cb oszustwo

Sygn. akt II Ka 95/16
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 28 kwietnia 2016 r
Sąd Okręgowy w Zamościu II Wydział Karny w składzie:
Przewodniczący-Sędzia SO Tadeusz Bizior
Sędziowie : SO Urszula Zwolak (spr.)
SO Zbigniew Żaczek
Protokolant sekr.sąd. Radosław Dziuba
przy udziale Prokuratora Prok. Okręg. Marka Sowy
po rozpoznaniu dnia 28 kwietnia 2016 roku
sprawy M. Z. z domu D., córki S., urodz. (...) w T.
oskarżonego z art. 286§1 kk
na skutek apelacji wniesionych przez oskarżyciela posiłkowego i jego pełnomocnika
od wyroku Sądu Rejonowego w Biłgoraju
z dnia 7 grudnia 2015 r. sygn. akt II K 644/14
I. utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok ;
II. ustala, iż koszty procesu za postępowanie odwoławcze ponosi oskarżyciel posiłkowy, a w ramach tych kosztów
zasądza od oskarżyciela posiłkowego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 100 (sto) złotych tytułem opłaty i kwotę 20
(dwadzieścia) złotych tytułem wydatków za postępowanie odwoławcze.
/-/ Na oryginale właściwe podpisy.
POUCZENIE
1. (informacja w przedmiocie prawa do wniesienia kasacji od wyroku)
2. Do wniesienia kasacji uprawnione są strony (art. 520 § 1 k.p.k.), z zastrzeżeniem pkt 3.2)
3. Strona, która nie zaskarżyła wyroku sądu pierwszej instancji, nie może wnieść kasacji od wyroku sądu
odwoławczego, jeżeli wyrok sądu pierwszej instancji utrzymano w mocy lub zmieniono na jej korzyść. Ograniczenie
to nie dotyczy uchybień wymienionych w art. 439 k.p.k. (art. 520 § 2 i 3 k.p.k.). 2)
Uchybienia, o których mowa w art. 439 k.p.k. to: w wydaniu wyroku brała udział osoba nieuprawniona lub
niezdolna do orzekania bądź podlegająca wyłączeniu na podstawie art. 40 k.p.k.; sąd był nienależycie obsadzony
lub którykolwiek z jego członków nie był obecny na całej rozprawie; sąd powszechny orzekł w sprawie należącej do
właściwości sądu szczególnego albo sąd szczególny orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu powszechnego;
sąd niższego rzędu orzekł w sprawie należącej do właściwości sądu wyższego rzędu; orzeczono karę, środek karny,
środek kompensacyjny lub środek zabezpieczający nieznane ustawie; wyrok zapadł z naruszeniem zasady większości
głosów lub nie został podpisany przez którąkolwiek z osób biorących udział w jego wydaniu; zachodzi sprzeczność
w treści wyroku, uniemożliwiająca jego wykonanie; wyrok został wydany pomimo to, że postępowanie karne co do
tego samego czynu tej samej osoby zostało już prawomocnie zakończone; zachodzi jedna z okoliczności wyłączających
postępowanie, określonych w art. 17 § 1 pkt 5, 6 i 8-11 k.p.k.; oskarżony / oskarżona w postępowaniu sądowym
nie miał / nie miała obrońcy lub nie brał on udziału w czynnościach w wypadkach, gdy był taki obowiązek; sprawę
rozpoznano podczas nieobecności oskarżonego, którego obecność była obowiązkowa. 2)
Wyłączenie sędziego z mocy prawa od udziału w sprawie, zgodnie z art. 40 k.p.k. następuje jeżeli: sprawa dotyczy
tego sędziego bezpośrednio; jest małżonkiem strony lub pokrzywdzonego albo ich obrońcy, pełnomocnika lub
przedstawiciela ustawowego albo pozostaje we wspólnym pożyciu z jedną z tych osób; jest krewnym lub powinowatym
w linii prostej, a w linii bocznej aż do stopnia pomiędzy dziećmi rodzeństwa małżonka strony lub pokrzywdzonego /
pokrzywdzonej albo ich obrońcy, pełnomocnika lub przedstawiciela ustawowego albo jest związany z jedną z tych osób
węzłem przysposobienia, opieki lub kurateli; był świadkiem czynu, o który sprawa się toczy, albo w tej samej sprawie
był przesłuchany w charakterze świadka lub występował jako biegły; brał udział w sprawie jako prokurator, obrońca,
pełnomocnik, przedstawiciel ustawowy strony, albo prowadził postępowanie przygotowawcze; brał udział w wydaniu
zaskarżonego wyroku; brał udział w wydaniu wyroku, który został uchylony; prowadził mediację. Powody wyłączenia
trwają mimo ustania uzasadniającego je małżeństwa, wspólnego pożycia, przysposobienia, opieki lub kurateli. 2)
