1408-1413.
193
111 czamara:Layout 1 2011-12-13 16:06 Strona 12
194