Przydatność oznaczania NT-proBNP w diagnostyce

PRACA ORYGINALNA
Renata Rubinsztajn, Jacek Nasiłowski, Tadeusz Przybyłowski, Krzysztof Karwat, Ryszarda Chazan
Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Pneumonologii i Alergologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Kierownik: prof. dr hab. n. med. R. Chazan
Przydatność oznaczania NT-proBNP w diagnostyce duszności
u chorych na POChP
Usefulness of NT-proBNP serum level in the diagnosis of dyspnea in COPD
patients
Badanie zostało przeprowadzone w ramach realizacji grantu rozwojowego NCBiR pt. „Przewlekła obturacyjna choroba płuc,
choroba ogólnoustrojowa największe zagrożenie XXI wieku”. Wszyscy chorzy włączeni do badania wyrazili pisemną świadomą
zgodę na uczestnictwo. Uzyskano zgodę Komisji Bioetycznej WUM (numer KB 207/2008) na przeprowadzenia badania.
Abstract
Introduction. Cardiovascular diseases often coexist with chronic obstructive pulmonary disease (COPD), and in some cases
it is difficult to differentiate between cardiac and pulmonary cause of dyspnoea. It is well known that the serum concentration of NT-proBNP in patients with cardiovascular diseases, especially with congestive heart failure, is elevated. The aim of
this study was to estimate the usefulness of NT-proBNP serum level measurement in patients with COPD complaining of
chronic dyspnoea.
Material and methods. The study group consisted of 81 stable COPD patients in middle age, 65 ± 7 years, (57 of them with
concomitant cardiovascular disease). Serum concentration of NT-proBNP was measured using VITROS laboratory test.
Results. There were no statistical differences in serum NT-proBNP between patients stratified according to the GOLD staging
system for COPD severity or BODE index and mMRC breathlessness scale. The concentration of NT-proBNP was statistically
significantly higher in the patients with coexisting cardiovascular diseases (220.8 ± 258.1 vs. 95.4±56.1 pg/ml). The group of
patients with NT-proBNP concentration > 125 pg/ml (n = 36) was statistically significantly older (67.5 ± 6 years old vs. 63.2 ±
7.1 years old; p = 0.009) and had statistically significantly lower PaO2 (67.4 ± 11.8 mm Hg vs. 73.0 ± 11.6 mm Hg; p = 0.04).
Conclusions. 1. In the group of stable COPD patients there were no differences between NT-proBNP serum concentration
according to GOLD staging, BODE index, and mMRC breathlessness scale. 2. The NT-proBNP serum concentration was
statistically significantly higher in the group of COPD patients with the concomitant cardiovascular disease. 3. In patients
with chronic dyspnoea testing of serum NT-proBNP may be useful in the detection of patients with cardiovascular problems,
who require more intensive therapy.
Key words: NT-proBNP, COPD, cardiovascular diseases
Pneumonol. Alergol. Pol. 2013; 81, 1: 24–29
Streszczenie
Wstęp. U chorych na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP), często współistnieją choroby serca, co utrudnia
ustalenie przyczyny występującej duszności. Wzrost stężenia NT-proBNP w surowicy jest charakterystyczny dla zastoinowej niewydolności serca. Celem pracy była ocena przydatności pomiaru stężenia NT-proBNP w surowicy u chorych na
POChP, u których występowała przewlekła duszność.
Materiał i metody. Do badania zakwalifikowano 81 chorych na POChP w stabilnej fazie choroby, w wieku 65 ± 7 lat, u 55
chorych współistniały choroby układu krążenia. Stężenie NT-proBNP w surowicy oznaczano przy użyciu zestawu odczynnikowego NT-proBNP VITROS i kalibratorów NT proBNP VITROS.
Wyniki. Nie wykazano istotnych różnic w stężeniu NT-proBNP w zależności od stopnia zaawansowania choroby według
GOLD, wskaźnika BODE, duszności w skali MRC. Stężenie NT-proBNP było natomiast statystycznie istotnie wyższe
Adres do korespondencji: dr n. med. Renata Rubinsztajn, Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Pneumonologii i Alergologii WUM, ul Banacha 1a, 02–097 Warszawa,
tel.: (22) 599 851, faks: (22) 599 15 60, e-mail: [email protected]
Praca wpłynęła do Redakcji: 24.01.2012 r.