Czynnościami wyłączającymi postępowanie, o których mowa w art. 17 § 1 pkt 5, 6 i 8-11 k.p.k. są: śmierć oskarżonego /
oskarżonej; przedawnienie karalności; nie podleganie sprawcy orzecznictwu polskich sądów karnych; brak skargi
uprawnionego oskarżyciela; brak wymaganego zezwolenia na ściganie lub wniosku o ściganie pochodzącego od osoby
uprawnionej, chyba że ustawa stanowi inaczej; inne okoliczności wyłączające ściganie. 2)
4. Termin zawity do wniesienia kasacji dla stron wynosi 30 (trzydzieści) dni od daty doręczenia wyroku z
uzasadnieniem Wniosek o doręczenie wyroku z uzasadnieniem należy zgłosić w sądzie, który wydał wyrok, w terminie
zawitym 7 (siedmiu) dni od daty ogłoszenia wyroku, a jeżeli ustawa przewiduje doręczenie wyroku, od daty jego
doręczenia (art. 122 § 2 k.p.k. i art. 524 § 1 zd. 1 i 2 k.p.k.). 2)
Czynność procesowa dokonana po upływie terminu zawitego jest bezskuteczna (art. 122 § 1 k.p.k.). 2)
Do biegu terminu nie wlicza się dnia, od którego liczy się dany termin. Jeżeli koniec terminu przypada na dzień uznany
przez ustawę za dzień wolny od pracy, czynność można wykonać następnego dnia (art. 123 § 1 i 3 k.p.k.). 2)
Termin jest zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało nadane w placówce podmiotu zajmującego się
doręczaniem korespondencji na terenie Unii Europejskiej, w polskim urzędzie konsularnym lub złożone przez
żołnierza w dowództwie jednostki wojskowej albo przez osobę pozbawioną wolności w administracji odpowiedniego
zakładu, a przez członka załogi polskiego statku morskiego – kapitanowi statku (art. 124 k.p.k.). 2)
Jeżeli niedotrzymanie terminu zawitego nastąpiło z przyczyn od strony niezależnych, strona w zawitym terminie 7
(siedmiu) dni od daty ustania przeszkody może zgłosić wniosek o przywrócenie terminu, dopełniając jednocześnie
czynności, która miała być w terminie wykonana (art. 126 § 1 k.p.k.). 2)
5. Strona wnosi kasację do Sądu Najwyższego za pośrednictwem sądu odwoławczego (art. 525 § 1 k.p.k.). 2)
6. Do kasacji strona dołącza dowód uiszczenia opłaty sądowej; nie dotyczy to prokuratora. Osoba pozbawiona wolności
nie uiszcza opłaty przy wnoszeniu kasacji; w wypadku pozostawienia bez rozpoznania albo oddalenia wniesionej
przez nią kasacji zasądza się od niej opłatę. Żołnierz odbywający zasadniczą służbę wojskową lub pełniący służbę
wojskową w charakterze kandydata na żołnierza zawodowego nie uiszcza opłaty. Opłata ulega zwrotowi stronie, która
ją uiściła, jeżeli kasacja zostanie uwzględniona, chociażby w części, albo zostanie cofnięta. Wysokość opłaty, mając
na uwadze faktyczne koszty postępowania oraz zasadę dostępu do sądu, określa w drodze rozporządzenia Minister
Sprawiedliwości (art. 527 k.p.k.). 2)3)
7. Minister Sprawiedliwości, Prokurator Generalny, a także Rzecznik Praw Obywatelskich może wnieść kasację od
każdego prawomocnego wyroku sądu kończącego postępowanie. Rzecznik Praw Dziecka może wnieść kasację od
każdego prawomocnego wyroku sądu kończącego postępowanie, jeżeli przez wydanie wyroku doszło do naruszenia
praw dziecka (art. 521 § 1 i 2 k.p.k.).2)
8. Jeżeli kasacja nie pochodzi od prokuratora, Ministra Sprawiedliwości, Prokuratora Generalnego, Rzecznika
Praw Obywatelskich albo Rzecznika Praw Dziecka, powinna być sporządzona i podpisana przez obrońcę lub
pełnomocnikabędącego adwokatem albo radcą prawnym (art. 526 § 2 k.p.k.). 2)
9. Obrońcę / pełnomocnika w celu sporządzenia kasacji ustanawia strona (art. 6 k.p.k., art. 83 § 1 k.p.k. i art. 87
§ 1 k.p.k.). Do czasu ustanowienia obrońcy przez oskarżonego / oskarżoną pozbawionego / pozbawioną wolności,
obrońcę może ustanowić inna osoba (art. 83 § 1 k.p.k.). 2)
10. Wydatki związane z ustanowieniem obrońcy albo pełnomocnika wykłada strona, która go ustanowiła (art. 620
k.p.k.). 2)
11. Strona może złożyć wniosek o wyznaczenie obrońcy / pełnomocnika z urzędu w celu sporządzenia kasacji.
Wnioskujący może zostać obciążony kosztami wyznaczenia takiego obrońcy / pełnomocnika (art. 444 § 2 i 3 k.p.k.
