Schemat kwiatu

B.1.7.qxd
3/24/09 2:23 PM
Page 19
(Black plate)
Zale˝noÊci w Êrodowisku przyrodniczym
Wspólne cechy budowy i czynnoÊci organizmów
.........................................................................
imi´ i nazwisko
B 1.7
Wersja B
Sprawdê, jak sobie poradzisz
S1.
Nazwij i opisz przedstawiony na rysunku element budowy kwiatu.
1. ..............................
2. ..............................
3. ..............................
U140409
4. ..............................
Budowa ........................................
S2.
OkreÊl, w jaki sposób zapylana jest roÊlina przedstawiona na rysunku.
Odpowiedê uzasadnij.
WyjaÊnij poni˝sze poj´cia.
Zap∏odnienie – ..........................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
Przyroda. Materia∏y do ciekawych lekcji. Sprawdzian umiej´tnoÊci
s. 19
Sprawdzian
umiej´tnoÊci
S3.
S
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
......................................................................................
B.1.7.qxd
3/24/09 2:23 PM
Page 20
(Black plate)
Zale˝noÊci w Êrodowisku przyrodniczym
B 1.7
Wspólne cechy budowy i czynnoÊci organizmów
Kwiatostan – .............................................................................................
..................................................................................................................
..................................................................................................................
S4.
Uzupe∏nij poni˝szy schemat, przedstawiajàcy rozmna˝anie si´ roÊlin.
ziarno py∏ku
1. ............................
S
Sprawdzian
umiej´tnoÊci
S5.
zap∏odnienie
Przeczytaj uwa˝nie tekst i wykonaj polecenia umieszczone poni˝ej.
W Êwiecie roÊlin wyró˝niamy dwa sposoby zapylenia: samozapylenie i zapylenie krzy˝owe. Samozapylenie polega na przeniesieniu py∏ku z pylników
danego kwiatu na s∏upek w obr´bie tego samego kwiatu, czyli kwiat zostaje
zapylony swoim w∏asnym py∏kiem. Jest to proces niekorzystny dla roÊlin,
poniewa˝ ogranicza zmiennoÊç gatunku, która daje mu wi´ksze mo˝liwoÊci
przystosowania si´ do zmian Êrodowiska. Zapylenie krzy˝owe, czyli zapylenie py∏kiem innej roÊliny tego samego gatunku, jest du˝o bardziej korzystne.
Potomstwo jest ró˝norodne i bardziej ˝ywotne. Dlatego te˝ wi´kszoÊç
gatunków roÊlin wytworzy∏a w swoich kwiatach mechanizm
chroniàcy przed samozapyleniem. Jednym z takich sposobów
jest przestrzenne rozdzielenie obu p∏ci. Mówimy wtedy
o kwiatach jednop∏ciowych: m´skich (pr´cikowe) lub ˝eƒskich (s∏upkowe), które znajdujà na ró˝nych osobnikach
(np. wierzba, ja∏owiec, cis) lub na osobnych p´dach tej samej
roÊliny.
s. 20
Przyroda. Materia∏y do ciekawych lekcji. Sprawdzian umiej´tnoÊci
U140409
3. ............................
{
{
2. ............................
B.1.7.qxd
3/24/09 2:23 PM
Page 21
(Black plate)
Zale˝noÊci w Êrodowisku przyrodniczym
Wspólne cechy budowy i czynnoÊci organizmów
B 1.7
Kolejnym mechanizmem zabezpieczajàcym jest czasowe oddzielenie p∏ci,
które polega na tym, ˝e w kwiatach obup∏ciowych pr´ciki i s∏upki dojrzewajà w ró˝nym czasie. Je˝eli w kwiatach wczeÊniej dojrzewajà pr´ciki mówimy
o nich, ˝e sà przedpràtne (np. dzwonki, bodziszki), natomiast w sytuacji
odwrotnej, kiedy to s∏upki dojrzewajà wczeÊniej, mówimy o kwiatach przeds∏upnych (np. ciemiernik, zimowit). U roÊlin spotykamy si´ tak˝e z ró˝nos∏upkowoÊcià, która polega to na tym, ˝e pr´ciki i s∏upki majà ró˝nà d∏ugoÊç.
Najcz´Êciej s∏upek jest wy˝szy od pr´cików (np. pierwiosnek), co w naturalny sposób uniemo˝liwia samozapylenie.
U140409
1. WyjaÊnij, co to jest zapylenie krzy˝owe.
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
2. Czy samozapylenie jest zjawiskiem korzystnym? Uzasadnij swojà odpowiedê.
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
Przyroda. Materia∏y do ciekawych lekcji. Sprawdzian umiej´tnoÊci
s. 21
Sprawdzian
umiej´tnoÊci
4. WyjaÊnij, na czym polega przestrzenne rozdzielenie obu p∏ci.
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
S
3. Wymieƒ dwa mechanizmy chroniàce roÊlin´ przed samozapyleniem.
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................