Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody

Finansowanie aktywnych form
ochrony przyrody
Jan Balcerzak
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Artykuł 8 – Dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r.
w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory.
Ust. 1 - Równolegle z projektami dotyczącymi terenów kwalifikujących
się do wyznaczenia jako specjalne obszary ochrony, na których występują
typy siedlisk przyrodniczych i/lub gatunki o znaczeniu priorytetowym,
Państwa Członkowskie przesyłają Komisji, w stosownych przypadkach,
swoje preliminarze odnoszące się do współfinansowania przez
Wspólnotę, uznawanego przez nie za konieczne, aby mogły wypełnić
swoje obowiązki zgodnie z art. 6 ust. 1.
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Artykuł 8 – Dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r.
w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory.
Ust. 2 - Komisja w porozumieniu z każdym zainteresowanym Państwem
Członkowskim określa dla terenów mających znaczenie dla Wspólnoty, w
odniesieniu do których Państwo Członkowskie ubiega się o
współfinansowanie, środki konieczne do zachowania lub odtworzenia
typów siedlisk przyrodniczych i gatunków o znaczeniu priorytetowym
występujących na tych terenach we właściwym stanie ochrony, a także
całkowite koszty tych środków.
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Artykuł 8 – Dyrektywy Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r.
w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory.
Ust. 3 - Komisja w porozumieniu z zainteresowanymi państwami
członkowskimi oszacuje finansowanie, w tym współfinansowanie,
konieczne do realizacji działań o których mowa w ust. 2 między innymi
przy uwzględnieniu koncentracji na terytorium państwa członkowskiego
rodzajów naturalnych siedlisk i/lub gatunków o pierwszorzędnym
znaczeniu oraz względnych obciążeń, które pociągają za sobą wymagane
działania.
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Raport dotyczący finansowania sieci NATURA 2000
W latach 2002 - 2003 oszacowano koszty
europejskiej sieci ekologicznej
NATURA 2000 na
4 do 4,4 mld € na rok
(dla 15 państw UE +
10 państw kandydujących)*
*Na podstawie rozesłanych do państw członkowskich w latach 2002 – 2003 kwestionariuszy
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Raport dotyczący finansowania sieci NATURA 2000
W 2003 r. uzupełniono szacowane koszty
do 6,1 mld € na rok (dla 25 państw)*
Średnio w całej Unii Europejskiej - 107 € / ha / rok.
*Komunikat Komisji do Rady i Parlamentu Europejskiego. Finansowanie programu NATURA 2000
Bruksela 15.07.2004 r.
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
W 2010 roku oszacowano koszty wdrożenia sieci NATURA 2000
na 5,1 mld € na rok (dla 25 państw UE).
Z czego:
98% na istniejące już obszary,
2% na nowe,
33% koszty jednorazowe 1,67 mld €
67% koszty stałe 3,4 mld €
*Na podstawie rozesłanych do państw członkowskich w roku 2008 kwestionariuszy
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Z oszacowanych 3,4 mld €:
• 2,7 mld € to koszty zarządzania (w tym czynnej ochrony)
• 0,7 mld € to koszty związane z planowaniem.
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Dla 27 państw koszty oszacowano na 5,5 do 5,8 mld € rocznie
Średnio w całej Unii Europejskiej - 63 € / ha / rok*.
*Porównywalne z danymi BirdLife International z 1999 r. - 80 € / ha / rok.
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Skąd wziąć fundusze na czynną ochronę przyrody?
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Środki europejskie
• Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich
(EAFRD),
• Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego,
• LIFE+
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Programy rolnośrodowiskowe
Pakiet 4
5.1.
Ochrona siedlisk lęgowych ptaków
1 200 zł/ha
5.2.
Mechowiska
1 200 zł/ha
5.3.
Szuwary wielkoturzycowe
5.4.
Łąki trzęślicowe i selernicowe
1 200 zł/ha
5.5.
Murawy ciepłolubne
1 200 zł/ha
5.6.
Półnaturalne łąki wilgotne
800 zł/ha
5.7.
Półnaturalne łąki świeże
800 zł/ha
5.8.