w zw. z art. 518 k.p.k.). 2)
12. Obrońca / pełnomocnik z urzędu wyznaczany jest z listy obrońców / pełnomocników lub jest pozbawiony
wolności(art. 81a § 1 k.p.k. i art. 88 zd. 2 k.p.k.). 2)
13. Strona może mieć jednocześnie nie więcej niż trzech obrońców albo pełnomocników (art. 77 k.p.k. i art. 88 zd.
2 k.p.k.). 2)
14. Wniosek o wyznaczenie obrońcy / pełnomocnika z urzędu prezes sądu, sąd lub referendarz sądowy rozpoznaje
niezwłocznie. Jeżeli okoliczności wskazują na konieczność natychmiastowego podjęcia obrony / reprezentacji, prezes
sądu, sąd lub referendarz sądowy, telefonicznie lub w inny sposób stosownie do okoliczności, powiadamia stronę oraz
obrońcę / pełnomocnika o wyznaczeniu obrońcy / pełnomocnika z urzędu (art. 81a § 2 i 3 k.p.k. i art. 88 zd. 2 k.p.k.). 2)
15. Kasacja może być wniesiona tylko z powodu uchybień wymienionych w art. 439 k.p.k. lub innego rażącego
naruszenia prawa, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na treść orzeczenia. Kasacja nie może być wniesiona wyłącznie
z powodu niewspółmierności kary. Strona nie może również wnieść kasacji na podstawie zarzutu, że utrzymanie
wyroku w mocy byłoby rażąco niesprawiedliwe (art. 523 § 1 k.p.k.). 2)
16. Kasację na korzyść można wnieść jedynie w razie skazania oskarżonego / oskarżonej za przestępstwo na karę
pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania (art. 523 § 2 k.p.k.). 2)
17. Kasację na niekorzyść można wnieść jedynie w razie uniewinnienia oskarżonego / oskarżonej oraz z powodu
niepoczytalności sprawcy (art. 523 § 3 k.p.k.). 2)
18. Ograniczenia, o których mowa w pkt 16 i 17 nie dotyczą kasacji wniesionej z powodu uchybień wymienionych w
art. 439 k.p.k. oraz w wypadku, gdy kasację wniósł Minister Sprawiedliwości, Prokurator Generalny, Rzecznik Praw
Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka (art. 523 § 4 k.p.k.). 2)
19. W kasacji nie można zaskarżyć samego uzasadnienia wyroku (art. 519 zd. 2 k.p.k.). 2)
20. W kasacji należy podać, na czym polega zarzucane uchybienie (art. 526 § 1 k.p.k.). 2)
21. Wniesieniu i rozpoznaniu kasacji na korzyść oskarżonego / oskarżonej nie stoi na przeszkodzie wykonanie kary,
zatarcie skazania, akt łaski ani też okoliczność wyłączająca ściganie lub uzasadniająca zawieszenie postępowania (art.
529 k.p.k.). 2)
22. Kasację w stosunku do tego samego oskarżonego/oskarżonej i od tego samego wyroku każdy uprawniony może
wnieść tylko raz (art. 522 k.p.k.). 2)
23. Jeżeli oskarżony/oskarżona jest nieletni/nieletnia lub ubezwłasnowolniony/ubezwłasnowolniona, jego/jej
przedstawiciel ustawowy lub osoba, pod której pieczą oskarżony / oskarżona pozostaje, może podejmować na jego / jej
korzyść wszelkie czynności procesowe, a przede wszystkim wnosić środki zaskarżenia, składać wnioski oraz ustanowić
obrońcę (art. 76 k.p.k.). 2)
24. (inne informacje wskazane przez sąd, nieuwzględnione w pkt 1-23) 4)
Wyjaśnienie:
W treści pouczenia, w nawiasach wskazano między innymi podstawę prawną danego twierdzenia; użyty skrót „k.p.k.”
oznacza ustawę z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego, której tekst został zamieszczony w Dzienniku
Ustaw z 1997 r. Nr 89, poz. 555 i niektórych Dziennikach opublikowanych później.
1) stosuje się w sprawach o przestępstwa, z wyłączeniem spraw o przestępstwa skarbowe
2) uwzględnia się, w zależności od treści pkt 1
3) w zależności od decyzji sądu może zostać podana konkretna wysokość opłaty
4) uwzględnia się, o ile sąd tak postanowi
Sygn. akt II Ka 95/16
UZASADNIENIE
Uzasadnienie faktyczne:
Prokurator Rejonowy w Biłgoraju oskarżył M. Z. o to, że:
I. w październiku 2005r. w B., woj. (...), będąc zatrudniona na stanowisku głównej księgowej (...) Centrum (...)
bezpodstawnie posługując się pieczątką „z upoważnienia Dyrektora Regionalnego Centrum (...) w B.”, działając bez
upoważnienia Dyrektora ani Przewodniczącego (...), zawarła umowę z (...) S.A., dotyczącą ubezpieczenia uczniów
w/w szkoły, na podstawie której doprowadziła przedstawiciela (...) S.A. do niekorzystnego rozporządzenia należną
prowizją w kwocie 10.013,00 zł na swoją rzecz lub w formie przelewu na wskazane przez nią konto zamiast na rzecz
(...) tejże szkoły,
tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.;
