MAŁE I ŚREDNIE PRZEDSIĘBIORSTWA WYKŁADY
Transkrypt
MAŁE I ŚREDNIE PRZEDSIĘBIORSTWA WYKŁADY
MAŁE I ŚREDNIE PRZEDSIĘBIORSTWA – WYKŁADY Wykład 1 03.10.2006 1. Rodzaje współczesnych MSP: - samozatrudnienie, - przedsiębiorstwa hight-tech, - tradycyjne przedsiębiorstwa sektora MSP, w tym przedsiębiorstwa rodzinne, - małe firmy usługowe profesjonalnie zarządzane, - szybko rozwijające się przedsiębiorstwa, 2. Definicja MSP: a) kryterium ilościowe: - nakłady: zatrudnienie kapitał aktywa - efekty: obrót wartości dodane udział w rynku b) kryterium jakościowe: - niezaleŜność, - własność, - organizacja i zarządzanie, - inne. Ustawa o Małych i Średnich Przedsiębiorstwach z dnia 19.11.1999. Prawo działalności gospodarczej. 1 Wykład 2 16.10.2006 Kategoria Liczba osób przedsiębiorstwa zatrudnionych – Roczne Roczny dochód Całkowity bilans roczny (suma bilansowa) Jednostki Robocze (RJR) Średnie < 250 < 50 mln Euro < 43 mln Euro Małe < 50 < 10 mln Euro < 10 mln Euro Mikro < 10 < 2 mln Euro < 2 mln 1. 3 typy przedsiębiorstw: a) niezaleŜne: - autonomiczne, - nie posiada udziałów w innych przedsiębiorstwach, a inne przedsiębiorstwa nie posiadają w nim udziałów, - posiada poniŜej 25 % kapitału lub głosów w innych przedsiębiorstwach lub inne przedsiębiorstwa posiadają mniej niŜ 25 % kapitału lub głosów w naszym przedsiębiorstwie, b) partnerskie: - posiada co najmiej 25 % lecz nie więcej 50 % kapitału lub głosów w drugim przedsiębiorstwie lub drugie przedsiębiorstwo posiada co najmiej 25 % lecz nie więcej niŜ 50 % kapitału lub głosów w naszym przedsiębiorstwie, c) związane (ściśle związane): - to takie przedsiębiorstwo, w którym ta zaleŜność od innego podmiotu jest większa niŜ 50 %, - dwa lub więcej przedsiębiorstw, - przedsiębiorstwo posiada większość głosów przysługujących udziałowcom lub wspólnikom, 2. Małe przedsiębiorstwo: - źródło finansowania to przede wszystkim środki własne, - niezaleŜność i niezawisłość prawna i finansowa, - najczęściej zatrudniony jest właściciel i jego rodzina, 3. Przedsiębiorstwo rodzinne: - to głównie przedsiębiorstwo małe i mikro, 2 - kierowniczą rolę pełnią członkowie rodziny albo mają decydujący wpływ na kierownictwo firmy, - wywieranie wpływu po to, aby utrzymać firmę w rękach rodziny, a) cechy charakterystyczne: - cel ( bezpieczeństwo materialne rodziny, rozrywki, itp.), mnogość celów, - długowieczność, - konflikty, Wykład 3 24.10.2006 Polskie małe i średnie przedsiębiorstwa po akcesji – próba oceny. 1. Efekty członkostwa: - przesunięcie handlu i efekt kreacji, - jednolity rynek, - przepływ kapitału i pracy, - efekty związane z narzędziami polityki gospodarczej uruchamianej przez UE, 2. Spodziewane rezultaty: - efekty członkostwa po stronie kosztów dostosowawczych występujących w gospodarce są dobrze określone i pewne, - efekty po stronach korzyści są potencjalne i zaleŜą od aktywności i obarczane są większym błędem szacunku, - wzrost konkurencji przez zmniejszenie kosztów tranzakcyjnych (np. kolejek na granicach), - wzrost konkurencji, głównie w przemysłach tradycyjnych konkurujących ceną, 3. Spodziewane zagroŜenie w sektorze MSP – hipotezy: - koszty dostosowań – normy techniczne, sanitarne, ochrona zdrowia, ochrona konsumentów, - koszty spełnienia normy ochrony środowiska, - zagroŜenie