Do pobrania raport o oddziaływaniu na środowisko
Transkrypt
Do pobrania raport o oddziaływaniu na środowisko
RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 1 SPIS TREŚCI str. 1. 2. WPROWADZENIE............................................................................................................................................... 3 1.1. PODSTAWA OPRACOWANIA .............................................................................................................................. 3 1.2. CEL I ZAKRES RAPORTU ................................................................................................................................... 3 OPIS PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA ............................................................................................... 4 2.1. LOKALIZACJA .................................................................................................................................................. 4 2.2. CHARAKTERYSTYKA PRZEDSIĘWZIĘCIA - STAN ISTNIEJĄCY ............................................................................. 6 2.2.1. Aktualne użytkowanie i wykorzystanie terenu ....................................................................................... 6 2.3. CHARAKTERYSTYKA PRZEDSIĘWZIĘCIA ........................................................................................................... 7 2.3.2. Program inwestycyjny, opis procesu technologicznego ........................................................................ 7 2.3.5. Przewidywane ilości wykorzystanej wody i innych surowców, materiałów, paliw oraz energii ......... 13 2.3.6. Rodzaje i wielkości emisji zanieczyszczeń ........................................................................................... 14 3. OPIS ELEMENTÓW PRZYRODNICZYCH ŚRODOWISKA OBJĘTYCH ZAKRESEM PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO ................................................................................................................................................... 15 3.1. MORFOLOGIA TERENU ................................................................................................................................... 15 3.3. BUDOWA GEOLOGICZNA ................................................................................................................................ 15 3.4. GLEBY ............................................................................................................................................................ 26 3.5. WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE ......................................................................................................... 26 3.5.1. Wody powierzchniowe ......................................................................................................................... 26 3.5.2. Wody podziemne.................................................................................................................................. 28 3.6. KLIMAT I JAKOŚĆ POWIETRZA ........................................................................................................................ 30 3.7. AKTUALNY KLIMAT AKUSTYCZNY ................................................................................................................. 31 3.7.1. Warunki dopuszczalne ......................................................................................................................... 31 3.7.2. Stan klimatu akustycznego w rejonie inwestycji .................................................................................. 34 3.8. OPIS ELEMENTÓW ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO ....................................................................................... 35 3.8.1. Roślinność analizowanego terenu ....................................................................................................... 36 3.8.2. Fauna analizowanego terenu .............................................................................................................. 38 3.9. OBSZARY OBJĘTE OCHRONĄ NA PODSTAWIE USTAWY Z DNIA 16 KWIETNIA 2004 R. O OCHRONIE PRZYRODY 39 4. OPIS ISTNIEJĄCYCH W SĄSIEDZTWIE LUB BEZPOŚREDNIM ZASIĘGU ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA ZABYTKÓW ............................................................................... 46 5. OPIS ANALIZOWANYCH WARIANTÓW PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA ............................ 48 5.1. WARIANT POLEGAJĄCY NA NIEPODEJMOWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA (TZW. WARIANT ZEROWY) ...................... 48 5.2. WARIANT PROPONOWANY PRZEZ WNIOSKODAWCĘ ....................................................................................... 49 5.3. RACJONALNY WARIANT ALTERNATYWNY...................................................................................................... 49 5.4. WARIANT NAJKORZYSTNIEJSZY DLA ŚRODOWISKA ........................................................................................ 49 6. OKREŚLENIE PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ANALIZOWANYCH WARIANTÓW, W TYM RÓWNIEŻ W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA POWAŻNEJ AWARII PRZEMYSŁOWEJ, A TAKŻE MOŻLIWEGO TRANSGRANICZNEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ................................................................................................................................................... 50 6.1. WARIANT NIEPODEJMOWANIA PRZEDSIĘWZIĘCIA .......................................................................................... 50 6.2. WARIANT REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘCIA ....................................................................................................... 51 6.3. WARIANT WYSTĄPIENIA POWAŻNEJ AWARII .................................................................................................. 54 6.4. TRANSGRANICZNE ODDZIAŁYWANIE NA ŚRODOWISKO .................................................................................. 55 7. UZASADNIENIE PROPONOWANEGO PRZEZ WNIOSKODAWCĘ WARIANTU, ZE WSKAZANIEM JEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ............................................................................................ 56 7.1. ETAP REALIZACJI (PRZYGOTOWANIA) .............................................................................................................. 56 7.1.1 Prace sejsmiczne .................................................................................................................................. 56 Kraków, wrzesień 2012r. RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 2 7.1.2 Prace wiertnicze ................................................................................................................................... 56 7.1.2.1. Oddziaływanie na zdrowie ludzi i jakość życia mieszkańców ................................................................................ 57 7.1.2.2. Oddziaływanie na środowisko gruntowo-wodne .................................................................................................... 57 7.1.2.3. Oddziaływanie na wody podziemne ....................................................................................................................... 58 7.1.2.4. Oddziaływanie na jakość powietrza ........................................................................................................................ 58 7.1.2.5. Hałas i wibracje ...................................................................................................................................................... 59 7.1.2.6. Oddziaływanie na elementy przyrodnicze i obszary chronione .............................................................................. 60 7.1.2.7. Odpady.................................................................................................................................................................... 