docZarys możliwego eksperymentalnego zastosowania
download 
Reklamacja Transkrypt
Zarys możliwego eksperymentalnego zastosowania
KOMISJA EUROPEJSKA DYREKCJA GENERALNA XXI DS. PODATKÓW I UNII CELNEJ POLITYKA PODATKOWA Koordynacja spraw podatkowych Bruksela, 24 czerwca 2004 r. Dot.: TAXUD C.1/DOC (04) 1410 Oryginał: angielski Zarys możliwego eksperymentalnego zastosowania koncepcji opodatkowania według zasad państwa macierzystego do małych i średnich przedsiębiorstw Podstawowa koncepcja i zasadniczy cel projektu pilotażowego dotyczącego opodatkowania według zasad państwa macierzystego (Home State Taxation) są bardzo proste: usunięcie przeszkód podatkowych, jakie małe i średnie przedsiębiorstwa (MSP) napotykają – poza rodzimymi utrudnieniami – prowadząc działalność w innych Państwach Członkowskich UE poprzez umożliwienie im stosowania zasad obowiązujących w państwie macierzystym w zakresie opodatkowania osób prawnych podatkiem dochodowym. MSP mogłyby wyliczać podlegające opodatkowaniu zyski spółki dominującej oraz kwalifikujących się spółek zależnych i zakładów w innych Państwach Członkowskich uczestniczących w projekcie zgodnie z zasadami wyliczania podstawy opodatkowania, jakie obowiązują w ich państwie macierzystym. Ustalona w ten sposób podstawa opodatkowania byłaby następnie rozdzielana pomiędzy poszczególne Państwa Członkowskie stosownie do ich udziału w ogólnych dochodach. Każde Państwo Członkowskie nakładałoby następnie odpowiednią krajową stawkę podatku. Niniejszy dokument zawiera omówienie technicznych szczegółów tej koncepcji, tak by umożliwić zainteresowanym spółkom zajęcie stanowiska odnośnie praktycznej przydatności proponowanego projektu pilotażowego oraz podzielenie się ewentualnymi uwagami na ten temat ze służbami Komisji. Należy zauważyć, że omówione poniżej kwestie techniczne mają na celu objęcie wszystkich możliwych sytuacji i potencjalnie kompleksowych zagadnień z zakresu projektu pilotażowego, którego zastosowanie w praktyce powinno jednak okazać się łatwe dla większości małych i średnich przedsiębiorstw. 1 Kluczowe punkty – Podstawowe podejście: W ramach projektu pilotażowego MSP prowadzące działalność na terytorium więcej niż jednego Państwa Członkowskiego mogą obliczyć swój dochód podlegający opodatkowaniu (podstawę opodatkowania) według zasad systemu obowiązującego w państwie macierzystym spółki dominującej lub siedziby zarządu. – Stawki podatku: Każde Państwo Członkowskie uczestniczące w projekcie nadal obciąża podatkiem swą część udziału w zyskach grupy z działalności prowadzonej na jego terytorium według krajowej stawki podatku dochodowego od osób prawnych. – Które MSP: W projekcie pilotażowym mogą brać udział małe i średnie przedsiębiorstwa (MSP) lub, jeśli zaistnieje taka potrzeba z punktu widzenia Państw Członkowskich, jedynie małe przedsiębiorstwa według oficjalnej unijnej definicji MSP. – Kto jest częścią grupy: Grupa przedsiębiorstw uwzględnionych w projekcie jako MSP jest określona w oparciu o zasady państwa macierzystego. – Spółki osobowe nie są objęte zakresem projektu, chyba że zostaną dopuszczone przez daną administrację podatkową w oparciu o indywidualny wniosek. – Ramy czasowe: Projekt pilotażowy trwa pięć lat (np. od 1 stycznia 2007 do 31 grudnia 2011). – Sektory gospodarki: Sektory objęte osobnymi zasadami opodatkowania nie są uwzględnione w projekcie pilotażowym (np. żegluga morska, działalność rolnicza). – Które podatki: Żadne inne podatki poza dochodowymi od osób prawnych nie są co do zasady objęte projektem. Państwa Członkowskie mogą jednakże nadal nakładać krajowe (uzależnione od zysków) obciążenia dodatkowe w stosunku do ustalonego zgodnie z zasadami projektu pilotażowego podatku dochodowego od osób prawnych lub podstawy opodatkowania tym podatkiem. – Które państwo jest państwem macierzystym: „Państwo macierzyste” uczestniczącej w projekcie grupy MSP jest określone jako państwo rezydencji spółki dominującej (bądź siedziby