synteza

PRZEWODNIK
W ZAKRESIE REAGOWANIA
NA AWARIE ZAGRAŻAJĄCE ŚRODOWISKU
CZĘŚĆ I. GOTOWOŚĆ I REAGOWANIE
SYNTEZA
RIVER SHIELD 5D189
INTERREG III B CADSES
SPIS TREŚCI
Str.
1. PRZEDMOWA ..................................................................................................................3
2. AWARIE ZAGRAŻAJĄCE ŚRODOWISKU ....................................................................3
3. STRUKTURA REAGOWANIA ........................................................................................4
4. WERYFIKACJA INCYDENTU ........................................................................................6
5. OCENA INCYDENTU ......................................................................................................7
6. WSTĘPNE REAGOWANIE ..............................................................................................8
7. INFORMOWANIE W SYTUACJI KRYZYSOWEJ..........................................................8
1. PRZEDMOWA
Niniejsza synteza Przewodnika w zakresie reagowania na awarie zagrażające
środowisku została opracowana zgodnie z harmonogramem projektu RIVER SHIELD, który
jest współfinansowany w ramach inicjatywy wspólnotowej INTERREG III B Program
CADSES, na podstawie umowy nr 5D189.
Celem projektu RIVER SHIELD jest ochrona rzek przed zanieczyszczeniami
spowodowanymi przez awarie przemysłowe. Projekt jest realizowany w wyniku współpracy
instytucji związanych z ochroną środowiska z Grecji, Węgier, Polski, Czech, Słowenii i
Bułgarii.
Podstawowym zadaniem jednostki RIVER SHIELD jest wymiana doświadczeń,
transfer „know-how”, a także działalność informacyjno-popularyzatorska. W ramach projektu
zaplanowano opracowanie przewodników dobrej praktyki i raportów końcowych. Główne
zadania projektu i dokumenty sprawozdawcze upowszechniane są na stronie Internetowej
www.rivershield.org1. Przygotowano trzy przewodniki2 w zakresie reagowania na awarie w
kontekście ochrony płynących wód powierzchniowych. Pierwszy z nich odnosi się do
zagadnień gotowości i reagowania, drugi dotyczy technik kontroli zanieczyszczeń, a trzeci –
wsparcia operacyjnego.
Wspomniane wyżej trzy przewodniki zawierają ogólne wytyczne dla służb
publicznych i jednostek bezpieczeństwa włączonych w proces reagowania na awarie
zagrażające środowisku. Zostały one opracowane przez partnerów greckich, dlatego też
odnoszą się przede wszystkim do greckich uwarunkowań reagowania na wypadek awarii.
Jednakże warunki w innych państwach członkowskich UE nie różnią się w sposób znaczący
od warunków greckich, stąd przedstawione w przewodniku uwagi i rekomendacje znajdują
zastosowanie także w tych krajach.
Wszystko, co zaprezentowano w przewodnikach i we wszelkich dokumentach
sprawozdawczych projektu odzwierciedla opinie partnerów projektu RIVER SHIELD. W
żadnym wypadku nie są to opinie Komisji Europejskiej, która tylko współfinansuje projekt w
ramach inicjatywy INTERREG IIIB CADSES.
2. AWARIE ZAGRAŻAJĄCE ŚRODOWISKU
Substancje niebezpieczne mogą występować w formie gazowej, ciekłej i w postaci
ciała stałego. Mogą być toksyczne, szkodliwe, radioaktywne lub łatwopalne. Transportowane
są rurociągami lub w zbiornikach i beczkach przez pojazdy samochodowe, statki i pociągi.
Substancje niebezpieczne są produkowane lub stosowane podczas produkcji innych
substancji. Takie zróżnicowanie może prowadzić do powstania różnego rodzaju awarii
zagrażających środowisku.
Awarie przemysłowe są często skutkiem błędów w projekcie, budowie,
funkcjonowaniu lub konserwacji instalacji zawierającej substancje niebezpieczne. W rzadkich
1
Dokumentacja głównie części polskiej projektu dostępna jest także na portalu Internetowym Instytutu Ochrony
Środowiska (http://www.ios.edu.pl/pol/river).