60 7.1.2.8. Oddziaływanie na dobra materialne i dobra kultury ............................................................................................... 61 7.1.2.9. Oddziaływanie na krajobraz .................................................................................................................................... 61 7.2. ETAP EKSPLOATACJI ...................................................................................................................................... 62 7.2.1. Oddziaływanie na zdrowie ludzi i jakość życia mieszkańców ............................................................. 62 7.2.2. Oddziaływanie na środowisko gruntowe-wodne ................................................................................. 63 7.2.3. Oddziaływanie na wody podziemne .................................................................................................... 64 7.2.4. Zanieczyszczenie powietrza ................................................................................................................. 65 7.2.5. Hałas i wibracje .................................................................................................................................. 76 7.2.6. Oddziaływanie na elementy przyrodnicze i obszary chronione ........................................................... 85 7.2.7. Odpady ................................................................................................................................................ 86 7.2.8. Oddziaływanie na dobra materialne i dobra kultury .......................................................................... 89 7.2.9. Oddziaływanie na krajobraz ............................................................................................................... 90 POZIOM NOWOCZESNOŚCI ROZWIĄZAŃ TECHNOLOGICZNYCH PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA ......................................................................................................................................... 90 9. OPIS METOD PROGNOZOWANIA ZASTOSOWANYCH PRZEZ WNIOSKODAWCĘ ORAZ OPIS PRZEWIDY WANYCH ZNACZĄCYCH ODDZIAŁYWAŃ PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO, OBEJMUJĄCY BEZPOŚREDNIE, POŚREDNIE, WTÓRNE, SKUMULOWANE, KRÓTKO-, ŚREDNIO- I DŁUGOTERMINOWE, STAŁE I CHWILOWE ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ................................................................................................................................................... 91 9.1. OPIS METOD PROGNOZOWANIA........................................................................................................................ 91 9.2. OPIS PRZEWIDYWANYCH ZNACZĄCYCH ODDZIAŁYWAŃ PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO, OBEJMUJĄCY BEZPOŚREDNIE, POŚREDNIE, WTÓRNE, SKUMULOWANE, KRÓTKO-, ŚREDNIO- I DŁUGOTERMINOWE, STAŁE I CHWILOWE ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO................................................. 92 10. OPIS PRZEWIDYWANYCH DZIAŁAŃ MAJĄCYCH NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB MINIMALIZACJĘ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ.................................................................. 94 10.1. FAZA REALIZACJI (BUDOWY) ......................................................................................................................... 94 10.2. FAZA EKSPLOATACJI ...................................................................................................................................... 96 10.3. FAZA LIKWIDACJI ........................................................................................................................................ 103 11. STANOWISKO W SPRAWIE OBSZARU OGRANICZONEGO UŻYTKOWANIA ............................... 104 12. ANALIZA MOŻLIWYCH KONFLIKTÓW SPOŁECZNYCH ZWIĄZANYCH Z PLANOWANYM PRZEDSIĘWZIĘCIEM ................................................................................................................................... 105 13. PROPOZYCJA MONITORINGU ................................................................................................................... 106 14. OPIS TRUDNOŚCI, JAKIE NAPOTKANO OPRACOWUJĄC RAPORT ............................................... 106 15. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM ......................................................................... 107 16. ŹRÓDŁA INFORMACJI STANOWIĄCE PODSTAWĘ SPORZĄDZENIA RAPORTU ........................ 120 16.1. AKTY PRAWNE............................................................................................................................................. 120 16.2 ŹRÓDŁA INFORMACJI STANOWIĄCE PODSTAWĘ DO SPORZĄDZENIA RAPORTU.............................................. 121 8. RYSUNKI ZAŁĄCZNIKI Kraków, wrzesień 2012r. RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO 1. 1.1. str. 3 WPROWADZENIE Podstawa opracowania Niniejszy raport o oddziaływaniu na środowisko dotyczy przedsięwzięcia polegającego na poszukiwaniu i rozpoznawaniu złóż ropy naftowej i gazu ziemnego połączonego z wykonaniem robót geologicznych przy użyciu dynamitu wraz z wierceniem otworów poszukiwawczych o głębokości powyżej 1000 m dla uzyskania koncesji poszukiwawczorozpoznawczej „Koszyce”. Niniejsze opracowanie zostało wykonane na zlecenie Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa SA w Warszawie - Oddział w Sanoku, zgodnie z umową nr GPAA/6/2012 z dnia 27. 08.2012r. 1.2. Cel i zakres raportu Przedmiotowy raport został sporządzony w celu dołączenia do wniosku o wydanie decyzji o uwarunkowaniach środowiskowych. Zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 43 lit. a) i d) Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływac na środowisko (Dz.U. Nr 213, poz.1397) określa, iż sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko może wymagać: „poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż kopalin: a) połączone z robotami geologicznymi wykonywanymi przy użyciu materiałów wybuchowych, d) wykonywane metodą odwiertów wiertniczych o głębokości większej niż 1000 m”. Ponadto obowiązek przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko wynika bezpośrednio z postanowienia nr UM-6220/11.11/2011/2012 wydanego przez Burmistrza Radomyśla Wielkiego. Zakres raportu jest zgodny z art. 66 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. Nr 199, poz.1227 ze zm.). Niniejszy raport określa oddziaływania przedsięwzięcia na wszystkie elementy środowiska, jak powierzchnia ziemi i warunki gruntowe, wody powierzchniowe i podziemne, powietrze, klimat, świat zwierząt i roślinność, ludzi, dobra materialne i dobra kultury, zabytki chronione oraz krajobraz, a także wzajemne ich oddziaływania na etapie budowy i późniejszej eksploatacji oraz konsekwencje w przypadku likwidacji przedsięwzięcia. Analizuje przewidywane działania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko. Opracowanie o uwarunkowaniach środowiskowych realizacji Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 4 przedsięwzięcia określa również wpływ planowanej inwestycji na warunki życia i zdrowia ludzi, jakie powstaną w wyniku realizacji inwestycji przy przyjętych przez Inwestora rozwiązaniach technicznych i lokalizacyjnych, ze szczegółowością i dokładnością odpowiednią do posiadanych danych i założeń zawartych w koncepcji. Raport zajmuje stanowisko w sprawie potrzeby ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania oraz ograniczeń w zakresie przeznaczenia terenu. Zwraca uwagę na ewentualne konflikty społeczne oraz przedstawia propozycje monitoringu środowiska dla etapu realizacji i późniejszej eksploatacji. 