związane z rynkiem podnoszenia płac – zwiększenie konkurencji na rynku krajowym (np. wyŜsze koszty marketingu), - zagroŜenia związane z aprecjacją, 3 4. Spodziewane szanse w sektorze MSP: - zmniejszenie ryzyka prowadzenia działalności gospodarczej, - łatwiejszy dostęp do rynków UE, w tym krajów nowoprzyjętych, - wzrost popytu wewnętrznego, inwestycyjnego i konsumpcyjnego, - zmniejszenie ryzyka kursowego i kosztu kapitału, 5. MSP a koniunktura po akcesji: - wysoki wzrost PKB (5,5%) przy zdrowej strukturze, - poprawa rentowności przemysłu, - poprawa rentowności w budownictwie i usługach, - silny wzrost eksportu (15,7%) i importu (14,1%), - słaby wzrost wynagrodzeń i powolny spadek bezrobocia, 6. Wnioski: - dobra koniunktura osłabiła hipotetyczne negatywne skutki akcesji (wzrost konkurencji i wzrost kosztów), - poprawa nastąpiła w działaniach przemysłu o silnym znaczeniu sektora MSP: meblarski, odzieŜ, art. spoŜywcze, - w dziale sprzedaŜy i naprawy pojazdów mechanicznych niewielka poprawa, 7. Sektor MSP – oczekiwania: - bardziej stabilnego regulującego środowiska działania, - rok 2004 przyniósł wiele zmian prawnych, - obawy związane z koniecznością uzyskiwania certyfikatów nie sprawdziły się, - wzrost eksportu do krajów UE był w niektórych branŜach wyŜszy niŜ oczekiwano, - brak zwiększenia konkurencji firm krajów UE, - brak zauwaŜalnego procesu koncentracji, 8. Jak załoŜyć własne przedsiębiorstwo: I pomysł II motywacja III zapewnienie środków do realizacji pomysłu IV realizacja pomysłu V urynkowienie pomysłu 4 Wykład 4 .11.2006 1. Jak załoŜyć własną działalność gospodarczą? a) pomysł: − co chcesz zrobić, b) forma prawna: 2. Rejestracja firmy: a) Urząd Miasta (lub Gminy): − zgłoszenie przy przedsiębiorstwie jednoosobowym – 100 zł, − zmiana 50 zł, − zgłoszenie zawiera: imię i nazwisko; PESEL; jeśli cudzoziemiec to kopia stron z paszportu; nazwa firmy; przedmiot działania; m-ce. wykon, − niektóre działalności gospodarcze wymagają specjalnych zezwoleń (wytwórcy produkujący tytoń, usługi detektywistyczne, producenci broni i amunicji); licencji (turystyka, rzeczoznawstwo, zarządzanie nieruchomościami); koncesji (ochrona osób i mienia, energia, paliwo, transport lotniczy, kolej, budowa i eksploatacja autostrad), b) Urząd Statystyczny: − nadanie numeru REGON, c) Urząd Skarbowy: − zgłoszenie identyfikacji i obowiązku podatkowego, otrzymujemy NIP, wybieramy formę opodatkowania (ryczałt, karta pod., księga przychodów i rozchodów), − dokumenty, które wypełniamy: NIP 1 – jednoosobowa spółka; NIP 2 – spółka; VAT R; VAT 6, oświadczenie o wyborze podatku, d) ZUS: − samodzielny przedsiębiorca płaci obowiązkowe składki na ubezpieczenie społeczne i emerytalne, rentowne, wypadkowe, zdrowotne, na fundusz pracy, − wypełniamy 2 formularze: ZUA – zgłoszenie do ubezpieczenia; ZFA – zgłoszenie siebie jako płatnika składek, − jeśli zatrudniamy pracownika dla kaŜdego wypełniamy druk ZUA, 5 − obowiązek bezp. społ. naleŜy zgłosić w ciągu 7 dni od dnia faktycznego rozpoczęcia działalności gospodarczej, e) Bank: − załoŜenie konta bankowego, − dokumenty: wniosek, REGON, zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej, odpis z KRS, karta wzorów podpisów, pieczątka, NIP, umowa spółki, dowód osobisty, f) Państwowa