2
Dostępne jedynie w języku greckim.
3
przypadkach są spowodowane katastrofami naturalnymi, takimi jak: trzęsienia ziemi,
sztormy, burze, huragany, powodzie, itp. Awarie nie zawsze są przypadkowe, czasem są
skutkiem umyślnych działań. Mogą występować podczas użytkowania niebezpiecznych
substancji na terenie przemysłowym lub podczas ich transportu.
Awarie przemysłowe mogą powodować skutki umiarkowane lub poważne,
prowadzące do śmierci, urazów, katastrof ekologicznych, a także zniszczenia mienia i
infrastruktury. Prawie we wszystkich przypadkach awarie wynikają z błędu człowieka. Nawet
w przypadku klęsk naturalnych, awarii można uniknąć albo zminimalizować jej skutki.
Dziś zarówno wiedza, jak i możliwości techniczne, pozwalają ograniczać zarówno
występowanie awarii, jak i ich skutki. Jednak zawsze lepiej jest zapobiegać niż leczyć.
Dlatego też należy podjąć odpowiednie kroki, aby zapobiegać awariom i ich skutkom. Jednak
budowa i funkcjonowanie instalacji z niebezpiecznymi substancjami nie powinny podlegać
żadnym ograniczeniom. Wdrożenie zasady „zanieczyszczający płaci” z polityki Unii
Europejskiej w dziedzinie ochrony środowiska może się przyczynić do osiągnięcia ww. celu.
3. STRUKTURA REAGOWANIA
Efektywne reagowanie na awarie przemysłowe wymaga zaangażowania i koordynacji
różnych służb oraz zastosowania specjalistycznych technik i sprzętu. W sytuacjach zagrożenia
należy działać szybko i właściwie. Oczywistym jest, że wszystkie zaangażowane służby i
instytucje powinny dokładnie wiedzieć, jak reagować w obliczu zagrożenia.
Struktura reagowania na wypadek awarii, zaprezentowana poniżej, została uogólniona.
Uproszczono ją, aby lepiej korespondowała z sytuacjami awaryjnymi w greckich regionach
uczestniczących w projekcie. Jednakże jest ona zgodna ze światowymi zaleceniami dobrej
praktyki i może być łatwo dostosowana do wymogów innych regionów i krajów.
SCHEMAT STRUKTURY REAGOWANIA
Centrum Dowodzenia
Akcją Ratowniczą
System
Wczesnego Ostrzegania
Zespół
Reagowania
Personel
Bezpieczeństwa Instalacji
Jednostka
Ratownicza
Strony
trzecie
Podstawowe obowiązki jednostek zaangażowanych w reagowanie na awarie
przedstawiono poniżej.
•
Centrum dowodzenia akcją ratowniczą tworzą przedstawiciele instytucji bezpośrednio
zaangażowanych w reagowanie na wypadek awarii, takich jak: straż pożarna, policja,
pogotowie ratunkowe, itd. Dowodzeniem kieruje koordynator, który integruje
działania ratownicze i ograniczające zanieczyszczenie. Kiedy centrum dowodzenia
4
•
•
•
•
•
jest informowane o potencjalnej awarii, zawiadamia koordynatora, który wysyła
zespół reagowania w celu weryfikacji zagrożenia. Po otrzymaniu informacji od
zespołu reagowania, podejmuje on decyzję o poziomie mobilizacji i koordynuje
działania ratownicze.
Personel bezpieczeństwa instalacji przemysłowej zajmuje się niewielkimi awariami,
wykorzystując własne środki. Jednak w przypadku poważnych awarii, które
przekraczają granice instalacji, powiadamiane są kompetentne służby publiczne z
prośbą o ich wsparcie. Przeszklony personel stara się ograniczyć awarię i chronić
zdrowie pracowników i sąsiadującej z zakładem ludności. Udziela także informacji
zespołowi reagowania i współpracuje z jednostką ratowniczą.
