Tematy z języka polskiego na wewnętrzną część egzaminu

Tematy na ustną część egzaminu maturalnego z języka polskiego
w Zespole Szkół nr 3 im. Antoniego Kocjana w Olkuszu
Rok szkolny 2011 / 2012
I. LITERATURA.
1. Odwołując się do wybranych przykładów, wyjaśnij różne sposoby funkcjonowania tradycji
homeryckiej w literaturze polskiej.
2. Mistrzowie i uczniowie wśród twórców literatury. Dokonaj analizy wybranych utworów
literackich ujawniających związki między ich twórczością.
3. Objaśnij, analizując wybrane przykłady, obecność dziedzictwa sarmackiego w literaturze
epok późniejszych
4. Jednostka wobec zbiorowości. Dokonaj analizy wybranych tekstów podejmujących to
zagadnienie, pochodzących z dwóch różnych epok literackich.
5. Dialog twórców literatury z filozofami. Dokonaj analizy wybranych tekstów
podejmujących to zagadnienie, odwołując się do literatury dawnej lub/i współczesnej.
6. Antyutopie w literaturze. Odwołując się do wybranych przykładów, objaśnij sposoby
kreowania i funkcjonowania tego motywu.
7. Artysta jako bohater literacki. Dokonaj analizy wybranych tekstów podejmujących to
zagadnienie.
8. Biografia jako klucz do odczytania twórczości pisarza. Objaśnij zagadnienie,
wykorzystując analizę wybranych tekstów jednego autora.
9. Rola lektur w kształtowaniu charakterów postaci literackich. Dokonaj analizy wybranych
tekstów podejmujących to zagadnienie.
10. Wyjaśnij, na czym polega inspiracja folklorem w wybranych utworach literack
różnych epok.
11. Na wybranych przykładach z różnych epok objaśnij funkcję konwencji onirycznej w
kreowaniu świata przedstawionego.
12. Etos inteligenta i jego demaskacja. Dokonaj analizy wybranych tekstów podejmujących
to zagadnienie.
13. Odwzorowywanie świata, prowokacja, eksperyment artystyczny. Wybierz i objaśnij
przykłady, które są odzwierciedleniem tych kategorii w najnowszej literaturze polskiej.
14. Literatura faktu – dokonaj analizy i interpretacji tego zjawiska kulturowego XX wieku,
wykorzystując wybrane przykłady.
1
15. Rekwizyty i ich funkcja w utworach dramatycznych lub/i epickich. Dokonaj analizy
wybranych tekstów podejmujących to zagadnienie, pochodzących z różnych epok.
16. Wykorzystując wybrane przykłady, przedstaw funkcjonowanie motywu balu i biesiady w
literaturze polskiej i obcej.
17. Dokonaj analizy różnych ujęć motywu rycerza w literaturze polskiej i obcej.
18. Dokonując analizy wybranych literackich manifestów pokoleń, wyjaśnij, jaką hierarchię
wartości one proponują.
19. Wyjaśnij, jak rozumieją rolę poety romantycy i twórcy literatury po 1945 roku. Rozwiń
temat na przykładzie wybranych utworów.
20. Literackie dialogi przeciwników. Objaśnij zagadnienie, wykorzystując przykłady
wybranych bohaterów literackich.
21. Odwołując się do wybranych przykładów, objaśnij różnorodne sposoby prowadzenia
narracji w powieści XIX i XX wieku.
22. Sceny finalne utworów literackich. Objaśnij ich funkcje, odwołując się do wybranych
przykładów.
23. Deformacja świata i jej funkcje w wybranych utworach literackich różnych epok.
Objaśnij zagadnienie, wykorzystując wybrane przykłady.
24. Literackie wizje młodości. Dokonaj analizy wybranych tekstów podejmujących to
zagadnienie.
25. Dokonaj analizy różnych ujęć motywu polskiego dworu, wykorzystując wybrane teksty
literackie.
26. Wizerunek Boga w poezji różnych epok. Dokonaj analizy wybranych tekstów
podejmujących to zagadnienie.
27. Prześledź i porównaj na wybranych przykładach topos domu.
28. Myśli o nieśmiertelnej sławie poetyckiej. Objaśnij sposób ich ujęcia, przywołując
wybrane utwory literackie.
29. Przywołaj wybrane przykłady motywu tańca w literaturze i określ jego funkcje.
30. Wyjaśnij, analizując wybrane przez siebie przykłady, jakie znaczenie dla interpretacji
utworu literackiego ma jego tytuł i motto.