zarządu). W razie potrzeby państwo to określa się przy pomocy ogólnie stosowanych kryteriów ustalania rezydencji. – Przepisy administracyjne: Projekt pilotażowy obejmuje uregulowania w zakresie zapobiegania unikaniu zobowiązań podatkowych oraz przypadków szczególnych (np. zmiana własności, ekspansja działalności, fluktuacje w zakresie działalności). – Wymiar opodatkowania i płacenie podatków: Spółki grupy samodzielnie szacują, zgłaszają i płacą podatek lokalny, podczas gdy wyliczenie łącznych zysków grupy może być zgłoszone jedynie przez spółkę dominującą w państwie macierzystym. Inne administracje podatkowe, których dotyczą zyski grupy, otrzymują kopię takiego zgłoszenia. – Formuła repartycji podstawy opodatkowania: Ustalona zgodnie z zasadami państwa macierzystego podstawa opodatkowania dzielona jest w oparciu o prosty wzór (np. kryterium wynagrodzeń) pomiędzy poszczególne Państwa Członkowskie. – Dochód osiągany w państwach trzecich przez członków grupy wykracza poza zakres projektu i powiększa dochód członka grupy do dokonaniu podziału. – Kontrole podatkowe przeprowadzane będą przez władze krajowe, w miarę potrzeby we współpracy z administracją partnerską. W takim przypadku zastosowanie będą miały ogólne zasady wzajemnej pomocy wewnątrzunijnej. – Ocena oddziaływania na gospodarkę: Ocena wpływu projektu pilotażowego na gospodarkę powinna być przeprowadzona przed rozpoczęciem projektu. W tym celu prosi się zainteresowane strony o dostarczenie stosownych danych i informacji. 2 – Ramy prawne: Komisja wyda zalecenie, w oparciu o które Państwa Członkowskie sporządzą i podpiszą dwu- lub wielostronne porozumienie. Państwa Członkowskie uczestniczące w projekcie następnie wdrożą porozumienie na poziomie krajowym w oparciu o krajowe przepisy i obyczaje. – Monitoring: Komisja i Państwa Członkowskie stworzą grupę monitorującą, która zajmie się nadzorem projektu pilotażowego, analizą potencjalnych problemów praktycznych i oceną powodzenia projektu. TŁO Niniejsze omówienie ma na celu przedstawienie zarysu technicznych aspektów potencjalnego projektu pilotażowego pod nazwą „Opodatkowanie według zasad państwa macierzystego”, którego zadaniem jest umożliwić małym i średnim przedsiębiorstwom (MSP) zastosowanie, na zasadzie eksperymentu, zasad opodatkowania obowiązujących w ich państwie macierzystym do działalności prowadzonej na terytorium Unii Europejskiej. Planuje się, że Komisja wyda stosowne zalecenie w 2004 r. Informacje przedstawione w niniejszym dokumencie mają na celu umożliwienie zainteresowanym stronom zajęcia stanowiska odnośnie użyteczności proponowanego projektu dla ich własnych celów. Projekt pilotażowy opiera się na zasadzie dobrowolnego wzajemnego uznawania przepisów podatkowych dotyczących MSP. Najprościej mówiąc chodzi o to, by zyski grupy spółek prowadzących działalność na terytorium więcej niż jednego Państwa Członkowskiego były wyliczane według zasad systemu podatkowego dotyczącego tylko jednej ze spółek, mianowicie systemu państwa macierzystego spółki dominującej bądź siedziby zarządu. Każde Państwo Członkowskie uczestniczące w projekcie nadal obciążałoby swoją część udziału w zyskach grupy osiąganych na jego terytorium zgodnie z krajową stawką podatku dochodowego od osób prawnych. Nie dąży się do harmonizacji przepisów. Celem projektu pilotażowego jest zaradzenie problemom podatkowym, z jakimi spotykają się MSP przy rozwijaniu działalności na terytorium innych państw i które często mogą wręcz uniemożliwić wykorzystanie pełnych możliwości rynku wewnętrznego. Poniższy schemat ilustruje podstawowy mechanizm funkcjonowania rozważanego projektu, a także przedstawia definicje terminów technicznych, które pojawią się w dalszej części niniejszego omówienia. _______________________________________________________________________ Opis stanu faktycznego Grupa spółek ma następującą strukturę: – Spółka dominująca (PA) w Państwie Członkowskim A – Spółka zależna (DB) w Państwie