Gdy system wczesnego ostrzegania istnieje i otrzymuje sygnały o zanieczyszczeniu
przemysłowym, najpierw sprawdzany jest stan systemu, a później badana jest
prawidłowość danych. Jeśli oba wskaźniki wydają się poprawne, powiadamiane jest
centrum dowodzenia. Zespół reagowania zostaje wysłany w celu potwierdzenia
wystąpienia awarii i składa raport centrum dowodzenia.
Zespół reagowania, dysponujący odpowiednim sprzętem oraz przeszkolonym i
kompetentnym personelem, jest wysyłany przez centrum dowodzenia na miejsce
prawdopodobnej awarii przemysłowej w celu weryfikacji incydentu. Zespół ten zbiera
niezbędne informacje i przekazuje raport do centrum dowodzenia. Następnie,
postępuje zgodnie z zaleceniami koordynatora oraz współpracuje z jednostką
ratowniczą.
Jednostka ratownicza złożona jest z wyspecjalizowanego personelu, dysponującego
odpowiednimi środkami, aby zatrzymać rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń, a w
pewnych wypadkach, aby je usunąć. W niektórych krajach jest to zadanie straży
pożarnej, a w innych istnieją inne wyspecjalizowane służby. Po weryfikacji awarii
jednostka otrzymuje stosowne rozkazy i informacje z centrum dowodzenia i udaje się
na miejsce awarii. Po przybyciu jest informowana przez zespół reagowania i personel
bezpieczeństwa. Wspólnie przygotowują plan reagowania, dostosowany do
panujących warunków. W wypadku, gdy potrzebna jest pomoc innych służb, centrum
dowodzenia jest o tym powiadamiane.
Różne strony trzecie, poza jednostką ratowniczą, mogą być zaangażowane w
reagowanie na awarie przemysłowe. Policja odpowiedzialna jest za interwencje
drogowe i nadzoruje ewakuację z zagrożonego obszaru. Pogotowie ratunkowe udziela
pomocy rannym i przewozi ich, jeśli to konieczne do pobliskich szpitali. Siły zbrojne i
straż przybrzeżna oferują swoje środki i personel, kiedy tylko są one potrzebne.
Wyspecjalizowane firmy prywatne lub eksperci mogą być proszeni o pomoc w
rozwiązywaniu konkretnych problemów. Często udział wolontariuszy okazuje się
bardzo pomocny. Wyżej wymienione podmioty mogą mieć udział w reagowaniu na
awarie przemysłowe. W każdym wypadku ich działalność jest nadzorowana przez
koordynatora akcji ratowniczej.
Planowanie działań ratowniczych dokonywane jest przez podmioty bezpośrednio
zaangażowane w proces nadzorowany przez koordynatora akcji ratowniczej. Dane ze
specjalnych planów reagowania na wypadek poważnych awarii przemysłowych są niezbędne
do podjęcia akcji. Priorytety w zakresie planowania reagowania na wypadek awarii są
następujące:
•
zapewnienie bezpieczeństwa zdrowia i życia ludzi,
•
ochrona środowiska,
•
ograniczenie strat materialnych.
5
4. WERYFIKACJA INCYDENTU
Centrum dowodzenia może być informowane o prawdopodobnych awariach
zagrażających środowisku różnymi kanałami:
•
przez system wczesnego ostrzegania, który wykorzystując zdalnie sterowane czujniki
wysyła powiadomienia do centrum dowodzenia,
•
przez członków struktury reagowania, którzy przeprowadzają kontrole zakładów
przemysłowych lub dorzeczy,
•
przez zakład lub jednostkę administracyjną, do której należy obszar, gdzie awaria
miała miejsce, lub inną stronę trzecią, która znalazła się w zasięgu awarii.
