upraw rzepaku

CHOROBY GRZYBOWE
upraw rzepaku
Sezon 2009–10 jest kolejnym rekordowym, jeżeli chodzi o areał rzepaku w Polsce – wielkość zasiewów
ocenia się na 750 do 800 tys. ha. Wzrost popularności uprawy rzepaku spowodowany jest w dużej mierze rekordowymi plonami, które osiągnęliśmy w 2009 roku oraz dobrą ceną, a co za tym idzie wysoką
opłacalnością tej uprawy. Niemniej jednak rzepak nadal pozostaje uprawą wymagającą najwyższej
staranności i dużej wiedzy z zakresu agrotechniki, kompletnej ochrony i pielęgnacji.
Wzrost areału i coraz częstsze uproszczenia uprawowe
powodują zwiększenie zagrożeń porażenia upraw rzepaku przez grzyby chorobotwórcze, które ograniczają
uzyskiwane przez nas plony. Zagrożenie to jest dodatkowo potęgowane przez zmiany klimatyczne. Mokre,
łagodne zimy, wysoka wilgotność wiosną i wczesnym
latem dodatkowo sprzyjają rozwojowi grzybów chorobotwórczych. Straty powodowane przez choroby
grzybowe w okresie wegetacji rzepaku bywają bardzo
duże i mogą sięgać kilkudziesięciu procent. Rozwój
poszczególnych grzybów jest determinowany przez
przebieg pogody, podatność odmiany, agrotechnikę,
mikroklimat w rejonie. Trudno określić, która z chorób
stanowi największe zagrożenie dla plantacji rzepaku. W okresie wczesnej wiosny, czasami już jesienią,
zagrożenie stanowią: sucha zgnilizna, czerń krzyżowych, cylindrosporioza. Wśród chorób występujących od fazy kwitnienia do fazy dojrzewania łuszczyn
najistotniejszymi chorobami są: zgnilizna twardzikowa,
czerń krzyżowych, szara pleśń.
SUCHA ZGNILIZNA K APUSTNYCH
(Leptosphaeria spp75. st. konidialne
Phoma lingam)
Z powodu tak dużego zagrożenia chorobami grzybowymi standardem stało się wykonanie co najmniej jednego
zabiegu jesiennego i dwóch zabiegów wiosennych.
Korzystając z wiedzy naszych naukowców, doradców
i zdobytych przez lata doświadczeń, a ponadto kierując się dbałością o Państwa uprawy, firma Chemirol
z obecnych na rynku rozwiązań wybrała te możliwie
najbardziej skuteczne i atrakcyjne cenowo.
CYLINDROSPORIOZ A ROŚLIN K APUSTNYCH
(Pyrenopeziza brassicae st. konidialne
Cylindrosporium concentricum)
Zabieg jesienny wykonujemy w okresie 5–8 liści
– Pierwszy zabieg wiosenny wykonujemy w okresie strzelania rzepaku w pęd, najlepiej preparatem, który oprócz
działania grzybobójczego pomoże nam w regulacji wzrostu i rozwoju rzepaku: BRASIFUN 250 EC
– Drugi zabieg wykonujemy w okresie kwitnienia rzepaku
produktem, który zapewni nam dobre działanie lecznicze
i długi okres ochrony.
Jest jedną z najgroźniejszych chorób atakujących
rzepak. Pierwsze objawy porażenia możemy dostrzec już jesienią. Na liściach, łodygach, czasami
łuszczynach występują jasnobrunatne, owalne plamy
z wyraźną lub mniej wyraźną obwódką. W środkowej
części plamy widoczne są bardzo charakterystyczne
czarne punkciki (piknidia). Silnie porażone liście przedwcześnie zamierają. Często dochodzi do zamierania
całych roślin. Nasiona zbierane z porażonych łuszczyn zwykle też są porażone. Na siewkach wyrosłych
z tych nasion występują poczernienia, które powodują
obumieranie siewek (czarna nóżka). Jeżeli zauważymy porażenie roślin jesienią, należy wykonać zabieg
grzybobójczy jeszcze przed zimą, najlepiej wybierając preparaty dobrze niszczące grzyba i działające
w niższych temperaturach, np. BRASIFUN 250 EC .