Członkowskim B – Spółka zależna (DC) w Państwie Członkowskim C – Podmiot zależny spółki zależnej (DDC) w Państwie Członkowskim C Państwo Członkowskie A PA Państwo Członkowskie C → → DC ↓ ↓ ↓ ↓ DB DDC Państwo Członkowskie B Definicje terminów: 3 – – – – – Spółki PA, DB, DC i DDC mogą stworzyć „grupę państwa macierzystego” Państwo Członkowskie A jest „państwem macierzystym” Państwo Członkowskie B jest „państwem przyjmującym” dla DB Państwo Członkowskie C jest „państwem przyjmującym” dla DC i DDC Państwa Członkowskie A, B i C formalizują współpracę w ramach projektu pilotażowego za pomocą odpowiednich instrumentów prawnych, np. w drodze wielostronnej „konwencji państwa macierzystego” lub „umowy państwa macierzystego” Funkcjonowanie systemu: – PA ustala podlegający opodatkowaniu dochód PA, DB, DC i DDC według przepisów podatkowych Państwa Członkowskiego A. – Ustalona w ten sposób podstawa opodatkowania jest rozdzielana pomiędzy Państwa Członkowskie A, B i C w oparciu o prosty klucz, np. udział wynagrodzeń i/lub obrotów w poszczególnych jurysdykcjach. – PA składa zeznanie podatkowe ogólne/grupy w Państwie Członkowskim A oraz płaci podatek. – DB składa deklarację dotyczącą samodzielnie wyliczonego podatku i uiszcza go w Państwie Członkowskim B. – DC i DDC składają deklaracje dotyczące samodzielnie wyliczonego podatku i uiszczają go w Państwie Członkowskim C. _______________________________________________________________________ Projekt był stopniowo opracowywany przez ostatnie trzy lata, poczynając od publikacji na temat opodatkowania według zasad państwa macierzystego autorstwa jego twórców, Malcolma Gammiego i Svena-Olofa Lodina („Home State Taxation” – publikacje Międzynarodowego Biura Dokumentacji Podatkowej (IBFD) 2001), a na pracach Komisji w zakresie nowej strategii opodatkowania spółek oraz reakcji na nią kończąc. W 2003 r. służby Komisji przeprowadziły konsultacje społeczne odnośnie przedmiotowej koncepcji, a także formalne i nieformalne dyskusje z ekspertami ze środowisk biznesowych i akademickich, które pozwoliły na udoskonalenie projektu. Dostępne są szczegółowe opracowania robocze, streszczenia, oficjalne dokumenty i sprawozdania z prac przygotowawczych (np. na stronie internetowej Komisji1), w związku z czym w niniejszym opracowaniu nie powtarza się przedstawionej w nich argumentacji. Na tej podstawie Komisja w komunikacie „Rynek wewnętrzny bez przeszkód w zakresie opodatkowania spółek – osiągnięcia, istniejące inicjatywy i pozostałe wyzwania” [COM(2003)726] przedstawiła konkretne pomysły odnośnie dalszego rozwoju projektu pilotażowego oraz sposobów uczynienia go jeszcze bardziej użytecznym. Na spotkaniu grupy roboczej z Państwami Członkowskimi w dniu 11 marca 2004 r. delegacje wyraziły silne, a wręcz bardzo silne zastrzeżenia wobec projektu. Jest zatem wysoce prawdopodobne, że bez wyraźnego poparcia ze strony spółek, nie będzie możliwe złożenie propozycji w zakresie projektu, nie mówiąc o jego wprowadzeniu w życie. DEFINICJA UCZESTNICZĄCYCH SPÓŁEK Zakres systemu pilotażowego powinien co do zasady być określany w odniesieniu do istniejącej definicji unijnej małych i średnich przedsiębiorstw (zalecenie Komisji 2003/361/WE). W ramach tej definicji wyróżnia się: 1 średnie przedsiębiorstwa [liczba pracowników < 250, obroty ≤ 50 mln euro i/lub suma bilansowa ≤ 43 mln euro] http://europa.eu.int/comm/taxation_customs/taxation/consultations/home_state_sme.htm 4 małe przedsiębiorstwa [liczba pracowników < 50, obroty ≤ 10 mln euro i/lub suma bilansowa ≤ 10 mln euro] mikroprzedsiębiorstwa [liczba pracowników < 10, obroty ≤ 2 mln euro i/lub suma bilansowa ≤ 2 mln euro]. Ponadto przedsiębiorstwa, które są częścią większej grupy, a zatem czerpią korzyści z silniejszego zaplecza gospodarczego niż prawdziwe MSP nie są objęte powyższą definicją. Z uwagi na niechęć Państw Członkowskich wobec zbyt „szczodrej” definicji, można rozważyć uwzględnienie wyłącznie małych