Stawy w Zielonej - Stowarzyszenie Nasze Kalety

Stawy w Zielonej
Zaczatki pierwszego
stawu w Zielonej
siegaja.
prawdopodobnie polowy X V wieku. Tu bowiem Mala Panew
odslonila poklady rudy, niskoprocentowej, ale rudy zelaza.
Skrzetnie wykorzystal to sprowadzony tu wtenczas kuznik , by,
majac „pod bokiem" niezbedny surowiec, zbudowac tu zaklad
hutniczy w oparciu o sile napedowa. wody.
W latach 1970- 1971 usypano tu duzy wal i utworzono
drugi staw, a wlasciwie zbiornik retencyjny. Przeznaczono na to
czeSc lasu i laki o nazwach: Szkopskie, Knopowka i Buszkowe.
Jego powierzehnia wynosi okolo 60 ha. ale i dokladnie okreslona
jego wielkosc nie bedzie prawd% bo nie uwzgledniono tu cot'ek:
nad Mala_ Panwia_ kilkaset metrow, a nad Ligotka^ juz znacznie
mniej.
W miar? wybierania dose grubego pokladu powstawalo
zaglebienie i w efekcie zalewisko wodne. Bylo to pomyslne dla
Wal glowny w zachodniej czesci i grobla potnocnego
tutejszego mistrza hamerni, bo tak nazywano tu kuznic?, bowiem brzegu zostaty wylozone foli% przysypane warstwa. piasku, na
tym sposobem zmagazynowano pewien zapas wody, niezbedny mu ktory nalozono drobny, na wierzehu zas gruby kamieri. Ma to
chronic brzegi przed niszczycielskim dzialaniem fali. Przy wale
do bardziej rytmicznej pracy.
glownym stoi mnich. ktorym reguluje sie poziom wody stawu
Przed wiekami stawy okreslano mianem ,jybnikow" (np.
dolnego. Na poludniowym koiicu tego walu jest przelew burzowy,
Maly Rybnik- Lesnictwo Kalety oddz. 188- obecnie laka).
odprowadzajacy wody burzowe kanatem ulgi do Malej Panwi. Kolo
Poczatkowo w Zielonej mielismy wiec Rybnik Kuzniczy, zwany
przelewu wzniesiono wodomistrzowkf i przystari kajakowa^.
tez krotko Kuznikiem. Kiedy hutnictwo juz tu zamarlo, by! to W przylegajacym od pornocy lesie powstal ( 1976) kolejny osrodek
Zielinski Staw, a teraz od 1972 roku Staw Dolny. Od poczatku wypoczynkowy G.S.G.
nalezal do woznickiego dominium i byl administrowany przez
Przy okazji prac nad zbiornikiem retencyjnym
Nadlesnictwo Zielona (obecnie Koszecin). Jego powierzehnia
wynosila 24 ha. Do r. 1944 hodowano w nim karpie, odlawiane co wyczyszczono dno catego stawu dolnego. tworzac dwie wysepki
drugi- trzeci rok, naturalnie o ile w tym nie przeszkodzila jakas z pospychanej wierzehowiny.
wieksza powodz. Pozniej wydzierzawity go Kaletariskie Zaktady
A teraz troche danych.
Celulozowo- Papiernicze. traktujac jego wode jako zelazny zapas.
Przez budowe zbiornika retencyjnego staw dolny zostal
potrzebny do ciqglosci produkeji. Odtad hodowli zaniechano,
zmniejszony o przeszlo 4 ha. Prog sluz tego stawu znajduje sie na
a stanem ryb zaopiekowal sie zwiazek wedkarski.
wysokosci 279,5 m. Lustro wody zbiornika retencyjnego na
Po uruchomieniu w r. 1959 studzien glebinowych
przelewie burzowym znajduje sie na wysokosci 284 m n.p.m.,
kaletaiiska fabryka zrezygnowaia z dzierzawy. Nadlesnictwo
a przy stanie maksymalnym moze bye wyzsze o 80 cm. Jego
ponowie rozpoczelo zarybianie stawu karpiem i linem, jednak
pojemnosc wynosi 0,79 miliona m . Oba stawy nie naleza. juz do
czeste powodzie powodowaly nieoplacalnosc tego przedsiewziecia.
nadlesnictwa.
W latach 1960 i 1961 rozpoczeto prace konserwacyjne,
W X I X wieku i jeszcze z poczatkiem ubieglego stulecia
ktore wymagaly calkowitego osuszenia stawu. Cala jego
kolo miejsca zwanego Pila. na terenie okreslanym obecnie „pod
powierzehnia bowiem byla zarosnieta krzewami, palk;| wodna.
Grzybem" (osrodek karawaningowy) znajdowary sie do czasowego
i trzeina. W pierwszym roku usunieto spychaczem zarosla
przetrzymywania ryb male zimochowy, zwane tu Sodzkami.
wierzbowe i uzyskano hektar czystego lustra wody. Nastepnego lata
Jednostka Wojskowa przy pomocy buldozerow i koparek wybrala Ogloszenie (L.K.B. 1900 r.): „Kohcem pazdziernika do sprzedania
i wywiozla ziemie z potudniowej strony stawu, zuzywajac ja. na w Zielonej 20-30 cetn. Karpi 4-8 letnich."
cele wlasne. Zniknely dwie wysepki, a pozostale dwie zlaczono
w jedna.- Prace te spowodowary znaczne pogl?bienie dna oraz
powiekszenie lustra wody o dalsze 5 ha.
3
Czyste dno, piaszczyste plaze i brzeg oraz otaczajacy las
spowodowary, ze miejsce to stalo sie istnym rajem dla wycieczek
i weekendowego wypoczynku spragnionej tego ludnosci pobliskich
Gornoslaskich miast.
Edward Goszyk, Miotek i Zielona: zarys dziejow
wsi, Miotek 2004, s. 14-15.
www.kalety.pl