II. w październiku 2006r. w B., woj. (...), będąc zatrudniona na stanowisku głównej księgowej (...) Centrum (...)
bezpodstawnie posługując się pieczątką „z upoważnienia Dyrektora Regionalnego Centrum (...) w B.”, działając bez
upoważnienia Dyrektora ani Przewodniczącego (...), zawarła umowę z (...) S.A., dotyczącą ubezpieczenia uczniów
w/w szkoły, na podstawie której doprowadziła przedstawiciela (...) S.A. do niekorzystnego rozporządzenia należną
prowizją w kwocie 11.812,50 zł na swoją rzecz lub w formie przelewu na wskazane przez nią konto zamiast na rzecz
(...) tejże szkoły
tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.;
III. w październiku 2007r. w B., woj. (...), będąc zatrudniona na stanowisku głównej księgowej (...) Centrum (...)
bezpodstawnie posługując się pieczątką „z upoważnienia Dyrektora Regionalnego Centrum (...) w B.”, działając bez
upoważnienia Dyrektora ani Przewodniczącego (...), zawarła umowę z (...) S.A., dotyczącą ubezpieczenia uczniów
w/w szkoły, na podstawie której doprowadziła przedstawiciela (...) S.A. do niekorzystnego rozporządzenia należną
prowizją w kwocie 12.492,60 zł na swoją rzecz lub w formie przelewu na wskazane przez nią konto zamiast na rzecz
(...) tejże szkoły
tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.;
IV. w październiku 2008r. w B., woj. (...), będąc zatrudniona na stanowisku głównej księgowej (...) Centrum (...)
bezpodstawnie posługując się pieczątką „z upoważnienia Dyrektora Regionalnego Centrum (...) w B.”, działając bez
upoważnienia Dyrektora ani Przewodniczącego (...), zawarła umowę z (...) S.A., dotyczącą ubezpieczenia uczniów
w/w szkoły, na podstawie której doprowadziła przedstawiciela (...) S.A. do niekorzystnego rozporządzenia należną
prowizją w kwocie 12.245,10 zł na swoją rzecz lub w formie przelewu na wskazane przez nią konto zamiast na rzecz
(...) tejże szkoły
tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.;
V. w dniu 18 listopada 2009r. w B., woj. (...), będąc zatrudniona na stanowisku głównej księgowej (...) Centrum (...)
bezpodstawnie posługując się pieczątką „z upoważnienia Dyrektora Regionalnego Centrum (...) w B.”, działając bez
upoważnienia Dyrektora ani Przewodniczącego (...), zawarła umowę z (...) S.A., dotyczącą ubezpieczenia uczniów
w/w szkoły, na podstawie której doprowadziła przedstawiciela (...) S.A. do niekorzystnego rozporządzenia należną
prowizją w kwocie 13.095,00 zł na swoją rzecz lub w formie przelewu na wskazane przez nią konto zamiast na rzecz
(...) tejże szkoły,
tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.;
VI. w dniu 29 października 2010 r. w B., woj. (...), będąc zatrudniona na stanowisku głównej księgowej (...) Centrum
(...) bezpodstawnie posługując się pieczątką „z upoważnienia Dyrektora Regionalnego Centrum (...) w B.”, działając
bez upoważnienia Dyrektora ani Przewodniczącego (...), zawarła umowę z (...) S.A., dotyczącą ubezpieczenia uczniów
w/w szkoły, na podstawie której doprowadziła przedstawiciela (...) S.A. do niekorzystnego rozporządzenia należną
prowizją w kwocie 14.502,60 zł na swoją rzecz lub w formie przelewu na wskazane przez nią konto zamiast na rzecz
(...) tejże szkoły
tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k.;
VII. w dniu 19 października 2011r. w B., woj. (...), będąc zatrudniona na stanowisku głównej księgowej (...) Centrum
(...) bezpodstawnie posługując się pieczątką „z upoważnienia Dyrektora Regionalnego Centrum (...) w B.”, działając
bez upoważnienia Dyrektora ani Przewodniczącego (...), zawarła umowę z (...) S.A., dotyczącą ubezpieczenia uczniów
w/w szkoły, na podstawie której doprowadziła przedstawiciela (...) S.A. do niekorzystnego rozporządzenia należną
prowizją w kwocie 15.354,90 zł na swoją rzecz lub w formie przelewu na wskazane przez nią konto zamiast na rzecz
(...) tejże szkoły
tj. o czyn z art. 286 § 1 k.k..
Sąd Rejonowy w Biłgoraju wyrokiem z dnia 7 grudnia 2015 roku wydanym w sprawie IIK 644/14 oskarżoną M. Z.
uniewinnił od popełnienia wszystkich zarzucanych jej czynów oraz ustalił, iż koszty procesu ponosi Skarb Państwa.
Apelacje w tej sprawie wywiedli oskarżyciel posiłkowy i jego pełnomocnik.
Oskarżyciel posiłkowy S. K., działający w imieniu (...) - jej przewodniczący – w złożonej apelacji zaskarżył wyrok w
całości i wnosił o jego zmianę przez skazanie oskarżonej wskazując, iż wyrok jest niesłuszny i wysoce krzywdzący. Z
treści uzasadnienia apelacji wynika, że skarżący nie zgadza się z dokonaną przez Sąd oceną zgromadzonych dowodów
oraz zarzuca Sądowi I instancji braki w gromadzeniu materiału dowodowego. W apelacji skarżący nie zawarł wniosków
dowodowych, nie zgłosił ich również w toku rozprawy apelacyjnej.
Pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego zaskarżył wyrok w całości i na podstawie art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k. wyrokowi
temu zarzucił:
1). obrazę art. 7 k.p.k., gdyż Sąd wbrew wskazaniom wiedzy, dowodom, poprawnego logicznego rozumowania,
doświadczenia życiowego i zawodowego uniewinnił oskarżoną M. Z. od dokonania zarzucanych jej czynów,
2). obrazę art. 170 § 2 k.p.k. poprzez oddalenie wniosku dowodowego pełnomocnika o zażądanie informacji z (...)
rejestru upoważnień (k. 169),
3). obrazę art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k., polegającą na tym, że Sąd nie odniósł się w uzasadnieniu wyroku do konfliktu
pomiędzy oskarżoną a pracownikami księgowości, nie poruszył również kwestii czy dyrektor C. B. mógł scedować
swoje uprawnienia na oskarżoną, dlaczego uznał upoważnienia k. 169 za oryginalne, pomimo tego, że jest opatrzone
nieważną pieczęcią, a nadto że nie ma go w kontrolce upoważnień, w aktach osobowych w (...), w archiwum, nie
omówił także konfliktu dyr. B. z A. L., nie ustosunkował się do tego, że scedowanie uprawnień dyrektora na inna
osobę jest niezgodne z ustawą o samorządzie powiatowym oraz z art. 8 Statutu (...) Centrum (...), że upoważnienie
jest ponadto niezgodne z zakresem obowiązków, pomimo zapisu z pkt VII, gdyż działa na szkodę szkoły, nie omówił
ostatecznie nader ważnej sprawy, a mianowicie tego, że dyr. C. B. rzekomo miał początkowo wystawiać oskarżonej
jednoroczne upoważnienia, których jest brak w aktach.
4). błędy w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku przez uznanie:
a). podrobionego dokumentu z k.169 zwanego upoważnieniem – uprawnienie z 5 września 2005 roku jako oryginału,
pomimo tego, że opatrzony jest nieaktualną pieczęcią, nie został zarejestrowany i pierwszy raz pojawił się dopiero w
Sądzie, z którego wynika, że otrzymała go oskarżona,
b). że dyrektor C. B. ustalił w jaki sposób będzie kształtowała się wysokość prowizji i jej podział – czego nie potwierdza
w/w świadek w zeznaniach z 16 marca 2015 r.,
c). że oskarżona przed każdą coroczną konferencją plenarną przedstawiała dyrektorowi J. B. różne warianty
ubezpieczeń, czemu zaprzecza świadek i treść upoważnienia z k. 169,
d). że prawidłowym jest przekazywanie prowizji 25% z (...) na konto oskarżonej, natomiast prowizja 5% należna (...)
Centrum (...) zawodowej w B. przekazem pocztowym i tą kwotą dysponowała sekretarka Szkoły p. A. S. (właściwe
nazwisko L.) wg własnego uznania,
e). że oskarżona wykonywała wszystkie prace związane z ubezpieczeniem uczniów szkoły pomimo istnienia
jednoznacznych dowodów, że te prace wykonywały podległe oskarżonej pracownice księgowości a M. Z. złożyła tylko
swój podpis pod dokumentem,
f). że dyrektor C. B. wręczył upoważnienie k. 169 przedstawicielowi (...), a w aktach (...) brak jest tego dokumentu,
a nadto wynikato z jego treści, że otrzymuje je tylko p. M. Z.,
g). że dyrektor C. B. przekazując stanowisko swojemu zastępcy dyrektorowi J. B. 1 września 2007 roku poinformował
go m.in. o podjętej decyzji odnośnie ubezpieczenia i prowizji, pomimo tego, że świadek C. B. zeznał, że nie przekazał
on swojego stanowiska protokołem zdawczo-odbiorczym (protokół z rozprawy z dnia 16 marca 2015 r, str. 3-6),
h). że oskarżona przejęła po T. S. prowadzenie ubezpieczenia uczniów, która pobierała 25% prowizji – czemu przeczy
w/w świadek utrzymując, że za swoją pracę pobierała od (...) 40 złotych miesięcznie,
i). że dyrektor J. B. wiedział o pobieranej przez oskarżoną prowizji i jej wysokości, czemu kategorycznie przeczy w/w
świadek, który po powzięciu informacji w 2012 roku zwolnił oskarżoną z pracy,
j). że nie było tajemnicą w (...), że oskarżona prowadzi ubezpieczenia i pobiera prowizję w wysokości 25%, czemu
przeczą zeznania wszystkich pracowników księgowości podległych M. Z..
Podnosząc powyższe zarzuty skarżący na podstawie art. 437 k.p.k. wnosił o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy
Sądowi Rejonowemu w Biłgoraju do ponownego rozpoznania.
Obecny na rozprawie apelacyjnej prokurator wnosił o utrzymanie w mocy zaskarżonego wyroku.
Uzasadnienie prawne:
Sąd Okręgowy ustalił i zważył, co następuje:
Żadna ze złożonych apelacji nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż ich zarzuty są chybione.
