Zawieszka z zęba, łyżka z poroża

Po otwarciu wystawy. Od lewej - Danuta Zajączkowska, Adrianna Witucka (na festynie spotkamy ją na stoisku garncarskim), dalej na prawo - wiceburmistrz Żnina Aleksandra
Nowakowska, prorektor Akademii Bydgoskiej pro
f. Janusz Ostoja-Zagórski, komisarz wystawy Anna Grossmann, łotewski konsul Andris Livmanis (w czerwonym krawacie),
prof.
ambasador Łotwy w Polsce Albertas Sarkanis, dyrektor Narodowego Muzeum Historii Łotwy Arnis Radinis, wicedyrektor Rezerwatu Archeologicznego w Biskupinie Kazimierz
Szulc i dyrektor Wiesław Zającz
kowski, wójt Gąsawy Zdzisław Kuczma, wicemarszałek sejmiku województwa kujawsko-pomorskiego Edward Hartwich, przewodniczący Rady Gminy w
Zajączkowski,
Gąsawie Edward Maciejewski, Dyrektor Departamentu Kultury i Dziedzictwa Narodowego Urzędu Marszałkowskiego Jerzy Janczarski, starosta żniński Zbigniew Jaszczuk, przewodnicząca
Rady Powiatu Żnińskiego Józefa Błajet oraz Germanie w rzymskiej służbie, przebywający akurat obozem w Biskupinie
fot. Jacek Mielcarzewicz
wystawa czasowa „Skarby Starożytnej Łotwy” − 1153 eksponaty
Zawieszka z zęba,
łyżka z poroża
egoroczna
wyst
staaw a czaso
czasow
ostała
twar
artta już 1100 sier
sierpnia.
Eksponat
ponatyy
Tegor
oczna wy
st
w a zzost
ost
ała ootw
tw
ar
pnia. Eks
ponat
pochodzą z Narodowego Muzeum Historii Łotwy i będzie je można
oglądać do końca października.
Pierwsi myśliwi pojawili się
na terenach północnej Europy
około 11-12 tys. lat temu. I z tego
właśnie okresu pochodzą najstarsze eksponaty, jakie obecnie można oglądać w Biskupinie.
Z IX wieku p.n.e. pochodzą
pierwsze wyroby krzemienne. Wówczas wykonywano przede wszystkim
narzędzia związane z myślistwem i
rybołówstwem, takie jak noże, rylce, harpuny i drapacze. Zachowały
się także haczyki do połowu ryb
wykonane z kości z okresu 50003000 lat p.n.e. Z czasem zaczęły
się pojawiać drewniane łopaty, motyki i rękojeści, jednak na wystawie
z wyrobów drewnianych zaprezentowane zostały: drewniana pałka, spławik, oprawka z drewna. Nieco
później, bo około połowy V wieku
p.n.e. Bałtowie zaczęli wyrabiać
naczynia ceramiczne. Na wystawie
można oglądać ich fragmenty, ale to
wystarczy, żeby dostrzec ich specyfikę, która polega na porowatych
zdobieniach wykonywanych za pomocą grzebienia i patyczków. Obserwując fragmenty naczyń glinianych można zauważyć, jak bardzo
wzbogacona została ornamentyka.
Z czasem na naczyniach pojawiły
się romby, trójkąty i zygzaki.
W latach 2700-2300 p.n.e.
pojawiły się różnego rodzaju ozdoby. Pierwsze były wykonywane z
bursztynu i z kości, ale w tym
czasie powstała również zawieszka z zęba niedźwiedzia i ją także
można zobaczyć zwiedzając wy-
stawę. Interesujące eksponaty z
nieco późniejszego okresu to topory, groty strzał i siekierki krzemienne. Natomiast w II tysiącleciu p.n.e. ludy bałtyjskie zaczęły
wykorzystywać nowy kruszec brąz. Z tego okresu pochodzą
właśnie eksponaty z niego wykonane, takie jak miecze, siekierki
i ozdoby.
Wiele eksponatów to znaleziska luźne, ale jeszcze więcej
pochodzi z grobów i kurhanów.
To właśnie stamtąd pochodzi
większość ozdób, ale także narzędzia, a nawet broń, na przykład
jednosieczne miecze.
Wystawa może być szczególnie interesująca zwłaszcza dla
pań, gdyż właśnie ozdób wydaje
się być najwięcej. Znaleziono ich
tak wiele, prawdopodobnie dlatego, że były one nieodłączną częścią stroju nawet codziennego.
Zdobiły go różnego rodzaju zapinki i szpile. I ze względu na
swą funkcję użytkową były to
ozdoby noszone nie tylko przez
kobiety, ale i przez mężczyzn.
Natomiast okazjonalnie zakładano naszyjniki, napierśniki, bransolety i pierścienie. Najpopularniejsze były te wykonane z brązu,
ale na wystawie można również
obejrzeć naszyjniki i bransolety
ze srebra datowane na lata 9001100 n.e. Uwagę przykuwają diademy, których nietypowe i skomplikowane kształty wyróżniają się pośród innych ozdób. Składają się
one z najróżniejszych spirali, dzwonków i zawieszek, a ich pochodzenie
datuje się na lata 500-1200 n.e.
Zawieszki były niezwykle popularne, dołączano je nie tylko do
naszyjników i diademów, ale nawet
do pierścieni. Równie interesujące
mogą okazać się grzebienie czy
łyżki z poroża oraz figurki i zawieszki zoomorficzne. Do tej pory zachowały się także formy odlewnicze z
kamienia pochodzące z lat 11001300 n.e.
Na wystawie znalazły się też
rekonstrukcje strojów. Ale oprócz
nich można zobaczyć fragment męskiego nakrycia głowy z wełny,
datowany na lata 800-900 n.e.
Zbiór eksponatów, jakie można podziwiać w Muzeum biskupińskim jest imponujący. I trudno się dziwić, jeśli wziąć pod
uwagę fakt, iż były one gromadzone od 1869 roku, początkowo
przez Ryskie Towarzystwo Łotewskie. Pierwsza wystawa czasowa
została otwarta w 1890 roku, a w
1896 roku kolejna ekspozycja
liczyła już ponad 6.000 zabytków. Obecnie zbiory są własnością państwa łotewskiego i liczą
około miliona eksponatów.
MAGDALENA KRUSZKA