2. OPIS PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA 2.1. Lokalizacja Poszukiwanie i rozpoznawanie złóż ropy naftowej i gazu ziemnego połączonego z wykonaniem robót geologicznych w ramach koncesji „Koszyce”, realizowane będzie na obszarze (rys.1) o całkowitej powierzchni 460,46 km2, którego kontur wyznaczony został narożami 1-12 o współrzędnych podanych w tabeli 2.1/1. Prace geologiczno-poszukiwawcze prowadzone będą na terenie o powierzchni 460,46 km 2 w granicach województwa małopolskiego oraz częściowo świętokrzyskiego i podkarpackiego w obszarze następujących gmin: województwo małopolskie: - powiat brzeski: Szczurowa, - powiat dąbrowski: Dąbrowa Tarnowska, Gręboszów, Olesno, Radgoszcz - powiat proszowicki: Koszyce, - powiat tarnowski: Lisia Góra, Wietrzychowice, Żabno województwo podkarpackie: - powiat dębicki: Czarna - powiat mielecki: Radomyśl Wielki, Wadowice Górne województwo świętokrzyskie: - powiat kazimierski: Bejsce, Opatowiec, Kazimierza Wielka. Tabela 2.1/1. Lokalizacja obszaru koncesyjnego „Koszyce” Nr Współrzędne w układzie 1992 naroża x Kraków, wrzesień 2012 y RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 5 Współrzędne w układzie 1992 Nr naroża 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. x y 265797,37 266162,87 264297,74 265290,73 255010,24 253574,87 261868,48 256346,93 255358,98 259660,29 253856,13 253633,49 606784,68 623612,27 623655,73 660290,54 660601,22 654923,86 645540,74 632890,07 632914,74 625588,09 620384,69 607069,11 Obszar objęty zakresem przedmiotowej koncesji, pod względem administracyjnym leży na terenie województwa małopolskiego, podkarpackiego oraz świętokrzyskiego. Poniżej przedstawiono dokładny udział powierzchniowy poszczególnych gmin w stosunku do całkowitej powierzchni obszaru będącego przedmiotem niniejszego opracowania. Tabela 2.1/2. Powierzchnie gmin objęte zasięgiem obszaru koncesyjnego „Koszyce” Województwo Powiat Gmina Powierzchnia (km2) brzeski Szczurowa 34,38 Dąbrowa Tarnowska 27,37 Gręboszów 13,25 Olesno 56,29 Radgoszcz 49,23 proszowicki Koszyce 58,99 tarnowski Lisia Góra 1,58 Wietrzychowice 30,95 Żabno 37,82 Czarna 3,66 Radomyśl Wielki 61,85 Wadowice Górne 0,77 Bejsce 42,72 Opatowiec 18,89 Kazimierza Wielka 22,71 dąbrowski małopolskie dębicki podkarpackie mielecki świętokrzyskie kazimierski 460,46 SUMA Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 6 Koncesja „Koszyce” jest objęta 6 arkuszami mapy Polski w skali 1: 50000: M-34-66-A, M-34-66-B, M-34-67-A oraz północne fragmenty arkuszy M-34-66-C i M-34-67-C a także mały fragment arkusza M-34-66-D (rys. 2.1/1). Rys. 2.1/1. Orientacyjna lokalizacja obszaru koncesji „Koszyce” na tle podziału arkuszy (skala 1:50 000, układ 1992) 2.2. Charakterystyka przedsięwzięcia - stan istniejący 2.2.1. Aktualne użytkowanie i wykorzystanie terenu Teren koncesji „Koszyce” jest bardzo rozległy. Pokryty jest głównie użytkami rolnymi. Występujące tu gleby wyższych klas bonitacyjnych zwłaszcza w zachodniej i środkowej części analizowanego obszaru stwarzają dobre warunki rozwoju rolnictwa. Teren ma charakter typowo rolniczy, uprawia się rośliny o dużych wymaganiach klimatycznych i glebowych. Płaskie, wilgotne dna dolin rzecznych są zajęte przez łąki i pastwiska, na ogół dobrej jakości. Analizowany teren charakteryzuje się bardzo małą lesistością. Obszary leśne występują głównie we wschodniej części koncesji. Drzewostan lasów tworzy sosna zwyczajna oraz dąb szypułkowy. Warstwę krzewów tworzy głównie kruszyna oraz jarzębina i dąb. W runie leśnym najczęściej rośnie borówka czarna i orlica pospolita, a z kwiatów leśnych zawilec gajowy, konwalia majowa, szczawnik zajęczy i kosmatka owłosiona, z mchów rokitnik pospolity. Zwierzęta chronione reprezentowane są przez m.in.: kilka gatunków nietoperzy, a także jeże, ryjówki, łasice i gronostaje; z ptaków to m.in. zięba, bogatka, trznadel, rudzik. Omawiany obszar ma raczej monotonną morfologię terenu, płaską lub lekko pagórkowatą. Na zachodzie krajobraz kształtuje największa rzeka tego rejonu Wisła wraz z dopływami: Uszwicą, Nidzicą i Dunajcem. Do największych skupisk ludności na omawianym terenie należą następujące miasta i miejscowości: Koszyce, Bejsce, Opatowiec, Siedliszowice, Otfinów, Olesno, Smęgorzów. Sieć dróg jest dobrze rozwinięta. Głównymi arteriami komunikacyjnymi są: drogi krajowe nr 73 Kielce-Jasło i nr 79 Bytom-Warszawa, drogi wojewódzkie: 768 Jędrzejów-Brzesko, 973 Busko Zdrój-Żabno, 984 Lisia Góra-Mielec. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 7 Na opisywanym obszarze oprócz konwencjonalnego transportu duży udział ma również transport przesyłowy. Przebiegają tędy gazociągi, linie wysokiego oraz średniego napięcia, linie telekomunikacyjne itp. 2.3. Charakterystyka przedsięwzięcia 2.3.1. Bilans powierzchni Całkowita powierzchnia obszaru koncesyjnego „Koszyce” wynosi 460,46 km2. W obrębie w/w koncesji planowane będą prace geologiczno - poszukiwawcze obejmujące: wykonanie badań sejsmicznych 2D (2-3 obszary badań) i/lub 3D (1-2 obszary badań), odwiercenie 6 otworów poszukiwawczych (do 4000m). Prace sejsmiczne realizowane będą metodą mieszaną poprzez wzbudzanie wibratorowe metoda wibroseiss oraz wzbudzanie dynamitowe - metoda dynamitowa. 2.3.2. Program inwestycyjny, opis procesu technologicznego W obrębie koncesji Koszyce planowane będą prace geologiczno - poszukiwawcze obejmujące wykonanie badań sejsmicznych oraz odwiercenie otworów poszukiwawczych. Prace sejsmiczne realizowane będą metodą mieszaną poprzez wzbudzanie wibratorowe (metoda wibroseiss) oraz wzbudzanie dynamitowe - metoda dynamitowa. W granicach niniejszej koncesji dopuszcza się w przyszłości (w zależności od zaistniałych potrzeb) prowadzenie dalszych prac sejsmicznych, których zakres nie jest obecnie możliwy do ustalenia przez Inwestora. Celem projektowanych prac sejsmicznych i wiertniczych jest rozpoznanie utworów miocenu mezozoiku i paleozoiku w obszarze koncesji „Koszyce”, co w efekcie może przyczynić się do odkrycia nowych złóż węglowodorów. Inwestor zobowiązuje się do realizacji prac poszukiwawczo - rozpoznawczych wyłącznie poza terenami zamkniętymi. W razie niezbędnej konieczności w trakcie prowadzenia w/w prac może nastąpić przekroczenie przez tory kolejowe lub przejazd istniejącymi drogami przez tereny zamknięte, taborem pojazdów geofizycznych oraz obsługujących działalność gospodarczą wnioskodawcy. Na obszarze objętym wnioskiem planuje się prace sejsmiczne oraz prace wiertnicze. Zakres powyższych prac ustalony zostanie na etapie wykonywania poszczególnych projektów prac. Prace sejsmiczne prowadzone będą zgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U.2011 Nr 163 poz. 981). W przypadku prowadzenia prac Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 8 metodą dynamitową, prace prowadzone będą zgodnie z Planem Ruchu zatwierdzonym przez właściwego Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego. Decyzja zatwierdzająca Plan Ruchu, pozwalająca na wykonanie prac sejsmicznych dla potrzeb wzbudzania drgań, zostanie wydana po zasięgnięciu opinii właściwego wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Wejście w teren uzgadnia się również z odpowiednimi jednostkami państwowymi takimi jak: Biura Melioracji i Urządzeń Wodnych, Okręgi Energetyczne, Lasy Państwowe, Urzędy Telekomunikacyjne, Urzędy Gmin i inne. Przed wejściem na nieruchomości zawiera się stosowne umowy z ich właścicielami. Prace geofizyczne na terenach prywatnych zostaną przeprowadzone tylko za zgodą właścicieli gruntów. W przypadku wystąpienia szkód w uprawach rolnych lub leśnych spowodowanych wyżej wymienionymi pracami, właścicielom upraw zostaną wypłacone stosowne odszkodowania. Prace wiertnicze prowadzone będą zgodnie z Planami Ruchu zatwierdzonymi przez właściwego Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego zgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U.2011 nr 163 poz. 981). Decyzja zatwierdzająca Plan Ruchu, pozwalająca na wykonanie prac wiertniczych, zostaje wydana po zasięgnięciu opinii właściwego wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Wejście w teren uzgadnia się również z odpowiednimi jednostkami państwowymi takimi jak: Biura Melioracji i Urządzeń Wodnych, Okręgi Energetyczne, Lasy Państwowe, Urzędy Telekomunikacyjne, Urzędy Gmin i inne. Przed wejściem na nieruchomości zawiera się stosowne umowy z ich właścicielami. 