31. Metafora świata – teatru. Objaśnij, jak funkcjonuje ona w wybranych tekstach literackich.
32. Dokonaj interpretacji literackich obrazów szkoły, wykorzystując wybrane teksty.
2
33. List i testament – objaśnij, jak te formy wypowiedzi zostały wykorzystane w tekstach
poetyckich z różnych epok.
34. Odwołując się do wybranych przykładów, dokonaj analizy charakterystycznych cech
literatury postmodernistycznej.
35. Polskie Safony. Porównaj twórczość wybranych poetek, wykorzystując teksty literackie.
36. Poezja religijna. Dokonaj interpretacji porównawczej tekstów o tej tematyce z różnych
epok literackich.
37. Literackie obrazy władców i rządzących. Dokonaj analizy wybranych tekstów
podejmujących to zagadnienie, pochodzących z różnych epok literackich.
38. Poetycka refleksja jako narzędzie samopoznania. Dokonaj analizy wybranych
współczesnych tekstów poetyckich podejmujących to zagadnienie.
39. Przenikanie świata realnego i fantastycznego w utworach literackich. Dokonaj analizy
wybranych tekstów podejmujących to zagadnienie.
40. Wykorzystując wybrane przykłady, omów funkcje ironii w literaturze.
41. Wpływ teorii psychologicznych na prozę w XX wieku. Objaśnij zagadnienie, odwołując
się do wybranych przykładów literackich.
42. Wykorzystując przykłady z różnych epok, objaśnij, jak w literaturze funkcjonuje motyw
lotu.
43. Literackie interpretacje historii. Dokonaj analizy wybranych tekstów podejmujących to
zagadnienie, pochodzących z różnych epok.
44. Literackie portrety miast. Dokonaj analizy wybranych tekstów ilustrujących to
zagadnienie.
45. Dokonaj analizy literackich obrazów relacji między ojcem a synem. Odwołaj się do
wybranych tekstów podejmujących to zagadnienie, pochodzących z różnych epok.
46. Objaśnij, jaką rolę pełnią obrazy „małych ojczyzn” w wybranych utworach polskiej
literatury współczesnej.
47. Między światem marzeń a rzeczywistością. Objaśnij, jak funkcjonuje ta opozycja w
odniesieniu do bohaterów literackich z różnych epok.
48. Język jako temat literatury współczesnej. Dokonaj analizy przykładów ilustrujących to
zagadnienie.
49. Motyw zbrodni i kary. Dokonaj analizy przykładów literackich różnie ilustrujących ten
motyw.
3
50. Aluzja literacka. Posługując się konkretnymi przykładami, objaśnij, jakie może ona
pełnić funkcje w utworze literackim.
51. Omów sposoby wykorzystania konwencji groteski, odwołując się do analizy wybranych
utworów literackich.
52. Literatura XX wieku wobec totalitaryzmu. Dokonaj analizy przykładów ilustrujących to
zagadnienie.
53. Swój i obcy w literaturze polskiej od XIX wieku. Dokonaj analizy przykładów
ilustrujących to zagadnienie.
54. Podróż jako inspiracja. Dokonaj analizy przykładów literackich ilustrujących to
zagadnienie.
55. Fantastyka literacka– dokonaj analizy i interpretacji przykładów ilustrujących ten typ
twórczości.
56. Analizując wybrane utwory, przedstaw sposoby pojmowania zjawiska codzienności
utrwalone w literaturze różnych epok.
57. Apokryf w literaturze dawnej i współczesnej. Przedstaw temat, analizując wybrane
przykłady różnych rodzajów apokryfu i literatury apokryficznej z epoki staropolskiej oraz XX
lub/i XXI wieku.
58. Funkcjonowanie motywu miasta w literaturze polskiej XIX i XX wieku. Analiza i
interpretacja wybranych przykładów.
59. Nowe pokolenie polskiego reportażu (W. Jagielski, L. Ostałowska, M. Szczygieł, W.
Tochman, A. Domosławski, A. Fostakowska, M. Grzebałkowska). Scharakteryzuj pisarstwo
reportażowe wybranych autorów, wskazując na indywidualne i wspólne właściwości ich
stylu.
60. Mitologia, heroizacja, realizm, krytyka. Przedstaw Polaków portret własny w wybranych
tekstach ;literackich.
Temat zaproponowany przez uczennicę klasy 3b Technikum – Gabrielę Ćwik
– opiekun Beata Banasiewicz.
