Sprawozdanie z pracy Pełnomocnika Wojewody Śląskiego do

Katowice,
aą
2016 r.
SOIy.6113.1.2015
Sprawozdanie z pracy pełnomocnika wojewody do spraw mniejszości narodowych
i etnicznych w roku 2015
1.
Liczba spotkań ze środowiskami mniejszości narodowych i etnicznych, w
zorganizowanych z inicjatywy pełnomocnika:
tym
Pełnomocnik Wojewody zapewnia stały kontakt ŚUW z organizacjami i środowiskami
mniejszości w województwie.
W ramach powyższych kontaktów można wyszczególnić m.in.:
1. inicjowanie i organizowanie przez Pełnomocnika konferencji tematycznych,
2. organizowanie przez Pełnomocnika spotkań przedstawicieli administracji publicznej
z przedstawicielami mniejszości narodowych i etnicznych,
3. udział w spotkaniach związanych ze szczególnymi okolicznościami jak
uroczystości czy święta na zaproszenie stowarzyszeń mniejszości,
4. udział w spotkaniach odbywających się w związku z realizacją zadań Pełnomocnika
lub celów statutowych poszczególnych organizacji,
5. udział w szkoleniach i konferencjach tematycznie związanych z mniejszościami
narodowymi,
6. spotkania o charakterze roboczym dotyczące spraw bieżących.
ad 1.
W roku 2015 Pełnomocnik roku zorganizował trzy konferencje. Były to:
•
INTEGRACJA PRZEZ EDUKACJĘ
Równe szcznse dzieci I młodzieży roinskiej W systenzie eclttkacji priorytetoynl warunkiem
ilitegrctcji społeczności rawskiej w Polsce
Konferencja odbyła się 10 czerwca 2015 roku w Regionalnym Ośrodku Doskonalenia
Nauczycieli WOM w Katowicach.
Celem konferencji było zapewnienie wsparcia merytorycznego dla środowisk i instytucji,
które są włączone w planowanie i realizację działań oświatowych na rzecz integracji
społeczności romskiej, zwiększenie wiedzy o społeczności romskiej w społeczeństwie
większościowym, likwidacja uprzedzeń i stereotypów wobec społeczności rornskiej oraz
poprawa koordynacji działań różnych instytucji realizujących zadania dotyczące społeczności
romskiej. W konferencji uczestniczyli II Wicewojewoda Sląski, Wicekurator Oświaty,
przedstawiciele miast i gmin z województwa śląskiego, na terenie których zamieszkują
Romowie, pedagodzy i psycholodzy z poradni psychologiczno-pedagogicznych, dyrektorzy
placówek oświatowych, do których uczęszczają Rornowie, nauczyciele wspomagający,
asystenci edukacji romskiej oraz przedstawiciele organizacji i środowisk romskich z
województwa śląskiego. W programie spotkania znalazł się m.in wykład cyganologa Pana
Andrzeja Grzymały-Kazłowskiego o uwartinkowaniach kulturowych społeczności romskiej
oraz ich wpływie na postrzeganie roli i znaczenia edukacji powszechnej w kontekście
zachowania romskiej tożsamości etnicznej, jak również integracji ze społecznością
większościową, informacje o sytuacji w zakresie edukacji dzieci i młodzieży romskiej, w tym
edukacji pi zedzkolnej i
znoikolnej 01 az pi obluiwi po ant pyeiwloiczno
YVi:r w
Tb
2O3 -L- Q
pedagogicznych w zakresie orzekania o zdolności do nauki szkolnej dzieci romskich. Różne
postawy rodziców romskich wobec szkoły i wykształcenia oraz ich uwarunkowania omówili
asystenci edukacji romskiej z Zabrza i Chorzowa. Konferencji towarzyszył występ zespołu
instrumentalnego uczniów średniej szkoły muzycznej w Gliwicach ( z udziałem miodzieży
romskiej ) oraz emisja cyklu audycji telewizyjnych o społeczności romskiej Pińdziar man
poznajmy się.
—
Z kolei podczas konferencji jaka odbyła się 23 października 2015 r.:
INTEGRACJA SPOŁECZNOŚCI ROMSMEJ W POLSCE
Kompleksowe działania na poziomie lokalnym priorytetowym warunkiem integracji
społeczności romskiej w Polsce Pan dr Artur Paszko, cyganolog, autor m.in. publikacji
dotyczących aktywizacji zawodowej Romów przedstawił temat: Romowie na rynku pracy:
tradycyjne zawody romskie jako jeden z aspektów kulturowych społeczności romskiej w
Polsce na przestrzeni dziejów, wpływ akcji osiedleńczej Romów przez władze PRL na ich
sytuację zawodowo-ekonomiczną, współczesna sytuacja Romów na rynku pracy z
uwzględnieniem dobrych praktyk w zakresie edukacji i aktywności zawodowej oraz
przedsiębiorczość. Doświadczenia z realizacji strategii społecznej w Zawierciu skierowanej
do społeczności romskiej, prezentacja dobrych praktyk i najważniejszych efektów
realizowanych projektów ze szczególnym uwzględnieniem działań skierowanych do rodzin
romskich, w tym w zakresie aktywizacji zawodowej omówiła Pani Anna Kołodziejczyk
Dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Zawierciu, która od 2004 roku stale
realizuje kompleksową Strategię na rzecz społeczności romskiej w Zawierciu.
Głównym celem tej konferencji było zmotywowanie potencjalnych wnioskodawców do
uwzględnienia w projektach zgłaszanych do Programu integracji społeczności romskiej
w Polsce działań mających na celu poprawę sytuacji całych rodzin romskich a nie tylko
poszczególnych grup osób, ze szczególnym uwzględnieniem aktywizacji zawodowej Romów.