Z wyjątkiem drugiego przypadku, kiedy to informacje pochodzą od członków
struktury reagowania, incydent musi być zweryfikowany i oceniony przed zmobilizowaniem
struktury reagowania. Dzieje się tak w celu wyeliminowania ewentualnych fałszywych
alarmów.
Kiedy sygnały systemu wczesnego ostrzegania wykazują prawdopodobieństwo awarii
zagrażającej środowisku, należy sprawdzić stan systemu, a następnie ocenić prawdziwość i
zasadność wartości wskaźników monitoringu. Jeśli system działa niewłaściwie, powinien być
naprawiony. W każdym przypadku, gdy wyciągnięcie bezpiecznych i kompletnych wniosków
jest utrudnione, zespół reagowania powinien udać się na miejsce potencjalnej awarii i
sprawdzić incydent.
Gdy informacja pochodzi od osoby spoza Struktury Reagowania, odbiorca ostrzeżenia
powinien starać się zgromadzić dane o incydencie lub o firmie, która może być
zweryfikowana na podstawie informacji posiadanych przez centrum dowodzenia. Ponadto
należy zanotować dane informatora (nazwisko i numer telefonu) i poprosić o pozostanie na
miejscu awarii. Gdy podane informacje wydają się być zgodne, należy wysłać zespół
reagowania na miejsce zdarzenia, w celu oceny incydentu.
Jeśli incydent nie może być zweryfikowany wizualnie, należy użyć specjalistycznego
sprzętu. Gdy incydent nie został potwierdzony i uznano go za fałszywy alarm, należy podjąć
odpowiednie kroki, aby naprawić system wczesnego ostrzegania i ograniczyć możliwość
powtórnego błędu. Odpowiednie działania powinny być odnotowane.
Gdy ktoś z premedytacją wprowadza władze w błąd, koordynator akcji ratowniczej
podejmuje we współpracy z policją i służbami prawnymi decyzję, jakie kroki należy podjąć.
Jeśli fałszywa informacja została podana przez pomyłkę, członkowie zespołu reagowania
powinni pouczyć informatora, jak poprawnie identyfikować awarie zagrażające środowisku.
Wszystkie podjęte działania należy odnotować w dokumentach centrum dowodzenia.
We wszystkich przypadkach, gdy incydent został potwierdzony, zespół reagowania
przybywa na miejsce incydentu w celu zebrania wszystkich istotnych informacji o incydencie
i notyfikuje je w centrum dowodzenia. Informacje takie dotyczą rodzaju i rozmiaru
zanieczyszczenia, dokładnego miejsca awarii, aktualnych warunków pogodowych, stopnia
rozprzestrzenienia oraz charakterystyki geograficznej terenu.
Centrum dowodzenia, po otrzymaniu i ocenie stosownych informacji, mobilizuje
odpowiednio Struktury Reagowania. Zespół reagowania, w skład którego wchodzą
kompetentne osoby, jest wysyłany na miejsce incydentu wraz z odpowiednim sprzętem.
6
5. OCENA INCYDENTU
Racjonalne wykorzystanie zasobów służb ratowniczych wymaga uprzedniego
dokonania oceny incydentu. Awarie przemysłowe są zazwyczaj zaliczane do trzech kategorii.
Awarie I kategorii: to zdarzenia o małym znaczeniu, mające miejsce na terenie
zakładu przemysłowego, z ograniczoną możliwością rozprzestrzeniania. Można im
przeciwdziałać - bez pomocy zewnętrznej - personel zakładu, wykorzystując środki
wewnętrzne zakładu. Awarie tego typu mogą zdarzyć się podczas normalnej działalności
instalacji i obejmują niewielkie wycieki substancji i uwolnienia gazów.
Awarie II kategorii: to zdarzenia znaczące, wykraczające poza obszar zakładu,
zagrażające środowisku i ludności zamieszkującej w sąsiedztwie. Potencjał rozprzestrzeniania
jest znaczący, więc sytuacja nie może być kontrolowana przez personel zakładu, przy
wykorzystaniu środków wewnętrznych. Awarie takie zdarzają się w niecodziennych
okolicznościach i obejmują awarie aparatury, wycieki gazu lub cieczy oraz niewielkie pożary.
