strony 20-29 corel - LGD Forum Powiatu Garwolińskiego

Garwolin
Miejsc związanych z martyrologią żołnierzy i ludności cywilnej jest
w Garwolinie bardzo wiele. Oto kilka z nich. Ludowe Towarzystwo
Naukowo - Kulturalne Oddział Garwolin wydało w 2008 roku przewodnik
autorstwa Zbigniewa Gnata-Wieteski “Miejsca pamięci narodowej, epitafia
i tablice pamiątkowe w Garwolinie”. Zainteresowanych odsyłam.
Największym jest cmentarz wojskowy. Powstał w latach
1949 - 1953 z ekshumacji zwłok żołnierzy poległych w II wojnie światowej na
terenach byłych powiatów: garwolińskiego, koziennickiego i puławskiego.
Na cmentarzu spoczywają: 10288 żołnierzy Armii Radzieckiej; 262
jeńców wojennych; 405 żołnierzy Wojska Polskiego, w tym:
309 poległych w 1939r., 104 poległych w 1944r., a także 8 obywateli
cywilnych ZSRR. W urzędzie miasta znajduje się imienna ewidencja
pochowanych żołnierzy.
21
22
Na kamieniu widnieje
napis: Marszałek Piłsudski
Przebywał tu 17-18 sierpnia
1920r.”... Przyjechałem
wieczorem do Garwolina,
pamiętam, jak dziś, tę chwilę,
gdy pijąc herbatę obok
przygotowanego do snu łóżka,
zerwałem się na równe nogi,
gdym wreszcie usłyszał odgłos
życia, odgłos realności, głuchy
grzmot armat. Nieprzyjaciel
był i świadczyła o nim muzyka
na północy”. J. Piłsudski rok
1920.
Niżej jest tabliczka
z napisem:
Przez 4 dziesięciolecia
pozostawał ukryty pod ziemią.
Wykopany i ustawiony
z inicjatywy ZSZZ Solidarność
w Garwolinie ku czci Wielkiego
Polaka. Sierpień 1981.
Kamień jest ustawiony
na skwerku za kościołem przy
ulicy Staszica.
23
Kamień jest położony w parku
w centrum miasta przy ul. Kościuszki.
Na płycie jest napis:
W 80 rocznicę „Cudu nad Wisłą”
i wyzwolenia Ziemi Garwolińskiej
spod okupacji bolszewickiej w dniu
16 sierpnia 1920 roku przez
14 wielkopolską dywizję piechoty
generała brygady Daniela
Konarzewskiego. Garwolin sierpień
2000 r. Społeczeństwo Ziemi
Garwolińskiej.
Pomnik stoi przed mostem
na Wildze po prawej stronie
jadąc do Warszawy. Na
tablicy jest napis:
W TYM MIEJSCU 8 LIPCA
1944r. W ODWECIE ZA
AKCJĘ BOJOWĄ ARMII
KRAJOWEJ, NIEMIECCY
OKUPANCI ROZSTRZELALI
30 POLAKÓW.
Więźniów przywieziono
z Pawiaka w Warszawie
i rozstrzelano w odwet za
wykonany przez ruch oporu
wyrok śmierci na niemieckim
staroście Freudenthalu,
odpowiedzialnym za
pacyfikację wsi Wanaty.
24
Pomnik stoi na cmentarzu.
Jest na nim napis: NIEZNANYM OBROŃCOM OJCZYZNY 1939 r.
Pomnik położony jest przy ul. Kościuszki w centrum za światłami
w kierunku Warszawy po prawej stronie.
25
Pomnik stoi przy wejściu do
Rejonowego Sądu w Garwolinie po
lewej stronie.
Na tablicy jest napis:
OJCZYZNĘ KOCHA SIĘ NIE
DLATEGO, ŻE JEST WIELKA
LECZ DLATEGO, ŻE JEST
WŁASNA.
W HOŁDZIE STRZELCOM,
PODOFICEROM I OFICEROM
I-GO PUŁKU STRZELCÓW
KONNYCH W GARWOLINIE
POLEGŁYM, POMORDOWANYM
I ZMARŁYM W WALKACH
O P O L S K Ę W O L N Ą ,
NIEPODLEGŁĄ I SUWERENNĄ.
W TYM BUDYNKU MIEŚCIŁO
SIĘ DOWÓDZTWO PUŁKU
8 V 1997.
26
Pomnik stoi przy ul. Kościuszki po zachodniej stronie za ostatnimi światłami
jadąc w kierunku Warszawy.
27
Na białej tablicy jest napis: W TYM BUDYNKU w LATACH
1940-1944 MIEŚCIŁO SIĘ WIĘZIENIE, w KTÓRYM OPRAWCY
HITLEROWCY ZAMORDOWALI KILKUSET OBYWATELI
POWIATU GARWOLIN. KU WIECZNEJ PAMIĘCI
SPOŁECZEŃSTWO ZIEMI GARWOLIŃSKIEJ W 550 ROCZNICĘ
NADANIA PRAW MIEJSKICH M. GARWOLINOWI. CZERWIEC
1973 R. Niżej, na czarnej tablicy ustawionej 9 września 2000 roku,
wymienieni są członkowie akcji dywersyjnej AK. Obie tablice są na
budynku WKU.
Na murku z granitu jest tablica
postawiona przez Komendę Garnizonu
i społeczeństwo Ziemi Garwolińskiej
3 maja 1991 roku
28
Pomnik poświęcony wojnie polsko - bolszewickiej postawili
mieszkańcy Garwolina w 1930 roku na cmentarzu parafialnym.
29
Gasiory
Krzyż stoi przy skrzyżowaniu drogi Gończyce -Żelechów i drogi do
wsi. Po krzyżem jest tablica z napisem:
ZAMORDOWANEMU ŻOŁNIERZOWI
2003.
30
AK w 1944 r. GĄSIORY