Pełnomocnik stwarza warunki do aktywnego udziału przedstawicieli społeczności romskiej W
konferencjach i innych spotkaniach. Romowie sami zabierają głos w ważnych dla siebie
sprawach. Przykładowo podczas tegorocznych konferencji odbyły się dwie minidebaty z
udziałem asystentów edukacji romskiej. Taki aktywny udział przedstawicieli społeczności
romskiej w organizowanych przez pełnomocnika konferencjach służy budowaniu
pozytywnego wizerunku Roma w społeczeństwie większościowym.
Konferencje mają też na celu mobilizację i inspirację zainteresowanych środowisk
(romskiego i nieromskiego) w celu podejmowania działań w ramach Programu integracji
społeczności romskiej w Polsce. Wśród uczestników konferencji są zarówno osoby, które
realizowały już zadania w ramach Programu na rzecz społeczności romskiej w Polsce w
latach 2004-2013, jak i osoby z tym Programem dotąd niezwiązane. Buduje się też wzajemne
zaufanie społeczności romskiej i polskiej. Przedstawione działania zapewniają jednak przede
wszystkim wsparcie merytoryczne dla środowisk i instytucji, które są włączone w planowanie
i realizację działań na rzecz integracji społeczności romskiej.
Pełnomocnik zorganizował też 28 kwietnia 2015 r. konferencję w Chorzowie
poświęconą edukacji dzieci romskich ( we współpracy z OPS Chorzów). Uczestnikami byli
nauczyciele z chorzowskich szkół, do których uczęszczają dzieci romskie, przedstawiciel
Kuratorium Oświaty, pedagodzy z poradni psychologiczno-pedagogicznej oraz
przedstawiciele społeczności romskiej. Dyrektor OPS w Chorzowie przedstawił uczestnikom
doświadczenia wynikające z interdyscyplinarnego charakteru pracy socjalnej z rodziną
romską. Omówiono też zadania Programu integracji społeczności romskiej realizowanego w
2015 roku w Chorzowie. Wiedzą na temat edukacji dzieci romskich oraz roli asystentów
edukacji romskiej i nauczycieli wspomagających podzielił się z uczestnikami spotkania Pan
Marek Ziętal Dyrektor Szkoły Podstawowej nr 43 w Zabrzu. O roti asystentów romskich oraz
2
współpracy różnych instytucji jako istotnego warunku integracji społeczności romskiej
mówili także przedstawiciele Stowarzyszenia „Szansa dla Romów” w Chorzowie. Ważnym
tematem były również problemy diagnostyczne w zakresie badania dzieci romskich w
poradniach psychologiczno-pedagogicznych.
Możliwości kształcenia w zawodach rzemieślniczych będących szansą na pracę i awans
społeczny dla młodych Romów zaprezentował przedstawiciel Cechu Rzemiosł w Chorzowie.
16 grudnia 2015 r. w ŚUW zorganizowano spotkanie Pełnomocnika ze studentami
Uniwersytetu Sląskiego II roku bibliotekoznawstwa na kierunku łuformacja w instytucjach
e-społeczeństwa, podczas którego pełnomocnik przedstawił studentom informację o
miiiejszościach narodowych i etnicznych w województwie śląskim oraz zaprezentowano
filmy i wydawnictwa o tej tematyce. W związku z zainteresowaniem przedstawioną tematyką
spotkania ze studentami będą kontynuowane w przyszłości kontakty z Instytutem
Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Sląskiego w Katowicach. Od 2015
roku bowiem studenci II roku kierunku Informacja w instytucjach e-społeczeństwa mają w
programie zajęcia poświęcone specjalnym grupom użytkowników, w tym mniejszościom
narodowym i etnicznym.
-
Warto też zaznaczyć, że w 2015 roku do Pełnomocnika zwróciła się Kierownik Studium
Pracy Socjalnej Instytutu Socjologii Uniwersytetu Sląskiego z zaproszeniem do udziału w
Radzie Programowej kierunku Praca Socjalna. Radę tworzą przedstawiciele organizacji
społecznych, ośrodków pomocy społecznej, urzędów pracy, podmiotów ekonomii społecznej
i integracji etc. Udział Pełnomocnika w Radzie Programowej służyć ma zacieśnianiu
współpracy sektora nauki z otoczeniem społeczno-gospodarczym uczelni oraz podejmowaniu
efektywnej współpracy środowiska akademickiego ze środowiskiem praktyków. Instytut jest
szczególnie zainteresowany sprawami integracji społeczności romskiej.
ad.2
Z inicjatywy Pełnomocnika Wojewody Śląskiego do spraw Mniejszości Narodowych i
Etnicznych 5 maja br. w Muzeum Historii Katowic odbyło się spotkanie przedstawicieli
stowarzyszeń mniejszości narodowych i etnicznych z terenu województwa śląskiego. W
spotkaniu wziął udział II Wicewojewoda Siąski oraz przedstawiciel Departamentu Wyznań
oraz Mniejszości Narodowych i Etnicznych Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji.
Tematem spotkania były m.in. zasady dofinansowania na rok 2016 zadań mających na celu
ochronę, zachowanie i rozwój tożsamości kulturowej mniejszości narodowych i etnicznych
oraz zachowanie i rozwój języka regionalnego ze środków, których dysponentem jest
Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji. Swoje doświadczenia w pracy na rzecz
zachowania tożsamości kulturowej i etnicznej ukraińskiej mniejszości narodowej w
województwie śląskim przedstawił Związek Ukraińców w Polsce Koło Katowicach oraz
Parafia Grekotolicka pw. Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy. Prezentacja połączona
była z występem artystycznym oraz pokazem ludowych haftów ukraińskich. Przedstawiciele
Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Zydów w Polsce Oddziału w Katowicach,
Towarzystwa Słowaków w Polsce Koła na Sląku oraz Europejskiego Stowarzyszenia
Romów Polskich zaprezentowali informacje o zrealizowanych przedsięwzięciach oraz o
planach na 2015 rok.