4
II. ZWIĄZKI LITERATURY Z INNYMI DZIEDZINAMI SZTUKI.
1. Dokonaj analizy wybranych przykładów różnorodnego ujęcia motywu pożegnania w
literaturze i sztuce.
2. Uprzedmiotowienie człowieka jako problem we współczesnej literaturze i sztuce.
Dokonaj interpretacji wybranych przykładów.
3. Objaśnij na wybranych przykładach funkcjonowanie symboli w poezji i w malarstwie.
4. Przywołując wybrane przykłady, objaśnij rolę inspiracji biblijnych we współczesnej
literaturze i filmie.
5. Dialog z tradycją romantyczną w literaturze XX wieku i w filmie. Dokonaj analizy
przykładów ilustrujących to zagadnienie.
6. Odwołując się do wybranych przykładów, objaśnij różne ujęcia motywu
apokaliptycznego w literaturze i sztuce.
7. Sceny batalistyczne w literaturze i malarstwie. Dokonaj analizy porównawczej
wybranych dzieł z różnych epok.
8. Dylematy moralne naszych czasów. Dokonaj analizy wybranych przykładów,
odwołując się do poezji współczesnej oraz filmów K.Zanussiego i /lub
K.Kieślowskiego.
9. Ekspresjonizm w literaturze i malarstwie. Dokonaj analizy przykładów ilustrujących
to zagadnienie.
10. Obraz powstania warszawskiego w literaturze i filmie Dokonaj analizy przykładów
ilustrujących to zagadnienie.
11. Teatralne i telewizyjne realizacje dramatów współczesnych. Zanalizuj i oceń wybrane
spektakle teatralne.
12. Motyw powstania styczniowego w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Dokonaj
analizy zagadnienia, odwołując się do interpretacji wybranych utworów, malarstwa
lub filmu.
13. Odwołując się do wybranych przykładów, objaśnij funkcjonowanie motywu rodziny
w dziełach literackich i plastycznych.
14. Impresjonizm w literaturze i innych dziedzinach sztuki. Dokonaj analizy przykładów
ilustrujących to zagadnienie.
15. Obraz wsi w polskiej literaturze i malarstwie pozytywizmu oraz Młodej Polski.
Dokonaj analizy przykładów ilustrujących to zagadnienie.
16. Sposoby przedstawiania macierzyństwa w literaturze i sztuce. Omów na podstawie
wybranych przykładów.
17. Maska i jej rola w kulturze europejskiej. Omów na podstawie wybranych przykładów
różnych epok.
18. Sposoby przedstawiania pojedynku. Zaprezentuj temat w oparciu o wybrane teksty
kultury.
19. Różnorodność krajobrazów ojczystych w literaturze i sztuce. Przedstaw sposoby
ukazywania piękna przyrody na wybranych przykładach.
20. Sposoby przedstawiania dziecka w różnych epokach. Odwołaj się do wybranych
tekstów kultury.
21. Sposoby ukazywania apokalipsy w literaturze i malarstwie. Omów na wybranych
przykładach.
22. Przedstaw problem kiczu na przykładzie różnych tekstów kultury ( literatury,
malarstwa, muzyki…) XIX lub XX wieku.
23. Przedstaw wizje przyszłości i ich funkcje w wybranych tekstach kultury.
24. Różne sposoby ukazywania postaci matki w tekstach kultury. Omów na podstawie
wybranych przykładów.
5
25. Idee romantyczne i ich funkcjonowanie w późniejszych epokach. Omów na podstawie
różnych tekstów kultury.
26. Portrety przedstawicieli pokolenia Kolumbów utrwalone w różnych tekstach kultury.
Omów na podstawie wybranych przykładów.
27. Przedstaw różne sposoby ukazywania motywu wolności w wybranych tekstach
kultury.
28. Język filmu a język literatury. Porównaj dzieło literackie z jego filmową adaptacją.
29. Sposoby wykorzystywania symboli przez artystów. Przedstaw temat na przykładach
różnych tekstów kultury.
30. Dziecko i jego świat. Zaprezentuj temat, odwołując się do wybranych tekstów kultury
różnych epok.
31. Sposoby przedstawiania pejzażu górskiego w literaturze i malarstwie. Omów
na podstawie wybranych przykładów.
32. Walcząca Warszawa. Obraz tragicznych dziejów miasta przedstaw na przykładzie
różnych tekstów kultury.
33. Motyw buntu i jego funkcja w wybranych dziełach literackich i filmowych. Omów na
wybranych przykładach.
34. Przedstaw motyw podróży i jego funkcje w wybranych dziełach literackich,
malarskich i filmowych.