Inspekcja Pracy i Sanepidu: − w terminie 14 dni od dnia rozpoczęcia działalności, − naleŜy zawiadomić na piśmie właściwego inspektora pracy i właściwego inspektora sanitarnego o miejscu, rodzaju i zakresie prowadzonej działalności oraz o przewidywanej liczbie pracowników, a takŜe złoŜyć pisemną informację o środkach i procedurach przyjętych w celu spełnienia wymagań dot. BHP i przepisów przeciwpoŜarowych w danej dziedzinie, 3. Ryczałt: − dla osób fizycznych prowadzących indywidualną działalność gospodarczą, spółek cywilnych, osób fizycznych, spółek partnerskich, spółek jawnych, osób wykonujących wolny zawód, − podatki płaci się raz w roku, podatki płaci się od obrotów, − brak moŜliwości odliczenia, 4. Karta podatkowa: − dla osób fizycznych prowadzących indywidualną działalność gospodarczą, spółek cywilnych, osób fizycznych, spółek partnerskich, spółek jawnych, − korzystne dla osób prowadzących działalność o niewielkich rozmiarach brak konieczności prowadzenia ewidencji, 5. Księga przychodów i rozchodów: − dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, spółek jawnych, spółek partnerskich, spółek cywilnych, osób fizycznych, − moŜliwość zaliczenia w koszty wszelkich wydatków, których związek z uzyskiwanymi przychodami moŜna udowodnić, 6 − konieczność gromadzenia wszystkich dokumentów księgowych, bieŜącego sprawdzania poprawności wszystkich zapisów, 6. Pełna księgowość: − dla osób fizycznych prowadzących indywidualną działalność gospodarczą, s. cywilnych, osób fizycznych, spółki komandytowe, spółki z. o.o., spółka akcyjna, − księgi handlowe dają analityczny obraz stanu finansowego firmy, pozwalają na śledzenie bieŜącego stanu zapasów i naleŜności zobowiązań, − kosztowna rachunkowość, konieczność spełnienia wielu wymagań stawianych przez ustawę o rachunkowości, dokładne ewidencjonowanie wszystkich operacji gospodarczych, naleŜności i zobowiązań, 7. Rodzaje spółek: a) spółka jawna: − jest spółką osobową, − kaŜdy ze wspólników ma prawo i obowiązek do reprezentowania spółki, − nie powołuje zarządu ani rady nadzorczej, − umowa spółki moŜe wyłączyć prawo wspólnika do reprezentacji, − za zobowiązania spółki odpowiada kaŜdy wspólnik całym swoim majątkiem, − kaŜdy wspólnik ma teŜ prawo do równego udziału w zysku i uczestniczeniu w pokrywaniu straty, − umowa moŜe teŜ stanowić o innym podziale, sporządzana w formie pisemnej, − rozwiązanie następuje na skutek przewidzianych w umowie, b) spółka cywilna: − ograniczenie dla podmiotów, które nie przekroczyły 400 000 Euro przychodu rocznego, − jeŜeli tak się stanie jest przekształcana, − wspólnicy są przedsiębiorcami, − wniosek zgłoszeniowy składa się w sądzie gospodarczym, 7 − nie ma osobowości prawnej, − posiada NIP i REGON, − moŜe zatrudniać pracowników, c) spółka partnerska: − spółka osobowa tworzona przez wspólników, którzy wykonują wolny zawód, są to tylko osoby uprawnione do wykonywania wolnych zawodów, − forma aktu notarialnego, − wspólnicy mogą powołać zarząd, − wspólnik odpowiada całym majątkiem za własne błędy, d) spółka komandytowa: − wspólnikami są komplementariusze (pomysłodawca), odpowiadają za zobowiązania spółki wobec wierzycieli bez ograniczenia, − komandytariusz (finansujący) odpowiada za zobowiązania spółki wobec wierzycieli do