Dzięki uprzejmości Dyrektora Muzeum Historii Katowic wszyscy zaproszeni goście mieli
możliwość zwiedzenia ekspozycji Muzeum. Inspiracją do zorganizowania spotkania w
Muzeum była przypadająca w bieżącym roku 150 rocznica nadania praw miejskich
-
-
3
Katowicom, które na przestrzeni swoich dziejów stanowiły gościnne i przyjazne miejsce dla
osób reprezentujących różne kultury i tradycje.
4 maja 2015 r. Pełnomocnik spotkała się z Panem Andrzejem Pumą w celu omówienia
problemów i innych spraw bieżących Uczniowskiego Klubu Sportowego Taekwon-do w
Zabrzu
-
ad 3
udział 15 stycznia 2015 r. w obchodach Międzynarodowego Dnia Judaizmu w BielskuBiałej na zaproszenie Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Bielsku-Białej,
udział w uroczystościach organizowanych przez Towarzystwo-Społeczno-Kulturalne Żydów
Oddział w Katowicach z okazji Swięta Purim, Swięta Chanuka oraz 65 rocznicy powstania
TSKŻ w Polsce,
-udział w uroczystościach organizowanych przez Związek Ukraińców w Polsce Koło w
Katowicach i Parafię Grekotolicką pw. Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy
Grekokatolicka w Katowicach z okazji świąt religijnych np.: Jordanu oraz 12 września 2015 r.
w uroczystościach upamiętniających ofiary Centralnego Obozu Pracy w Jaworznie,
udział 24 maja w Chorzowie w obchodach 25-lecia powstania Towarzystwa SpołecznoKulturalnego Niemców Województwa Siąskiego,
udział w Międzynarodowym Dniu Romów
12 kwietnia 2015 r. w Chorzowie
zorganizowanym przez Stowarzyszenie Romów Siąskich ( poprzednio Stowarzyszenie
Romów Gandi),
26 kwietnia 2015 r. w Katowicach udział w Międzynarodowym Dniu Romów
zorganizowanym przez Stowarzyszenie Romów Gliwicach,
19 lipca 2015 r. w Łubowicach udział w obchodach 15-lecia powstania Fundacji
Eichendorffa,
na zaproszenie Stowarzyszenia Romów w Polsce w Oświęcimiu udział w obchodach
upamiętniających zagładę Romów zorganizowanych 2 sierpnia 2015 r. na ternie
Państwowego Muzeum KL Auschwitz,
14 listopada 2015 r. udział w obchodach Dni Ormiańskich w Gliwicach na zaproszenie
Związku Ormian w Polsce im. Abpa J. Teodorowicza,
5 grudnia 2015 r. w Krakowie udział w uroczystościach rocznicowych Ormian w Polsce.
-
-
-
-
-
-
-
-
-
ad 4
udział 18 maja 2015 r. w spotkaniu Zespołu ds. mniejszości narodowych i etnicznych
powołanym przez Prezydenta miasta Zabrze. Spotkanie dotyczyło przygotowania projektu
programu lokalnego na rzecz społeczności romskiej w Zabrzu,
organizacja wyjazdu na debatę i udział w dniu 12 czerwca 2015 r. w Kancelarii Prezesa
Rady Ministrów w debacie „Romni 2015. Debata o sytuacji kobiet romskich w Polsce”,
16 stycznia 2015 r. udział w otwarciu świetlicy w Sosnowcu przez Europejskie
Stowarzyszenie Romów Polskich w Będzinie,
udział 21.11.2015 r. w walnym zebraniu sprawozdawczo-wyborczym Towarzystwa
Społeczno-Kulturalnego Niemców Województwa Siąskiego, które odbyło się w Toszku.
-
-
-
-
ad5
udział w cyklu szkoleń zorganizowanym przez Siąskiego Kuratora Oświaty na temat
kompetencji międzykulturowych w wielokulturowej szkole,
udział w szkoleniu w ramach Programu integracji społeczności romskiej w Polsce na lata
2014-2020, które odbyło się w dniach 13-15 października 2015 r.,
-
-
4
6 lipca 2015 r. w Komendzie Wojewódzkiej Policji w Katowicach udział w konferencji
szkoleniowej „Polityka migracyjna na terenie województwa śląskiego”. Celem konferencji
było omówienie problematyki migracyjnej w Polsce, w tym podniesienie wiedzy na temat
zróżnicowania kulturowego. Pełnomocnik przedstawiła uczestnikom ( policjantom z komend
miejskich i powiatowych oraz szkoły policji ) informację o mniejszościach narodowych i
etnicznych w województwie śląskim,
-
27 listopada 2015 r. udział w wizycie tematycznej Rady Europy dotyczącej szkoleń
zawodowych dla Romów zorganizowanej w Małopolskim Urzędzie Wojewódzkim w
Krakowie, podczas której przedstawione zostało wystąpienie Pełnomocnika,
-
16 grudnia 2015 r. udział w posiedzeniu Komisji Wspólnej Rządu i Mniejszości
narodowych i Etnicznych w Warszawie.