Copyright © 2013 Via Medica
ISSN 0867–7077
24
www.pneumonologia.viamedica.pl
Renata Rubinsztajn i wsp. NT-proBNP w diagnostyce duszności u chorych na POChP
u chorych z towarzyszącymi chorobami układu krążenia (220,8 ± 258,1 v. 95,4 ± 56,1 pg/ml; p = 0,03). Chorzy z podwyższonym
stężeniem NT-proBNP > 125 pg/ml (n = 36) byli statystycznie starsi (67,5 ± 6 lat v. 63,2 ± 7,1 roku; p = 0,009) i mieli istotnie
niższe PaO2 (67,4 ± 11,8 v. 73,0 ± 11,6 v. mm Hg; p = 0,04) w porównaniu z chorymi z prawidłowym stężeniem NT-proBNP.
Wnioski. 1. W grupie chorych na POChP w stabilnym stadium choroby nie stwierdzono istotnych różnic w stężeniu NT-proBNP
w surowicy w zależności od stopnia ciężkości choroby według GOLD, wskaźnika BODE i skali nasilenia duszności MRC.
2. W grupie chorych na POChP i towarzyszącymi chorobami układu krążenia stężenie NT-proBNP jest statystycznie istotnie
wyższe niż u chorych bez chorób towarzyszących. 3. U chorych z przewlekłą dusznością oznaczenie stężenia NT-proBNP może
wyłonić grupę chorych, którzy wymagają wdrożenia lub intensyfikacji leczenia niewydolności serca.
Słowa kluczowe: NT-proBNP, POChP, choroby układu krążenia
Pneumonol. Alergol. Pol. 2013; 81, 1: 24–29
Wstęp
Materiał i metody
Zgodnie z raportem Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD) chorzy na
przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP) są
narażeni na zwiększone ryzyko występowania
chorób sercowo-naczyniowych wynikające z ogólnoustrojowej reakcji zapalnej [1]. Różnicowanie
przyczyn duszności u chorych na POChP może być
trudne, gdyż symptomatologia POChP oraz niewydolności serca bywa zbliżona. W ustaleniu dominującej przyczyny duszności pomocne są badania
dodatkowe, takie jak spirometria, RTG klatki piersiowej i ECHO serca. Wymagają one jednak specjalistycznego sprzętu i nie zawsze są możliwe do
wykonania. Badaniem laboratoryjnym, które może
być przydatne w różnicowaniu przyczyny duszności, jest oznaczanie N-końcowego fragmentu peptydu natriuretycznego (NT-proBNP).
Peptydy natriuretyczne (ANP [atrial natriuretic peptide] i BNP [brain natriuretic peptide]) są neurohormonami, które uczestniczą w regulacji gospodarki wodno-sodowej i utrzymaniu homeostazy
układu sercowo-naczyniowego [2]. Wydzielane są
przez kardiomiocyty w odpowiedzi na zwiększone
ich napięcie. Ich działanie polega na hamowaniu
wydzielania reniny i aldosteronu oraz aktywności
współczulnej układu nerwowego, zwiększeniu filtracji kłębuszkowej, zmniejszeniu resorpcji sodu
w nerce i bezpośrednim działaniu rozszerzającym
naczynia krwionośne. Zwiększenie stężenia NT-proBNP w surowicy wynika z aktywacji mechanizmów kompensacyjnych pojawiających się przed
wystąpieniem objawów klinicznych niewydolności
serca [3]. Wzrost stężenia NT-proBNP obserwowano także w migotaniu przedsionków [4], przeroście
lewej komory [5] czy też w nadciśnieniu płucnym
[6]. Wielu autorów opisywało przydatność oznaczania NT-proBNP w diagnostyce różnicowej ostrej
duszności [7]. Celem niniejszej pracy jest ocena
przydatności oznaczeń NT-proBNP u chorych na
POChP w stabilnym okresie choroby, którzy odczuwają przewlekłą duszność.
