r v v

Transkrypt

r v v
Różnorodne zjawiska w rezonatorze
Fala stojąca modu TEMm,n
→
V
|V|
Vw
←
V
Propaguję się jednocześnie
dwie fale w przeciwbieżnych
kierunkach
z
-z
płaszczyzna przewężenia
Dla kierunku
i dla
⎡ ⎛
kr 2 ⎞⎤
⎟⎟⎥ exp(iωt )
V = V 0 (r, z ) exp⎢− i ⎜⎜ kz − s w Φ −
2R ⎠⎦
⎣ ⎝
→
→
przez podstawienie z = -z
gdzie amplituda modu TEMm,n
⎡⎛
kr 2 ⎞⎤
2
⎟⎟⎥ exp(iωt )
V = V 0 (r, z ) exp ⎢i ⎜⎜ kz − s w Φ −
⎡
⎤
w
r
⎛
⎞
2
R
0
⎠⎦
⎣⎝
V0 (r, z ) = V0
HmHn exp ⎢− ⎜ ⎟ ⎥
w
⎢⎣ ⎝ w ⎠ ⎥⎦
⎡ ⎛ D ⎞2 ⎤
2z
gdyż tgΦ =
oraz R = −z ⎢1 + ⎜ ⎟ ⎥
oraz s w = m + n + 1
D
⎢⎣ ⎝ 2z ⎠ ⎥⎦
←
←
Fala stojąca cd
→
V
|V|
←
płaszczyzna przewężenia
→
←
V = V+ V
V
-z
Vw
Sumaryczna fala jako wynik
interferencji
z
Amplitudy obydwu fal
składowych są różne w różnych
miejscach rezonatora
Rozpatrując zjawisko lokalnie dla danego z możemy napisać
←
→
V0 (r, z) = V0 (r, z) + ΔV0 (r, z ) gdzie |ΔV0(r,z)| jest lokalną różnicą amplitud
Po podstawieniu
→
⎡ ⎛
⎛
kr 2 ⎞
kr 2 ⎞⎤
⎟⎟ exp(iωt ) + ΔV exp ⎢− i ⎜⎜ kz − s w Φ −
⎟⎟⎥ exp(iωt )
V = 2V 0 (r, z )cos⎜⎜ kz − s w Φ −
2R ⎠
2R ⎠⎦
⎝
⎣ ⎝
Fala stojąca
Resztkowa fala biegnąca
Fala stojąca modu TEMm,n
⎛
kr 2 ⎞
⎟⎟ exp(iωt )
V = 2V 0 (r, z )cos⎜⎜ kz − s w Φ −
2R ⎠
⎝
→
Amplituda fali stojącej
Na powierzchniach cos = 0 mamy węzły, zerowa moc fali,
brak oddziaływania fali z atomami
W strzałkach cos = ± 1 maksymalne oddziaływanie
Poglądowe przedstawienie
rozkładu węzłów dla modu TEM00
płaszczyzna przewężenia
W rzeczywistości
liczba węzłów
jest duża
Odległość między węzłami jest rzędu 0.5λ
K≈
2d
λ
Widmowe i przestrzenne nasycenie wzmocnienia
Linia
widmowa Ne
Krzywa wzmocnienia
mierzona względem
poziomu generacji
poziom generacji
TEMm,n,K
ν
K
λ
Generacja modu TEMm,n,K powoduje lokalne nasycenie wzmocnienia
w widmie
i w strzałkach fali stojącej
gdyż mod ten czerpie energię z
ograniczonego zbioru atomów
Pozostałe atomy mogą zasilać
inny mod
Konkurencja międzymodowa
Jeżeli różne mody korzystają z tego samego zbioru (może to być w
widmie albo w przestrzeni, albo nawet i w widmie i w przestrzeni)
wówczas mod silniejszy (o większej mocy) spowoduje
niedopuszczenie do generacji słabszego modu
mówi się wtedy o zjawisku
konkurencji międzymodowej
Zagłębienie Lamba
K
v
v
K
d
ν
λK
λ0
λ’K
λ
⎛ v⎞
λ K = λ 0 ⎜1 − ⎟
⎝ c⎠
Generowany jest mod K
współpracujący z atomami przeciwbieżnymi o prędkości v
W rezonatorze dla modu K mamy druga falę w przeciwnym kierunku
Druga fala współpracuje z atomami, które odpowiadają modowi o
długości fali λ’K
Dla długości fal λK i λ’K następuje nasycenie wzmocnienia
Zagłębienie Lamba cd
K
v
v
K
d
ν
λK
λ0
λ’K
λ
2d
λK =
K
Zwiększając długość d rezonatora zwiększamy λK i zmniejszamy λ’K
W granicy dla λK → λ0 będzie
λ K = λ 0 = λ 'K
mod K współpracuje z atomami z prędkością v = 0
Takich atomów jest mniej i pojawia się
zagłębienie na krzywej wzmocnienia
Przyczyny niejednorodności zjawisk w rezonatorze
•
periodyczność nasycenia wzmocnienia
•
amplitudowe rozkłady modowe
•
pompowanie elektryczne lub optyczne
•
gradienty współczynników załamania ośrodka rezonatora przy
impulsowym pompowaniu
Wpływ niejednorodności pompowania zarówno elektrycznego jak i
optycznego trudno opisać analitycznie
Przyczyny szumów promieniowania lasera
Wpływ zmian temperatury
Lokalne zmiany powodują niejednorodności rozkładu współczynnika
załamania i deformacje kształtu rezonatora
Częstotliwości zmian poniżej 0.05 Hz łącznie ze zrywaniem generacji
2d
λK =
K
Pod wpływem zmian temperatury
zmienia się d i λK dla każdego K, a
więc i sumaryczna moc promieniowania
moc wyjściowa
Przemiatanie modów
Próg
generacji
ν
λ
Przesuw modów w widmie
30 min.