-
ad. 6
W 2015 roku Pełnomocnik i pracownicy WSOiC odbyli kilkadziesiąt spotkań
roboczych głównie z przedstawicielami organizacji I środowisk romskich, w sprawach
dotyczących fmansowania zadań pomocowych ramach Programu integracji społeczności
romskiej w Polsce na lata 2014-2020 oraz w innych sprawach bieżących.
2.
Koordynowanie na obszarze województwa działań organów administracji
proszę przedstawić
rządowej, realizujących zadania na rzecz mniejszości
syntetyczny opis działań w tym zakresie (maks. 1 str. A4).
—
Pełnomocnik Wojewody zainicjowała i stale poszerza współpracę z Kuratorium Oświaty
oraz Policją w sprawach mniejszości narodowych i etnicznych, w szczególności z
Pełnomocnikiem Komendanta Wojewódzkiego Policji do spraw Ochrony Praw Człowieka.
Na zaproszenie Pełnomocnika Wojewody Sląskiego do spraw Mniejszości Narodowych i
Etnicznych przedstawicie] Kuratorium Oświaty i Pełnomocnik KWP biorą udział w
organizowanych przez Siąski Urząd Wojewódzki konferencjach i spotkaniach. W 2015 roku
również uczestniczyli w spotkaniach i konferencjach. Na bieżąco prowadzona współpraca ma
charakter roboczy, natomiast w sytuacjach tego wymagających Wojewoda kieruje wystąpienia
pisemne np. do Sląskiego Komendanta Wojewódzkiego Policji w sprawie bezpieczeństwa
Romów.
3. Podejmowanie działań na rzecz respektowania praw mniejszości i przeciwdziałanie
naruszaniu tych praw i dyskryminacji osób należących do mniejszości proszę
przedstawić syntetyczny opis działań w tym zakresie (maks. I str. A4).
—
W 2015 roku Pełnomocnik zorganizował dwie konferencje, poświęcone sprawom równych
szans dzieci i młodzieży romskiej w systemie edukacji. Celem konferencji INTEGRACJA
PRZEZ EDUKACJĘ Równe szanse dzieci i młodzieży rontskiej w systemie edukacji
priorytetowym warunkiem integracji społeczności roinskiej w Polsce było zapewnienie
wsparcia merytorycznego dla środowisk i instytucji, które są włączone w planowanie i
realizację działań oświatowych na rzecz integracji społeczności romskiej, zwiększenie wiedzy
5
o społeczności romskiej w społeczeństwie większościowym, likwidacja uprzedzeń i
stereotypów wobec społeczności romskiej oraz poprawa koordynacji działań różnych
instytucji realizujących zadania dotyczące społeczności romskiej. W konferencji uczestniczyli
m.in. pedagodzy i psychologowie z poradni psychologiczno-pedagogicznych, dyrektorzy
placówek oświatowych, do których uczęszczają Romowie, nauczyciele wspomagający,
asystenci edukacji romskiej oraz przedstawiciele organizacji i środowisk romskich z
województwa śląskiego. W programie konferencji znalazł się wykład dot. problemów poradni
psychologiczno-pedagogicznych w zakresie orzekania o zdolności do nauki szkolnej dzieci
romskich. Różne postawy rodziców romskich wobec szkoły i wykształcenia oraz ich
uwarunkowania omówili asystenci edukacji romskiej z Zabrza i Chorzowa. Zawartość
merytoryczna programu konferencji była związana z obserwowanym w dalszym ciągu
problemem stosunkowo dużej liczby dzieci romskich w szkołach specjalnych, co nie sprzyja
równości szans edukacyjnych.
Pełnomocnik zorganizował też 28 kwietnia 2015 r. konferencję w Chorzowie poświęconą
edukacji dzieci romskich ( we współpracy z OPS Chorzów), a przede wszystkim wyrównaniu
ich szans edukacyjnych. Uczestnikami byli nauczyciele z chorzowskich szkól, do których
uczęszczają dzieci romskie, przedstawiciel Kuratorium Oświaty, pedagodzy z poradni
psychologiczno-pedagogicznej oraz przedstawiciele społeczności romskiej. Wiedzą na temat
edukacji dzieci romskich oraz roli asystentów edukacji romskiej i nauczycieli
wspomagających podzielił się z uczestnikami spotkania Pan Marek Ziętal Dyrektor Szkoły
Podstawowej nr 43 w Zabrzu. O roli asystentów romskich oraz wspólpracy różnych instytucji
jako istotnego warunku integracji społeczności romskiej mówili także przedstawiciele
Stowarzyszenia „Szansa dla Romów” w Chorzowie. Również podczas tej konferencji
ważnym tematem były problemy diagnostyczne w zakresie badania dzieci romskich w
poradniach psychologiczno-pedagogicznych.
4. Podejmowanie działań na rzecz rozwiązywania problemów mniejszości
przedstawić syntetyczny opis działań w tym zakresie (maks. 1 str. A4).
—
proszę
Zasadnicza część działań dotyczących rozwiązywania problemów mniejszości zawiera się w
zadaniach realizowanych w ramach projektów pomocowych skierowanych w ramach
Programu integracji społeczności romskiej w Polsce na lata 20 14-2020.
W 2015 roku Wojewoda realizował zadania Programu na terenie województwa śląskiego.
Zakończono m.in. realizację zadania inwestycyjnego pod nazwą „Poprawa warunków
mieszkaniowych dla mniejszości romskiej w Szczekocinach”, to jest II etap budowy
oddaniem do użytkowania budynku socjalnego wielorodzinnego dla rodzin romskich i
polskich. Budowa była finansowana ze środków Wojewody Siąskiego pochodzących z
rezerwy celowej „Pomoc dla społeczności romskiej” oraz ze środków własnych gminy
Szczekociny. Zadanie pn. „Poprawa warunków mieszkaniowych dla mniejszości romskiej w
Szczekocinach” zostało zrealizowane zgodnie z zawartą umową nr SOIy.3 113.1.77.201 3z
21.10.2013 roku ( etap I ) i porozumieniem nr SOW.3113.1.69.2015 z dnia 07.07.2015 r.