Do badania wstępnie kwalifikowano kolejnych
chorych leczonych z powodu POChP w Poradni
Pulmonologicznej przy Klinice Chorób Wewnętrznych, Pneumonologii i Alergologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Rozpoznanie
POChP ustalano na podstawie typowych objawów
klinicznych i wyników badania spirometrycznego,
zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa
Chorób Płuc (PTChP) [8]. Kryteria wykluczenia
z badania obejmowały: obecność cech infekcji
w ciągu miesiąca przed włączaniem do badania
oraz inne objawy i dolegliwości mogące sugerować
aktualne lub przebyte w ciągu miesiąca zaostrzenie POChP. Na tej podstawie do ostatecznej grupy
badanej nie zakwalifikowano około 5% pacjentów.
U wszystkich chorych przeprowadzono badanie podmiotowe, ze szczególnym uwzględnieniem
współistniejących chorób układu sercowo-naczyniowego, oraz badanie przedmiotowe. Ponadto
poddano analizie wcześniejszą dokumentację medyczną pacjenta: badania dodatkowe (RTG klatki
piersiowej) oraz karty wypisowe z wcześniejszych
hospitalizacji. Dodatkowo wykonano następujące
badania: spirometrię i pletyzmografię z próbą rozkurczową (Spirometr LungTest 1000, MES Polska;
Pletyzmograf Vmax 6200 Sensormedics, Yorba Linda USA) zgodnie z zaleceniami PTChP [9] oraz badanie pojemności dyfuzyjnej płuc dla tlenku węgla (DLCO, diffusing capacity or transfer factor of
the lung for carbon monoxide) (n = 30). Test 6-minutowego chodu (6MWT, six-minute walk test)
zgodnie z wytycznymi American Thoracic Society
(ATS) [10] wykonano u 77 chorych. Stopień nasilenia duszności oceniano według skali Medical Research Council (MRC) [11].
Do celów analizy statystycznej chorych podzielono na grupę osób bez chorób układu krążenia (A) oraz z chorobami układu krążenia (B),
a zgodnie z wytycznymi GOLD 2010 — na 4 stopnie ciężkości. Na podstawie uzyskanej liczby punktów wskaźnika BODE (body mass index, airflow
www.pneumonologia.viamedica.pl
25
Pneumonologia i Alergologia Polska 2013, tom 81, nr 1, strony 24–29
obstruction, dyspnea, exercise capacity) [12]
chorych przydzielono do jednego z 4 kwartyli:
1 (liczba punktów ≥ 2), 2 (liczba punktów 3–4),
3 (liczba punktów 5–6), 4 (liczba punktów
0 ≥ 7). Stężenie NT-proBNP w surowicy oznaczano przy użyciu zestawu odczynnikowego
NT-proBNP VITROS i kalibratorów NT proBNP
VITROS. W tym celu pobierano 5 ml krwi żylnej. Za wartości prawidłowe stężenia
NT-proBNP w surowicy dla osób poniżej 75. roku
życia przyjęto ≥ 125 pg/ml (zgodnie z wytycznymi producenta odczynnika). Zgodnie z danymi producenta odczynnika czułość i swoistość testu w zależności od płci dla pacjentów
poniżej 75. roku życia wynosi dla mężczyzn
89,5% i 84,1%, dla kobiet 94,9% i 75%. Biorąc
pod uwagę stężenie NT-proBNP, wyodrębniono także grupę z prawidłowym stężeniem
NT-proBNP (£ 125 pg/ml) oraz podwyższonym
NT-proBNP (> 125 pg/ml).
Ponadto wykonano gazometrię krwi tętniczej
podczas oddychania powietrzem atmosferycznym.
Opracowanie statystyczne
Do opracowania statystycznego wykorzystano pakiet Statistica for Windows (StatSoft, Inc.