2.3.2.1. Ogólna charakterystyka prac sejsmicznych Sejsmiczna metoda refleksyjna pozwala na określenie przestrzennego położenia granic odbijających fale sejsmiczne i stosowana jest do rozwiązania problemów związanych z poszukiwaniem węglowodorów. W zależności od zastosowanego sposobu wzbudzania drgań wyróżnia się metodę wibratorową oraz metodę dynamitową. Prace sejsmiczne prowadzone są w oparciu o techniczny projekt prac, a w przypadku metody dynamitowej także w oparciu o zatwierdzony plan ruchu zakładu górniczego. W celu maksymalnego wyeliminowania i ograniczenia szkód, przed rozpoczęciem pracy grupy sejsmicznej, wykonany zostanie zwiad terenowy, dostosowany będzie przebieg projektowanych profili do warunków terenowych, uwzględniający infrastrukturę (t.j. systemy wodociągowe, melioracyjnych i gazownicze) oraz elementy środowiska podlegające ochronie. Przed rozpoczęciem właściwych prac w terenie – z odpowiednim wyprzedzeniem, jako pierwsza rozpoczyna pracę ekipa geodetów wytyczając w terenie punkty wzbudzania i rejestracji drgań. Przy wyznaczaniu punktów wzbudzania stosuje się przepisy ogólne, Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO zarządzenia wewnątrzzakładowe określające str. 9 bezpieczne odległości od budynków mieszkalnych, infrastruktury wodno-kanalizacyjnej i gazowniczej oraz stref objętych ochroną. Na tej podstawie sporządza się szczegółowy polowy szkic sytuacyjny wyznaczonych punktów, na którym uwidocznione są również drogi dojazdu, linie energetyczne wysokiego i niskiego napięcia, ukryte urządzenia podziemne, tory kolejowe, zbiorniki itp. znajdujące się na linii i w bezpośrednim sąsiedztwie projektowanych profili. Drgania gruntu, wywołane przez wibratory lub detonację dynamitu rejestrowane są przez ustawione na powierzchni rejestratory (geofony) i przekazywane do aparatury sejsmicznej. W aparaturze tej są one rejestrowane w postaci cyfrowej, która umożliwia dalsze ich przetwarzanie i interpretację. W przypadku metody wibratorowej fala sejsmiczna jest wywoływana przez zespół 3-4 sprzężonych ze sobą i ustawionych wzdłuż linii profilu wibratorów (samojezdnych urządzeń do wzbudzania drgań). Drgania o częstotliwości 6 – 120 Hz przenoszone są do gruntu przez płytę wibratora w czasie około 10 - 16 s (1 sweep). Na każdym punkcie wzbudzanych jest ok. 12-16 sweepów. Cały cykl pomiarowy na jednym punkcie trwa około 5 minut. Wszelka łączność pomiędzy aparaturą rejestrującą fale sejsmiczne, a wibratorami odbywa się drogą radiową w zakresie fal przydzielonych przez Państwową Inspekcję Radiową. Teren zajęty każdorazowo dla potrzeb wzbudzania i zarejestrowania fali sejsmicznej wynosi około 100 m2 (tj. około 35 x 3 m). W zależności od metodyki prac polowych odległości pomiędzy punktami wzbudzania mogą wynosić 15 – 50 m. W przypadku metody dynamitowej fala sejsmiczna jest wywoływana poprzez eksplozję dynamitu w specjalnie przygotowanym otworze. Możliwe są tu dwa warianty tej metody. - wzbudzanie w tzw. „głębokich” otworach, których głębokość w zależności od parametrów strefy przypowierzchniowej może wynosić od 15 do 35 m. Otwory te są wykonywane przy pomocy urządzeń wiertniczych zainstalowanych na samochodach typu „Star”. Średnica otworu wynosi 115 mm, Średnia wielkość ładunku waha się od 0,25 do 6,00 kg. Generalnie dąży się do wzbudzania jak najmniejszymi ładunkami (uzyskuje się wyższe częstotliwości). W trakcie detonacji otwór wypełniony jest wodą, - wzbudzanie w tzw. „płytkich” otworach, wykonywanych za pomocą przenośnych urządzeń wiertniczych typu MPR 220. Elementy urządzenia są wnoszone przez pracowników na miejsce wiercenia, następnie montowane i wykonywane jest wiercenie. Głębokość takich otworów nie przekracza 10 m. W tym przypadku wzbudzanie odbywa się w 3 – 5 otworach zgrupowanych na obszarze o promieniu ok. 2 m. Wielkość ładunku przypadająca na pojedynczy otwór wynosi 0,25 kg. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 10 Wyróżnia się dwa warianty badań sejsmicznych: sejsmika 2D i sejsmika 3D. Sejsmika dwuwymiarowa (2D) – po wzbudzeniu drgań rejestracja odbywa się poprzez odbiorniki (geofony) rozłożone wzdłuż określonej linii – profilu sejsmicznego o długości ok. trzech do kilkunastu kilometrów, natomiast w przypadku sejsmiki trójwymiarowej (3D) rejestracja odbywa się na określonym obszarze o powierzchni średnio 4 – 5 km2. Przy planowanych pracach odległości pomiędzy profilami mogą wynosić 0,5 - 2,5 km. Szacunkowy postęp prac polowych zależy od dostępności terenu – określony na podstawie prac prowadzonych w podobnych warunkach terenowych wynosi około 80 - 90 rejestracji na 10 godzinny dzień pracy, co daje ok. 35 km na miesiąc w przypadku badań 2D i 25 km 2 w przypadku badań 3D. Do obiektów towarzyszących, niezbędnych do funkcjonowania grupy sejsmicznej należy baza samochodowa – zagrodzony i dozorowany plac wydzierżawiony na okres prac terenowych. Na terenie bazy samochodowej garażowane będą wibratory oraz samochody ciężarowe. Baza samochodowa będzie zlokalizowana poza terenami chronionymi, najczęściej są to tereny już zagospodarowane (istniejące utwardzone place, parkingi, tereny przemysłowe), które znajdują się w najbliższym otoczeniu obszaru prac. W trakcie lokalizacji prac sejsmicznych, dla potrzeb komunikacji, przemieszczania się pojazdów geofizycznych, wykorzystywana będzie istniejąca sieć dróg bitych, polnych oraz duktów leśnych. Warunki korzystania z dróg lokalnych będą przedmiotem uzgodnień z odpowiednimi władzami administracji samorządowej i właścicielami działek – posesji, na etapie wykonania prac sejsmicznych. W zależności od projektu prac sejsmicznych przewiduje się stosowanie następujących maszyn i urządzeń: aparatura pomiarowa zainstalowana na samochodzie typu Star, 5 – 7 urządzeń wiertniczych typu URB lub zestaw przenośnych urządzeń do wiercenia otworów do głębokości 10 m – metoda dynamitowa, 5 – 7 beczkowozów – metoda dynamitowa, pojazd do przewozu materiałów wybuchowych, 4 – 5 wibratorów typu MARK IV lub HEMI – metoda wibroseiss, wiązki geofonowe, kable geofizyczne. 2.3.2.2. Ogólna charakterystyka prac wiertniczych Ogólny przebieg procedury postępowania w przypadku poszukiwania złóż ropy naftowej i gazu ziemnego przedstawiono w poniżej tabeli: Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 11 Tabela 2.3.2/2. Poszukiwania złóż ropy naftowej i gazu ziemnego ogólna procedura postępowania Pozyskanie materiałów geodezyjnych: (mapy ewidencyjne i zasadnicze, wypisy z rejestru gruntów) Wyznaczenie i uzgodnienie lokalizacji otworu z organami samorządowymi Formalności konieczne do realizacji otworu Uzyskanie uzgodnień branżowych: (melioracja, archeologia, prąd elektryczny, gaz, woda, telekomunikacja, drogi) Podpisanie umów z właścicielami gruntów Ewentualne wyłączenie gruntów z produkcji rolnej / leśnej Projekt geologiczny wiercenia otworu Realizacja otworów poszukiwawczych i rozpoznawczych Procedura przetargowa na realizację otworu Opracowanie projektu geologicznego wiercenia wraz z załącznikami Złożenie wniosku o uruchomienie procedury przetargowej Ogłoszenie o przetargu Opracowanie SIWZ Wysłanie zapytania ofertowego Sporządzenie ofert Przyjęcie ofert i wybór wykonawcy Tryb odwoławczy Podpisanie umowy Uzyskanie od Wykonawcy wiercenia danych do części tekstowej i załączników do Planu Ruchu Plan Ruchu otworu Pozyskiwanie decyzji administracyjnych z zakresu ochrony środowiska. Sporządzenie Planu Ruchu Zatwierdzenie Planu Ruchu przez właściwego Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego Monitoring środowiska przed wierceniem Wykonanie otworu Zakończenie prac na otworze Czas realizacji uzależniony od głębokości otworu i zakresu prób złożowych (w tym zabiegów specjalnych) Formalności po zakończeniu otworu pozytywnego / negatywnego Kraków, wrzesień 2012 Sporządzenie projektu geologiczno technicznego prób / likwidacji otworu Uzyskanie decyzji Starosty Powiatowego zatwierdzającej kierunek rekultywacji RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 12 Wykonanie rekultywacji gruntów Monitoring środowiska po wierceniu Odtworzenie granic działek Rozwiązanie umów z właścicielami Zamierzenie otworu na krajową osnowę geodezyjną Uzyskanie decyzji uznającej rekultywacje za zakończoną