(etap II) o dofinansowanie z budżetu państwa zadania w ramach rządowych programów na
rzecz społeczności romskiej w Polsce ( Program na rzecz społeczności romskiej w Polsce na
lata 2004-2013 oraz Program integracji społeczności romskiej w Polsce na lata 2014-2020).
Inwestycja była realizowana w oparciu o zatwierdzony przez Wojewodę Sląskiego Program
Inwestycji. Wartość inwestycji wyniosła 1 310 157,06 zł. Z budżetu państwa przeznaczono na
ten cel łączną kwotę I 009 604 zł ( w 2013 roku 565 000 zł, w 2015 roku 444 604 zł),
—
6
środki własne gminy Szczekociny to 300 553, 06 zł ( w 2013 roku 143 072,Olzł, w 2015
roku 157 000,05 zł), co stanowi 22,94 % wartości całej inwestycji. W wyniku realizacji
inwestycji powstał budynek z trzema kondygnacjami nadziemnymi (parter i dwa piętra) z
pełnym podpiwniczeniem. Budynek wykonano w technologii tradycyjnej murowanej z
dachem dwuspadowym. Łącznie w budynku znajduje się 12 mieszkań. Są one przeznaczone
dla ośmiu rodzin romskich i czterech polskich. Konieczność realizacji zadania wynikała z
faktu, iż stary budynek socjalny, w którym mieszkały rodziny romskie zagrażał ich
bezpieczeństwu. Budynek ten był w tak złym stanie technicznym, że nadawał się tylko do
rozbiórki.
Rodziny romskie, którym przyznano mieszkania to rodziny znajdujące się w szczególnie
trudnej sytuacji, objęte wsparciem Miejsko
Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej
w Szczekocinach ze względu na brak źródeł utrzymania oraz niepełnosprawność.
Zamieszkiwanie w jednym budynku mniejszości romskiej i nieromskiej większości przyczyni
się do integracji społeczności Szczekocin. Zrealizowanie zadania przyczyniło się do
zapewnienia mniejszości romskiej zamieszkuj ącej w Szczekocinach, mieszkań
umożliwiających normalne warunki bytowania lokatorów.
O poprawę warunków mieszkaniowych szczekocińskich Romów zabiegał Wojewoda Siąski,
a dzięki współpracy z władzami Miasta i M$WiA udało się w 2015 roku zadanie to
pomyślnie zrealizować.
-
—
—
5. Podejmowanie działań na rzecz respektowania praw osób posługujących się
językiem regionalnym jeśli dotyczy, proszę przedstawić syntetyczny opis działań
w tym zakresie (maks. 1 str. A4).
—
6
Lista organizacji mniejszości narodowych i etnicznych, z którymi Pełnomocnik
jest w stałym kontakcie;
.
Według Spisu z 2011 roku w województwie śląskim zamieszkują następujące
mniejszości narodowe i etniczne: Niemcy, Karaimi, Ormianie, Romowie, Rosjanie, Ukraińcy,
Żydzi, Słowacy, Czesi, Łemkowie, Białorusini, Tatarzy, Litwini.
W poprzednich punktach, to jest 1 i 9 sprawozdania przedstawione zostały kontakty
Pełnomocnika z organizacjami mniejszości.
Poza niżej wymienionymi organizacjami mniejszości i organizacjami działającymi na rzecz
mniejszości w Sosnowcu znajduje się parafia prawosławna pod wezwaniem Swiętych Wiary,
Nadziei i Miłości, gdzie proboszczem jest ksiądz dziekan mitrat Sergiusz Dziewiatowski.
Wśród parafian są osoby narodowości rosyjskiej, ukraińskiej i białoruskiej.
W Częstochowie znajduje się parafia prawosławna pod wezwaniem Swiętego Mikołaja, gdzie
proboszczem jest ksiądz mitrat Mirosław Drabiuk. W ciągu
kilku lat powstał w
Częstochowie budynek nowej cerkwi, gdzie obecnie odbywają się nabożeństwa dla wiernych.
Wśród parafian są osoby narodowości rosyjskiej.
Poniżej przedstawiono listę obejmującą wykaz organizacji o których obecnie
Pełnomocnikowi wiadomo, że działają na terenie województwa śląskiego.
7
t
Lista znanych Pełnomocnikowi organizacji i środowisk mniejszości narodowych
i etnicznych działających na terenie województwa.
7
.
L Towarzystwo Spoleczno-Kulturalne Niemców Województwa Śląskiego
Zarząd Wojewódzki
47-400 Racibórz
ul. Wczasowa 3
Przewodniczący Marcin Lippa
tel./fax 32/415-51-18
-
2. Niemiecka Wspólnota „Pojednanie i Przyszłość”
40-098 Katowice
ul. Sienkiewicza 23
Przewodniczący Dietmar Brehmer
tel./fax 32/251-16-58
3. Związek Ormian w Polsce
im. Ks. Arcybiskupa Józefa Teodorowicza
44-100 Gliwice
ul. Prymasa Wyszyńskiego 7/2
Prezes Anna Olszańska
tel.231-73-61
—
4. Zabrzańskie Stowarzyszenie Romów
41-800 Zabrze
ul. św. Urbana 3/5
Prezes Andrzej Puma
—
5. Stowarzyszenie Rowów w Gtiwicach
41-100 Gliwice
ul. Czarnieckiego 6/6
Prezes Zarządu— Władysław Kwiatkowski
6 .Stowarzyszenie Rowów Śląskich (dawniej Stowarzyszenie Romów „Gandi” w Rudzie
Śląskiej)
41-704 Ruda Siąska
ul. Warszawska 7/2
Prezes Zarządu Izolda Kwiek
—
7. Śląskie Stowarzyszenie Romów w Radzionkowie
41-922 Radzioiików
ul. Artylerzystów 56
Prezes Zarządu Jan Kwiek
—
8. Stowarzyszenie „Szansa dla Romów” w Chorzowie
ul. Ks. A Kordeckiego 3/7
41-500 Chorzów
Prezes
—
Szandor Goga
8
I.