(2011). STATISTICA, version 10. www.statsoft.com). Wartości podano jako średnia ± odchylenie standardowe, w przypadku tabel w postaci
liczby oraz odsetka analizowanej grupy. W związku z faktem, że większość zmiennych nie miała
rozkładu normalnego, do porównań międzygrupowych wykorzystano test U Manna-Whitneya
oraz test ANOVA rang Kruskala-Wallisa. Do oceny korelacji pomiędzy badanymi parametrami
wykorzystano współczynnik korelacji Spearmana.
Za znamienną statystycznie różnicę przyjęto wartość p < 0,05.
Wyniki
Do badania zakwalifikowano 81 chorych na
POChP (35 kobiety, 46 mężczyzn) w wieku poniżej 75 lat (średni wiek wyniósł 65 ± 7 lat). W badanej grupie 55 osób zgłaszało aktualne leczenie
z powodu nadciśnienia tętniczego, choroby niedokrwiennej serca lub przewlekłej niewydolności
serca. Szesnastu chorych było objętych programem
domowego leczenia tlenem. W grupie z chorobami układu sercowo-naczyniowego stosowano następujące grupy leków: inhibitory konwertazy angiotensyny (n = 36), b-adrenolityki (n = 29), diuretyki (n = 21), statyny (n = 26), antagonistów
wapnia (n = 18), preparaty naparstnicy (n = 2).
Pełna charakterystyka badanej grupy znajduje się
w tabeli 1. W badanej grupie znaleźli się pacjenci
reprezentujący wszystkie stadia ciężkości POChP
według GOLD 2010 (tab. 2) oraz poszczególne przedziały wskaźnika BODE.
Nie stwierdzono istotnych różnic w stężeniu
NT-proBNP w zależności od stopnia ciężkości
POChP oraz pomiędzy grupami wyodrębnionymi
na podstawie liczby punktów wskaźnika BODE
i stopnia duszności według skali MRC. Statystycznie istotne różnice w stężeniu NT-proBNP stwierdzono natomiast pomiędzy grupami A i B (95,4 ±
56,1 v. 220,8 ± 258,1 pg/ml, p = 0,03) (tab. 2).
Chorzy z oraz bez współistniejących chorób układu sercowo-naczyniowego poza istotnie krótszym
dystansem podczas 6MWT (394,7 ± 119,0 m v.
486,9 ± 129,1 m; p = 0,003) nie różnili się między
sobą wynikami badań czynnościowych układu
oddechowego (tab. 3). Nie stwierdzono również
istotnych zależności pomiędzy NT-proBNP a stopniem obniżenia wysycenia hemoglobiny krwi tętniczej tlenem podczas 6MWT. Średnia wartość
DLCO dla 30-osobowej grupy (13 chorych z pra-
Tabela 1. Charakterystyka badanej grupy
Table 1. Characteristic of study group
Wszyscy badani
All patients
Pacjenci bez chorób
układu krążenia (A)
Patients without
cardiovascular disease (A)
Pacjenci z chorobami
układu krążenia (B)
Patients with
cardiovascular disease (B)
81
26
55
65 ± 7
62,7 ± 7,3
65,8 ± 6,6
0,009
Liczba paczkolat
Number of smoke pack/years
41 ± 20,1
44,9 ± 24,5
40,0 ± 18,7
NS
BMI [kg/m2]
27,3 ± 5,3
26,0 ± 5,0
28 ± 5,4
NS
16 (20)
3 (13)
16 (29,1)
NS
N
Wiek (lata)/age (years)
Domowa tlenoterapia n (%)
Home oxygen therapy n (%)
26
www.pneumonologia.viamedica.pl
p
Renata Rubinsztajn i wsp. NT-proBNP w diagnostyce duszności u chorych na POChP
Tabela 2. Stężenie NT-proBNP w zależności od płci, współistnienia chorób układu sercowo-naczyniowego, stopnia ciężkość
POChP GOLD 2010 oraz wskaźnika BODE
Table 2. NT-proBNP concentration according to sex, concomitant cardiovascular disease, GOLD 2010 staging system for
COPD severity and BODE index
N
NT-proBNP [pg/ml]
Cała grupa/all study group
81
189,8 ± 234,1
Mężczyźni/men
46
194,2 ± 257,6
Kobiety/women
35
169,4 ± 134,2
Pacjenci bez chorób układu krążenia (A)/patients without cardiovascular disease (A)
26
95,4 ± 56,1
Pacjenci z chorobami układu krążenia (B)/patients with cardiovascular disease (B)
55
220,8 ± 258,1
GOLD 1
14
113,6 ± 123,6
GOLD 2
25
232,2 ± 307,8
GOLD 3
20
154,6 ± 152,1
GOLD 4
22
230,8 ± 253,6
BODE 1 (0–2)
22
198,6 ± 327,2
BODE 2 (2–3)
29
168,2 ± 144,7
BODE 3 (4–5)
15
188,5 ± 164,8
BODE 4 (≥ 7)
11
205,5 ± 198,6
p
NS
0,03
NS
NS
Tabela 3. Wyniki badań czynnościowych układu oddechowego i 6MWT
Table 3. Results of the lung test and 6MWT
Wszyscy badani
All patients
N
Grupa A/Group A
Grupa B/Group B
p
81
25
56
FEV1 % wartości należnej/% pred.