przedsiębiorstw. Ograniczenie projektu pilotażowego wyłącznie do mikroprzedsiębiorstw nie jest realną opcją. Przepisy podatkowe państwa macierzystego co do zasady stosują się do spółki uczestniczącej w projekcie (spółki dominującej/siedziby zarządu) oraz jej spółek zależnych i/lub zakładów w Państwach Członkowskich biorących udział w projekcie. To, czy działalność danej spółki rzeczywiście wchodzi w zakres „grupy państwa macierzystego” (czyli grupy spółek uczestniczących w projekcie) do celów projektu pilotażowego zależy od przepisów państwa macierzystego dotyczących opodatkowania grup przedsiębiorstw2 oraz określonych w nich warunków (minimalny udział, kontrola finansowa itd.). W żadnym przypadku jednej spółce (dominującej lub zależnej) nie wolno uczestniczyć w dwóch różnych „grupach państwa macierzystego” (co nie byłoby możliwe w przypadku zastosowania kryterium jasnego udziału większościowego). Można również rozważyć możliwość wprowadzenia ogólnie stosowanych przepisów dotyczących, na przykład, wymogu posiadania udziału większościowego na poziomie 100%, 75% lub 51%. SPÓŁKI OSOBOWE Biorąc pod uwagę nieodłączne problemy techniczne, jakie wiązałyby się z uwzględnieniem w ramach projektu spółek osobowych oraz innych podmiotów o charakterze przejrzystym lub hybrydowym, możliwość uczestniczenia w projekcie należy stworzyć jedynie spółkom posiadającym osobowość prawną. Włączenie w zakres projektu spółek osobowych działających na skalę międzynarodową mogłoby potencjalnie prowadzić do powstania niezwykle skomplikowanych problemów podwójnego opodatkowania i stosowania umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Taki system z dużym prawdopodobieństwem rozciągnąłby się w rzeczywistości na podatki dochodowe od osób fizycznych. Sugeruje się zatem, by spółki osobowe były uwzględniane w projekcie jedynie w wyjątkowych przypadkach, które powinny być indywidualnie analizowane przez administrację podatkową danego Państwa Członkowskiego. W każdym przypadku jedynie spółki osobowe prowadzące aktywną działalność gospodarczą i osiągające przychód z tego tytułu mogłyby ubiegać się o udział w projekcie. 2 Np. Organschaft (grupa podatkowa), wkład grupy itd. Oznacza to również, że systemy ogólnoświatowej konsolidacji takie jak w Danii, Francji czy we Włoszech nie miałyby zastosowania w kontekście projektu pilotażowego. Co więcej, udział w projekcie będzie prawdopodobnie mniej atrakcyjny dla Państw Członkowskich nie posiadających krajowego systemu opodatkowania grup przedsiębiorstw. 5 RAMY CZASOWE PROJEKTU PILOTAŻOWEGO Zarówno z punktu widzenia Państw Członkowskich/administracji podatkowych, jak i spółek biorących udział w projekcie okres testowy powinien trwać wystarczająco długo, aby móc przeprowadzić gruntowną analizę proponowanych rozwiązań i uzasadnić koszty zmian. W oparciu o otrzymane opinie sugeruje się, aby projekt pilotażowy trwał przez okres pięciu lat, po którym nastąpi końcowa ocena funkcjonowania systemu. Pięcioletnie ramy czasowe należy rozumieć w ten sposób, że ustalona zostanie data rozpoczęcia projektu, a jego zakończenie nastąpi po upływie pięciu lat od tego terminu (np. od 1 stycznia 2007 do 31 grudnia 2011). MSP mogą jednakże przystąpić do projektu w każdej chwili jego trwania, a zatem mogą również brać w nim udział przez krótszy okres czasu (np. od 1 stycznia 2009 do 31 grudnia 2011). SEKTORY OBJĘTE PROJEKTEM Nie wydaje się, by inne ograniczenia były konieczne lub pożądane (np. dotyczące poszczególnych regionów). Ponadto nie istnieje potrzeba wykluczenia dużych sektorów gospodarki z zakresu projektu. Istnieją jednakże sektory, które już podlegają szczególnym przepisom podatkowym. Sugeruje się zatem, aby wykluczyć z zakresu projektu grupy spółek, których działalność w znacznym stopniu dotyczy tych sektorów (odpowiadając za więcej niż 10% ich obrotów). Ograniczenie to mogłoby w szczególności dotyczyć żeglugi, usług finansowych, bankowych i ubezpieczeniowych, obrotu i