Bogate gatunkowo murawy bliźniczkowe
800 zł/ha
5.9.
Słonorośla
5.10.
Użytki przyrodnicze
800 zł/ha
1 190 zł/ha
550 zł/ha
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Programy rolnośrodowiskowe
Pakiet 5
5.1.
Ochrona siedlisk lęgowych ptaków
1 370 zł/ha
5.2.
Mechowiska
1 390 zł/ha
5.3.
Szuwary wielkoturzycowe
5.4.
Łąki trzęślicowe i selernicowe
1 390 zł/ha
5.5.
Murawy ciepłolubne
1 380 zł/ha
5.6.
Półnaturalne łąki wilgotne
840 zł/ha
5.7.
Półnaturalne łąki świeże
840 zł/ha
5.8.
Bogate gatunkowo murawy bliźniczkowe
870 zł/ha
5.9.
Słonorośla
5.10.
Użytki przyrodnicze
910 zł/ha
1 190 zł/ha
550 zł/ha
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Płatność dla Natury 2000
W ramach projektowanej płatności należy wskazać siedliska Natura
2000, które obecnie są dofinansowane w ramach Programu
rolnośrodowiskowego 2007-2013 oraz zidentyfikować siedliska i
gatunki, które wymagają objęcia wsparciem finansowym w zakresie
utrzymania ekstensywnych form gospodarowania rolnego na różnych
kategoriach gruntów: trwałe użytki zielone (TUZ) – łąki i pastwiska na
siedliskach naturowych i poza nimi, użytki zielone na gruntach ornych,
grunty orne oraz nieużytki. Dla każdej z tych kategorii zostaną
następnie zidentyfikowane przedmioty ochrony.
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
TUZ na siedliskach
Natura 2000
TUZ – siedliska
nienaturowe
Grunty orne
NieuŜytki
Zakazy (1)
Wymogi w celu
utrzymania –
gospodarstwa bez
zwierząt
(2)
Wymogi w celu
utrzymania gospodarstwa ze
zwierzętami
(3)
Wymogi w celu
odtwarzania
(4)
(1) + (2)
(1) + (2)
(1) + (2)
(1) + (2)
(1) + (3)
(1) + (3)
(1) + (3)
(1) + (3)
(1) + (4)
lub
(4)
(1) + (4)
lub
(4)
(1) + (4)
lub
(4)
(1) + (4)
lub
(4)
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Proponuje się utworzenie działania, które będzie umożliwiało
rolnikom uzyskanie w prosty sposób informacji na temat
lokalizacji siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków
stanowiących przedmioty ochrony oraz listę działań niezbędnych
do utrzymania lub poprawy stanu siedlisk i populacji gatunków.
W związku z tym należy w każdym
opracowywanym planie zadań
ochronnych stworzyć mapę obszarów
z zaznaczeniem poligonów obejmujących
cenne siedliska oraz określających
specyficzny dla danego terenu
sposób użytkowania rolniczego
i niezbędne wymogi.
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Projekty LIFE+ Przyroda – wspiera proces wdrażania
Dyrektywy Ptasiej i Dyrektywy Siedliskowej (na poziomie
lokalnym i regionalnym oraz wspiera dalszy rozwój i
wdrażanie europejskiej sieci ekologicznej Natura 2000).
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Przykładowe projekty:
Ochrona populacji bociana białego na terenie obszaru Natura 2000
„Ostoja Warmińska”
Realizowany w latach 2011 – 2013.
Wartość projektu: 6 588 519,00 zł
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Program
Operacyjny
Infrastruktura
i
Środowisko
Działanie 5.1 Wspieranie kompleksowych projektów z zakresu
ochrony siedlisk przyrodniczych (ekosystemów) na obszarach
chronionych oraz zachowanie różnorodności gatunkowej
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Działanie 5.1
• Planowanie działań ochrony, ochrona i odbudowa zdegradowanych
siedlisk lądowych i wodnych, w tym morskich.
• Usuwanie i ograniczanie niekorzystnych wpływów inwazyjnych
gatunków
obcych.