czas od chwili włączenia
Zmiany mocy promieniowania
lasera w czasie
Przyczyny szumów promieniowania lasera cd
Wpływ drgań mechanicznych
Mikroprzesunięcia zwierciadeł rezonatora
Fale akustyczne
Moc wiązki lasera
Niestabilność mocy zasilania
argonowy
He-Ne
Częstotliwość zmian mocy
promieniowania – kilka kHz
Szum emisji spontanicznej
Różny w różnych laserach
50 kHz – 5 MHz
Dla laserów He-Ne z
rezonatorem wewnętrznym
niestabilność stanów polaryzacji
Natężenie prądu pompowania
Przyczyny szumów promieniowania lasera cd
Zdudnianie modów
Sąsiednie mody podłużne mają różne długości fal (λ, λ+dλ), a więc i
różne częstotliwości (ν, ν+dν)
W wyniku interferencji sąsiednich modów dla prostoty o tych samych
amplitudach V0
V = V0 exp(iωK t ) + V0 exp[i(ωK + dω)t ]
Podstawiając ωs = ωK + 0.5dω
V = V0 [exp(− i0.5 dω t ) + exp(i0.5 dω t )]exp[i(ωs + 0.5dω)t ]
2 cos(0.5 dω t )
Intensywność I = I 0 cos 2 (0.5 dω t ) = I 0 cos 2 (π dν t )
I 0 = 4V02
Pełna modulacja intensywności wiązki z częstotliwością νd = 0.5dν
Przyczyny szumów promieniowania lasera cd
Zdudnianie modów cd
0.5c
ν d = 0.5dν = 2 dλ
λ
Odległość widmowa sąsiednich modów δλ =
λ
2d
ponadto K ≈
K
λ
częstotliwość zdudniania sąsiednich modów podłużnych
c
νd =
2d
Przykład
d=1m
νd =
sąsiednie mody ΔK = 1
150
300
ΔK = 2
450 … MHz
ΔK = 3
Dla 2 razy krótszego rezonatora – 2 razy wyższe częstotliwości zdudniania
Czynna stabilizacja mocy wyjściowej lasera
Wyjście
stabilizowane
detektor
>>
pompa
sprzężenie zwrotne
Obniżenie sygnału na detektorze wywołuje wzrost mocy pompy
i vice versa
Selekcja modów poprzecznych
Metody bierne
1. Obniżanie mocy lasera, mody wyższych rzędów mają
większe straty i najpierw przestają być generowane
TEM00
2.
TEM00+TEM10
pinhol
pinhol
Mody wyższych rzędów zajmują większą powierzchnię
Wady: straty mocy wygenerowanej
obcięcie mechaniczne rozkładu
Zalety: wyczyszczenie wiązki od refleksów
Metoda czynna
przysłona
rozszerzenie wiązki
Wprowadzenie przez przysłonę niewielkich
strat do modów wyższych rzędów zrywa ich
generację
Zamiast przysłony - mała średnica
kapilary
Metoda bierna
Selekcja modów podłużnych
Filtr
interferencyjny
d
Ponieważ dF << d
dF
δλF >> δλ
Widmo lasera
ν
δλ
λ
Wady: trudności z dopasowaniem
modów i straty wygenerowanego
promieniowania
Widmo transmisyjne
filtru interferencyjnego
δλF
Selekcja modów podłużnych cd
1. Obniżanie mocy pompy ≡ podwyższenie
progu generacji
Metoda czynna
zawężenie widma
Próg
generacji
Wada: obniżenie mocy
promieniowania lasera
ν
λ
2. Dodatkowe skrócenie rezonatora (powiększenie odległości δλ)
Wada: dalsze obniżenie mocy
promieniowania lasera
Próg
generacji
Przy zbyt dużej odległości
międzymodowej δλ dla pewnych
temperatur brak generacji lasera
ν
δλ
λ
Selekcja modów podłużnych – metody czynne cd
węzły fali stojącej dla
jednego modu podłużnego
Cienka warstwa
absorpcyjna
Wstawienie cienkiej warstwy absorpcyjnej w węzeł jednego modu
podłużnego nie pozwala generować innych modów podłużnych
Wada: konieczność dostrajania położenia warstwy względem węzła
Selekcja modów podłużnych – metody czynne cd
Metoda z nieliniowym absorberem
pompa
pompa
Ośrodek
wzmacniający He-Ne
Ośrodek
absorpcyjny Ne
zderzenia
atomów He z Ne
Hel
zderzenia ze