Jesienią lub wiosną na porażonych liściach rzepaku ozimego
pojawiają się chlorotyczne plamy. Następuje pękanie kutikuli i odsłonięcie białych skupień zarodników konidialnych
ułożonych w postaci koncentrycznych pierścieni. Porażone
liście żółkną i przedwcześnie zamierają. Na powierzchni łodyg początkowo pojawiają się 1–2 cm biało-szare podłużne
plamy, często spiczasto zakończone nieostrym brązowym
przebarwieniem. Plamy rozwijają się do kilkunastu cm długości, a na ich obwodzie często znajdują się ciemne cętki.
Staranne przyoranie resztek pożniwnych, unikanie zbyt gęstego łanu oraz oraz zabiegów mogących uszkodzić skórkę
liści zmniejsza ryzyko wystąpienia choroby.
CZERŃ K RZ YŻOW YCH
(Alternaria brassicae)
Jest najbardziej rozpowszechnioną chorobą z występujących
na rzepaku w Polsce. Źródłem
pierwotnego zakażenia są
resztki pożniwne z zimującą
grzybnią i nasiona, do których
łupiny wrosła grzybnia lub, na
których znajdują się zarodniki.
Objawy występują na różnych
częściach roślin i we wszystkich
stadiach rozwojowych rzepaku.
Pierwsze objawy występowania
tej choroby możemy dostrzec
już jesienią. Na siewkach pojawiają się ciemnobrunatne
plamy w części podliścieniowej. Na porażonych liściach
widoczne są charakterystyczne jasnobrunatne do brunatno
-czarnych plamy z widocznymi pierścieniami. Ciepła jesień sprzyja rozwojowi grzyba na młodych roślinach. Z liści
choroba rozprzestrzenia się na pęd główny i pędy boczne
oraz na łuszczyny. Na łodygach, ogonkach liściowych oraz
łuszczynach występują brunatno-czarne, owalne, wyraźnie
odgraniczone, nieco zagłębione plamy. Jednak największe
zagrożenie patogen stanowi, gdy porażone są łuszczyny.
Rozwojowi choroby sprzyja duża
wilgotności utrzymująca się podczas
zawiązywania łuszczyn. Silnie porażone młode łuszczyny zamierają,
w starszych nasiona są słabiej wykształcone, drobniejsze, a łuszczyny
mogą pękać powodując osypywanie
się nasion.
S Z A R A PL E ŚŃ (Botryotinia
fuckeliana st. konidialne
Botrytis cinerea)
W warunkach podwyższonej wilgotności powietrza można zaobserwować charakterystyczny dla tej choroby
szary puszysty nalot. Występuje on
przede wszystkim na łodygach rzepaku, na których pojawia się pylący
nalot grzyba. Dzięki temu rozpoznanie
tej choroby jest stosunkowo proste.
Porażeniu ulegają jednak różne nadziemne części roślin, które stają się
brunatne i gniją. Silne zainfekowanie łodygi powoduje zamieranie
całych roślin, a uzyskane nasiona są drobniejsze. Na polu występuje placowo, powodując przedwczesne dojrzewanie roślin.
ZGNILIZN A T WA RDZIKOWA
(Sclerotinia sclerotiorum)
Choroba szczególnie groźna w rejonach silnej koncentracji uprawy rzepaku. Rozwojowi tej choroby sprzyjają zły płodozmian oraz
uproszczenia w uprawie. Pierwsze objawy choroby pojawiają się
w okresie kwitnienia rzepaku. Pierwotnym źródłem infekcji są
sklerocja grzyba znajdujące się w glebie. Kiełkujące z nich apotecja rozrzucają zarodniki, które roznoszone przez wiatr zakażają
rośliny. Na porażonych liściach, łodygach widoczne są brunatne
plamy. Wewnątrz, a w warunkach dużej wilgotności także na
zewnątrz chorych łodyg rozwija się biała, obfita grzybnia,
w której powstają najpierw szare, a później czarne
sklerocja. Chore rośliny więdną i przedwcześnie
zamierają. Przy późnym wystąpieniu choroby na
pędzie w górnych partiach rośliny widoczne są
przyblakłe przebarwienia obejmujące całą łodygę.
Pędy i łuszczyny powyżej miejsca porażenia
żółkną i dojrzewają przedwcześnie. Duży wpływ
na zagrożenie tą chorobą naszych pól mają
warunki pogodowe. Choroba jest zdecydowanie groźniejsza, kiedy w terminie kiełkowania
apotecji (koniec kwietnia do połowy maja) jest
wilgotno i umiarkowanie ciepło.
ROBERT SMOR AWSK I
CHEMIROL