Awarie III kategorii: to zdarzenia o poważnym znaczeniu, zagrażające rozległym
terenom i dużej populacji, których skutki mogą okazać się bardzo poważne. Potencjał
rozprzestrzeniania jest wysoki, a kontrola sytuacji wymaga pełnej mobilizacji Struktury
Reagowania. Awarie tego typu obejmują awaryjne uwolnienia dużych ilości substancji
niebezpiecznych i rozległy pożar zakładu przemysłowego.
Decyzja o zakwalifikowaniu awarii do kategorii I lub II jest zwykle podejmowana
przez kierownika instalacji lub działu bezpieczeństwa w zakładzie operującymi
niebezpiecznymi substancjami. Gdy tylko awaria zostanie uznana za awarię II kategorii,
należy powiadomić o niej Strukturę Reagowania. Pożary instalacji substancji niebezpiecznych
powinny być zawsze rozpatrywane jako awarie co najmniej II kategorii,.
Decyzja o zakwalifikowaniu awarii do kategorii II lub III jest podejmowana przez
lokalnego koordynatora akcji ratowniczej. W takich okolicznościach koordynator wzywa
wszystkie podmioty, które uzna za niezbędne, do uczestnictwa w planowaniu działań
ratowniczych. Na początku dobierane są techniki ratownicze i odpowiednie środki. Jeśli to
konieczne, należy także wystąpić o dodatkowe wsparcie z jednostek z poziomu centralnego.
W rzadkich przypadkach występuje się o pomoc do państw sąsiadujących w celu ograniczenia
i kontroli awarii.
Głównymi parametrami, jakie należy rozpatrzyć podczas oceny awarii są:
charakterystyka substancji niebezpiecznej, ilość uwolnionej substancji, stopień
rozprzestrzenienia, możliwość lub wystąpienie pożaru, odległość od najbliższych skupisk
ludności lub obszarów wrażliwych z punktu widzenia ochrony środowiska, aktualne warunki
pogodowe, a także możliwość ograniczenia i kontroli incydentu.
Reagowanie rozpoczyna się podjęciem działań odpowiednich dla awarii kategorii I i
rozwija się do odpowiednio wyższych poziomów w zależności od przebiegu awarii. W ten
sposób osiągana jest rozsądna i efektywna mobilizacja Struktury Reagowania.
Zgodnie z europejską dyrektywą SEVESO II, zakłady, które produkują, magazynują
lub wykorzystują substancje niebezpieczne w ilości powyżej konkretnych progów,
zobligowane są do posiadania i wdrażania specjalnych raportów bezpieczeństwa, procedur
zarządzania bezpieczeństwem i planów reagowania na wypadek awarii. Ponadto dodatkowo
powinny one dysponować przeszkolonym personelem i odpowiednimi środkami dla awarii I
kategorii. Aby kontrolować awarie II i III kategorii, zakłady powinny współpracować
zarówno z służbami publicznymi, tworzącymi Strukturę Reagowania, jak i z zewnętrznymi
niepublicznymi organizacjami i firmami. Jedyną drogą do uzyskania efektywnego reagowania
na wypadek awarii jest prowadzenie specjalistycznych szkoleń i wspólnych ćwiczeń ze
wszystkimi zaangażowanymi stronami.
7
6. WSTĘPNE REAGOWANIE
Wstępne reagowanie na sytuację awaryjną dotyczy czynności, które należy podjąć
zaraz po stwierdzeniu wystąpienia awarii. Obejmują one powiadomienie odpowiednich
podmiotów i zastosowanie podstawowych środków w celu odizolowania i kontrolowania
awarii.
Zespół reagowania, udający się w miejsce awarii, zabezpiecza teren. Następnie zbiera
dalsze informacje i powiadamia o nich centrum dowodzenia w celu oceny incydentu pod
kątem bezpieczeństwa.