52,3 ± 17,1
53,6 ± 20,7
47,6 ± 16,5
NS
FVC % wartości należnej/% pred.
83,2 ± 19,01
84,7 ± 23,1
80,2 ± 21,05
NS
TLC % wartości należnej/% pred.
124,5 ± 21,2
129,5 ± 17
127,9 ± 19,4
NS
RV % wartości należnej/% pred.
194,1 ± 56,1
203,5 ± 61,7
207,8 ± 54,1
NS
60,6 ± 9,6
57,4 ± 12,6
62,7 ± 8,9
NS
FEV1 % wartości należnej/% pred.
58,8 ± 18,6
59,9 ± 23,1
53,4 ± 18,8
NS
FVC % wartości należnej/% pred.
92,8 ± 19,2
95,4 ± 21,7
88,3 ± 21,8
NS
FEV1%FVC
49,7 ± 11,4
49,6 ± 11,9
48,3 ± 11,3
NS
RV %TLC
Salbutamol 400 μg
TLC % wartości należnej/% pred.
121,8 ± 21,7
128,5 ± 17,8
124,4 ± 20,7
NS
RV % wartości należnej/% pred.
173,5 ± 52,28
185,3 ± 54,3
187,2 ± 56,3
NS
55,7 ± 9,6
53,3 ± 12,1
58,3 ± 9,9
NS
77
22
55
433,5 ± 114,2
486,9 ± 129,1
394,7 ± 119,0
RV %TLC
6MWT (N)
Przebyty dystans [m]/distance [m]
widłowym stężeniem NT-proBNP i 17 chorych
z podwyższonym stężeniem NT-proBNP), u której
wykonano to badanie, wynosiła 63,5 ± 28,3% wartości należnej. Grupy A i B oraz chorzy z prawidłowym i podwyższonym stężeniem NT-proBNP
0,003
nie różniły się między sobą wartością DLCO, nie
stwierdzono również korelacji pomiędzy pojemnością dyfuzyjną dla tlenku węgla (wyrażoną w wartościach bezwzględnych, odsetku wartości należnej czy skorygowanej o przestrzeń pęcherzykową)
www.pneumonologia.viamedica.pl
27
Pneumonologia i Alergologia Polska 2013, tom 81, nr 1, strony 24–29
a stężeniem NT-proBNP.) Chorzy z podwyższonym
stężeniem NT-proBNP > 125 pg/ml (n = 36) byli
statystycznie starsi (67,5 ± 6,0 lat v. 63,2 ± 7,1
roku; p = 0,009) i mieli istotnie niższe PaO2 (67,4
± 11,8 v. 73,0 ± 11,6 v. mm Hg; p = 0,04) w porównaniu z chorymi z prawidłowym stężeniem
NT-proBNP. Obydwie grupy nie różniły się także
liczbą paczkolat oraz BMI (body mass index). Nie
stwierdzono również istotnych różnic pomiędzy
obydwiema grupami w zakresie leków stosowanych w chorobach układu krążenia (inhibitory
konwertazy angiotensyny, b-adenolityki, diuretyki, statyny, antagoniści wapnia, preparaty naparstnicy) oraz układu oddechowego (b2-mimetyki krótko- i długodziałające, leki antycholinergiczne,
metyloksantyny, glikokortykosteroidy wziewne).