35. Portret ojca i syna oraz ich wzajemne relacje w literaturze i sztuce. Omów
na wybranych przykładach.
36. Sposoby prezentowania kresów wschodnich w literaturze i filmie. Omów
na podstawie wybranych przykładów.
37. Syberia w literaturze i sztuce XIX i XX wieku. Omów sposoby ukazywania Sybiru
na podstawie wybranych przykładów.
38. Wydarzenie historyczne jako tło i temat literatury i sztuki. Przedstaw problem
na podstawie wybranych przykładów.
39. Sposoby i funkcje prezentowania motywu emancypantki w literaturze i sztuce różnych
epok. Omów na podstawie wybranych przykładów.
40. Motyw śmierci i jego funkcjonowanie w literaturze i sztuce. Omów na podstawie
wybranych przykładów.
41. Artystyczne interpretacje krajobrazu wiejskiego w literaturze i malarstwie. Omów na
wybranych przykładach.
42. Poetyka i funkcje horroru w literaturze i filmie. Omów na podstawie wybranych
przykładów.
43. Rola motywu „femme fatale” w literaturze i filmie. Rozważ problem na wybranych
przykładach.
44. Motyw pensjonarki i jego funkcja w literaturze i sztuce. Omów na podstawie
wybranych przykładów.
45. Sposoby kreowania postaci kobiecych w literaturze i sztuce. Omów na podstawie
wybranych przykładów.
46. Sposób przedstawiania i funkcje toposu Arkadii w literaturze i sztuce. Rozwiń temat
na wybranych przykładach.
47. Sposoby ukazywania prowincji w literaturze i sztuce. Omów problem na wybranych
przykładach.
48. Wizerunki Matki Bożej w literaturze i sztuce. Przedstaw i porównaj je na wybranych
przykładach.
49. Sposoby i funkcje przedstawiania motywu przyjaźni. Rozwiń temat na podstawie
różnych tekstów kultury.
6
50. Funkcje opisów przyrody w różnych tekstach kultury. Omów temat na wybranych
przykładach.
51. Portrety artystów w różnych tekstach kultury. Omów zagadnienie, odwołując się
do różnych nurtów i epok.
52. Ciemna strona natury człowieka w literaturze i sztuce. Zaprezentuj sposoby jej
ukazywania na wybranych przykładach.
53. „Pamiętajcie o ogrodach...”. Omów symbolikę i funkcjonowanie toposu ogrodu
w ujęciach literackich i malarskich, odwołując się do wybranych przykładów.
54. Ideał kobiecego piękna w różnych epokach i sposób jego przedstawienia. Omów
na wybranych przykładach.
55. Motyw zła w literaturze i sztuce. Omów sposoby jego ukazywania i ich funkcje
na wybranych przykładach.
56. Różne sposoby kreowania portretu młodzieży. Omów temat na wybranych tekstach
kultury.
57. Ludzkie marzenia o nieśmiertelności w tekstach kultury. Przedstaw problem
na wybranych przykładach.
58. Wpływ miłości na sposób postrzegania świata i ludzi. Omów temat na podstawie
wybranych tekstów kultury.
59. Różne sposoby ukazywania zagubienia i samotności człowieka w czasach rozkwitu
nauki i techniki. Omów temat na wybranych tekstach kultury.
60. Obraz wampira we współczesnym kinie a legenda Hrabiego Drakuli. Przedstaw
zjawisko na wybranych przykładach.
61. Eros i Thanatos. Omów realizacje tego motywu, odwołując się do różnych tekstów
kultury.
62. Sarmata o sobie, inni o Sarmacie. Przedstaw różne portrety Sarmatów i opinie o nich
w oparciu o wybrane teksty kultury.
63. Impresjonistyczne i ekspresjonistyczne wizje świata. Omów ich funkcje
na przykładzie wybranych dzieł malarskich i literackich.
64. Przedstaw postaci i motywy fantastyczne oraz ich funkcje na wybranych przykładach
literackich i plastycznych.
65. Sny i wizje. Omów ich funkcje w wybranych tekstach kultury.
66. Przedstaw cechy pejzażu romantycznego na podstawie wybranych dzieł literackich
i malarskich.
67. Portrety kobiet biblijnych w różnych tekstach kultury. Omów zagadnienie na
podstawie wybranych przykładów.
68. Symbolika kwiatów w literaturze, malarstwie i filmie. Omów problem w oparciu o
wybrane przykłady.