9. „Stowarzyszenie Angel” w Bytomiu
ul. Żwirowa 613
41-905 Bytom
Prezes Angela Mirga
—
10. Europejskie Stowarzyszenie Romów w Będzinie
ni. Bolesława Chrobrego 5/4
42-500 Będzin
Prezes Paweł Jaworski
—
11. Związek Ukraińców w Polsce
Koto Katowice
43-100 Tychy
ul. Armii Krajowej 3/8
Prezes Irena Kowalik
—
12. Bytomskie Stowarzyszenie Kultury Żydowskiej
41-902 Bytom 2
ul. Dworcowej 21
adres do korespondencji:41-902 Bytom
skrytka pocztowa 218
Prezes Henryk Akseirad
—
13. Towarzystwo Spoteczno-Kulturalne Żydów w Polsce
Oddział Gliwice
44-100 Gliwice
ni. Górnych Wałów 13
Przewodnicząca Malwina Wollek
—
14. Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce
Oddział Katowice
40-098 Katowice
ul. Waweiska 2 (3 Maja 16)
Prezes Elżbieta Fajermaji
—
15. Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce
Oddział Częstochowa
42-200 Częstochowa
ul. Dąbrowskiego 4
tel. 34/32-41-261
Przewodnicząca Halina Wasilewicz
—
16. Towarzystwo Społeczno-Kulturalne Żydów w Polsce
Oddział Bielsko-Biała
43-300 Bielsko-Biała
ul.3-go Maja 7
tel/fax 0-33/812-66-54
Przewodnicząca Beata Micor-Kulka
—
17. Towarzystwo Słowaków w Polsce
9
Koto na śląsku z siedzibą w Tychach
43-190 Mikołów
ul. Młyńska 4N37
Prezes Bronislay Knapćik
-
18. Federacja Romska FROM
ul. Berka Joselewicza 5
32-600 Oświęcim
Prezes Roman Kwiatkowski
19. Stowarzyszenie Romów w Polsce
ul. Berka Joselewicza 5
32-600 Oświęcim
Prezes Roman Kwiatkowski
teł. 33 842 69 89
20. Fundacja Mniejszości Niemieckiej
Województwa śląskiego
ul. Sw. Józefa 312 c/3
44-217 Rybnik
Prezes Krzysztof Sosna
fax 32 739 50 98
21. Stowarzyszenie Romów Romano Brom
uJ. Gospodarcza 22b/36
4 1-200 Sosnowiec
Prezes Robert Rajski
22. Ormiańsko-Polski Komitet Spoteczny
uł. Wolności 311, III p., Zabrze
Prezes Hraczja Bojadżjan
Ponadto działania na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych podejmują w województwie
śląskim:
Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej
w Głiwicach
Związek Romów Polskich
z siedzibą w Szczecinku
Fundacja Integracji Społecznej PROM
z Wrocławia
Fundacja Klamra
z siedzibą w Żywcu
Uczniowski Klub Sportowy
Taekwon-do
z siedzibą w Zabrzu.
10
8
Współpraca Pełnomocnika z innymi instytucjami lub organizacjami, zajmującymi
się problematyką mniejszościową proszę przedstawić syntetyczny opis działań
w tym zakresie (maks. 1 str. A4).
.
—
W Śląskim Urzędzie Wojewódzkim w Katowicach sprawy mniejszości narodowych i
etnicznych prowadzi zgodnie z obowiązującym Statutem i Regulaminem Urzędu Wydział
Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców.
Wojewoda powołał w marcu 2011 roku Pełnomocnika do Spraw Mniejszości Narodowych i
Etnicznych, którym od 2012 roku jest Dyrektor WSOiC.
Pełnomocnik i pracownicy WSOiC utrzymują kontakty i współpracują z mniejszościami.
W Wydziale, oprócz spraw mniejszości narodowych i etnicznych, prowadzone są między
innymi sprawy dotyczące stosunków z kościołami i związkami wyznaniowymi, sprawy
grobów i cmentarzy wojennych oraz innych miejsc pamięci.
Sprawami oświaty mniejszości zajmuje się Siąskie Kuratorium Oświaty, z którym
Pełnomocnik współpracuje. Pełnomocnik lub pracownicy WSOiC biorą udział w spotkaniach
organizowanych przez Kuratorium, na przykład z młodzieżą szkolną, podczas których
przedstawiają jej informacje o mniejszościach narodowych i etnicznych w województwie i w
Polsce. Pełnomocnik stale współpracuje także z Pełnomocnikiem Komendanta
Wojewódzkiego Policji do spraw Ochrony Praw Człowieka.
Przedstawiciel Kuratorium i Pełnomocnik KWP są zapraszani do udziału we wszystkich
działaniach, w tym konferencjach szkoleniowych, warsztatach, wizytach studyjnych itp.