Omówienie
Współwystępowanie POChP i chorób układu
krążenia zostało potwierdzone zarówno w pojedynczych badaniach, jak i licznych zaleceniach towarzystw naukowych [1, 8]. Dane te potwierdziły
również wyniki własnych badań [13]. Palenie papierosów — główna przyczyna POChP jest związane z 50-procentowym wzrostem ryzyka wystąpienia niewydolności serca [14]. Od 10% do 33%
chorych z niewydolnością serca zgłasza współwystępowanie POChP [15, 16]. Częstość występowania POChP jest wyższa u chorych z niewydolnością serca niż w populacji ogólnej (20% v. 13%)
[17]. Iversen i wsp. wykazali współwystępowanie
tych dwóch chorób na podstawie badania spirometrycznego wykonanego u 532 chorych z niewydolnością serca. Obie choroby występowały u 35%
badanych, z czego 43% pacjentów, u których rozpoznano POChP, wiedziało o jej istnieniu, 1/3 osób,
które zgłaszały występowanie POChP, nie spełniała
spirometrycznych kryteriów rozpoznania tej choroby [18].
Różnicowanie przyczyn duszności w sytuacji,
kiedy tak duży odsetek chorych może podawać
błędne dane podczas badania podmiotowego, skłania do poszukiwania nowych prostych i szybkich
sposobów diagnostycznych. W badaniach Morrisona i wsp. w grupie 321 chorych przyjętych na
szpitalny oddział ratunkowy z powodu ostrej duszności 42 miały POChP, a 134 przewlekłą niewydolność serca. Stężenie BNP u chorych na POChP
wynosiło średnio 54 ± 71 pg/ml, natomiast w grupie chorych z niewydolnością serca było zdecydowanie wyższe i wynosiło 758 ± 798 pg/ml [19]. Inni
autorzy oceniali wartość NT-proBNP u chorych
przyjętych do szpitala z powodu zaostrzenia
POChP i stwierdzili, że czynnikiem, który powo-
28
dował wzrost wartości NT-proBNP, było migotanie przedsionków oraz wiek badanych, natomiast
nie obserwowano wpływu płci i czynności nerek
[20]. Fabbian i wsp. u chorych w podeszłym wieku przyjętych do szpitala z powodu duszności podwyższone stężenie NT-proBNP stwierdził u 68,7%
chorych (49,2% u chorych z niewydolnością serca
i 20,6% u chorych z chorobami płuc). Stwierdzono ponadto wzrost NT-proBNP u chorych z niewydolnością nerek, niskim stężeniem hemoglobiny
oraz, podobnie jak Sanches-Marteles i wsp., u chorych z migotaniem przedsionków [20, 21].
Celem obecnego badania była ocena przydatności oznaczania stężenia NT-proBNP u chorych
na POChP, z przewlekłą dusznością w okresie stabilnym. Autorzy niniejszej pracy nie wykazali istotnych różnic w stężeniu tego markera w zależności
od stopnia zaawansowania POChP według GOLD
i wskaźnika BODE i stopnia duszności według skali
MRC. Jedynym czynnikiem różnicującym było
współwystępowanie chorób układu krążenia. Jest
to zgodne z wynikami innych autorów. Rutten
i wsp. u 200 chorych na POChP, w stanie stabilnym, w wieku powyżej 65 lat, oznaczali BNP i NT-proBNP oraz oceniali wydolność serca i badania
czynnościowe układu oddechowego. Podobnie jak
w niniejszym badaniu nie stwierdzili istotnych
różnic w stężeniu obu markerów w zależności od
stopnia POChP według GOLD, a jedynie po
uwzględnieniu współwystępowania niewydolności serca. Ponadto wyższe wartości obu wskaźników uzyskano u chorych ze skurczową niewydolnością serca niż u chorych z izolowaną rozkurczową niewydolnością serca [22]. Stopień obturacji nie wpływał na stężenie NT-proBNP w badaniu Wieshammera i wsp. u chorych z przewlekłą
dusznością [23].