69. Omów na wybranych przykładach cele deformacji rzeczywistości w literaturze i
malarstwie.
70. Przedstaw i porównaj wielkie inscenizacje teatralne „Dziadów” Adama Mickiewicza.
71. Autoportret w literaturze i sztuce. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do analizy
wybranych przykładów różnych tekstów kultury.
72. Autotematyzm w literaturze i sztuce. Przedstaw zagadnienie, odwołując się do analizy
wybranych przykładów różnych tekstów kultury.
7
III. JĘZYK.
1. Scharakteryzuj język wybranych bohaterów literackich. Uwzględnij cechy wskazujące
na ich przynależność środowiskową i charakter.
2. Objaśnij na wybranych przykładach, w jaki sposób literatura współczesna
wykorzystuje odmianę mówioną języka.
3. Dokonaj analizy wybranych przykładów etykiety językowej różnych czasów i
środowisk.
4. Retoryka dawna i współczesna. Na przykładzie analizy wybranych tekstów objaśnij,
na czym polega sztuka przemawiania.
5. Dokonaj analizy języka piosenek wybranego polskiego zespołu muzycznego. Oceń
zasadność doboru środków wyrazu.
6. Język prasy młodzieżowej. Omów na przykładach odmianę stylu publicystycznego
typową dla czasopism młodzieżowych.
7. Błędy językowe jako źródło komizmu. Zanalizuj przykłady ze współczesnej
polszczyzny.
8. Zanalizuj i oceń perswazyjną funkcję języka we współczesnych pismach użytkowych.
9. Parodia jako zjawisko językowe. Dokonaj analizy zagadnienia, odwołując się do
wybranych przykładów z literatury.
10. Angielszczyzna w języku polskim. Zanalizuj wybrane zapożyczenia i oceń ich
funkcjonalność w procesie komunikacji językowej.
11. Dokonaj analizy środków językowych wykorzystywanych w nagłówkach prasowych i
określ ich wpływ na poczytność prasy
12. „Mowa ezopowa” i jej odmiany. Dokonaj analizy języka ezopowego w wybranych
utworach literatury XIX w.
13. Analiza języka wybranych tekstów piosenek współczesnych. Omów na podstawie
wybranych przykładów.
14. „Twoja mowa cię zdradza”, czyli o zróżnicowaniu środowiskowym języka i jego
przyczynach. Omów problem na wybranych przykładach.
15. Wpływ zapożyczeń na współczesną polszczyznę. Omów na podstawie wybranych
przykładów.
16. Eksperymenty z językiem w literaturze XX wieku. Przedstaw problem na wybranych
przykładach.
17. Funkcja archaizacji w wybranych tekstach literackich różnych epok. Omów
na podstawie wybranych przykładów.
18. Nowomowa i jej funkcje w czasach PRLu. Rozwiń temat w oparciu o wybrane
przykłady.
19. Sposoby wykorzystywania i funkcja poetyki barokowej w tekstach literackich XX
wieku. Omów na podstawie wybranych przykładów.
20. Analiza wybranych błędów językowych mass mediów (czasopisma, telewizja, radio).
Omów na wybranych przykładach.
21. Językowe sposoby oddziaływania reklamy na odbiorcę. Omów na podstawie
wybranych przykładów.
22. Język mediów. Dokonaj charakterystyki i analizy zjawiska na wybranych przykładach.
23. Scharakteryzuj język wybranych bohaterów literackich. Uwzględnij cechy
ujawniające ich przynależność środowiskową i charakter.
24. Sztuka przemawiania. Przedstaw problem, analizując celowo dobrane teksty literackie
z różnych epok.
25. Różne typy stylizacji językowej i jej funkcje w literaturze. Omów zagadnienie na
kilku celowo dobranych przykładach.
8
26. Komizm słowny i sposoby jego realizacji w wybranych utworach literackich.
Zanalizuj przykłady z różnych epok.
27. Język dzieła literackiego jako znak przynależności tekstu do epoki. Omów na
wybranych przykładach różnych epok.
28. Sposoby wykorzystywania frazeologizmów w poezji lingwistycznej. Omów
zagadnienie na podstawie wybranych przykładów.
29. Funkcja impresywna. Odwołując się do wybranych tekstów publicystycznych, omów
środki językowe, poprzez które się realizuje.
30. Imiona i nazwiska znaczące w wybranych utworach literatury polskiej – dokonaj
analizy zebranych przykładów.
31. Biblia jako przedmiot aluzji, parafraz, stylizacji w różnych epokach literackich. Omów
na wybranych przykładach.
9