wysokości sumy komandytowej, − w spółce moŜe być większa liczba komplementariuszy i komandytariuszy, − umowa pisemna, akt notarialny, − dochody dzielone na pół, e) spółka z o.o.: − jest spółką kapitałową i ozn. to wniesienie kapitału do spółki, − minimalny kapitał zgodnie z KSH to 50 000, − moŜna go wnieść w formie gotówki lub wkładu niepienięŜnego, − wspólnikami mogą być osoby fizyczne i prawne, − umowa w formie aktu notarialnego, − kapitał musi być wniesiony przed wpisaniem do KRS, − władzami spółki jest zarząd, moŜe ona być jednoosobowa lub wieloosobowa, − umowa spółki moŜe powołać radę nadzorczą i komisję rewizyjną, − prowadzi pełne księgi handlowe zgodnie z ustawą, f) spółka akcyjna: − minimalny kapitał to 500 tyś zł, − posiada osobowość prawną, 8 − kapitał w formie gotówki, − 1 akcja nie moŜe mieć wartości niŜszej od 1 zł, − Akcjonariusze – załoŜyciele spółki, − Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy – odbywa się raz na pół roku, − władzami są Zarząd i Rada Nadzorcza, − prowadzi księgi handlowe, Wykład 5 21.11.2006 FAZY ROZWOJU FIRMY 1. Powstanie: − zasadniczy kierunek działań – na zewnątrz, − wchodzenie na rynek, − zdobywanie dostępu do zasobów ludzkich, finansowych i materialnych, − szybki wzrost produkcji, sprzedaŜy, − kreowanie wizerunku firmy lub produktu, − wchodzenie w koalicję − w tym etapie przedsiębiorca/pionier jest: - nastawiony na osiągnięcia, - pewny siebie, - odporny na stres, - rzutki i dynamiczny w działaniu, - nie poddający się trudnościom, - kreatywny i innowacyjny, - niebojący się ryzyka, - skoncentrowany na przyszłość, - łatwo nawiązujący kontakty, 2. Wzrost: − zasadniczy kierunek działania – do zewnątrz, − porządkowanie i kształtowanie struktury organizacyjnej, − kreowanie kultury i klimatu organizacyjnego, 9 − próby związania pracowników z firmą, − konstruowanie systemów motywacyjnych, − w tym etapie menedŜer autorytarny: - gotowy do współdziałania z pracownikami, - zrównowaŜony emocjonalnie, - pewny siebie, - odporny na stres, - kreatywny, 3. Działalność: − zasadniczy kierunek działań – do wewnątrz, − formalizowanie struktur organizacyjnych, − sztywnienie norm, − centralizacja decyzji, − ścisły podział kompetencji i specjalizacja, − formalizacja stosunków interpersonalnych, − w tym etapie przedsiębiorca biurokrata: - zrównowaŜony emocjonalnie, - przestrzegający norm i przepisów, - wytrwały i solidny w działaniu, - waŜący podejmowanie decyzji, - odporny na stres, - nastawiony na zaspokojenie potrzeb bezpieczeństwa i stabilności, 4. Schyłek: − zasadniczy kierunek działań – na zewnątrz, − poszukiwanie nowych nisz rynkowych, wchodzenie w alianse strategiczne, − rozluźnienie formalnych struktur organizacyjnych oraz procedur, − transformacja kwalifikacji pracowników, − tworzenie nowego wizerunku firmy i produktu, − w tym etapie przedsiębiorca przywódca: - łatwość w kreowaniu wizji czy strategii działań, - nie dbający o osobiste interesy, - odporny na stres, - nie poddający się trudnościom, 10 - pewny siebie, - umiejący zdobywać zwolenników, - konsekwentny i wytrwały w działaniu, - mający moralne przekonanie o słuszności podejmowanych działań. Wykład 6 05.12.2006 1. Franchising: − forma handlu detalicznego, − globalna forma prowadzenia działalności gospodarczej, − 