Odebranie otworu od Wykonawcy wiercenia na stan PGNiG Teren wiertni zajmuje obszar 1,0 -1,5 ha. Prace wiertnicze składają się z etapów: montaż, wiercenie, zabiegi specjalne, próbna eksploatacja i likwidacja. - Prace montażowe obejmują: budowę drogi dojazdowej, niwelację terenu, podłączenia do linii energetycznej, wodociągowej lub budowę studni, montaż urządzenia wiertniczego, rozmieszczenie zaplecza magazynowo-technicznego. Na okres prac wiertniczych w miarę potrzeb wybudowana zostanie droga dojazdowa do wiertni, którą poruszały się będą pojazdy obsługujące działalność wiertni: samochody dostawcze, sprzęt specjalistyczny, pojazdy dozoru i nadzoru geologicznego i górniczego oraz pracownicy wiertni. Wyznaczenie dróg dojazdowych do miejsca prowadzenia prac wiertniczych oraz warunki korzystania z dróg lokalnych będą przedmiotem uzgodnień z odpowiednimi władzami administracji samorządowej i właścicielami działek – posesji, na etapie wykonania prac wiertniczych. - Prace wiertnicze dla otworów o zakresie gł. do 4500 m mogą być prowadzone przy pomocy urządzeń wiertniczych o napędzie spalinowym i urządzeń wiertniczych o napędzie spalinowo-elektrycznym – np.: IRI E 1200, NATIONAL 110 UE. Prace powyższe obejmują proces wiercenia, zarurowania i cementowania. - Zabiegi specjalne dotyczą udostępnienia i opróbowania złoża. Prace polegają na perforacji strefy złożowej i uaktywnieniu złoża przez zastosowanie zabiegów intensyfikacyjnych jak np.: szczelinowanie lub przemywanie w celu oczyszczenia strefy perforacji specjalnymi płynami przemywającymi. - Próbna eksploatacja jest końcowym etapem prac geologicznych związanych z poszukiwaniem i rozpoznawaniem węglowodorów, jej celem jest uzyskanie niezbędnych informacji służących prawidłowemu ustaleniu i udokumentowaniu zasobów węglowodorów, koniecznych dla wyznaczenia granic obszaru górniczego. Wyniki próbnej eksploatacji umożliwiają sporządzenie dokumentacji geologicznej złoża, która Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 13 stanowi podstawę do ubiegania się o udzielenie koncesji na wydobywanie kopaliny. Po zakończeniu próbnej eksploatacji w zależności od uzyskanych wyników następuje przygotowanie otworu do stałej eksploatacji lub jego likwidacja. - Likwidacja i demontaż uwarunkowane są decyzją dalszego wykorzystania otworu. W przypadku dalszej przydatności odwiertu do późniejszej eksploatacji następuje jego zagłowiczenie i zabezpieczenie. W przypadku negatywnego wyniku prób złożowych otwór zostanie zlikwidowany przez wykonanie korków cementowych celem oddzielenia horyzontów wodonośnych oraz horyzontów perspektywicznych z punktu widzenia nasycenia węglowodorami. Następnie wykonywany będzie demontaż urządzenia wiertniczego i elementów zabudowy terenu wiertni. Równocześnie przeprowadzana jest rekultywacja terenu. Wykonane dla potrzeb wiertni ujęcie wody może być przekazane do użytkowania lokalnego lub zlikwidowane. W zależności od projektu prac wiertniczych stosuje się: urządzenia wiertnicze o napędzie spalinowo - elektrycznym – np.: IRI E 1200, NATIONAL 110 UE oraz spalinowym: F 400 – 4 DH, SKYTOP BREWSTER TR 800, KREMKO K-900, 1-2 agregaty prądotwórcze z silnikami Caterpillar i Lejland (1 agregat podstawowy i 1 rezerwowy w zależności od typu urządzenia) 2 pompy płuczkowe wyciąg wiertniczy ponadto: stół obrotowy, głowica płuczkowa, wielokrążek, system oczyszczania płuczki. 2.3.5. Przewidywane ilości wykorzystanej wody i innych surowców, materiałów, paliw oraz energii Na etapie prac sejsmicznych przewiduje się następujące średnie zużycie: - wody – 120 m3/doba - paliw: wg poniższej tabeli: Rodzaj nośnika energii Urządzenie wiertnicze o napędzie spalinowym Średnie zużycie dobowe [l] Olej napędowy 1600 Etylina 560 Na etapie prac wiertniczych przewiduje się następujące średnie zużycie: - wody – 20-40 m3/doba, w okresie grzewczym dodatkowo 10-25 m3/doba Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 14 - paliw: wg poniższej tabeli (podano dla najczęściej stosowanych urządzeń) Rodzaj nośnika energii Urządzenie wiertnicze o napędzie spalinowym Średnie zużycie dobowe [kg] olej napędowy/silniki/ 5000 olej napędowy/ogrzew./ 900 olej silnikowy 50 olej przekładniowy 10 olej hydrauliczny 10 smary 2 2.3.6. Rodzaje i wielkości emisji zanieczyszczeń 2.3.6.1. Ścieki Szacuje się, że w ciągu około jednego miesiąca prac wiertniczych wytworzone zostanie około 50-60 m3 ścieków socjalno-bytowych. Ścieki te będą gromadzone w szczelnych zbiornikach bezoodpływowych i sukcesywnie wywożone na lokalne oczyszczalnie ścieków. W przypadku prac sejsmicznych i wiertniczych ścieki technologiczne nie występują. 2.3.6.2. Wody opadowe Długość cyklu wiercenia jest uzależniona od wielu czynników i może trwać średnio od 6 do 12 miesięcy. Wiercenia prowadzone są w różnych porach roku – stąd szacowanie ilości wód opadowych jest trudne. Wody opadowe z powierzchni utwardzonych i uszczelnionych są zbierane do specjalnie przygotowanego zbiornika bezodpływowego. Odpady te są następnie wykorzystywane, utylizowane lub wywożone na składowiska. 2.3.6.3. Odpady W trakcie realizacji projektowanych prac powstawać będą pewne ilości odpadów komunalnych (w tym niesegregowane odpady komunalne – 20 03 01). Ocenia się, że ilość tego typu odpadów w czasie wiercenia i likwidacji wiertni wyniesie od 150 do 200 m3. Odpady te będą czasowo magazynowane w odpowiednich pojemnikach, a następnie okresowo odbierane przez wyspecjalizowaną firmę. Oprócz tego w fazie eksploatacji i likwidacji powstaną również odpady związane z procesem technologicznym. Wyszczególnienie rodzajów tych odpadów oraz propozycje ich zagospodarowania przedstawiono w rozdziale 7.2.7 niniejszego Raportu. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO 3. str. 15 OPIS ELEMENTÓW PRZYRODNICZYCH ŚRODOWISKA OBJĘTYCH ZAKRESEM PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO 3.1. Morfologia terenu Na podstawie podziału Polski na jednostki fizjogeograficzne (Kondracki, 2000) analizowany obszar koncesji „Koszyce” należy do podprowincji Wyżyna Małopolska (342), na terenie mezoregionu: Płaskowyż Proszowicki (342.23), oraz podprowincji Północne Podkarpacie (512), na terenie następujących mezoregionów: Nizina Nadwiślańska (512.41) i Płaskowyż Tarnowski (512.43). Omawiany rejon ma monotonną morfologię terenu, płaską lub lekko pagórkowatą. Na zachodzie krajobraz kształtuje największa rzeka tego rejonu Wisła wraz z dopływami: Uszwicą, Nidzicą i Dunajcem. Płaskowyż Proszowicki (342.23) , jeden z mezoregionów Niecki Nidziańskiej znajduje się na południe od Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Zbudowany jest z pokrytych lessem warstw miocenu. Od przyległych obszarów różni się występowaniem zwartych osadów morza mioceńskiego, zalegającego na warstwach kredowych, nachylonych w kierunku południowowschodnim. Jest to wtórna niecka tektoniczna, wykorzystywana częściowo przez bieg Nidzicy. Wysokości bezwzględne dochodzą do 250 m. Na lessach występują urodzajne czarnoziemy, dzięki którym region jest kraina rolniczą. Należąca do Kotliny Sandomierskiej Dolina Nadwiślańska (512.41) obejmuje szeroką do 9 km dolinę Wisły. Ma ona sterasowane dno i wklęsło-wypukłe zbocza. Wycięta jest w iłach mioceńskich i wyścielona osadami czwartorzędowymi. Są to głównie pisaki i iły zastoiskowe, gliny zwałowe i piaski kemowe, o miąższości do 20 m. W obrębie dna doliny można wyróżnić dwa poziomy terasowe: wyższy nadzalewowy oraz niższy zalewowy. Płaskowyż Tarnowski (512.43) tworzy lekko falistą równinę o wysokościach od 200 – 260 m n.p.m.. Budują go iły mioceńskie przefałdowane z fliszem u brzegu Karpat, przykryte są miąższą pokrywą czwartorzędowych glin , iłów, piasków i pyłów oraz utworów glaciofluwialnych. Płaskowyż Tarnowski obcięty jest od strony Dunajca wyraźną krawędzią, natomiast ku północy opada łagodnie w kierunku Brenia. 