Przed przystąpieniem do odnoszenia się do poszczególnych zarzutów zawartych we wniesionych apelacjach, Sąd
Okręgowy zwraca uwagę, iż zarzuty stawiane oskarżonej zostały zakwalifikowane z art. 286 § 1 k.k.. Trafnie wskazuje
w swoim komentarzu do kodeksu karnego A. Marek (Wydaw. LEX 2010), iż:
Oszustwo jest przestępstwem trudnym do udowodnienia, a to ze względu na konieczność wykazania
bezpośredniego kierunkowego , tak co do celu działania, jak i używanych środków.
zamiaru
Poza tym, na gruncie omawianego przepisu koniecznym jest wykazanie doprowadzenia przez oskarżonego do
niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez pokrzywdzonego, poprzez wprowadzenie w błąd, wyzyskanie błędu
lub wyzyskanie niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Wszelkie inne sposoby wywołania
skutku w postaci niekorzystnego rozporządzenia mieniem pozostają poza zakresem kryminalizacji z art. 286 § 1 k.k.,
co podkreślają w komentarzu do k.k. M. Dąbrowska-Kardas i P. Kardas (Kodeks Karny Część Szczególna Komentarz,
Zakamycze 2006).
Sąd Rejonowy w toku procesu przeprowadził niezbędne dla ustalenia prawdy materialnej dowody, które następnie
prawidłowo ocenił, dochodząc do prawidłowego z punktu widzenia materiału dowodowego wniosku, iż oskarżonej w
zakresie zarzucanych jej czynów, nie da się przypisać winy co do popełnienia występków z art. 286 § 1 k.k..
Sąd Okręgowy realizując obowiązek z art. 433 § 1 k.p.k. i art. 457 § 3 k.p.k. poniżej odniesie się do zarzutów wniesionych
apelacji mając na uwadze zakres i treść podnoszonych zarzutów apelacyjnych, w kontekście znamion przestępstw
stawianych oskarżonej, zaś:
Stopień szczegółowości rozważań sądu odwoławczego, w wykonaniu jego obowiązku wynikającego z art. 457 § 3 k.p.k.,
uzależniony jest od jakości wywodów zawartych w uzasadnieniu wyroku sądu pierwszej instancji oraz we wniesionym
środku odwoławczym. (postanowienie SN z dnia 6 sierpnia 2014 r., IIKK 205/14, Prok.i Pr.-wkł. 2014/11-12/8)
Ad. apelacji oskarżyciela posiłkowego:
Oskarżyciel posiłkowy opiera zawarte w apelacji stanowisko na własnym odczuciu niesłuszności zapadłego wyroku
i krzywdy jaką tenże wyrok miał poczynić. Na poparcie tego stanowiska w uzasadnieniu apelacji skarżący
przytacza własną, subiektywną ocenę zgromadzonego materiału dowodowego podnosząc również braki postępowania
dowodowego przeprowadzonego przed Sądem I instancji, jednak ani w apelacji, ani w toku rozprawy apelacyjnej,
oskarżyciel posiłkowy nie składał wniosków dowodowych, ani też nie wykazał jakie konkretnie braki dowodowe
zaistniały w tymże postępowaniu i jakimi dowodami możliwymi do uzyskania należałoby to postępowanie uzupełnić.
Wykazywane przez skarżącego w uzasadnieniu apelacji nieprawidłowości, jakie zaistniały w pracy oskarżonej jak
też, co należy zauważyć, w pracy pozostałych członków kierownictwa placówki edukacyjnej, w świetle znamion
przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. – zdaniem Sądu Okręgowego – nie mają znaczenia w zakresie ustalania winy lub
niewinności oskarżonej.
Ponieważ apelacja oskarżyciela posiłkowego w znacznej części powiela zarzuty apelacji pełnomocnika oskarżyciela
posiłkowego, dlatego też dla przejrzystości niniejszego opracowania zostaną one omówione wspólnie.
Ad. apelacji pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego oraz zarzutów ujętych w uzasadnieniu apelacji oskarżyciela
posiłkowego:
Na wstępie należy zauważyć, iż zarzuty apelacji pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego są w znacznej części
powielone z apelacji złożonej przez ten sam podmiot od pierwszego wyroku zapadłego w niniejszej sprawie, mimo, że
Sąd Rejonowy ponownie procedując część zarzutów odwoławczych zniwelował.
Sąd Okręgowy rozpoznając środki odwoławcze złożone od pierwszego zapadłego w sprawie wyroku, przesądził o
prawidłowości ustaleń faktycznych w zakresie uniewinnienia oskarżonej od zarzutów aktu oskarżenia ujętych w
punktach I i II poprzez sformułowanie: „Sąd Okręgowy tym samym daje wyraz akceptacji odnośnie do ustaleń Sądu
Rejonowego, że w latach 2005-2006 oskarżona działała za wiedzą oraz zgoda poprzedniego Dyrektora C. B. (2)” (k.
328v akt – uzasadnienie wyroku apelacyjnego).