Zarówno u chorych na POChP, jak i niewydolność serca stwierdza się przebudowę mięśni szkieletowych, która ogranicza ich wydajność, tak więc
współwystępowanie tych chorób zwiększa prawdopodobieństwo złego rokowania [24]. Medina
i wsp. oceniali prognostyczną wartość NT-proBNP
u chorych przyjętych do szpitala z powodu zaostrzenia POChP, astmy, ostrych zakażeń układu
oddechowego, w tym zapalenia płuc. Stężenie NT-proBNP > 587,9 pg/ml korelowało z czasem trwania hospitalizacji i śmiertelnością, natomiast NT-proBNP > 782,2 pg/ml — z wystąpieniem zgonu
z przyczyn sercowo-płucnych w czasie rocznej obserwacji [25]. W innym badaniu wykazano również
przydatność tego markera w przewidywaniu wczesnej (w ciągu 30 dni) śmiertelności u chorych przyjmowanych do szpitala z powodu zaostrzenia
POChP [26].
www.pneumonologia.viamedica.pl
Renata Rubinsztajn i wsp. NT-proBNP w diagnostyce duszności u chorych na POChP
Podsumowując, można stwierdzić, że oznaczanie stężenia NT-proBNP u chorych z dusznością i chorobami układu oddechowego ma na celu
wyłonienie chorych, u których współistnieje niewydolność serca, co może mieć znaczenie dla leczenia i rokowania.
8.
9.
10.
11.
Wnioski
12.
1.
2.
3.
W grupie chorych na POChP w stabilnym stadium choroby nie stwierdzono istotnych różnic w stężeniu NT-proBNP w surowicy w zależności od stopnia ciężkości choroby według
GOLD i wskaźnika BODE.
W grupie chorych na POChP i z towarzyszącymi chorobami układu krążenia stężenie NT-proBNP jest statystycznie istotnie wyższe niż
u chorych bez chorób towarzyszących
U chorych z przewlekłą dusznością oznaczenie stężenia NT-proBNP może wyłonić grupę
chorych, którzy wymagają wdrożenia lub intensyfikacji leczenia niewydolności serca i dalszej
diagnostyki obrazowej w tym kierunku.
Autorzy nie zgłaszają konfliktu interesów.
Piśmiennictwo
3.
4.
5.
6.
7.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
Konflikt interesów
1.
2.
13.
20.
21.
www.goldcopd.org , updated 2010
Solnica B. Peptydy natiuretryczne BNP i NT-proBNP. Medycyna praktyczna 2005; 175: 137–138.
Burke M., Cotts W. Interpretation of B-type natriuretic peptide
in cardiac disease and other comorbid conditions. Heart Fail
Rev. 2007; 12: 23–36.
Dini F., Gabutti A., Passino C. i wsp. Atrial fibrillation and
amino-terminal pro-brain natriuretic peptide as independent
predictors of prognosis in systolic heart failure Int. J. Cardiol.
2010; 140: 344–350.
Di Stasio E., Russo A., Mettimano M. i wsp. NT-proBNP:
a marker of preclinical cardiac damage in arterial hypertension.
Clin. Chim. Acta. 2011; 412: 1106–1111.
Nagaya N., Nishikimi T., Uematsu M. i wsp. Plasma brain natriuretic eptide as a prognostic indicator in patients with primary
pulmonary hypertension. Circulation 2000; 102: 865–870.
Zaninotto M., Mion M., Altinier S. i wsp. NT-proBNP in the
differential diagnosis of acute dyspnea in the emergency department. Clinical Biochemistry 2005; 38: 1041–1044.
22.
23.
24.
25.
26.
Pierzchała W., Barczyk A., Górecka D. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc rozpoznawania i leczenia przewlekłej
obturacyjnej choroby płuc (POChP). Pneumonol. Alergol. Pol.