3.3. Budowa geologiczna Pod względem geologicznym obszar koncesji „Koszyce” znajduje się w granicach Zapadliska Przedkarpackiego. Na marglach, wapieniach, opokach i piaskowcach wieku Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 16 kredowego zalegają osady miocenu reprezentowane w partii stropowej przez warstwy krakowieckie – iły i iłołupki z wkładkami drobnoziarnistych piasków. Całość przykryta jest osadami czwartorzędowymi, z których największe rozprzestrzenienie mają utwory lessowe pokrywające wierzchowiny zbudowane z iłów trzeciorzędowych. Miąższości pokryw lessowych są znaczne, miejscami osiągają 30 m. W dalszej części podrozdziału przedstawiono szczegółową budowę geologiczną obszaru objętego koncesję „Koszyce”1: Neoproterozoik Powierzchnia stropowa utworów prekambru posiada charakter powierzchni erozyjnej, a rozpoznane w otworach skały to najczęściej silnie zdiagenezowane i przeobrażone w niewielkim stopniu procesami metamorfizmu regionalnego utwory klastyczne – fyllity i metaargility. Utwory te wykazują duże zaangażowanie tektoniczne przy dość znacznych upadach warstw, dochodzących nawet do 60-70o. Paleozoik Utwory paleozoiku, podobnie jak neoproterozoik, cechują się bardzo słabym stopniem rozpoznania geologicznego i nie zostały rozpoznane wiertniczo bezpośrednio w obszarze projektowanych prac. Generalnie jednak w omawianej części przedgórza Karpat paleozoik reprezentowany jest przez utwory ordowiku, syluru, dewonu i karbonu. Ordowik: W profilu tych utworów rozpoznano szaro-zielone drobnoziarniste piaskowce kwarcowe z glaukonitem. Młodsze ogniwa ordowiku (lanwirn-karadok) reprezentowane są przez bezwapniste piaskowce, miejscami mułowce, szare i zielono-szare z glaukonitem i muskowitem oraz łupki ilaste, ilasto-margliste i mułowce z graptolitami. Miąższość utworów ordowiku waha się w granicach od około 20 do 170 m. Sylur: Utwory syluru wykształcone są one najczęściej w postaci łupków ilastych, ciemnoszarych i szaro – zielonkawych, z fauną graptolitową oraz wkładkami wapieni i margli. W części południowej utwory syluru reprezentowane są głównie przez monotonną serię ciemnoszarych i szaro-zielonkawych łupków i mułowców z fauną graptolitową i wkładkami margli. 1 Opracował A. Urbaniec Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 17 Zgodnie z opracowanymi w ostatnich latach mapami zasięgu utworów paleozoicznych (Buła i Habryn 2008) utworów starszego paleozoiku (sylur + ordowik) można spodziewać się w podłożu karbonu bezpośrednio w rejonie projektowanych prac geologicznych. Dewon: Utwory dewonu dolnego na obszarze przedgórza reprezentowane są przez ilasto piaszczyste osady lądowe facji old redu. Wspomniane utwory zalegają z wyraźną niezgodnością kątową na utworach starszego paleozoiku lub neoproterozoiku, a ich miąższości są zróżnicowane (najczęściej od kilkunastu do kilkudziesięciu metrów) i lokalnie dochodzą do 150 m. Dewon środkowy i górny reprezentuje seria dolomitów i wapieni dolomitycznych. Występują w nich często wapienie amfiporowe lub organodetrytyczne, a czasami przewarstwienia margli, wapieni marglistych i dolomitycznych. Bezpośrednio w rejonie projektowanych prac oraz jego sąsiedztwie utworów dewonu najprawdopodobniej brak (Buła i Habryn 2008), a utwory syluru występują pod serią węglanową karbonu dolnego. Natomiast w rejonie Pilzna utwory syluru stwierdzono bezpośrednio pod klastycznymi utworami pstrego piaskowca.. Karbon: Utwory karbonu dolnego w omawianym obszarze przedgórza Karpat zalegają niezgodnie na utworach starszego paleozoiku lub prekambru i generalnie można je podzielić na trzy kompleksy litostratygraficzne, (Moryc 1996, 2006a). Kompleks klastyczno-węglanowy „A” stanowi seria utworów klastycznych, reprezentowanych przez piaskowce o zróżnicowanych barwach (czerwone, zielonkawe, szare) oraz mułowce i iłowce, głównie czerwone i zielone. W obrębie tej serii spotyka się wkładki skał węglanowych – wapieni i dolomitów pelitycznych czerwonawych, beżowych i szarych. Wiek opisanych utworów określany jest na turnej, głównie na podstawie oznaczonej fauny (Czarniecki i Kwiatkowski 1963; Zając 1984; Moryc 1987, 1992, 1996; Jawor i Baran 2004). W profilu kompleksu węglanowego „B”, który jest najszerzej rozprzestrzeniony na obszarze przedgórza i dominuje w omawianej strefie, przeważają wapienie i dolomity, jedynie lokalnie z wkładkami margli lub utworów marglisto-ilastych. Udział osadów terygenicznych w profilu tego kompleksu nie przekracza kilkunastu % (Jawor i Baran 2004) w postaci bardzo cienkich wkładek i przemazów iłowców (rzadziej mułowców). Według Moryca (2006a) wiek opisanego kompleksu węglanowego "B" na większości obszaru określić można na wczesny wizen, a w najniższej części być może na turnej wyższy, a w części południowej obszaru nawet na turnej niższy. Jak już wspomniano wyżej utwory tego kompleksu mają najbardziej szerokie rozprzestrzenienie i rozpoznane zostały w licznych otworach wiertniczych. Kompleks terygeniczny „C” (odpowiadający facji kulmu) rozpoznano na obszarze przedgórza Karpat jedynie pojedynczymi odwiertami, a jego pierwotne rozprzestrzenienie nie jest Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 18 dokładnie znane, ze względu na znaczny stopień erozji. W profilu tej serii dominują utwory drobnoklastyczne (iłowce, mułowce, łupki ilaste) o ciemnych barwach, z wkładkami piaskowców i bardzo liczną zwęgloną florą. Utworów karbonu górnego i permu w omawianym rejonie przedgórza nie stwierdzono. Mezozoik Trias: Zasięg występowania utworów triasu jest silnie ograniczony i zróżnicowany, gdyż utwory te były poddane w swej historii procesom erozji o znacznym natężeniu. Zróżnicowane są również rozpoznane miąższości poszczególnych ogniw triasu (Moryc 1971, 1996). W omawianej części przedgórza stwierdzono występowanie utworów pstrego piaskowca oraz wapienie muszlowego. Utwory klastyczne pstrego piaskowca dolnego i środkowego reprezentowane są w części niższej przez pstre piaskowce i zlepieńce piaszczyste, w części wyższej przez piaskowce różnoziarniste, mułowce i iłowce. Wyróżniają się one pstrymi barwami: brunatno-czerwonymi i szaro-zielonkawymi. Utwory dolnego i środkowego pstrego piaskowca, osadzając się na nierównej powierzchni przedtriasowej, wypełniały istniejące obniżenia, gdzie lokalnie mogą osiągać znaczne miąższości. Jednocześnie na obszarze środkowej części przedgórza Karpat są one najszerzej rozprzestrzenione spośród wszystkich ogniw triasu, podczas gdy warstwy młodsze uległy w wielu rejonach całkowitej erozji. Największe miąższości omawianych utworów stwierdzone zostały w strefie Radłowa – Pawęzowa. Nie można jednak wykluczyć, że spągowa partia tych utworów może już należeć do permu, co przy braku dokumentacji paleontologicznej jest trudne do zweryfikowania. Zasięg utworów pstrego piaskowca górnego (retu), podobnie jak i wapienia muszlowego, ograniczony jest przede wszystkim do bardziej północnej strefy środkowej części przedgórza Karpat, dochodząc do rejonu Pawęzów - Szarwark – Jastrząbka Stara – Łączki Brzeskie. Najbardziej na południe stwierdzono te utwory w rejonie Czarnej Sędziszowskiej i Zagorzyc – Nawsia. Utwory retu na obszarze przedgórza reprezentowane są przez serię osadów marglistowapiennych z wtrąceniami skał siarczanowych. W profilu retu dominują jasnoszare i szare wapienie pelityczne, wapienie margliste, a także ciemnoszare lub zielonkawe margle. Wśród skał węglanowych często występują cienkie warstewki, gniazda lub żyłki gipsów i anhydrytów, zwykle białych lub jasnoróżowych. Utwory te mają często teksturę falistą. Fauna reprezentowana jest głównie przez małże, ślimaki oraz szczątki kręgowców. Lokalnie mogą występować również żółtawo-popielate dolomity i dolomity wapniste. Ponad retem występuje kompleks utworów wapienia muszlowego, który ze względu na wykształcenie litologiczne łączony jest w jeden kompleks litostratygraficzny z utworami retu. W dolnej części wapienia muszlowego występują beżowe wapienie krystaliczne lub pelityczne Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO ze szczątkami krynoidów (miejscami str. 19 detrytyczno–krynoidowe) kręgowców i przekrystalizowanych skorup. W serii tej występują wkładki i przerosty szarych wapieni marglistych, a także przewarstwienia ciemnoszarych i zielonkawo-szarych margli. Dosyć często wapienie przyjmują