Obecnie poczynione przez Sąd Rejonowy ustalenia w tym samym zakresie Sąd Okręgowy ponownie uznaje za
prawidłowe, tym bardziej, że zarzuty apelacji zasadniczo odnoszą się do okresu pracy oskarżonej w czasie gdy
dyrektorem centrum edukacji pozostawał J. B.. Sąd Okręgowy obecnie skoncentruje się więc na zarzutach apelacji
odnosząc je do okresu lat 2007-2011.
Pierwszym podniesionym zarzutem apelacji jest obraza prawa procesowego w postaci art. 7 k.p.k.. Zarzut ten Sąd
Okręgowy uznaje za niezasadny i chybiony. Wbrew stanowisku skarżącego, Sąd Rejonowy nie dopuścił się obrazy
tego przepisy procesowego, bowiem całościowa ocena materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie przeczy
założeniom skarżącego. Przeprowadzona przez Sąd I instancji ocena dowodów ma charakter oceny swobodnej, ma
cechy logicznego rozumowania i opiera się na doświadczeniu życiowym. Skarżący nie sprecyzował, ani w samym
zarzucie, ani też w treści uzasadnienia jakie konkretnie uchybienia w ocenie dowodów popełnił Sąd meriti, które
końcowe wnioski (poza tym ogólnym, że oskarżona jest niewinna) rozumowania Sądu nie znajdują oparcia w logice,
doświadczeniu życiowym lub rozmijają się ze zgromadzonym materiałem dowodowym. Ogólnikowość zarzutu nie
pozwala bardziej precyzyjnie się do niego odnieść. Poza tym:
Przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną przepisu art.
7 k.p.k., jeśli tylko:
- jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy,
- stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść
oskarżonego,
- jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto zostało wyczerpująco i logicznie
uargumentowane w uzasadnieniu wyroku. (postanowienie SN z dnia 1 września 2010 r., IVKK 78/10, OSNwSK
2010/1/1653).
Sąd Rejonowy powyższym wymaganiom sprostał, wobec czego brak jest podstaw do stwierdzenia, iż naruszył przepis
art. 7 k.p.k..
Zupełnie niezasadny jest zarzut sformułowany w pkt 2 apelacji, bowiem na kartach 446- 458 znajdują się dokumenty
przesłane przez Dyrektora (...) , które zawierają m.in. rejestr upoważnień. Sąd Rejonowy w toku procesu uwzględnił
wniosek o zażądanie rejestru upoważnień i taki dokument otrzymał, wobec czego nie mógł naruszyć przepisu art. 170
§ 2 k.p.k. skoro wnioskowany dowód przeprowadził zgodnie z wnioskiem.
Chybiony również jest zarzut obrazy art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k., gdyż uzasadnienie wyroku sporządzone w niniejszej
sprawie odpowiada wymogom wskazanego przepisu. Konflikt pomiędzy pracownikami nie był elementem zarzucanej
oskarżonej działalności przestępczej, a skarżący w apelacji nie wykazał jakie znaczenie dla zapadłego wyroku miałoby
odniesienie się przez Sąd do tego konfliktu (jeżeli w ogóle istniał). Uzasadnienie, zdaniem Sądu Okręgowego jest
sporządzone prawidłowo i zgodnie z treścią art. 424 k.p.k., zawiera wszelkie niezbędne elementy, jest zrozumiałe i
daje możliwość prawidłowej kontroli odwoławczej.
W kolejnym punkcie apelacji, podzielonym na poszczególne podpunkty, skarżący podnosi błąd w ustaleniach
faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia. Zarzut ten nie może być skuteczny, gdyż ustalenia faktyczne
poczynione przez Sąd I instancji zostały dokonane w oparciu o wszechstronną oceną zgromadzonego materiału
dowodowego, opierają się na zasadach logicznego rozumowania.
Zarzut błędu w ustaleniach faktycznych nie może sprowadzać się do samej polemiki z ustaleniami sądu, a
powinien wykazywać, że oceny i wnioski wyprowadzone przez sąd orzekający z okoliczności ujawnionych w toku
przewodu sądowego nie odpowiadają wymogom logicznego rozumowania. Możliwość przedstawienia ustaleniom
sądu odmiennego poglądu nie może prowadzić do wniosku o dokonaniu przez sąd błędu w ustaleniach faktycznych.
(uchwała SN z dnia 10 maja 2007 r., SNO 24/07, LEX nr 568916).
