Opinia merytoryczna do programu nauczania

Elbląg,
Maria Kubacka
rzeczoznawca MEN
ds. podręczników i programów nauczania
82-300 Elbląg
Poznaoska 2
Tel. 693370805
28.04.2013 r.
Opinia merytoryczno-dydaktyczna programu nauczania historii
dla IV etapu edukacyjnego zakres rozszerzony,
dla liceum ogólnokształcącego i technikum
„Zrozumied przeszłośd”
autorstwa Roberta Śniegockiego
Przedstawiony do recenzji program zawiera treści zgodne z przepisami prawa w tym
ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi. Jest zgodny z Konstytucją RP, Konwencją o
ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, Konwencją o prawach dziecka oraz
Przestrzegania równego statusu dziewcząt i chłopców, kobiet i mężczyzn. Program nauczania
historii „Zrozumied przeszłośd”, zakres rozszerzony, dla liceum ogólnokształcącego i
technikum” jest zgodny z nową podstawą programową opublikowaną w Rozporządzeniu
Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej
wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (Dz.
U. z dnia 15 stycznia 2009 r. Nr 4. poz. 17).
Program jest poprawny pod względem merytorycznym i dydaktycznym uwzględnia
aktualny stan wiedzy naukowej i metodycznej jest przystosowany poziomu kształcenia
historii w zakresie rozszerzonym, pod względem stopnia trudności, właściwego doboru
materiału nauczania i zaproponowanych metod, zawiera zakres treści nauczania odpowiedni
do liczby godzin, ma logiczną i spójną konstrukcję.
W szczegółowej ocenie przydatności metodycznej programu odniosę się do każdej
jego części.
Program podzielono na 8 rozdziałów. Rozdział pierwszy zawiera informację dotyczącą
ogólnej charakterystyki programu. Cenne jest zwrócenie uwagi na założenia nowej podstawy
programowej zgodnie z którymi, edukacja historyczna w zakresie rozszerzonym powinna
bazowad na umiejętnościach i wiedzy zdobytych przez uczniów podczas kształcenia na
wcześniejszych etapach edukacyjnych. Wymaga to od nauczycieli analizy treści podstawy
programowej dla wcześniejszych etapów edukacyjnych. Ułatwi to rozpoznanie potrzeb
edukacyjnych i dokonania doboru odpowiednich metod nauczania. Oferta realizacji programu
z wykorzystaniem podręczników i poradników metodycznych Nowej Ery uświadamia
nauczycielom możliwośd otrzymania pełnej obudowy dydaktycznej, niezbędnej do
organizowania procesu dydaktycznego.
W drugim rozdziale w przystępny sposób przedstawiono w formie tabelarycznej
wymagania ogólne właściwe dla IV etapu edukacyjnego w zakresie rozszerzonym. Zapisy
tabeli wyjaśniają nauczycielowi ciągłośd procesu dydaktycznego uwzględniającego niższe
etapy edukacji. Jasno w niej można dostrzec, jak zmienia się podejście do kształtowania
złożonych umiejętności ucznia w IV etapie edukacyjnym w stosunku do wymagao III etapu
edukacyjnego:
– chronologia historyczna – uczeo gimnazjum powinien sytuowad wydarzenia w czasie,
dostrzegad związki poprzedzania, równorzędności i następstwa, w szkole ponadgimnazjalnej
kluczową umiejętnością dotyczącą chronologii jest synchronizowanie wydarzeo oraz
dostrzeganie ciągłości procesów historycznych,
– analiza historyczna – uczniom gimnazjum należy kształtowad umiejętnośd rozróżniania
rodzajów źródeł i oceny ich przydatności do wyjaśniania procesu historycznego, podczas gdy
nowymi wymaganiami na IV etapie jest dostrzeganie kontekstu epoki w wyjaśnianiu
wydarzeo i procesów, umiejętnośd rozróżniania rodzajów źródeł i oceny ich przydatności do
wyjaśniania procesu historycznego oraz dostrzeganie wielości perspektyw badawczych,
– narracja historyczna – gimnazjalista powinien posiąśd umiejętnośd tworzenia krótkich
wypowiedzi – notatki, planu, prezentacji, maturzysta powinien budowad narrację historyczną
w ujęciu przekrojowym lub problemowym, dokonując przy tym hierarchizacji i selekcji
faktów oraz odpowiednio budując argumentację.
Słusznie autor programu podkreśla potrzebę dokonania diagnozy poziomu wiedzy i
umiejętności uczniów, bo to ułatwi odpowiednie planowanie pracy, dostosowanie metod
oraz indywidualizację procesu kształcenia.
Rozdział trzeci i czwarty prezentuje cele kształcenia i treści nauczania. Wywiedzione z
podstawy programowej wskazują czytelnikowi ogólne i szczegółowe cele kształcenia oraz
treści nauczania wyrażone językiem wymagao.
W rozdziale piątym treści nauczania z podstawy programowej zostały pogrupowane
w jednostki lekcyjne, którym przypisano materiał nauczania. Każdemu tematowi
przydzielono liczbę godzin przeznaczonych do realizacji na poziomie rozszerzonym. Ujęte w
cztery rubryki tabeli treści są przejrzyste i czytelne. Szczegółowy materiał nauczania do
każdej jednostki lekcyjnej pozwoli nauczycielowi wybrad te treści, które będą odpowiednie
do pracy z uczniami o różnym potencjale intelektualnym.
Rozdział szósty poświęcony został omówieniu metod nauczania, przy pomocy których
nauczyciel może zrealizowad cele zawarte w programie. Sposób, w jakim omówiono
możliwośd wykorzystania metod aktywizujących dostarcza nauczycielowi informacji jak
organizowad proces dydaktyczny.
Rozdział siódmy poświęcony jest ocenianiu osiągnięd ucznia. W rozdziale dośd
szczegółowo zostały omówione formy kontroli i metody oceniania. Zaproponowano różne
formy sprawdzania wiedzy ucznia, omawiając możliwości i ograniczenia z jakimi może
spotkad się nauczyciel w toku realizacji zajęd edukacyjnych. Pozwoli to nauczycielowi
korzystającemu z programu na organizowanie własnego warsztatu metodycznego.
W rozdziale ósmym zaproponowano wskazówki dotyczące pracy z uczniami zdolnymi i z
uczniami o specjalnych potrzebach edukacyjnych.
W konkluzji stwierdzam, że recenzowany program do historii dla IV etapu edukacyjnego
zakres rozszerzony może byd dopuszczony do użytku szkolnego.
Maria Kubacka