zajrzyj do środka - Wydawnictwo W drodze

Tytuł oryginału
Sucht – Hintergründe und Heilung. Abhängigkeit verstehen und überwinden
First published in 2008 by Patmos Verlag
© 2010 Schwabenverlag AG, Patmos Verlag, Ostfildern
Copyright © for this edition by Wydawnictwo Wdrodze 2013
Redaktor
Lidia Kozłowska
Redaktor techniczny
Justyna Nowaczyk
Projekt okładki i stron tytułowych
Bogusława Hamryszczak
ISBN 978-83-7033-891-6
Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów
Wdrodze 2013
ul. Kościuszki 99, 60-920 Poznań
tel. 61 852 39 62, faks 61 850 17 82
www.wdrodze.pl [email protected]
Życie zmusza nas
do skonfrontowania się z tym,
co spoczywa na dnie naszego serca.
Dalajlama
Uzależnienie jest nieuleczalną chorobą.
Można leczyć jedynie rany,
które zadała owa choroba,
jak również duchowe zranienia,
które przyczyniły się do powstania samego nałogu.
Heinz-Peter Röhr
WPROWADZENIE.
Nałóg jest chorobą głodową. W związku z tym nasuwa się pytanie,
czego człowiek tak naprawdę łaknie, a przede wszystkim, dlaczego
nie może wpełni się nasycić. Oczywiście chodzi tutaj oodczuwanie
łaknienia związanego z doświadczeniem sympatii, miłości, uznania
czy dowartościowania. Iim trudniej człowiekowi jest ów głód zaspokoić, tym coraz silniejszą przybiera on postać. Najtrafniej można przyrównać niniejszy problem do obrazu wewnętrznej pustki, której nie
da się niczym wypełnić. Cokolwiek włoży się do środka, ostatecznie
tylko zpozoru ją zapełnia. Po jakimś czasie znów odczuwamy pewien
brak, co więcej – stan rzeczy ulega pogorszeniu, bo pustka staje się
coraz większa. W społeczeństwie konsumpcyjnym można zastąpić
wspomnianą pustkę wszystkimi możliwymi aktywnościami. Poczucie
niezadowolenia próbuje się zastąpić nie tylko przez zażywanie narkotyków czy picie alkoholu. Sięga się mianowicie po wiele innych środków, które w ostatecznym rozrachunku nie prowadzą do osiągnięcia
prawdziwego zadowolenia. Wtym miejscu można wymienić właściwie
7
WPROWADZENIE
UZALEŻNIENIE – CHOROBA GŁODOWA
UZALEŻNIENIA – PRZYCZYNY I TERAPIA
wszystko, co wiąże się zpojęciem konsumpcji: podróżowanie, samochody, ubrania, elektronikę, komputer, Internet, seks, pracę, sukces,
uznanie czy pochwałę. Wten sposób można wydłużać listę, by wostateczności stwierdzić, że gdy wspomniany wewnętrzny głód pochodzi
zsamej głębi osobowości, wówczas wszystkie przedstawione czynności itak nie doprowadzą do odczucia zadowolenia. Niewykluczone, że
określone aktywności na jakiś czas odwrócą naszą uwagę od wewnętrznych problemów, które przeżywamy. Jednakże wkrótce ponownie pojawi się niezadowolenie wraz z wewnętrzną pustką, i poszukiwanie
rozpocznie się od nowa. Osoby uzależnione są typowymi IP, pacjentami identyfikowanymi (index patient), żyjącymi wspołeczeństwie dotkniętym uzależnieniami, które tak naprawdę nie potrafi zaspokoić
odczuwanego głodu. Ci chorzy wgruncie rzeczy również mają nam coś
do powiedzenia. Od nich także możemy się czegoś nauczyć.
Problem uzależnień dotyczy wszystkich warstw społeczeństwa,
jednakże niektóre środowiska są nim dotknięte wwiększym stopniu
od innych. Zalicza się do nich nie tylko osoby zmarginesu społecznego, lecz także te, które zajmują wysoką pozycję wspołeczeństwie. Są
to na przykład gwiazdy muzyki pop czy też członkowie wyższych sfer.
Uzależnienie zatem nie jest kwestią pozycji – tutaj wszyscy mogą się
czuć zagrożeni.
Problem wewnętrznej pustki wynikający z uzależnienia staje się
jeszcze większy. Toteż wielkie znaczenie ma znalezienie takiego środka, który pomoże odczuć prawdziwe szczęście. Wiele osób uzależnionych doświadczających nawrotowości wyznaje, że chociaż „przestały
pić”, to itak odczuwają niezadowolenie. Pozostają zuczuciem głodu
irozczarowania. Ich byt jest przepełniony pretensjami inienawiścią
do samych siebie.