3 jego formy: I – system franchisingowy sponsorowany przez producenta, II – system franchisingowy hurtowników sponsorowany przez producenta, III – system franchisingowy sponsorowany przez firmę usługową, 2. Dziedziny: − bary szybkiej obsługi, − sklepy z artykułami video, − sklepy ze sprzętem sportowym, − fryzjerstwo, − wypoŜyczanie samochodów, − motele, − biura turystyczne, − handel nieruchomościami, 3. Zysk: − opłata wstępna, − procent od sprzedaŜy, − opłata leasingowa za urządzenia dostarczane przez franchisodawcę, − udział w zyskach, − czasami regularne opłaty licencyjne, konsultingowe, 4. Mocne strony: − moŜliwość posługiwania się znakiem firmowym wypromowanej, znanej marki, − silna pozycja na rynku sieci franchisingowej, 11 − duŜa przewaga konkurencyjna, − wykształcony personel, − sprzedaŜ sprawdzonego produktu, − doświadczenie, − dobry poziom marketingu 5. Słabe strony: − obowiązek płacenia opłat licencyjnych, − brak własnego parku maszynowego, − brak moŜliwości dywersyfikacji produktu, − obowiązek korzystania z półproduktów dostarczanych przez franchisodawcę, − brak moŜliwości podjęcia własnej produkcji, − moŜliwość wejścia na nowe rynki, − uzaleŜnienie od franchisodawcę, 6. Szanse: − szybki rozwój, − zdobycie doświadczenia w branŜy, 7. ZagroŜenia: − moŜliwość wyparcia przez konkurencję, − moŜliwość straty klientów, − zagroŜenie produktu przez substytuty, − zmiana upodobań nabywców, Wykład 7 12.12.2006 Źródła finansowania działalności gospodarczej: 1. Dotacja z Funduszu Pracy dla bezrobotnych: - starosta ze środków Funduszu Pracy moŜe przyznać bezrobotnemu jednorazowe bezzwrotne środki na podjęcie indywidualnej działalności gospodarczej oraz zrefundować koszty. 12 2. Fundusze poŜyczkowe: - stanowią alternatywne w stosunku do kredytu bankowego źródło krótkoterminowego finansowania działalności przedsiębiorstw z sektora MŚP ze względu na niŜsze oprocentowanie, - jest to pozabankowe źródło, które daje moŜliwość choćby nieduŜego finansowania. 3. Fundusze poręczeniowe: - instytucje, które za odpowiednią opłatą gotowe są poręczyć spłatę zobowiązań finansowych danego przedsiębiorstwa celem podniesienia jego zdolności kredytowej. 4. Inne źródła pozabankowe: - utworzenia miejsca pracy, - poŜyczki na rozpoczęcie działalności gospodarczej. 5. Kredyty: - stanowią podstawowe źródło finansowe, - oferta banków jest róŜnorodna, - firmy, które startują mogą mieć trudności w wykazaniu zdolności kredytowej. 6. Leasing: - forma finansowania inwestycji polegająca na uzyskaniu prawa do uŜytkowania określonej rzeczy w zamian za ustalone raty leasingowe, bez konieczności bezpośredniego zakupu, - szczególnie atrakcyjne dla rozpoczynających działalność, gdyŜ nie wiąŜe się z nią konieczność posiadania. 7. Sektorowy Program Operacyjny: - wzrost konkurencyjności przedsiębiorstwa, - wzrost konkurencyjności MŚP poprzez doradztwo, - wzrost konkurencyjności MŚP poprzez inwestycje. 