Ekologia i biogeografia Ewolucja organizmów na Ziemi

Transkrypt

Ekologia i biogeografia Ewolucja organizmów na Ziemi
CMYK
SPIS TREÂCI
Od Autorów ..............................................................................................................................
6
Ekologia i biogeografia
1. Osobnik, populacja, gatunek ...............................................................................................
1.1. Organizm i jego Êrodowisko..............................................................................................
1.2. Populacja .........................................................................................................................
2. Zale˝noÊci mi´dzygatunkowe ..............................................................................................
2.1. Konkurencja mi´dzygatunkowa .........................................................................................
2.2. Zale˝noÊci mi´dzy zjadajàcymi a zjadanymi .......................................................................
2.3. Zale˝noÊci nieantagonistyczne...........................................................................................
3. Funkcjonowanie ekosystemów ............................................................................................
3.1. Charakterystyka ekosystemu .............................................................................................
3.2. Energia i materia w ekosystemie .......................................................................................
3.3. Przemiany ekosystemów ...................................................................................................
4. Ró˝norodnoÊç biologiczna Ziemi .........................................................................................
4.1. Ekosystemy làdowe ..........................................................................................................
4.2. Ekosystemy wodne ...........................................................................................................
4.3. Czynniki kszta∏tujàce ró˝norodnoÊç gatunkowà..................................................................
4.4. Paƒstwa roÊlinne i krainy zoogeograficzne.........................................................................
8
8
12
23
23
26
39
43
43
49
57
64
64
75
85
93
5. Przyroda i cz∏owiek ................................................................................................................ 102
5.1. Zanieczyszczenia Êrodowiska.............................................................................................
5.2. Zagro˝enia globalne .........................................................................................................
5.3. Gospodarowanie zasobami ˝ywej przyrody .......................................................................
5.4. Ochrona przyrody .............................................................................................................
103
109
116
130
Zadania maturalne .................................................................................................................... 136
Ewolucja organizmów na Ziemi
6. Teoria ewolucji – znaczenie i rozwój .................................................................................. 142
6.1. Historia ewolucjonizmu..................................................................................................... 143
6.2. èród∏a wiedzy o ewolucji .................................................................................................. 149
7. Ewolucja w populacji ......................................................................................................................... 158
7.1. Dobór naturalny w populacji............................................................................................. 158
7.2. Przypadek w ewolucji ....................................................................................................... 166
7.3. Powstawanie gatunków.................................................................................................... 170
www.wsip.com.pl
3
CMYK
SPIS TREÂCI
8. Dobór naturalny w dzia∏aniu ............................................................................................... 176
8.1. Strategie ˝yciowe organizmów..........................................................................................
8.2. Koewolucja gatunków ......................................................................................................
8.3. Ewolucja p∏ci ....................................................................................................................
8.4. Ewolucja altruizmu ...........................................................................................................
176
180
183
188
9. Historia ˝ycia na Ziemi .......................................................................................................... 192
9.1. Powstanie ˝ycia ................................................................................................................ 193
9.2. Kszta∏towanie si´ ró˝norodnoÊci biologicznej Ziemi............................................................ 196
9.3. Antropogeneza................................................................................................................. 207
Zadania maturalne ..................................................................................................................... 216
Biologia stosowana
10. Biotechnologia tradycyjna .................................................................................................. 222
10.1. Najwa˝niejsze wydarzenia w historii biotechnologii ......................................................... 222
10.2. Wspó∏czesne zastosowania biotechnologii tradycyjnej ..................................................... 227
11. Biotechnologia wspó∏czesna ............................................................................................ 238
11.1. In˝ynieria genetyczna......................................................................................................
11.2. Organizmy transgeniczne ................................................................................................
11.3. Wspó∏czesna biotechnologia a medycyna........................................................................
11.4. Wspó∏czesna biotechnologia a etyka ...............................................................................
238
253
257
264
Zadania maturalne ..................................................................................................................... 268
Organizm cz∏owieka
12. Budowa i funkcjonowanie ................................................................................................ 272
12.1. Skóra – zewn´trzna pow∏oka cia∏a .................................................................................
12.2. Szkielet – wewn´trzne rusztowanie cia∏a.........................................................................
12.3. Budowa i rodzaje mi´Êni.................................................................................................
12.4. Uk∏ad pokarmowy ..........................................................................................................
12.5. Uk∏ad oddechowy...........................................................................................................
12.6. Uk∏ad krà˝enia................................................................................................................
12.7. Narzàdy wydalania i uk∏ad moczowy ..............................................................................
12.8. Uk∏ad nerwowy ..............................................................................................................
12.9. Zmys∏y i narzàdy zmys∏ów...............................................................................................
12.10. Uk∏ad rozrodczy i rozwój pozap∏odowy cz∏owieka..........................................................
12.11. Uk∏ad dokrewny ...........................................................................................................
272
276
283
286
294
296
301
303
310
316
322
13. Zdrowie cz∏owieka .............................................................................................................. 325
13.1. Choroby i ich diagnostyka...............................................................................................
13.2. Czynniki zakaêne ............................................................................................................
13.3. Czynniki wewn´trzne odpowiedzialne za zdrowie cz∏owieka ............................................
13.4. Wp∏yw Êrodowiska i trybu ˝ycia ......................................................................................
4
326
331
339
349
CMYK
Tablice biologiczne .................................................................................................................... 359
Tablica I Wybrane roÊliny uprawne.......................................................................................
Tablica II Najwa˝niejsze zwierz´ta udomowione ....................................................................
Tablica III Konwencja o mi´dzynarodowym handlu zagro˝onymi gatunkami roÊlin i zwierzàt
(CITES) ...................................................................................................................
Tablica IV Gazy cieplarniane ...................................................................................................
Tablica V Parki narodowe w Polsce........................................................................................
Tablica VI Kopalne formy cz∏owiekowatych .............................................................................
Tablica VII Hipotezy dotyczàce ewolucji wspó∏czesnego cz∏owieka............................................
Tablica VIII Szczepienia obowiàzkowe dzieci i m∏odzie˝y ...........................................................
Tablica IX Szczepienia zalecane (niefinansowane)....................................................................
359
365
366
368
369
372
375
376
377
Literatura dla ucznia .............................................................................................................. 379
Indeks polsko-angielski ......................................................................................................... 380
O Autorach ................................................................................................................................ 388
www.wsip.com.pl
5