Rozważania, które przedstawiam wniniejszej książce, koncentrują
się na następujących pytaniach: wjaki sposób można osiągnąć głębsze
8
9
WPROWADZENIE
zadowolenie? Jak zpowodzeniem zaakceptować chorobę, której nikt
nie chce, ijak ją zrozumieć? Jak należy rozumieć nawroty ijak można ich uniknąć? Wreszcie, wjaki sposób można zchoroby tej czerpać
korzyści?
Książka ta jest adresowana do wszystkich, którzy pragną się skonfrontować ze swoim uzależnieniem. Obojętnie, czy uczestniczą właśnie wterapii odwykowej na oddziale albo poza nim, czy współpracują
zgrupą samopomocy lub wjakiś inny sposób pragną poszerzyć zakres
wiedzy na temat uzależnień. Być może również ci, którzy żyją wabstynencji, jednakże zjakiegoś powodu czują się nieszczęśliwi, znajdą
wniniejszej lekturze odpowiedzi na nurtujące ich pytania albo spojrzą
na swoje życie zzupełnie nowej perspektywy.
Członkowie rodzin osób uzależnionych to wielokrotnie ludzie zapomniani, spotykający się zbrakiem zrozumienia. To także osoby, które same siebie nie rozumieją. Stoją one niczym we mgle iczęsto nie
są wstanie realnie ocenić sytuacji, wjakiej się znalazły. Również im
powinno się udzielić odpowiedzi przynajmniej na część nurtujących je
pytań. Ichociaż wNiemczech ludziom zuzależnieniami jest udostępniony najlepszy na świecie system świadczenia pomocy, to sama oferta
usług terapeutycznych skierowana do członków rodzin ludzi uzależnionych pozostawia wiele do życzenia. Ponadto członków rodzin osób
dotkniętych nałogiem najczęściej cechuje niska gotowość do uznania
potrzeby podjęcia leczenia. Wierzą, że ich problemy się rozwiążą, jeśli
osoba uzależniona przestanie sięgać po środek uzależniający. Współuzależnienie jest chorobą, podobnie jak uzależnienia związane ze
stosowaniem środków chemicznych, które prowadzą do utraty istotnej jakości osobowości. Znaczna liczba współuzależnionych nie tylko
traci poczucie radości życia, lecz również zdolność do kochania, zaś
leczenie ich wymaga takiej samej intensywności, jak terapia samego
uzależnienia.
UZALEŻNIENIA – PRZYCZYNY I TERAPIA
Mam nadzieję, że dzięki tej książce uda mi się dotrzeć zarówno
do chorego, który od lat trwa wabstynencji, jak i do tego, kto dopiero
rozpoczyna konfrontację z własną chorobą. Ufam, że ta lektura stanie
się dla nich wszystkich przewodnikiem w trudnych chwilach.
W swojej książce wykorzystałem doświadczenie zdobyte dzięki pracy wgrupie terapeutycznej, którą zajmuję się od wielu już lat
w specjalistycznej klinice we Fredeburgu. Celem mojej działalności
jest udzielanie potrzebnych informacji pacjentom decydującym się na
leczenie odwykowe po zatruciu organizmu. Wiedza ta ma posłużyć im
wprzygotowaniu do życia we wstrzemięźliwości. Tutaj nie chodzi wyłącznie oinformację, lecz również oprowadzenie dialogu. Jakie pytania poruszają osoby uzależnione oraz zjakimi typowymi trudnościami
przychodzi im się zmierzyć? Kolejne rozdziały są ułożone wtaki sposób, by można je było czytać niezależnie. Przy czym polecam zaznajomienie się zcałością tekstu. Niektóre powtórzenia są celowe isłużą
jedynie zgłębieniu przedstawionej myśli. W tym miejscu chciałbym
podziękować moim pacjentkom i pacjentom, od których jak zawsze
wiele się mogłem nauczyć. Słowa podziękowania należą się również
mojej żonie Annemie za przejrzenie ipoprawienie tekstu. Dzięki jej
zaangażowaniu wiele zagadnień stało się bardziej zrozumiałych.
Bad Fredeburg, wrzesień 2007 roku
Heinz-Peter Röhr
Także niewielkimi krokami można (niekiedy tylko) pokonać daleko wiodące ścieżki.