8. Zintegrowany program Operacyjny Rozwoju Regionalnego a) promocja przedsiębiorczości: - współfinansowanie projektów słuŜących udzieleniu pomocy osobom rozpoczynającym prowadzenie działalności gospodarczej w postaci, - świadczenie usług doradczych i szkoleniowych wspierających zakładanie i prowadzenie działalności gospodarczej, 13 b) mikroprzedsiębiorstwa: - współfinansowanie projektów takich usług i inwestycji, które przyczyniają się do zwiększenia zdolności przetrwania i kontynuacji 9. Biznes Plan – funkcje: a) funkcja informacyjna: - kaŜde przedsięwzięcie wymaga zaangaŜowania środków finansowych na jego realizację, - pozwala poinformować potencjalnych kredytodawców o naszych celach, a) funkcja kontrolna: - do bieŜącego koordynowania prac zawartych w biznes planie, - musimy posiadać dokumenty, które będą określały w jaki sposób realizujemy zadania, b) funkcja informowania wewnętrznego: 10. Przejrzystość i przyswajalność: - bez skomplikowanych obliczeń, wzorów, - nie napakowane treścią, - mniej specjalistycznego języka, - standardowy układ, 11. Wiarygodność: - nie moŜna przeszacować prognozowych przychodów, - naleŜy pamiętać o tym, Ŝe oceniający biznes plan w zasadzie zwiększają prognozowane koszty aby upewnić się czy przy mniej optymistycznym scenariuszem przedsięwzięcie jest nadal opłacalne. 12. Zawartość: a) streszczenie: kluczowe zagadnienia, kwestie, które zwracają uwagę na ogół przedsięwzięcia, przedstawić cele w odniesieniu czasowym, b) opis przedsiębiorstwa: struktura własności, kondycja finansowa, dane adresowe, 14 c) produkt lub usługa: d) analiza rynku: analiza branŜy (trendy, które je charakteryzują, tempo rozwoju), identyfikacja przedsiębiorstw działających w branŜy, segmentacja rynku, e) strategia: strategia cenowa – suma kosztów + marŜa; cena zbliŜona do cen na podobne produkty konkurujących firm; obowiązuje jedna cena dla wszystkich klientów czy udzielamy rabatów. Jeśli tak to jakimi kryteriami będziemy się kierować. strategia promocyjna – w jaki sposób klienci są informowani o naszych produktach; róŜnorodny wachlarz działań; mailing, prasa, radio, telewizja, plakaty; aby działania promocyjne były skuteczne naleŜy wybrać najodpowiedniejszą dla klientów. Strategia dystrybucyjna 13. Dokumentacja techniczna i technologia 14. Organizacja: - struktura przedsiębiorstwa, - jak będzie wyglądać zatrudnienie, - starać się udowodnić, Ŝe zarządzanie jest efektywne 15. Analiza finansowa: - jak szacujemy, kiedy przedsięwzięcie moŜe osiągnąć wysoką rentowność, - naleŜy realnie i dokładnie określić, Wykład 8 09.01.2007 1. Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan: - wiodąca organizacja biznesowo – lobbingowa w Polsce, - skupia 51 związków pracodawców ze wszystkich regionów w Polsce oraz nowoczesnych branŜ. 2. Definicja business angel: - majętna osoba fizyczna, - z doświadczeniem w biznesie, - gotowa do podejmowania ryzyka, - oczekująca wysokich zysków i zaangaŜowanego kapitału, - najczęściej były przedsiębiorca, 15 - aktywnie wspierający rozwój spółki w jaką inwestuje, - inwestuje własne pieniądze, - koncentracja, - mniej formalne kryteria oceny, - poza finansowe motywacje. 3. Venture Capital Funds: - etatowi menedŜerowie zarządzający, - procedury, - wysokie koszty transakcyjne (moŜliwość sfinansowania jedynie większych przedsięwzięć). 4. Doświadczenie zagraniczne: - w Polsce instytucja ta nie jest powszechna. 