Przedstawiciele władz lokalnych są informowani o wystąpieniu awarii, a osoby
przebywające w obszarze zagrożonym dostają instrukcje odnośnie właściwego postępowania.
Koordynator akcji ratowniczej współpracuje ze wszystkimi podmiotami i służbami, które
uzna za stosowne włączyć w działania ratowniczej. Desygnuje on na miejsce zdarzenia
odpowiedni personel i właściwe środki.
Rodzaj substancji niebezpiecznej, aktualne warunki pogodowe, a także rodzaj i
wielkość awarii brane są pod uwagę przy podejmowaniu decyzji, czy jest bezpiecznie
rozpoczynać działania kontrolujące rozwój awarii związane z powstrzymaniem uwalniania
zanieczyszczenia.
Działania te mają na celu powstrzymanie rozwoju awarii, zaraz po odizolowaniu
zanieczyszczeń i ugaszeniu ognia. Najpierw należy opanować awarię, a następnie
zminimalizować jej skutki. W następnej kolejności należy podjąć działania remediacyjne.
Efektywne reagowanie na wypadek awarii wymaga szybkiego i właściwego działania
wszystkich zaangażowanych stron. W związku z tym każda strona powinna dokładnie znać
swoje zadania i obowiązki. Zespół reagowania i jednostka ratownicza mają do wykonania w
sytuacji awaryjnej odrębne działania. Wszystkie podmioty uczestniczące w akcji ratowniczej
postępują zgodnie z instrukcjami wydawanymi przez koordynatora. Gdy odpowiednia
infrastruktura istnieje lub może być utworzona w pobliżu miejsca awarii, centrum
dowodzenia jest tam przenoszone. Działania wspomagające prowadzone są przez policję,
jednostki służby zdrowia, siły zbrojne i inne podmioty.
Schemat podsumowujący działania, jakie należy podjąć w wyniku awarii
przemysłowej przedstawiono na rys. 1.
7. INFORMOWANIE W SYTUACJI KRYZYSOWEJ
Prawidłowe informowanie w sytuacji kryzysowej może uratować życie ludzi i
pozwala unikać dalszych niebezpiecznych okoliczności. Brak informacji prowadzi do strachu,
którego następstwem jest panika – największe zagrożenie w sytuacji kryzysowej.
Czasem instynktowne reakcje są nieprawidłowe. Na przykład, gdy toksyczne gazy są
uwalniane do powietrza, lepiej jest pozostać w zamkniętym budynku niż go opuszczać i
próbować uciekać z miejsca awarii.
W związku z tym członkowie Struktury Reagowania powinni być szkoleni w zakresie
właściwego informowania w sytuacji kryzysowej i podejmować związane z tym obowiązki,
gdy nastąpi awaria. Osoby te powinny posiadać dobre warunki oratorskie, zdolność do
kontrolowania swoich reakcji, inteligencję, elastyczność i umiejętności dyplomatyczne. Jedną
z tych osób należy wyznaczyć jako odpowiedzialną za informowanie podczas sytuacji
kryzysowej.
8
Rys. 1. Fazy reagowania na awarię przemysłową
Zakład lub
Strona Trzecia
Członek Struktury
Reagowania
System Wczesnego
Ostrzegania
Powiadomienie Centrum Dowodzenia
Informacja do Centrum Dowodzenia
Wysłanie Zespołu Reagowania
Działania zapobiegające
fałszywym alarmom
Weryfikacja
incydentu
TAK
Wysłanie Jednostki Ratowniczej
Wstępne reagowanie i planowanie reagowania
Oczekiwanie
na warunki lub
środki
NIE
Właściwe warunki i
odpowiednie środki
TAK
Właściwe reagowanie
9
NIE
Osoba ta powinna informować lokalne władze, mieszkańców zagrożonych obszarów i
media o awarii i rozwoju wydarzeń, w taki sposób, aby uniknąć paniki. Udzielane informacje
muszą być sprawdzone i jednoznaczne, dlatego powinny być zatwierdzone przez
koordynatora akcji ratowniczej.
