Pojęcie kontroli i przyszłych korzyści aktywów w prawie bilansowym

Pojęcie kontroli i przyszłych korzyści aktywów w prawie bilansowym
Wpisany przez Andre dr Helin
Co w praktyce oznaczają te pojęcia?
W prawie bilansowym zakwalifikowanie wydatku do aktywu, a w konsekwencji ujęcie tego
wydatku w kosztach działalności jednostki na przestrzeni kilku okresów sprawozdawczych jest
uwarunkowane spełnieniem bliżej określonych warunków. Do najbardziej istotnych należy
kontrola nad aktywem i prawdopodobieństwo osiągnięcia w przyszłości ekonomicznych korzyści
wynikających z posiadania aktywów. Jak należy rozumieć te pojęcia?
Kontrola
W rozumieniu definicji kontrola aktywów oznacza kontrolę ekonomiczną. Nie jest zatem
wymagane prawo własności czy współwłasności zasobów majątkowych, aby mogły być one
uznane za aktywa jednostki. Istotne jest natomiast to, aby jednostce przypadały wszelkie
korzyści ekonomiczne wynikające z danego aktywu. Przykładem może tu posłużyć umowa
leasingu finansowego, gdzie finansujący zachowuje prawo własności, ale gdzie wszelkie ryzyka
i korzyści ekonomiczne związane z kontrolowanym aktywem przypadają korzystającemu. Takie
podejście jest także zgodne z zasadą wyższości treści nad formą, gdyż treść ekonomiczna
transakcji (wszelkie korzyści ekonomiczne i ryzyka) jest tutaj ważniejsza niż strona formalna
transakcji (formalne prawo własności).
W konsekwencji przyjęcia orientacji bilansowej, ponoszenie wydatków niekoniecznie przyczynia
się do powstania aktywów, jeżeli aktywa te nie przyniosą w przyszłości określonych korzyści
ekonomicznych, a z drugiej strony, brak przez jednostkę poniesionych nakładów nie wyklucza
powstania aktywów. Także trudności z określeniem wiarygodnej wartości mogą w praktyce
wykluczyć ujęcie składnika w bilansie.
1/2
Pojęcie kontroli i przyszłych korzyści aktywów w prawie bilansowym
Wpisany przez Andre dr Helin
Aktywa przyniosą jednostce w przyszłości określone korzyści ekonomiczne
Przyszłe korzyści ekonomiczne zawarte w składniku aktywów to potencjał, pośredniego lub
bezpośredniego przyczynienia się do wpływów środków pieniężnych i ich ekwiwalentów do
jednostki. Przyszłe korzyści ekonomiczne zawarte w składniku aktywów jednostka może
otrzymać w rozmaitej formie. Na przykład składnik aktywów może być:
- użytkowany pojedynczo lub w połączeniu z innymi aktywami przy wytwarzaniu przez
jednostkę produktów lub usług przeznaczonych na sprzedaż,
- zamieniony na inne aktywa,
- wykorzystany do uregulowania zobowiązań,
- rozdzielony pomiędzy właścicieli jednostki.
Wielkość przyszłych korzyści ekonomicznych może być większa lub mniejsza niż historyczna
(ewentualnie częściowo umorzona) cena nabycia lub kosztu wytworzenia. W przypadku, kiedy
wartość przyszłych korzyści jest mniejsza od aktualnej wartości bilansowej, jednostka ma
obowiązek dokonania odpisu z tytułu trwałej utraty wartości. Bardziej skomplikowane są
postanowienia ustawy w sytuacji, kiedy wartość przyszłych korzyści ekonomicznych jest
znacznie wyższa od kosztu nabycia lub aktualnej wartości bilansowej. W takiej sytuacji ustawa
uzależnia wycenę (przecenę) aktywu od jego bliższych właściwości: klasyfikacji rodzajowej
aktywu lub jego przeznaczenia.
2/2