• Kształtowanie strefy ekotonów na granicy siedlisk leśnych i nieleśnych.
• Usuwanie nalotu roślinności drzewiastej i krzewiastej na siedliskach
nieleśnych.
• Przywracanie właściwych stosunków wodnych siedlisk wodno-błotnych.
• Wykup gruntów kluczowych dla ochrony przyrody i ich renaturalizacja.
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Przykładowe projekty:
POIS.05.01.00-00-032/08
„Utrzymanie bioróżnorodności siedlisk kserotermicznych w Małopolsce”
Realizowany w latach 2010 – 2013.
Wartość projektu: 2 977 284,00 zł
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Przykładowe projekty:
POIS.05.01.00-00-022/08
„Czynna ochrona gatunków fauny związanych z małymi zbiornikami
w Gorczańskim Parku Narodowym i jego najbliższym otoczeniu”
Realizowany w latach 2009 – 2011.
Wartość projektu 1 868 261,00 zł
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru
Gospodarczego oraz Norweski Mechanizm Finansowy
Bezzwrotna pomoc finansowa dla Polski w postaci dwóch instrumentów
pod nazwą: Mechanizm Finansowy EOG oraz Norweski Mechanizm
Finansowy (potocznie znanych jako fundusze norweskie), pochodzi z
trzech krajów EFTA (Europejskiego Stowarzyszenie Wolnego Handlu),
będących
zarazem
członkami
EOG
(Europejskiego
Obszaru
Gospodarczego), tj. Norwegii, Islandii i Liechtensteinu.
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Mechanizmy Finansowe związane są z przystąpieniem Polski do Unii
Europejskiej oraz z jednoczesnym wejściem naszego kraju do
Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG). Na mocy umów
międzynarodowych kraje EFTA – EOG przyznały bowiem Państwombeneficjentom (członkom EOG, którzy przystąpili do Unii Europejskiej w
2004 r. i w 2007 r. oraz Hiszpanii, Grecji i Portugalii) wsparcie na lata
2004-2009 w postaci dwóch instrumentów finansowych pod nazwami
Mechanizm Finansowy EOG oraz Norweski Mechanizm Finansowy.
Z ogólnej kwoty wsparcia wynoszącej 1,239 mld €, Polska otrzymała
533,51 mln €.
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Przykładowe projekty:
„Natura 2000 w Karpatach”
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Środki krajowe - Program priorytetowy: Ochrona przyrody i krajobrazu
Wdrażanie planów ochrony, programów ochrony gatunków i siedlisk poprzez:
czynną ochronę in situ siedlisk i gatunków (w tym: restytucja i reintrodukcja
gatunków chronionych, ochrona i renaturyzacja (odtworzenie) zagrożonych
siedlisk, wykup gruntów na rzecz Skarbu Państwa niezbędnych dla ochrony
zagrożonych gatunków i siedlisk – w tym pierwokup).
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Przykładowe projekty:
270/2010/Wn-10/ OP-WK/D
"Ochrona ekosystemów lądowych Wigierskiego Parku Narodowego w
2010 r."
Realizowany w 2010 r.
Wartość projektu: 311 540,00 zł.
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Przykładowe projekty:
278/2010/Wn-50/OP-WK/D
„Czynna ochrona ekosystemów leśnych w Roztoczańskim Parku
Narodowym w 2010r.”
Realizowany w 2010 r.
Wartość projektu: 277 800,00 zł.
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Środki regionalne
• Regionalne Programy Operacyjne
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Środki regionalne
• Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Przykładowe projekty:
Ochrona czynna – koszenie i odkrzaczanie w rezerwatach przyrody Krywe
i Śnieżyca wiosenna w Dwerniczku Bieszczady PLC180001
Realizowany w 2010 r.
Wartość projektu: 12 500,00 zł.
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Przykładowe projekty:
Ochrona miejsc lęgowych bociana białego w województwie śląskim
Realizowany w 2010 – 2011 r.
Wartość projektu: 35 100,00 zł.
Finansowanie aktywnych form ochrony przyrody
Dzi ękuj ę za uwag ę
☺