Skarżący w tym punkcie wskazuje uchybienia, które nie mają znaczenia z punktu widzenia oceny znamion
przestępstw zarzucanych oskarżonej, np. że oskarżona nie wykonywała czynności ubezpieczenia osobiście, a robiły
to podległe jej pracownice, lub, że częścią pieniędzy z prowizji dysponowała p. L.. Podniesione w tym punkcie
zarzuty mogą wskazywać na nieprawidłowości obiegu dokumentów w centrum edukacyjnym, brak nadzoru na
pracą podległych dyrektorowi komórek organizacyjnych lub poszczególnych pracowników, jednak z tych błędów i
nieprawidłowości w żaden sposób nie można jednoznacznie ustalić, że zachowanie oskarżonej M. Z., szczegółowo
opisane i przeanalizowane przez Sąd Rejonowy wypełnia znamiona występku z art. 286 § 1 k.k., a przede wszystkim
to, że oskarżona działając z bezpośrednim zamiarem kierunkowym wprowadziła w błąd dyrektora, lub taki błąd
wyzyskała, albo wykorzystała niezdolność do należytego pojmowania przez niego przedsiębranych działań. W tym
miejscu należy zaznaczyć, iż oskarżona od początku zajmowania się ubezpieczeniem uczniów (od 2005 roku) za zgodą
ówczesnego Dyrektora C. B. pobierała prowizję w wysokości 25% i w tym czasie pozostawała w przekonaniu, iż jej
działania i wysokość wynagrodzenia są zgodne z prawem i uzyskiwane za zgodą zwierzchnika. Skoro po zmianie
osoby Dyrektora, oskarżona na piśmie uzyskała informację, iż jej dotychczasowe uprawnienia i obowiązki (w tym ten
wynikający z pkt V. i VI. – k. 108, k. 110) pozostają aktualne, zaś Dyrektor B. posiadał do wiadomości pisma (...) z
ofertą, z którego wprost wynika, że było ono kierowane również do oskarżonej (k. 412 – 418), to brak jest podstaw do
przyjęcia, iż oskarżona przedsiębrała bezprawne działania w celu wprowadzenia w błąd lub wyzyskania błędu. Pismo
(...) zawierało również informacje o wysokości proponowanej prowizji – k. 417. Należy w takiej sytuacji zapytać z jakich
powodów Dyrektor Centrum (...) nie posiadał wiedzy w zakresie zarzucanym oskarżonej, i czy faktycznie mógł być w
jakikolwiek sposób wprowadzany w błąd przez oskarżoną. W apelacji skarżący odnosi się do upoważnienia zawartego
na k. 169, twierdząc, iż jest ono sfałszowane. Jednak ani w apelacji, ani też w toku procesu apelujący nie wykazał, kto
i kiedy je sfałszował (brak prawomocnego skazania), a tylko udowodnione twierdzenia mogą być brane pod uwagę. W
przeciwnym wypadku są to tylko domysły, które w postępowaniu sądowym nie mogą być przekonywującym dowodem.
aby w tym zakresie zostały poczynione jednoznaczne ustalenia sądowe – jeżeli skarżący opiera swe twierdzenia na
własnej ocenie nie potwierdzonej skazaniem kogokolwiek za fałszerstwo
Sąd Rejonowy wbrew twierdzeniom skarżących prawidłowo i wnikliwie przeprowadził postępowanie dowodowe,
gromadził i oceniał materiał dowodowy, zaś na koniec wyciągnął logiczne i jedynie słuszne wnioski dotyczące ustaleń,
iż brak jest podstaw do przypisania oskarżonej popełnienia zarzucanych jej czynów wyczerpujących dyspozycję art.
286 § 1 k.k.. Dla przypisania bowiem tego rodzaju występku należy jednoznacznie i ponad wszelką wątpliwość wykazać,
iż oskarżona działała z zamiarem bezpośrednim – kierunkowym. Takich ustaleń zgromadzony materiał dowodowy
nie dostarczył i decyzja Sąd o uniewinnieniu oskarżonej jest jak najbardziej uprawniona i trafna.
1. Przestępstwo oszustwa określone w art. 286 § 1 k.k. jest przestępstwem umyślnym, zaliczanym do tzw.
celowościowej odmiany przestępstw kierunkowych. Charakterystyczny dla strony podmiotowej tego przestępstwa
zamiar bezpośredni powinien obejmować zarówno cel działania sprawcy, jak i sam sposób działania zmierzającego
do zrealizowania tego celu.
2. Przypisanie przestępstwa z art. 286 § 1 k.k. wiąże się z wykazaniem, że sprawca obejmował swoją świadomością
i zamiarem bezpośrednim kierunkowym wprowadzenie w błąd innej osoby oraz to, że doprowadza ją w ten sposób
do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. (postanowienie SN z dnia 4 stycznia 2011 r., IIIKK 181/10, OSNKW
2011/3/27, Prok.i Pr.-wkł. 2011/9/10, Biul.SN 2011/3/21).
Wobec powyższego zarzuty apelacji oskarżyciela posiłkowego i jego pełnomocnika należy ocenić jako polemikę z
prawidłowymi ustaleniami Sądu.
Szczegółowa i wnikliwa analiza sposobu procedowania, treści wyroku i jego uzasadnienia w pryzmacie art. 439 k.p.k.
i art. 440 k.p.k. nie dała podstaw do podjęcia decyzji kasacyjnej, wobec czego – oraz z powodów wyżej wykazanych
– zaskarżony wyrok został utrzymany w mocy.
Zgodnie z treścią art. 636 § 1 k.p.k., jako że apelacje wnieśli jedynie oskarżyciel posiłkowy i jego pełnomocnik –
Sąd Okręgowy kosztami procesu za postępowanie odwoławcze w całości obciążył oskarżyciela posiłkowego, ustalając
wysokość opłaty na kwotę 100 zł na podstawie art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 23 czerwca 1973 r. o opłatach w sprawach
karnych (Dz. U. z 1983 r., Nr 49, poz. 223 ze zm.) oraz wydatki na kwotę 20 złotych.
/-/ Na oryginale właściwe podpisy.