2010; 78: 318–347.
Tomalak W., Antczak A., Boros P. i wsp. Zalecenia Polskiego
Towarzystwa Chorób Płuc dotyczące wykonywania badań
spirometrycznych. Pneumonol. Alergol. Pol. 2006; 74 (supl. 1).
Crapo R., Casaburi R.. Coates A. i wsp. ATS Statement: Guidelines for the six-minute walk test. Am. J. Respir. Crit. Care Med.
2002; 166: 111–117.
Mahler D., Wells C. Evaluation of clinical methods for rating
dyspnea. Chest 1988; 93: 580–586.
Celli B, Cote C, Marin J. i wsp. The body-mass index, airflow obstruction, dyspnea, and exercise capacity index in chronic obstructive pulmonary disease. N. Engl. J. Med. 2004; 350: 1005–1012.
Rubinsztajn R., Chazan R. Analiza przyczyn zgonów i chorób
współistniejących u hospitalizowanych chorych na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. Pneumonol. Alergol. Pol. 2011; 79: 343–346
He J., Ogden L., Bazzano L. i wsp. Risk factors for congestive
heart failure in US men and woman, NHANES I epidemiologic
follow-up study. Arch. Intern. Med. 2001; 161: 996–1002.
Ni H., Nauman D., Hershberger R. Management care and outcomes of hospitalization among elderly patients with congestive heart failure. Arch. Intern. Med. 1998; 158: 1231–1236.
Ezekowitz J., McALister F., Armstrong P. Anemia is common in
heart failure and is associated with poor outcomes: insights
from a cohort of 12065 patients with new-onset heart failure.
Circulation 2003; 107: 223–225.
Kitzman D., Gardin J., Gottdiener J. i wsp. Importance of heart
failure with preserved systolic function in patients ł 65 years of
age CHS Research Group. Cardiovascular Health Study. Am. J.
Cardiol. 2001; 87: 413–419.
Iversen K., Kjaergaard J., Akkan D. i wsp. Chronic obstructive
pulmonary disease in patients admitted with heart failure.
J. Intern. Med. 2008; 264: 361–369.
Morrison L., Harrison A., Krishnaswamy P. i wsp. Utility of
a rapid B-natriuretic peptide assay in differentiating congestive
heart failure from lung disease in patients presenting with dyspnea. J. Am. Coll. Cardiol. 2002; 39: 202–209.
Sanches-Marteles M., Cecilio-Irazola A., Vano-Sanchis D. i wsp.
NT-proBNP in chronic obstructive pulmonary disease patients.
An. Sist. Sanit. Navar. 2009; 32: 235–241.
Fabbian F., De Giorgi A., Pala M. i wsp. Elevated NT-proBNP
levels should be interpreted in elderly patients presenting with
dyspnea. Eur. J. Intern. Med. 2011; 22: 108–111.
Rutten F., Cramer J., Zuithoff P. i wsp. Comparison of B-type
natiuretic peptide assays for identifying heart failure in stable
elderly patients with a clinical diagnosis of chronic obstructive
pulmonary disease. Eur. J. Heart Failure 2007; 9: 651–659.
Wieshammer S., Dreyhaupt J., Basler B., Marsovszky E. NT-proBNP for pulmonologists: not only a rule-out test for systolic
heart failure but also a global marker of heart disease. Respiration 2009; 77: 370–380.
Jelic S., Le Jemtel T. Diagnostic usefulness of B-type natiuretic
peptide and functional consequences of muscle alteration in
COPD and chronic heart failure. Chest 2006; 130: 1220–1230.
Medina A., Marteles M., Saiz E. i wsp. Prognostic utility of NT-proBNP in acute exacerbation of chronic pulmonary diseases.
Eur. J. Inter. Med. 2011; 22: 167–171.
Chang C., Robinson S., Mills G. i wsp. Biochemical markers of
cardiac dysfunction predict mortality in acute exacerbation of
COPD. Thorax 2011; 66: 764–768.
www.pneumonologia.viamedica.pl
29