eksploatacji zasobów ropy naftowej i gazu oraz działalności rolniczej (w tym leśnictwa i rybołówstwa). Definicja danego sektora powinna opierać się na krajowych przepisach podatkowych danego państwa macierzystego, z tym że administracje podatkowe poszczególnych Państw Członkowskich powinny w każdym przypadku indywidualnie uzgadniać alokację sektorów. PODATKI OBJĘTE ZAKRESEM PROJEKTU Sugeruje się, aby w projekcie nie uwzględniać żadnych innych podatków poza dochodowymi od osób prawnych (VAT, akcyza, podatek od wzbogacenia, podatek spadkowy, podatek gruntowy, podatek od zbycia gruntów itd.). W zakresie podatków lokalnych Państwa Członkowskie mogłyby nadal nakładać krajowe (uzależnione od zysków) obciążenia dodatkowe w stosunku do podatku dochodowego od osób prawnych w wysokości ustalonej zgodnie z zasadami projektu pilotażowego (czyli obciążenie byłoby dokonywane w stosunku do przysługującej danemu Państwu Członkowskiemu części udziału w ogólnej podstawie opodatkowania). Ponadto nadal mogłyby być pobierane inne podatki lokalne lub regionalne nie uzależnione od dochodu zgodnie z przepisami państwa rezydencji/państwa przyjmującego. DEFINICJA „PAŃSTWA MACIERZYSTEGO” „Państwo macierzyste” grupy MSP biorącej udział w projekcie określane jest jako państwo rezydencji spółki dominującej (bądź siedziby zarządu). Zgodnie ze zwykle stosowanymi kryteriami ustalania rezydencji jest to państwo, w którym znajduje się faktyczny zarząd (lub centralny zarząd i struktury kontroli) spółki dominującej lub siedziby zarządu oraz w którym spółka ta podlega obowiązkowi podatkowemu w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych przed przystąpieniem do projektu pilotażowego. W przypadku większości MSP chodzi tu o państwo, w którym spółka dominująca posiada statutową siedzibę. Miejsce faktycznego zarządu członków grupy 6 przestaje zatem być kryterium ustalania rezydencji podatkowej. Ogólnie rzecz biorąc, zasada ta powinna umożliwić łatwą identyfikację „państwa macierzystego” w przypadku większości MSP. Mniejszy rozmiar i bardziej osobisty charakter struktury własności i zarządu MSP z reguły oznacza, że państwem macierzystym jest państwo miejsca zamieszkania właścicieli lub menadżerów. W przypadku zaistnienia problemów w tym względzie, administracje podatkowe Państw Członkowskich, na terenie których dana grupa prowadzi działalność, powinny osiągnąć porozumienie na temat tego, które z tych państw jest państwem macierzystym. W przeciwnym razie spółka nie będzie mogła uczestniczyć w projekcie pilotażowym. UREGULOWANIA PRZYPADKÓW SZCZEGÓLNYCH ORAZ PRZEPISY W ZAKRESIE UNIKANIA OPODATKOWANIA Projekt pilotażowy powinien uwzględniać zasady postępowania w przypadkach szczególnych. Sugeruje się przyjęcie następujących zasad: Firma, która prowadząc swą zwykłą działalność handlową odnotowuje w trakcie uczestnictwa w projekcie pilotażowym organiczny wzrost wykraczający poza limity określone w definicji MSP nie powinna być z tego powodu wykluczona z projektu. Zmiana w zakresie własności nie powinna automatycznie prowadzić do wykluczenia spółki, chyba że stanie się częścią większej grupy, naruszając w ten sposób warunki określone w powyższej definicji MSP. Jednorazowe transakcje i anomalie w zakresie obrotów – np. w przypadku zbycia dużego składnika aktywów kapitałowych – nie powinny automatycznie prowadzić do wykluczenia spółki z projektu (bądź przychody z tytułu nietypowego zbycia powinny być wyjęte spod wymogów dotyczących wielkości obrotów). Fuzje i przejęcia, które nie mają wpływu na konstytutywne elementy projektu pilotażowego (definicję MSP, określenie państwa macierzystego itd.) nie powinny automatycznie prowadzić do wykluczenia spółki z projektu. Właściwe administracje podatkowe powinny jednakże przeprowadzić ponowną ocenę zgodności nowej struktury grupy z wymogami uczestnictwa w projekcie. Co do zasady nie powinna istnieć możliwość dokonania zmiany państwa macierzystego spółki określonego na początku