10
SPIS TREŚCI
1. Śmierć i zmartwychwstanie – życie z uzależnieniem oraz
współuzależnieniem. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2. Przepracowanie poczucia winy i wstydu – droga od uzależnionego
do niezależnego poczucia własnej wartości . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3. Uzależnienie a struktura osobowości. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
4. Konflikt autonomia – zależność, czyli syndrom Michaela
Kohlhaasa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
5. Destrukcyjne związki zależne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
6. Abstynencja – dziecko wolności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
7. Uzależnienia niezwiązane ze stosowaniem środków
chemicznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
8. Nawrót . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
9. Uzależnienie a seksualność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
10. Kryzysy towarzyszące terapii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
11. Pożegnanie ze środkiem uzależniającym – podróż marzeń. . . . . . . .
7
11
63
89
125
139
149
155
177
195
199
207
ZAŁĄCZNIK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215
LITERATURA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 233
235
ZAŁĄCZNIK
WPROWADZENIE. UZALEŻNIENIE – CHOROBA GŁODOWA . . . . . . . . . . . . .
236
UZALEŻNIENIA – PRZYCZYNY I TERAPIA
Ostatnio w serii ukazały się:
John Eldredge, Dzikie serce. Tęsknoty męskiej duszy
Archibald D. Hart, Adrenalina astres
Henry Cloud, John Townsend, Mamo, to moje życie
Archibald D. Hart, Rozwód. Jak ratować dzieci
Claudio Risé, Sztuka ojcostwa
Diane Purper-Ouakil, Mali tyrani
Tonino Cantelmi, Pasquale Laselva, Silvestro Paluzzi, Dialog psychologii zteologią
Muriel Mazet, Zranione dziecko
Henry Cloud, Reguły sukcesu
Martin Rovers, Uzdrowić miłość
Heinz-Peter Röhr, Narcyzm – zaklęte „ja”
John Townsend, Kto nam zatruwa życie?
Xavier Lacroix, Naucz mnie żyć. Esej o ojcostwie
Archibald D. Hart, Catherine Hart-Weber, Depresja nastolatka
Mark Victor Hansen, Art Linkletter, Najlepsza reszta życia
Stephen Arterburn, Mężczyźni i ich sekrety
Hans Morschitzky, Lęk przed porażką
Henry Cloud, John Townsend, To nie moja wina
Sharon Jaynes, Marzenia kobiety
Johannes Thiele, Zmień swoje życie
John Eldredge, Dziennik pokładowy
Chris Thurman, Kłamstwa, w które wierzymy
Björn Süfke, Krajobraz męskiej duszy
Marshall J. Cook, Oswoić lęk
John Towsend, Recepta na miłość
John Trent, Larry K. Weeden, Błędne koło rozwodów
Marilyn Meberg, Kobieta i utracona miłość
Max Lucado, Wieloryb nie może latać. O sztuce stawania się sobą
Xavier Lacroix, Małżeństwo
Pat Gelsinger, Tajniki żonglerki. Jak znaleźć równowagę między pracą,
wiarą i rodziną?
Christiane i Alexander Sautter, Gdy opadną maski. Terapia związków
Henry Cloud, Poszukiwana – poszukiwany. Poradnik dla singli
Manfred Lütz, Szaleństwo! Leczymy nie tych, których trzeba
Max Lucado, Potwór w szafie. Jak jutro bać się mniej niż dzisiaj
Lisa M. Hendey, Mama na pełen etat
Sara Savage, Eolene Boyd-MacMillan, Konflikt w relacjach
Stephen Arterburn, Debra Cherry, Jak nakarmić pragnienia
Philippe Gutton, Vincent Villeminot, Usłyszeć, czego nastolatki nie mówią
Antonello Vanni, Ojcowie obecni – dzieci szczęśliwe
Marie-France Hirigoyen, Molestowanie moralne
Florence d’Assier de Boisredon, Słuchanie jako sztuka obecności
Paolo Squizzato, Kłamstwo iluzji. Siedem grzechów głównych. Między
duchowością a psychologią
Michel Martin-Prével, Rozwiedzeni wciąż kochają
Simone Pacot, Droga wewnętrznego uzdrowienia
Helen Alexander, Doświadczenie żałoby
Philippe Gutton, Vincent Villeminot, Jak nawiązać dialog z nastolatkami
Joseph Nicolosi, Linda Ames Nicolosi, Dziecko a skłonności homoseksualne
seria psychologia i wiara
Wydawnictwo W drodze poleca nowości:
Joseph Nicolosi
Linda Ames Nicolosi
DZIECKO A SKŁONNOŚCI
HOMOSEKSUALNE
Philippe Gutton
Vincent Villeminot
JAK NAWIĄZAĆ DIALOG
Z NASTOLATKAMI
Zamówienia:
Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów W drodze
ul. Kościuszki 99, 69-920 Poznań
tel. 61 852 39 62, faks 61 850 17 82
www.wdrodze.pl [email protected]
seria psychologia i wiara