ściankami kapilary
Neon
Obieg kwantowy ośrodka
wzmacniającego
0.633 μm
Zderzenie
elektronów z
atomami Ne
Zderzenie
elektronów z
atomami He
0.633 μm
Neon
Ośrodek
absorpcyjny
Zaleta: idealne
dopasowanie linii
widmowej wzmacniacza i
absorbera
Wada: konieczność
pompowania ośrodka
absorpcyjnego, co
wprowadza niestabilność
temperatury
Metoda z nieliniowym absorberem cd
Próg generacji z absorberem
Próg generacji bez absorbera
ν
λ
Nasycenie wzmocnienia po
uruchomieniu generacji
ν
λ
Widmo generowane
ν
λ
Stabilizacja częstotliwości i długości fali
Czynniki wpływające na niestabilność częstotliwości
c
cK
ν=
≈
λ 0 2d 0
d0 – długość optyczna rezonatora
Dwa typy laserów
Z rezonatorem wewnętrznym
Optyczna długość rezonatora do = ngd
d
ng – współczynnik załamania gazu He-Ne
dp
Płytki Brewstera
Z rezonatorem zewnętrznym
dp
dg
np
nB
ng
α’B
Optyczna długość rezonatora
αB
dB
d 0 = 2n p d p +
2n B d B
+ n gdg
cos α'B
Wpływ różnych czynników
konieczność stabilizacji
Czynniki wpływające na niestabilność częstotliwości cd
Iλ
Linia widmowa Ne dla
λ0 = 632.8... nm
Próg generacji
λ
ν
λa
λ0
λb
ΔλL = 2⋅10-3 nm
Przy braku stabilizacji mod
może zmieniać długość fali w
przedziale (λa, λb)
Błąd stabilizacji częstotliwości
Δν Δλ
=
ν
λ
gdzie Δν lub Δλ przedział zmiany
położenia modu w widmie
Rozróżnia się stabilizację krótkoterminową (czas pomiaru poniżej 1s)
i długoterminową (powyżej 1s)
Biorąc dla prostoty zmianę w zakresie połówkowej szerokości ΔλL
linii widmowej błąd stabilizacji częstotliwości wynosi
Δν 2 ⋅ 10 −3
=
≈ 3 ⋅ 10 −6
ν
632.8
co do dokładniejszych pomiarów
interferencyjnych jest niewystarczające
Czynniki wpływające na niestabilność częstotliwości
Stabilizacja bierna
temperatura
ciśnienie
±50C
±40 hPa
(± 0.10C)
Δν
ν
(±1.3 hPa)
Temperatura
i ciśnienie
atmosfery
3⋅10-6 (6⋅10-7)
Prąd pompy
5⋅10-8 (5 ⋅10-10)
Temperatura
kapilary
3⋅10-6 (10-6)
Temperatura
korpusu
3⋅10-6 (10-7)
rezonator zewnętrzny
Stabilizacja bierna, nawet
technicznie trudna, nie daje
pożądanych wyników
Prąd pompy
5⋅10-8 (5 ⋅10-10)
ciśnienie
atmosfery
5⋅10-8 (10-9)
Drgania 4⋅10-7
Temperatura
kapilary
3⋅10-6 (10-7)
3⋅10-6 (10-7)
3⋅10-6 (2⋅10-6)
Drgania 4⋅10-7
rezonator wewnętrzny
Aktywna stabilizacja częstotliwości
W pętli sprzężenia zwrotnego wprowadzenie takiej zmiany długości
rezonatora, aby utrzymać częstotliwość wzorcową
Problem wzorca: zagłębienie Lamba
Zagłębienie Lamba lasera He-Ne
Długoterminowa stabilność położenia zagłębienia 10-8
Wpływ składu
krótkoterminowa 10-9 chemicznego gazu
Krzywa wzmocnienia w
rezonatorze
ν
λ
Stabilizacja częstotliwości na zagłębienie Lamba cd
Fazo-czuły układ
sterowania
~
=
generator
Wolno-zmienny
sygnał
Wyjście
stabilizowane
Sygnały z
detektora
ν
t
λ
Sygnały z
generatora
Stabilizacja długości fali
λ0
c
=
λ=
n nν
c – prędkość światła w próżni
λ0 – długość fali promieniowania w próżni
ν - częstotliwość promieniowania
n – współczynnik załamania ośrodka (najczęściej powietrza)
zależny od temperatury, ciśnienia i jego składu
Aby stabilizować długość fali
oprócz stabilizacji częstotliwości
należy stabilizować współczynnik załamania ośrodka
albo korzystać z przeprowadzania pomiarów w próżni
Najczęściej mierzy się zmieniającą wartość współczynnika załamania