W 2015 roku Pełnomocnik zainicjował współpracę z poradniami psychologicznopedagogicznymi z województwa śląskiego w sprawach integracji społeczności romskiej, a
szczególnie wyrównania szans edukacyjnych dzieci romskich. Pedagodzy i psychologowie z
poradni są zapraszani na konferencje organizowane przez Pełnomocnika, gdzie mogą
zaprezentować innym uczestnikom swoją pracę oraz omówić istotne problemy..
Ponadto w 2015 roku rozpoczęto współpracę z Instytutami Bibliotekoznawstwa i Informacji
Naukowej oraz Instytutem Socjologii Uniwersytetu Siąskiego w Katowicach.
Największą część działań na rzecz mniejszości stanowią sprawy pomocy społeczności
romskiej, od 7 października 2014 roku skonkretyzowane poprzez wieloletni program rządowy
Program integracji społeczności romskiej w Polsce. w Polsce, którego obsługa jest
prowadzona na bieżąco we współpracy z MSWiA.
W 2015 roku finansowanie zadań pomocowych ze środków rezerwy celowej Pomoc na rzecz
społeczności romskiej odbywało się w oparciu o Program integracji społeczności romskiej w
Polsce na lata 2014-2020.
W 2015 roku zrealizowano 50 zadań
42 z dziedziny edukacji,
3 z dziedziny mieszkalnictwa,
4 z dziedziny praca,
1 z dziedziny zdrowie.
tj. Bytom, Chorzów,
Zadania Programu realizowało 11 gmin województwa śląskiego
Tarnowskie Góry,
$ląska,
Ruda
Szczekociny,
Siąskie,
Gliwice, Katowice, Siemianowice
Zabrze, Zawiercie, Żywiec oraz 7 organizacji pozarządowych tj. Fundacja Pamięci Księdza
Prałata Pawła Krafczyka w Bytomiu, Stowarzyszenie „Szansa dla Romów” w Chorzowie,
Chorągiew Sląska Związku Harcerstwa Polskiego w Katowicach, Stowarzyszenie Romów
Romano Drom w Sosnowcu, Stowarzyszenie Twórczego Rozwoju w Sosnowcu, Fundacja
Rozwoju Inicjatyw Społecznych FRIS w Toszku i Stowarzyszenie „Misericordia” w Zabrzu.
-
-
-
-
-
—
11
9 .Udział Pełnomocnika lub innych osób zajmujących się sprawami mniejszości
narodowych I etnicznych w organizowanych przez mniejszości narodowe i
etniczne imprezach i spotkaniach, na które zostali zaproszeni (proszę
wymienić).
Pełnomocnik Wojewody zapewnia stały kontakt ŚUW z organizacjami i środowiskami
mniejszości w województwie. W szczególności Pełnomocnik lub wyznaczony pracownik
WSOiC bierze stale udział w spotkaniach organizowanych przez stowarzyszenia i środowiska
mniejszości, zarówno tych związanych ze szczególnymi okolicznościami jak uroczystości czy
święta, jak i tych na bieżąco odbywających się w związku z realizacją celów statutowych.
Poniżej przykłady
udział 15 stycznia 2015 r. w obchodach Międzynarodowego Dnia Judaizmu w BielskuBiałej na zaproszenie Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Bielsku-Białej,
udział w uroczystościach organizowanych przez Towarzystwo-Społeczno-Kulturalne Żydów
Oddział w Katowicach z okazji Swięta Purim, Swięta Chanuka oraz 65 rocznicy powstania
TSKŻ w Polsce,
-udział w uroczystościach organizowanych przez Związek Ukraińców w Polsce Koło w
Katowicach i Parafię Grekotolicką pw. Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy
Grekokatolicka w Katowicach z okazji świąt religijnych np.: Jordanu oraz w uroczystościach
12.09.15 r. upamiętniających ofiary Centralnego Obozu Pracy w Jaworznie,
udział 24 maja w Chorzowie w obchodach 25-lecia powstania Towarzystwa SpołecznoKulturalnego Niemców Województwa Siąskiego,
12 kwietnia 2015 r. w Chorzowie
udział w Międzynarodowym Dniu Romów
zorganizowanym przez Stowarzyszenie Romów Sląskich ( poprzednio Stowarzyszenie
Romów Gandi),
26 kwietnia 2015 r. w Katowicach udział w Międzynarodowym Dniu Romów
zorganizowanym przez Stowarzyszenie Romów Gliwicach,
19 lipca 2015 r. w Łubowicach udział w obchodach 15-lecia powstania Fundacji
Eichendorffa,
na zaproszenie Stowarzyszenia Romów w Polsce w Oświęcimiu udział w obchodach
upamiętniających zagładę Romów zorganizowanych 2 sierpnia 2015 r. na terenie
Państwowego Muzeum KL Auschwitz,
14 listopada 2015 r. udział w obchodach Dni Ormiańskich w Gliwicach na zaproszenie
Związku Ormian w Polsce im. Abpa J. Teodorowicza,
5 grudnia 2015 r. w Krakowie udział w uroczystościach rocznicowych Ormian w Polsce,
organizacja wyjazdu na debatę i udział w dniu 12 czerwca 2015 r. w Kancelarii Prezesa
Rady Ministrów w debacie „Romni 2015. Debata o sytuacji kobiet romskich w Polsce”,
16 stycznia 2015 r. udział w otwarciu świetlicy w Sosnowcu przez Europejskie
Stowarzyszenie Romów Polskich w Będzinie,
udział 21 listopada 2015 r. w walnym zebraniu sprawozdawczo-wyborczym Towarzystwa
Społeczno-Kulturalnego Niemców Województwa Siąskiego, które odbyło się w Toszku.