pięcioletniego okresu testowego. Przeniesienie siedziby spółki do innego Państwa Członkowskiego (co tak czy owak jest mało prawdopodobne) skutkowałoby zakończeniem uczestnictwa w projekcie pilotażowym i zastosowaniem odpowiednich krajowych przepisów podatkowych. To samo miałoby miejsce w przypadku fuzji prowadzącej do zmiany miejsca faktycznego zarządu (bądź centralnego zarządu i struktur kontroli) spółki dominującej. W ramach projektu pilotażowego zasadniczo dopuszcza się możliwość przenoszenia majątku pomiędzy (i) siedzibą zarządu i zakładem lub (ii) pomiędzy spółką dominującą i spółką zależną w innym Państwie Członkowskim zgodnie z przepisami krajowymi państwa macierzystego dotyczącymi opodatkowania grup, które to transakcje nie stanowią zdarzenia podatkowego. W przypadku (i) mogą to z reguły być również transakcje transgraniczne (odroczenie opodatkowania). Spółki uczestniczące w projekcie są jednakże zobowiązane do określenia, we współpracy z właściwymi władzami podatkowymi, wartości księgowej oraz rynkowej przenoszonych składników majątku, tak by umożliwić opodatkowanie transferu zgodnie z aktualnie obowiązującymi „normalnymi” przepisami w przypadku nieprzedłużenia udziału w projekcie pilotażowym bądź sprzedaży danego składnika majątku (czyli „zamrożenie” pozycji i odroczenie podatku). 7 Decyzja spółki o wzięciu udziału w projekcie pilotażowym powinna być co do zasady wiążąca przez cały okres pięciu lat (bądź na krótszy okres do czasu upływu określonego z góry terminu zakończenia projektu). Jeśli spółka nalega na zakończenie jej uczestnictwa w projekcie przed upływem pięcioletniego terminu, powinno się jej to umożliwić z zastrzeżeniem dokonania ponownej oceny lat podatkowych objętych projektem oraz retroaktywnego zastosowania „tradycyjnych” przepisów. Ogólne przepisy państwa rezydencji w zakresie zapobiegania nadużyciom (w stosunku do Państw Członkowskich nie uczestniczących w projekcie3 oraz państw trzecich) mają zastosowanie w odniesieniu do każdej jednostki grupy w celu zapobiegnięcia zjawisku poszukiwania najkorzystniejszych przepisów (rule shopping). Ponadto jedynie MSP, które od co najmniej dwóch lat istnieją i są rezydentem podatkowym w państwie macierzystym powinny być dopuszczone do uczestnictwa w projekcie. Z kolei spółki, które korzystają z preferencyjnych rozwiązań podatkowych (np. 100% kredyt podatkowy) nie powinny mieć możliwości uczestniczenia w projekcie pilotażowym. WYMIAR PODATKU I KWESTIE ADMINISTRACYJNE Spółki uczestniczące w projekcie powinny być zobowiązane do składania deklaracji podatkowych jedynie w państwie macierzystym. Właściwe administracje podatkowe innych państw, których podatek dotyczy, otrzymywałyby kopie zeznania wraz z odpowiednimi aneksami (np. bilans, rachunek zysków i strat). Nie powinien istnieć systemowy wymóg tłumaczenia, choć administracje podatkowe mogą zwrócić się o przedstawienie kluczowych dokumentów w języku krajowym bądź innym dostępnym języku na koszt podatnika. W wielu przypadkach zobowiązania te mogą wymagać pewnych zmian w funkcjonowaniu wewnętrznych systemów zgodności z przepisami podatkowymi w obrębie grupy. Spółka dominująca wylicza łączne zyski grupy (zgodnie z zasadami państwa macierzystego, w którym jest rezydentem) oraz dokonuje ich podziału pomiędzy członków grupy zgodnie w wcześniej ustalonym wzorem. Dane w zakresie poszczególnych kryteriów podziału zgłaszane są władzom podatkowym wszystkich Państw Członkowskich. Podatek uiszczany jest przez odpowiednią jednostkę grupy w państwie jej rezydencji (macierzystym). Zastosowanie mają ogólne zasady wzajemnej pomocy i współpracy administracyjnej w Unii Europejskiej. W przypadku spraw sądowych, są to z reguły przepisy państwa rezydencji członka grupy państwa macierzystego. Komisja i Państwa Członkowskie uczestniczące w projekcie tworzą grupę monitorującą, której zadaniem będzie sprawowanie nadzoru nad projektem pilotażowym, analiza możliwych problemów praktycznych oraz ocena powodzenia projektu. 