Przekazywanie informacji jest zawsze konieczne. Gdy potrzebne są dalsze badania,
należy to ogłosić. Przekazywanie informacji powinno być zawsze dokonywane w sposób
okazujący współczucie, troskę, szczerość, wiedzę, determinację i wysiłek. Celem jest
zbudowanie wzajemnego zaufania między zaangażowanymi stronami.
Najważniejszym momentem w sytuacji kryzysowej jest chwila zaraz po wystąpieniu
awarii. W krótkim czasie należy prawidłowo poinformować wielu ludzi, którzy pracują,
mieszkają lub znajdują się w pobliżu miejsca awarii.
Następujące czynniki powinny być wzięte pod uwagę w planowaniu informowania na
wypadek sytuacji kryzysowej:
•
środki masowego przekazu posiadają wielkie możliwości, jednak większość
ludzi nie ma z nimi ciągłego kontaktu, szczególnie gdy są w pracy lub gdy
śpią. Dlatego też powinny one być wykorzystywane wraz z innymi środkami;
•
syreny i megafony są najpowszechniejszym sposobem informowania ludzi o
sytuacji zagrożenia. W niektórych przypadkach są one niesprawne lub
nieprzystosowane do obejmowania swym oddziaływaniem rozległych terenów.
Dlatego też w większości przypadków używane są jednocześnie z przekazem
radiowym, w celu zapewnienia szybkiej i kompletnej informacji;
•
telefony tradycyjne i komórkowe posiadają wiele zalet, jednak wciąż istnieją
pewne problemy wymagające rozwiązania. Do tej pory żadna sieć nie oferuje
możliwości jednoczesnych, masowych połączeń. Masowe wysyłanie sms’ów
jest rozważanym rozwiązaniem, które nie przeszło jeszcze odpowiednich
testów. Dlatego użycie telefonów do masowego powiadamiania jest polecane
w trudnych okolicznościach, gdy inne środki nie mogą być zastosowane.
Ponadto istnieją sytuacje, które sprawiają więcej trudności w informowaniu o sytuacji
kryzysowej. Ludzie podróżujący przez zagrożony teren nie są świadomi grożącego im
niebezpieczeństwa. Mogą być ostrzegani znakami świetlnymi, wiadomościami radiowymi lub
przez policję. Ostrzeganie w nocy, gdy ludzie śpią, może być dokonywane metodą
bezpośrednią „od drzwi do drzwi” przez służby bezpieczeństwa lub przy użyciu syren i
megafonów. Osoby niepełnosprawne, starcy, głusi i sparaliżowani, a także ludzie, którzy nie
rozumieją języka danego kraju stanowią grupę trudną do poinformowania. Służby publiczne
powinny otoczyć ich szczególną opieką, jeśli nie zrobili tego sąsiedzi.
Przekazywanie informacji przed wystąpieniem awarii jest bardzo przydatne. W takim
wypadku ludzie uczą się jak reagować, gdy wystąpi realne zagrożenie. Odpowiednie
programy szkoleniowe mogą wykorzystywać ulotki, przekazy radiowe i telewizyjne. Powinny
być one regularnie powtarzane co trzy lub co pięć lat. Odpowiednie szkolenia i ćwiczenia
powinny być prowadzone na stałych zasadach w szkołach i instytucjach użyteczności
publicznej, a także we wszystkich większych skupiskach ludzi.
Na koniec przytoczono niektóre wnioski ze stosownego przewodnika niemieckiego
ministra środowiska:
•
nieadekwatna informacja jest niebezpieczna. Lepiej jest dawać więcej niż
mniej,
•
jednorazowa informacja jest niewystarczająca. Szkolenie na wypadek
zagrożenia powinno być powtarzane.
•
teoria to za mało. Przeprowadzanie ćwiczeń praktycznych jest konieczne.
•
problemy powinny być przedstawiane takimi, jakie są. Szczerość rodzi
zaufanie.