27 listopada 2015 r. udział w wizycie tematycznej Rady Europy dotyczącej szkoleń
zawodowych dla Romów zorganizowanej w Małopolskim Urzędzie Wojewódzkim w
Krakowie, podczas której przedstawione zostało wystąpienie Pełnomocnika.
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
10 Czy w minionym roku zaszła konieczność podjęcia przez Pełnomocnika
interwencji w sytuacjach konfliktowych?
tak
12
11. Jeśli odpowiedź na powyższe pytanie była twierdząca, proszę o krótkie opisanie
poniżej interwencji podjętych w takich sytuacjach.
Pełnomocnik podejmuje interwencje w sprawach zagrożenia bezpieczeństwa osób
należących do mniejszości i w sytuacjach konfliktowych. W tych sprawach ściśle
współpracuje na bieżąco z Pełnomocnikiem Komendanta Wojewódzkiego Policji do spraw
Ochrony Praw Człowieka, z którym pozostaje w roboczym kontakcie. W 2015 roku w tym
trybie zgłoszono Pełnomocnikowi KWP interwencję przedstawiciela Romów z Zabrza, która
dotyczyła zagrożenia bezpieczeństwa tej społeczności.
12
Opis pozostałych najważniejszych działań podjętych przez Pełnomocnika w
ostatnim roku (maks. 1 str. A4).
.
Pełnomocnikiem Wojewody Śląskiego do Spraw Mniejszości Narodowych i
Etnicznych jest Dyrektor Wydziału Spraw Obywatelskich i Cudzoziemców SUW.
W Wydziale, oprócz spraw mniejszości narodowych i etnicznych, prowadzone są między
innymi sprawy dotyczące sprawy grobów i cmentarzy wojennych.
W ramach możliwości finansowych systematycznie co roku są remontowane lub w razie
potrzeby urządzane od podstaw groby wojenne, w których są pochowane osoby należące do
różnych narodowości, stanowiących obecnie mniejszości narodowe i etniczne w Polsce. Z
uwagi na skromny budżet własny Wojewoda wnioskuje też o środki z ROPWiM na poważne
prace remontowe obiektów grobownictwa wojennego Żydów, Armii Czerwonej (Rosjanie,
Ukraińcy, Białorusini) oraz ofiar powojennych komunistycznych obozów pracy, którymi to
mogiłami jest zainteresowana mniejszość niemiecka.
Przykładowo w 2015 roku:
• na terenie województwa śląskiego znajduje się 45 obiektów grobownictwa wojennego
ACz, w tym 12 cmentarzy wojennych żołnierzy Armii Czerwonej, Wiele mogił jest
bezimiennych, jednak w miarę napływania do Wojewody informacji z Biura
Informacji i Poszukiwań Polskiego Czerwonego Krzyża ustalane są imienne pochówki
i wprowadzane imienne napisy na grobach,
• na cmentarzu komunalnym w Cieszynie przy ul. Katowickiej wykonano prace
remontowo-renowacyjne na kwaterze wojennej żołnierzy różnych narodowości z lat
1914-1939.
Na rok 2016 planowane są kolejne prace, co jednak jest zależne od wielkości środków
fmansowych, jakie będą przyznane na ten cel. Na tzw. cmentarzu leśnym w Myslowicach
Wesołej przeprowadzono w 2014 roku szeroko zakrojone badania sondażowe
georadarem, które objęły teren cmentarza oraz kilka innych, wskazywanych przez
świadków jako miejsc masowych pochówków obszarów leśnych. Celem ww. badań
było ustalenie i potwierdzenie istnienia mogił zbiorowych ofiar II wojny światowej
Żydów oraz żołnierzy sowieckich i niemieckich, a także jeńców niemieckich z
powojennych komunistycznych obozów pracy. W 2015 roku odbyło się w Mysłowicach
spotkanie z udziałem przedstawicieli SUW, Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa
oraz Niemieckiego Ludowego Związku Opieki nad Grobami Wojennymi z siedzibą w
Kassel w celu omówienia wyników badań sondażowych i zaplanowania działań na
przyszłość. W wyniku powyższego SUW przekazał wniosek UM Mysłowice do
ROPWiM o sfinansowanie prac sondażowo-ekshumacyjnych na terenie tzw. Cmentarza
leśnego. Na 2016 rok zaplanowano też prace renowacyjne na grobie zbiorowym ofiar tzw.
Marszu śmierci w Jejkowicach na cmentarzu parafialnym oraz na grobie zbiorowym
-
-
-
13
A
*
żołnierzy z I wojny światowej 1914-1918 na cmentarzu parafialnym przy ul.
Michalowickiej w S iemianowicach Siąskich.
W ramach realizowanych w Wydziale zadań dotyczących stosunków Państwa z
kościołami i związkami wyznaniowymi, prowadzone są również sprawy z zakresu ustawy
o stosunku państwa do gmin wyznaniowych żydowskich. Dyrektor WSOiC zorganizował
m.in. spotkania z przedstawicielami Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Katowicach w
styczniu i w lipcu których tematem były prowadzone w Komisji regulacyjnej sprawy z
wniosku Gminy Wyznaniowej Zydowskiej w Katowicach. W spotkaniach wzięli udział
m.in. Pełnomocnik II Wicewojewoda Siąski.
-
13 Jeżeli w opinii Pełnomocnika zachodzi konieczność zmian obowiązujących
przepisów prawa regulujących sprawy mniejszości narodowych i etnicznych oraz
języka regionalnego, proszę o wskazanie takich przepisów oraz propozycji ich
zmian wraz z krótkim uzasadnieniem.
Pełno9iQcnik \\„ojcw y Śląskiegu
NIr)do trtEtnkznych
do Spr3w N
Ma dakna Szc7u :-?WrC
14