3 Ma to oczywiście miejsce jedynie w takim stopniu, w jakim przepisy te są zgodne z Traktatem o Unii Europejskiej. Zastosowanie tych przepisów w kontekście projektu pilotażowego w żadnym przypadku nie przeważa w stosunku do stanowisk lub decyzji podjętych w tym względzie przez Komisję bądź inną instytucję. 8 KWESTIE PROCEDURALNE PILOTAŻOWYM ORAZ WNIOSKI O UCZESTNICTWO W PROJEKCIE Jeśli chodzi o kwestie proceduralne, to oczekuje się, że Komisja wyda zalecenie, w oparciu o które Państwa Członkowskie – zgodnie z zasadą wzajemnego uznawania, która jest wbudowana w koncepcję opodatkowania według zasad państwa macierzystego – sporządzą i podpiszą dwu- lub wielostronną umowę pozwalającą zainteresowanym spółkom na uczestnictwo w przedmiotowym projekcie pilotażowym. Poszczególne Państwa Członkowskie wprowadzą następnie umowę w życie na poziomie krajowym zgodnie z krajowymi przepisami i zwyczajami. Na tej podstawie administracje podatkowe zainteresowanych Państw Członkowskich podejmą działania w ramach stosownych procedur wewnętrznych (np. okólników lub publikacji zaproszenia do wyrażenia zainteresowania) w celu umożliwienia spółkom zgłoszenia chęci uczestnictwa w projekcie pilotażowym. Zainteresowane spółki składałyby zgłoszenia w swym urzędzie podatkowym w państwie macierzystym, a ten powiadamiałby oraz zasięgał opinii władz podatkowych innych Państw Członkowskich, których zgłoszenie dotyczy. Decyzja o przyjęciu lub odrzuceniu zgłoszenia powinna być podjęta wspólnie w rozsądnym terminie, np. w ciągu dwóch miesięcy. FORMUŁA REPARTYCJI Do celów tego relatywnie niewielkiego projektu pilotażowego sugeruje się użycie prostej formuły repartycji podstawy opodatkowania pomiędzy Państwami Członkowskimi uczestniczącymi w projekcie na zasadzie testu. Może to być formuła oparta na wynagrodzeniach (lub liczbie pracowników) bądź trzech czynnikach (wynagrodzenia, obroty i majątek MSP w państwach uczestniczących w projekcie). W zależności od wyboru formuły zaistnieje konieczność opracowania powszechnie przyjętych i sprawdzających się w praktyce definicji czynników wykorzystywanych w ramach formuły repartycji. Służby Komisji prowadzą aktualnie prace w tym względzie. Z systemu opodatkowania według zasad państwa macierzystego wynika, że spółka dominująca korzysta z formularzy deklaracji podatkowych państwa macierzystego do celów łącznego wyliczenia i zgłoszenia działalności podlegającej opodatkowaniu we wszystkich Państwach Członkowskich. Deklaracje te nie zawierają koniecznych informacji na temat czynników repartycji. Należy zatem opracować odpowiedni (prosty) formularz zgłaszania tych czynników w formie aneksu do deklaracji podatkowej. KWESTIE DOTYCZĄCE PAŃSTW TRZECICH Z uwagi na wąski zakres projektu pilotażowego jest mało prawdopodobne, by MSP posiadające siedzibę zarządu w państwach trzecich zgłosiły chęć wzięcia w nim udziału (w odniesieniu do działalności prowadzonej w ramach grupy unijnej na terenie EU, przenosząc zadania siedziby zarządu na jedną ze spółek zależnych w stosunku do jej spółek zależnych) lub by MSP, które pośrednio stanowią własność podmiotów w państwach trzecich kwalifikowały się do uczestnictwa w projekcie pilotażowym (spółka dominująca w Państwie Członkowskim ze spółką zależną w państwie trzecim, która z kolei posiadałaby spółkę zależną w Państwie Członkowskim). Dochód realizowany przez członków grupy w państwach trzecich (dywidendy, odsetki, tantiemy, dochód z nieruchomości itd.) wykraczałby poza zakres projektu pilotażowego i jako taki musiałby być rozliczany według zwykłych zasad. Innymi słowy, dochód z zagranicznych źródeł musiałby powiększać dochód członka grupy po repartycji. To jednak może oznaczać konieczność składania więcej niż jednej deklaracji podatkowej w 9 odniesieniu do poszczególnych pozycji dochodów – jednej w państwie macierzystym i drugiej w państwie przyjmującym. Projekt pilotażowy nie wymaga wprowadzenia