Uzależnienie od komputera i Internetu zagrożeniem dla dzieci i

Uzależnienie od komputera i Internetu zagrożeniem
dla dzieci i młodzieży1
Droga do uzależnienia
Nie wszystkie dzieci korzystające z komputera uzależnią się od niego. Dziecko bowiem nie uzależnia się
od maszyny, ale od stanów emocjonalnych, jakie odczuwa w czasie korzystania z komputera. Uzależnia
się dlatego, że realizuje on ważne potrzeby, których dziecko nie potrafi lub nie może zrealizować w
świecie realnym. Jeżeli młody człowiek przekracza limity czasowe w korzystaniu z sieci, zaniedbuje inne
sfery życia i nie wyobraża sobie spędzania wolnego czasu bez komputera, to może być niepokojący
sygnał, że rozwija się uzależnienie od komputera i/lub Internetu (ang. Internet Addiction Disorder,
IAD).
Przyczyny uzależnienia od komputera
Cechą, która w największym stopniu stwarza ryzyko uzależnienia od komputera, jest obniżone poczucie
własnej wartości, co zwykle wiąże się z brakiem umiejętności nawiązywania kontaktów z rówieśnikami i
złym samopoczuciem w relacjach z nimi. Kolejnym ważnym czynnikiem ryzyka są trudności rodzinne
oraz brak dostatecznie bliskich więzi z rodzicami, co obniża poczucie bezpieczeństwa i rodzi potrzebę
ucieczki od rzeczywistości w inny, lepszy świat. Internet i komputer wydają się być idealnym sposobem
na rozwiązanie problemów i poprawę kiepskiego samopoczucia oraz stopniowo stają się ucieczką od
lęków, poczucia bezradności i poczucia winy. Dziecko zamknięte uczuciowo, poprzez korzystanie z
Internetu i gier komputerowych doświadcza emocji, których tak bardzo brakuje mu w codziennym
życiu. Sieć i gry mogą też stać się drogą do wyrażania złości poprzez słowa i zachowania agresywne.
Anonimowość bowiem daje poczucie siły i satysfakcji.
Jak objawia się uzależnienie od komputera?
Najbardziej charakterystyczne objawy opisywanego uzależnienia to: ciągłe myślenie o komputerze i
spędzanie przy nim coraz większej ilości czasu kosztem innych dotychczasowych zainteresowań,
wpadanie w tzw. „ciągi komputerowe” (dziecko siedzi przy komputerze po kilka godzin bez przerwy, nie
mogąc się od niego oderwać), zaniedbywanie obowiązków szkolnych (nieodrabianie lekcji przez zbyt
długie korzystanie z komputera, słabsze oceny), rozluźnienie więzi z kolegami i z rodziną,
zaniedbywanie codziennych zajęć (dziecku uzależnionemu od komputera może „brakować czasu”, by
zjeść spokojnie posiłek albo wyspać się), uczucie przyjemności, euforii i ekscytacji w czasie korzystania
z komputera, niepokój, przygnębienie i irytacja w przypadku prób ograniczenia tej czynności.
Występowanie co najmniej trzech z sześciu objawów, które zostały wyżej przedstawione, pozwala z
dużym prawdopodobieństwem stwierdzić, ze dziecko jest uzależnione.
Warto dodać, że niekontrolowane spędzanie czasu przed komputerem naraża młodą osobę na poważne
problemy zdrowotne jak np. nieprawidłowy rozwój układu kostno-mięśniowego, pogłębianie się wad
postawy czy problemy ze wzrokiem. Ilość bodźców, jakich doświadcza dziecko korzystające z
komputera, może po dłuższym czasie skutkować zaburzeniami emocjonalnymi, problemami z
koncentracją, wyobcowaniem z realnego świata. Może się zdarzyć, że świat wirtualny, staje się z
czasem jedyną uznawaną przez dziecko rzeczywistością.
Jak można pomóc?
Początkowo można spróbować samodzielnie poradzić sobie z problemem zbyt dużego
zaangażowania w świat wirtualny. Należy rozmawiać z dzieckiem i w racjonalny sposób uzasadnić
swój niepokój. Wskazane jest również wspólne ustalenie zasad korzystania z komputera (określenie
ilości czas, jaki dziecko może spędzać przed monitorem, i z jakich stron może korzystać) i
konsekwentne ich egzekwowanie. Ważne jest, by dorosły dawał dobry przykład i sam nie siedział
godzinami przed komputerem. Uzależniony rodzic w olbrzymim stopniu prowokuje wystąpienie tego
problemu u swojego dziecka. Antidotum na wystąpienie opisywanych problemów jest dbanie o dobrą,
bliska relację z dzieckiem, zainteresowanie jego życiem i proponowanie mu wspólnych aktywności.
Gdy oddziaływania rodzicielskie nie skutkują, a nasilają jedynie zamkniecie w sobie i chwiejność
emocjonalną, warto skorzystać z pomocy psychologa lub psychoterapeuty. Terapia odpowiednio
1
http://gazetapowiatowa.pl/poradniki/zdrowie/uzaleznienie-od-komputera/
dobrana do potrzeb młodego człowieka i zaangażowanie w nią rodziców dają duże prawdopodobieństwo
wyleczenia z uzależnienia i powrotu do dobrego funkcjonowania w codziennym życiu.
Nadmierne korzystanie z Internetu
Symptomy problemu:







spędzanie przy komputerze coraz więcej
czasu kosztem innych zainteresowań;
zaniedbywanie obowiązków rodzinnych i szkolnych z powodu aktywności w Internecie;
pojawianie się konfliktów rodzinnych związanych z Internetem;
kłamstwa dotyczące czasu spędzanego w Internecie;
podejmowanie nieudanych prób ograniczenia czasu spędzonego przed komputerem;
rozdrażnieniem lub agresja, gdy korzystanie z komputera jest utrudnione lub niemożliwe.
Nadmierne użytkowanie sieci może szczególnie dotyczyć jednej lub kilku form aktywności
online:




gry internetowe
aktywność na portalach społecznościowych;
pornografia i cyberseks;
hazard online.
JAK REAGOWAĆ:


rozwiązaniem nie jest na pewno odcięcie dziecku dostępu do sieci, Dziecko i tak znajdzie dostęp
do Internetu w szkole, u kolegów,
postaraj się zmienić zmiana postawę dziecka do Internetu – z „zabijania czasu” na bardziej
konstruktywne, służące edukacji i rozwojowi zainteresowań dziecka.
PROCES UZALEŻNIENIA
Faza I ( bezpieczna i zdrowa ) Internet mówi do dziecka
Wykorzystaj mnie pożytecznie: do nauki, pracy, kontaktów, zabawy.
Zachowanie dziecka
Korzystanie z Internetu do nauki, pracy, rozrywki, rozwoju zainteresowań i kontaktów z ludźmi. Nie
zakłóca funkcjonowania w pozostałych obszarach życia.
Profilaktyka
Zapobieganie niewłaściwym wzorcom korzystania z Internetu.
Faza II ( ostrzegawcza )
Internet mówi do dziecka
Wykorzystaj mnie, gdy tylko zaczynasz czuć się źle i jesteś smutny.
Zachowanie dziecka
Korzystanie z Internetu w celu regulacji nastroju. Dziecko zaczyna świadomie wybierać tę metodę jako
dominujący środek poprawy samopoczucia, rozluźnienia, ulgi, oderwania od kłopotów.
Profilaktyka
Specjalna uwaga poświęcana dziecku i pomoc w radzeniu sobie z emocjami i problemami.
Faza III ( krytyczna )
Internet mówi do dziecka
Jestem jedynym sposobem, byś poczuł się lepiej lub uciekł od wszystkiego. Nie uda ci się wytrzymać
beze mnie.
Zachowanie dziecka
Korzystanie z Internetu jest niemal jedynym środkiem regulowania nastroju i spędzania czasu; inne
aktywności są zaniedbywane.
Niemożność korzystania z Internetu powoduje podwyższenie napięcia, rozdrażnienie, gniew, złość lub
wręcz agresję. Jedynym sposobem odzyskania subiektywnego poczucia równowagi jest ponowne
wejście do sieci.
Profilaktyka
Specjalistyczna pomoc psychologiczna poradni psychologiczno-pedagogicznej lub najbliższego ośrodka
leczenia uzależnień behawioralnych.