5. Zasady ubiegania się o kapitał CBA: - BA rekrutacja przez CBA i działających BA wprowadzanie w zasady działania LBA ustalenie rodzajów działania udzielanie dotacji 6. Korzyści: a) dla przedsiębiorcy: - identyfikacja potencjalnych inwestorów, - wskazówki dot. zasad finansowania projektów, - dostęp do firm doradczych, - kontrakty. b) dla B.Z.: - napływ dobrych projektów inwestycyjnych, - oszczędność czasu, - szybki zwrot gotówki. c) rekrutacja B.A.: - osoba współpracująca z PKPP oraz innymi organami, - przedsiębiorca i byli przedsiębiorcy. 7. Wsparcie dla przedsiębiorstw w ramach POJG – Program Wspierania Ministerstwa: I inwestycje – wspieranie nowych przedsiębiorstw o charakterze innowacyjnym; inwestycje w obszarze B + R; innowacyjne inwestycje; inwestycje realizowane, II wsparcie promocji sprzedaŜy na jednolitym rynku europejskim dla MŚP 16 8. Regionalne programy operacyjne: a) cele: - oŜywienie społeczno-gospodarcze miast, b) inwestycje: - rozwój przedsiębiorstw i innowacyjności, - budowa i modernizacja lokalnej bazy turystycznej, - rozbudowa i modernizacja dróg, - rozwój społeczny i informacyjny, - transport publiczny, - ochrona dziedzictwa kulturowego, c) beneficjenci: - jednostki samorządu terytorialnego, - organy administracji rządowej, - zakłady opieki zdrowotnej, - org. pozarządowe, - przedsiębiorcy, d) podział środków: - 40 % dla przedsiębiorstw, - bezpośrednie inwestycje w MŚP, - działania ułatwiające dostęp MŚP, - bezpośrednie wsparcie przedsiębiorczości, - turystyka – usługi świadczone przez przedsiębiorców, e) strefa: f) instytucje, które mogą się ubiegać: - wspierające transfer technologii centrum transferu technologii, - tworzące warunki dla rozwoju przedsiębiorstw inkubatory przedsiębiorczości, g) rezultaty: - wzrost poziomu innowacyjności MŚP, - wzrost liczby nowych miejsc pracy, - zwiększenie liczby MŚP korzystających ze specjalistycznych usług doradczych, - wzrost sektora MŚP w eksporcie ogólnym, - wzrost nakładów inwestycyjnych. 17 Wykład 9 16.01.2007 Nowa Definicja MŚP 1. Przedsiębiorstwa niezaleŜne: - posiada mniej niŜ 25 % kapitału lub głosów w innych przedsiębiorstwach lub inne przedsiębiorstwa posiadają mniej niŜ 25 % kapitału lub głosów w naszym przedsiębiorstwie, 2. Przedsiębiorstwa partnerskie: - posiada co najmiej 25 % lecz nie więcej niŜ 50 % kapitału lub głosów w drugim przedsiębiorstwie (albo odwrotnie), 3. Wyjątki: - udziałowcem w naszym przedsiębiorstwie są samorządy lokalne do 50 %, - uczelnie, - fundusze wysokiego ryzyka, - inwestorzy instytucjonalni, 4. Przedsiębiorstwo rodzinne: - stanowi połoŜenie dwóch tematów – przedsiębiorstwa i rodziny, - rodzina – to instytucja socjalna, której cele związania są z prokreacją prowadzonej gospodarki, - przedsiębiorstwo – ze zbiorem celów, a) normy rodziny: - stwarzanie szans realizacji potrzeb osobą spokrewnionym, - zapewnienie wsparcia odpowiednio do pojawiających się potrzeb, b) normy przedsiębiorstwa: - zatrudnienie tylko osób odpowiednio wykwalifikowanych, - zapewnienie wynagrodzenia, 18 - przedsiębiorstwo rodzinne stanowi jedność Ŝycia rodzinnego i zawodowego w róŜnych wymiarach: a) społecznym: - jedność miejsca gromadzenia biznesu i Ŝycia rodzinnego, b) finansowym: - budŜet domowy przenika się z budŜetem przedsiębiorstwa i stanowi jeden budŜet rodzinny, c) przestrzennym: - skupienie „pod jednym dachem” działań gospodarczych i funkcji domowych, d) czasowym: - jedność czasu realizacji funkcji prywatnych