natychmiastowych zmian w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania pomiędzy Państwami Członkowskimi i państwami trzecimi. Jako że każdy członek „grupy państwa macierzystego” pozostaje podatnikiem w swym państwie rezydencji, nadal zastosowanie mają przepisy stosownych umów. Większość skomplikowanych kwestii technicznych dotyczących, na przykład, dywidend i oddziałów w państwach trzecich pozostaje tak czy owak poza zakresem projektu. INNE KWESTIE TECHNICZNE Wdrożenie projektu pilotażowego może teoretycznie skutkować pojawieniem się szeregu dodatkowych zagadnień technicznych dotyczących względnie skomplikowanych kwestii takich jak: stosowanie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, płatności z tytułu dywidend, poprawne stosowanie podatków u źródła dochodu bądź rozstrzyganie sporów w zakresie cen transferowych. W oparciu o warunki rozważanego projektu pilotażowego można jednak stwierdzić, że istnieje małe prawdopodobieństwo zaistnienia tego typu problemów. Ponadto służby Komisji uważają, że nawet w przypadku pojawienia się tych kwestii dostępne będą odpowiednie rozwiązania praktyczne. Szczegółowe informacje dotyczące tych zagadnień są dostępne na żądanie. OCENA ODDZIAŁYWANIA NA GOSPODARKĘ Badanie przeprowadzone przez Komisję na temat małych i średnich przedsiębiorstw w Unii Europejskiej pokazuje, że na dzień dzisiejszy jedynie niewielka liczba MSP prowadzi działalność na terytorium innych Państw Członkowskich. Projekt pilotażowy ma na celu zmienienie tego stanu rzeczy oraz ułatwienie MSP korzystania z możliwości stwarzanych przez rynek wewnętrzny poprzez uproszczenie przepisów w zakresie opodatkowania dochodów osób prawnych oraz zmniejszenie kosztów zgodności z tymi przepisami. Wdrożenie projektu pilotażowego poprawi warunki prowadzenia działalności, a także przyczyni się do wyższej „przeżywalności” (survival rate) MSP oraz lepszych możliwości rozwoju poprzez ekspansję transgraniczą w obrębie rynku wewnętrznego, tym samym generując korzystny wzrost i efekty w zakresie zatrudnienia. Skutki projektu w zakresie przychodów Państw Członkowskich będą zależały od jego precyzyjnej konstrukcji, liczby uczestniczących MSP oraz szczegółów wybranego systemu repartycji. W oparciu o statystyczne dane małych i średnich przedsiębiorstw prowadzących międzynarodową działalność, a także uwzględniając niewielki udział podatków dochodowych od osób prawnych w krajowych podatkach płaconych przez MSP, można bezpiecznie przyjąć, że poziom „zagrożonych” podatków Państw Członkowskich będzie bardzo niski. Główną uwagą krytyczną zgłaszaną przez administracje podatkowe Państw Członkowskich pod adresem proponowanego projektu pilotażowego jest to, że oczekiwane korzyści nie będą wyższe od kosztów administracyjnych i innych związanych z jego wprowadzeniem. Ponadto zgodnie z wewnętrznymi zasadami Komisji należy dokonać oceny oczekiwanego wpływu projektu przed jego wdrożeniem („poszerzona ocena oddziaływania”). W związku z tym szczególnie pożądanym byłoby określenie przydatnego zestawu podstawowych danych dla tych prac w najszybszym możliwym terminie. Służby Komisji rozpoczęły pracę nad tymi zagadnieniami, a niektóre dane są dostępne z ogólnie dostępnych źródeł statystycznych, w tym publikowanych przez Biuro Statystyczne Komisji. Jednak większość danych jest 10 dostępna jedynie na poziomie Państw Członkowskich lub podmiotów gospodarczych. Konieczna jest zatem aktywna współpraca ze strony podmiotów gospodarczych przy ocenie oczekiwanych skutków gospodarczych projektu pilotażowego, a także ich wkład w tworzenie zbiorów danych. Innymi słowy, służby Komisji muszą uzyskać wiedzę na temat tego, w jakim stopniu proponowany projekt pilotażowy pozwoli obniżyć podatkowe koszty zakładania spółek zależnych lub zakładów na terytorium innych Państw Członkowskich. Czy MSP zaczną prowadzić działalność w innych Państwach Członkowskich, czego nie zrobiłyby, gdyby nie realizacja projektu pilotażowego? 11