i publicznych, Przykłady w Polsce: - farmaceuci dystrybucja farmaceutyków Przykłady na świecie: - - Walmart Stores Walton sieć składów dyskomfortowych w języku potocznym, przyjmuje się zabieg uproszczający polegający na obejmowaniu pojęciem small bussines całej grupy przedsiębiorstw, których jedna z cech to, Ŝe bardzo często pozostaje w rękach rodziny, - przedsiębiorstwem rodzinnym moŜemy wtedy uznać za rodzinne, kiedy sam przedsiębiorca mówi o nim, Ŝe jest rodzinne, Przedsiębiorstwo rodzinne to: - o dowolnej formie prawnej, - którego kapitał w całości lub decydującej części znajduje się w rękach rodziny, - w którym jeden lub kilku członków rodziny wywiera decydujący wpływ na kierownictwo, - z zamiarem utrzymania firmy w rękach rodziny Zarządzanie: - bezpośrednie zarządzanie przez członków rodziny współzarządzanie przez członków rodziny nadzór członków rodziny 19 Forma prawna: - indywidualna forma własności spółka osobowa spółka jawna Zalety: - orientacja długookresowa, Wady: - ograniczony dostęp do rynków kapit., Cechy przedsiębiorstwa rodzinnego: - - - - ciągłość i tradycja jako perspektywa działania: trzymanie się z konsekwencją tradycyjnej koncepcji, trzymanie się ukrytych ścieŜek, wzorców działania, przejściowe problemy nie powodują zejścia ze ścieŜki działania, nieufność jako wytyczna strategiczna: wobec ludzi z zewnątrz, obcych menadŜerów, hermetyczność, czyli zamykanie się na obce wpływy, poleganie na własnych siłach, nie ma potrzeby eksponować się publicznie, nepotyzm jako zasada doboru kadr: lansuje się głównie członków swojej rodziny, wynika z przewagi sfery emocjonalnej nad racjonalną, prestiŜ i niezaleŜność jako główny cel działania: nadrzędność celu rodzinnego nad biznesowym, utrzymanie pozycji w miejscowym społeczeństwie, uzyskanie wpływów politycznych niŜ maksimum zysku, - lokalność jako przestrzeń działania: poczucie większego bezpieczeństwa, - kapitał własny jako źródło finansowe: - ograniczone ryzyko jako podstawowe podejmowanie decyzji: troska o dobro rodziny i bezpieczeństwo majątku ogranicza chęć do ryzykownych decyzji, - emocje jako reguła działania: 20 - konflikty najczęstszą przyczyną upadku przedsiębiorstwa przedsiębiorstwo jako centrum Ŝycia rodzinnego. Najstarsze przedsiębiorstwa: - Kongo Gumi 578 r. n. e. w Japonii (budownictwo), - Hoshi 718 r. n. e. w Japonii (hotelarstwo), - Chateau de goulaine 1000 r. n. e. we Francji (winiarstwo) 5. Sposoby „zmiany warty”: a) typowy: - odsuwanie zmian, przekonanie o własnej sprawności seniorów i niedojrzałości następców, b) problematyczny: - asystowanie, przekazywanie władzy z odwlekaniem, c) frustrujący: - następca oczekuje na swój czas poprzez zdobywanie doświadczenia, d) zwodniczy: - prowadzenie biznesu równocześnie przez następcę i seniora, e) tradycyjny: - nauka biznesu od podstaw, f) profesjonalny: - nauka, przejęcia biznesu w taki sposób na ile pozwalają profesje następcy, g) ryzykowny: - przekazanie pałeczki z ręki do ręki, 6. Zarządzanie strategiczne: - strategia to plan, metoda, wzorzec, model do osiągnięcia celu, - analiza strat. + wybór strategii + realizacja strat. = zarządzanie strategiczne, a) cele strategii: - charakter finalny, - stanowią podstawę do określonego celu, - dot. z reguły problemów rozwojowych, 21