teksturę gruzłową. Warstwowanie faliste często podkreślone jest obecnością lamin ilasto-marglistych. Część środkowa profilu utworów wapienia muszlowego to seria dolomityczno-wapienna. Dominują tutaj dolomity i dolomity wapniste o szarokremowym zabarwieniu. Towarzyszą im liczne przewarstwienia drobnokrystalicznych wapieni, a także (szczególnie w stropowej partii) ciemnoszarych margli. Licznie występują również warstewki i gniazda gipsów lub anhydrytów. Górna część wapienia muszlowego została zachowana jedynie w północnej strefie przedgórza Karpat i reprezentowana jest przez masywne, szare lub szaro-beżowe wapienie pelityczne i drobnokrystaliczne. Wapienie zawierają przewarstwienia ciemnoszarych margli ilastych lub iłowców. Fauna w utworach wapienia muszlowego spotykana jest w zasadzie tylko w kompleksie dolnym i górnym, podczas gdy w części środkowej poza nielicznymi krynoidami praktycznie jej brak (Moryc 1971). Jest to efekt znacznego spłycenia zbiornika w środkowym wapieniu muszlowym, o czym świadczy również powszechne występowanie w osadach tego wieku ewaporatów. Występowanie utworów górnego triasu ograniczone jest na obszarze przedgórza Karpat do niewielkich stref: Niwiska – Mielec oraz Oblekoń – Żabiec – Słupiec, usytuowanych na północnej krawędzi środkowej części przedgórza. Utwory te kontynuują się w kierunku północno-zachodnim na obszar niecki miechowskiej, gdzie rozpoznane zostały w profilach otworów z okolic Pacanowa i Buska Zdroju. W późnym triasie na obszarze przedgórza zaznaczyły się ruchy starokimeryjskie, które prowadziły głównie do dyslokowania osadów. Ruchy te zachodziły najczęściej wzdłuż linii tektonicznych o starszych założeniach. Jednocześnie z dużym nasileniem zachodziły procesy erozji, która lokalnie doprowadziły do całkowitej redukcji utworów triasu, a na zdecydowanej większości obszaru przedgórza do znacznej redukcji ogniw młodszych Jura: Profil jurajski na obszarze środkowej części przedgórza Karpat rozpoczynają utwory jury środkowej, rozwinięte w strefach obniżeń morfologicznych podłoża. W rozpatrywanym obszarze profil jury środkowej ograniczony jest na ogół do utworów keloweju, w stropie którego występują czerwono-beżowe wapienie, zaliczane do tzw. warstwy bulastej. Warstwa ta ma na obszarze przedgórza miąższość od kilkudziesięciu centymetrów do ok. 2 m i cechuje się silnie skondensowanym stratygraficznie profilem. Biorąc pod uwagę często bardzo małą miąższość utworów keloweju należy pamiętać, że w wielu otworach wiertniczych nie był on wydzielany odrębnie i jest podawany łącznie z oksfordem. Utwory starsze od keloweju (bajosbaton) występują na wschód od omawianego obszaru w rejonie Czarna Sędziszowska – Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 20 Będzienica – Zagorzyce – Szufnarowa oraz na zachód w rejonie Pogórska Wola – Zalasowa (Moryc i Ratajska 1983; Ratajska 1996; Ratajska i Jurka-Wantuch 1997). Węglanowy kompleks utworów jury górnej, składający się z utworów od oksfordu po tyton, tworzy zwartą pokrywę na obszarze przedgórza Karpat. Profil jury górnej w opisywanym rejonie rozpoczyna stosunkowo jednolity litologicznie kompleks mikrytowych osadów wapienno-marglistych, dosyć dobrze udokumentowanych mikrofaunistycznie, określany jako seria gabkowo-globuligerinowa (Gutowski i in. 2007). Seria detrytycznych wapieni gąbkowych to osady facji basenowych, międzybiohermowych, tworzących się w otwartym zbiorniku. Analiza rozmieszczenia bioherm wykazuje, że zlokalizowane były one w określonych, regularnych strefach (pasach), związanych zapewne z istnieniem inicjalnych wyniesień w dnie zbiornika (Gliniak i Urbaniec 2005; Gliniak i in. 2005). Seria marglisto-wapienna to monotonne pod względem wykształcenia osady margliste lub marglisto-wapienne, o ciemnych na ogół barwach (szczególnie margli) oraz zmiennej miąższości od kilkudziesięciu do przeszło 500 metrów. Margle mają na ogół charakterystyczne ciemnoszare, niekiedy prawie czarne zabarwienie, najczęściej nie mają one wyraźnego warstwowania. Utwory tej serii występują w strefach międzybiohermowych, gdzie leżą niekiedy ponad serią detrytycznych wapieni gąbkowych, ale często również występują bezpośrednio ponad mniejszymi biohermami. Seria koralowcowo-onkolitowa to utwory wapienno-dolomityczne o zróżnicowanych barwach, niekiedy z przeławiceniami zwięzłych wapieni marglistych. Do najbardziej charakterystycznych należą tutaj utwory oolitowe, onkolitowe, bioklastyczne, muszlowcowe i biolitytowe (rafowe). Często występują również wapienie gruzłowe i gruzłowo-zrostkowe, podkreślone nieregularnymi przerostami lub przemazami ilastymi i ilasto-marglistymi (Morycowa i Moryc 1976). Rafy mają charakter mikrobialno-koralowcowy. Zazwyczaj przybierają one postać raf kępowych, raf pokrywowych lub biostrom. Wyżej w profilu występują utwory zaliczone do serii muszlowcowo-oolitowej dolnej (Gutowski i in. 2007), reprezentowane przez płytkowodne osady węglanowe, w tym charakterystyczne wapienie organodetrytyczne, oolitowe, onkolitowe i muszlowce. W spągowej oraz stropowej partii kompleksu występują przeławicenia margliste lub marglisto-ilaste. W wapieniach notowana jest bardzo liczna płytkomorska fauna bentoniczna. Często występują również dolomity drobnokrystaliczne. Jakkolwiek zmienność tych utworów, zarówno lateralnie jak i w profilu pionowym jest dość znaczna, to środowisko sedymentacji generalnie określić można jako płytkowodną platformę węglanową (Gregosiewicz i in. 2001, Urbaniec i Świetlik 2003). Obecne były również budowle organiczne, zazwyczaj jednak o niewielkich rozmiarach i wysokości kilkunastu lub kilkudziesięciu metrów. Zgodnie z najnowszymi danymi w obrębie profilu tej właśnie serii znajduje się granica jura/kreda (Gutowski i in. 2007; Matyja i Barski 2007; Matyja 2009). Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 21 Kreda: Rozprzestrzenione utworów kredy dolnej ograniczone jest do strefy pomiędzy Jastrząbką Starą - Radomyślem a Zagorzycami, o rozciągłości NW-SE (Urbaniec i in. 2010). W środkowej części przedgórza Karpat utwory beriasu litologicznie i facjalnie wykazują duże podobieństwo do utworów najwyższej jury (tytonu) i charakteryzują się dość dużym zróżnicowaniem facjalnym. W rejonie Wiewiórki – Żyrakowa oraz Zagorzyc występuje naprzemianległa seria utworów wapiennych oraz marglisto-ilastych (margle często o zróżnicowanych barwach) z wkładkami brekcji wapiennych. W rejonie Pilzna – Stasiówki opisana wyżej sekwencja zastąpiona jest przez wapienie ziarniste z makroonkoidami, strukturami glonowymi oraz bogatą fauną ślimaków i ostrygowatych. Wtrącenia zielonkawych margli występują tutaj sporadycznie i mają raczej charakter gniazd i nieregularnych skupień niż warstw lub lamin. Asocjacja tego typu organizmów świadczy o tym, że sedymentacja odbywała się w środowisku płytkowodnym o stosunkowo niewielkiej energii. Miąższość całej serii utworów beriasu w środkowej części przedgórza Karpat dochodzi maksymalnie do 80 m w rejonie Żyrakowa. Utwory walanżynu mają znacznie mniejszy zasięg niż utwory beriasu. W rejonie Czarna Tarnowska - Dębica wykazują one swego rodzaju trójdzielność pod względem litologicznym, stosunkowo dobrze odzwierciedlającą się na profilowaniach geofizyki otworowej (Bobrek i in. 2005). Ich profil rozpoczyna warstwa muszlowców ramienionogowych, będąca prawdopodobnie zapisem początkowej fazy transgresji. Najwyższy kompleks to masywne wapienie ooidowe i onkoidowe, które w partii stropowej wykazują wyraźne ślady wietrzenia i skrasowienia. Najwyższa część tych utworów może należeć już do hoterywu (Bobrek i in. 2005; Urbaniec i in. 2010). Prawdopodobnie w późniejszych okresach wczesnej kredy na obszarze środkowej części przedgórza Karpat doszło do zamknięcia połączenia z oceanem Tetydy i nastąpiła długa ekspozycja skał na powierzchni (aż do przełomu alb/cenoman), połączona zapewne z częściową erozją. W części zachodniej przedgórza Karpat luka sedymentacyjna jest znacznie większa i zaczyna się najprawdopodobniej już od tytonu. W okresie tym zachodziła erozja osadów najmłodszych ogniw stratygraficznych kredy dolnej oraz najwyższej jury. Jednocześnie rozwijały się zjawiska krasowe w utworach jurajsko-dolnokredowego kompleksu węglanowego, prowadzące do utworzenia rozległej powierzchni z różnorodnymi formami krasowymi. Kreda górna łącznie z albem górnym i paleocenem dolnym reprezentuje jeden wielki cykl rozwojowy zbiornika sedymentacyjnego, zaczynający się transgresją w albie środkowym i kończący się zamknięciem basenu we wczesnym paleocenie (Krassowska 1997). Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 22 Najstarsze utwory będące efektem transgresji, zapoczątkowanej na przełomie wczesnej i późnej kredy, należą do najwyższego albu/najniższego cenomanu. Utwory te stwierdzono lokalnie w rejonie Gawrzyłowej – Stasiówki. Są one reprezentowane przez cienką warstwę silnie skondensowanych osadów o charakterze zlepieńcowatym z bogatą mikrofauną otwornicową. Miąższość tej warstwy wynosi kilkadziesiąt centymetrów. Linia zasięgu utworów cenomanu na obszarze przedgórza Karpat jest nierówna, często zlepieńce lub piaskowce o małych miąższościach tworzą niewielkie powierzchniowo płaty, odizolowane od głównego zasięgu. Zróżnicowanie facjalne utworów cenomanu na obszarze przedgórza Karpat przejawia się tym, że w paleomorfologicznych obniżeniach podłoża występują glaukonitowe piaskowce, natomiast w strefach przybrzeżnych zlepieńce (Jawor 1970; Jawor i Jawor 1989; Jawor i in. 1999; Jawor i Baran 2001). W strefach pełniejszego rozwoju profil rozpoczyna zwykle kilkunastocentymerowej miąższości zlepieniec podstawowy, piaszczysto-glaukonitowy, z ziarnami kwarcu oraz fragmentami skał węglanowych i krzemieni. Wyżej w profilu występuje seria średnioziarnistych piaskowców, najczęściej glaukonitowych, charakteryzujących się zazwyczaj dobrym stopniem wysortowania materiału ziarnowego. W składzie dominuje kwarc, ponadto występuje glaukonit, skalenie, muskowit oraz ziarna lityczne (głównie węglany). Spoiwo jest najczęściej węglanowe lub ilasto-węglanowe, co często powoduje ich rozsypliwość, natomiast barwa zielonkawa lub szaro-zielonkawa. Kolejnym ogniwem kredy górnej jest charakterystyczna seria wapieni pelitycznych turonu z bułami i soczewkami czarnych krzemieni oraz jasnoszarych wapieni marglistych, często z masowym nagromadzeniem otwornic planktonicznych. We wczesnym turonie zaznaczył się epizod niewielkiego spłycenia morza oraz osłabienie tempa sedymentacji (Krassowska 1997). Zjawisko to zaznaczyło się na obszarze przedgórza Karpat w osadach jako warstwa beżowo-szarych wapieni zapiaszczonych, często o teksturze gruzłowej (np. w rejonie Wiewiórki), lokalnie z nagromadzeniami pokruszonych muszli inoceramów. Miąższość utworów turonu jest zróżnicowana w granicach od kilku do kilkudziesięciu metrów. W wielu otworach nie jest możliwe precyzyjne i jednoznaczne rozdzielenie utworów turonu od senonu na podstawie zapisu profilowań geofizyki otworowej, zwłaszcza w przypadku ich podobieństwa litologicznego. Kompleks senonu obejmuje utwory, które osadzały się w dość dużym przedziale czasowym: od koniaku po mastrycht. Na ogół jest to dosyć monotonna pod względem litologiczno-facjalnym seria osadów węglanowych, takich jak: margle, wapienie margliste i gezy, a także opoki margliste i mulaste. Generalnie stopień zailenia wzrasta stopniowo w ogniwach młodszych, ku stropowi kompleksu. W marglach i wapieniach marglistych często spotyka się tekstury smużyste, niekiedy licznie występują również bioturbacje. Makrofauna jest na ogół rzadka, reprezentowana głównie przez małże (w tym szczególnie pokruszone muszle Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 23 inoceramów) oraz jeżowce. Dosyć liczna jest natomiast mikrofauna, charakteryzująca się znacznym zróżnicowaniem gatunkowym. Lokalnie wśród utworów węglanowych występują wkładki piaskowców, np. w rejonie Jastrząbki Starej – Nieczajnej – Smęgorzowa (Jaronik i in. 2006), a często również zlepieńców z otoczakami skał węglanowych, które zdaniem Moryca (1996) wskazują na transgresywny charakter wyższego cyklu osadowego. Utwory santonu leżą więc niezgodnie na starszych ogniwach kredy górnej. Doszło wówczas również do częściowej erozji utworów starszych pięter kredy (Heller i Moryc 1984). Wkładki piaskowców mają duże znaczenie pod względem akumulacji węglowodorów i są obok utworów cenomanu jednym z najbardziej interesujących obiektów poszukiwawczych w utworach kredy górnej na obszarze przedgórza w świetle odkrytych złóż ropy naftowej i gazu ziemnego w rejonie Jastrząbki Starej i Żukowic (Baran i Jawor 1988). Makroskopowo są to na ogół szaro-popielate lub szaro-zielonkawe piaskowce glaukonitowe, drobnoziarniste, polimiktyczne, laminowane, o spoiwie wapnistym. W obrazie mikroskopowym są to piaskowce równoziarniste, zbudowane głównie z półostrokrawędzistych ziaren kwarcu, ponadto występują skalenie, ziarna glaukonitu oraz minerały kruszcowe. W spoiwie obecne są otwornice, najczęściej wypełnione kryptokrystaliczną krzemionką. Utwory kredy górnej wykazują znaczne zróżnicowanie miąższościowe, wynikające głównie z oddziaływania procesów polaramijskiej erozji. Na części obszaru zostały one całkowicie usunięte. W mniejszym stopniu różnice miąższości osadów poszczególnych pięter wynikać mogą ze zróżnicowania procesów sedymentacji i subsydencji dna zbiornika (Hakenberg i Świdrowska 1998). Największe miąższości utworów senonu i turonu w omawianym rejonie stwierdzono w strefie Nieczajnej - Jastrząbki Starej – Borowej. Największe przewiercone miąższości utworów senonu i turonu (łącznie) dochodzą w tej strefie do 382 m (Jastrząbka Stara-9). W otworze Nieczajna Dolna-2 przewiercono 349 m profilu utworów kredy górnej nie dowiercając do ich spągu. Podobnie w otworze Jastrząbka Stara-3. Odwiert ten leży w centralnej strefie najpełniejszego rozwoju utworów kredy górnej i nawiercił on 413 m utworów senonu nie dowiercając do ich spągu. Kenozoik Paleogen Poczynając od mastrychtu, a zwłaszcza we wczesnym paleogenie doszło do zasadniczego etapu przebudowy tektonicznej mezozoicznego basenu sedymentacyjnego, jakim była inwersja bruzdy środkowopolskiej, rozwiniętej w strefie kontaktu prekambryjskiego kratonu wschodnioeuropejskiego i paleozoicznej płyty zachodnioeuropejskiej. Wydarzenie to objęło swym zasięgiem również znaczną część przedgórza Karpat, szczególnie uwypuklając się w części wschodniej. Inwersja nastąpiła w wyniku kompresji przejawiającej się deformacją w Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 24 strefie nieciągłości, jaką jest kontakt dwóch płyt litosferycznych, a jej główny jej mechanizm polegał na uruchomieniu dawnych normalnych uskoków synsedymentacyjnych i przekształceniu ich w uskoki odwrócone w wyniku transpresji (Świdrowska i Hakenberg 1999). W paleogenie jednocześnie zachodziły procesy bardzo intensywnej erozji wgłębnej, w efekcie której doszło do powstania głębokich paleodolin erozyjnych. Doliny te, o generalnej rozciągłości N-E lub NW- SE, występują na całym obszarze przedgórza Karpat. Sedymentacja neogeńska wkraczała na ten obszar równocześnie z ruchami alpejskimi wypełniając obniżenia i rowy, w ten sposób stopniowo doprowadzając do wyrównania powierzchni. Neogen Kompleks utworów miocenu autochtonicznego podzielić można na trzy zasadnicze jednostki litostratygraficzne: serię klastyczną badenu dolnego, serię ewaporatową badenu górnego oraz serię klastyczną badenu górnego i sarmatu. Utwory serii podewaporatowej badenu dolnego reprezentowane są głównie przez pakiet skał ilastych i mułowców o miąższości rzędu od kilkunastu do kilkudziesięciu metrów. Lokalnie pojawiają się również pakiety tzw. piaskowców baranowskich. Kompleks wyższy stanowi seria ewaporatowa, w obrębie której dominują siarczany (głównie anhydryty), często silnie zailone. Anhydryty na obszarze zapadliska przedkarpackiego tworzyły się zarówno w warunkach syndepozycyjnych w wyniku wzrostu anhydrytu de novo z solanek o wysokim zasoleniu, jak i w warunkach wgłębnych na drodze anhydrytyzacji wcześniej powstałych osadów gipsowych w różnych stadiach diagenezy (Kasprzyk 2005). Zgodnie z badaniami nannoplanktonu wiek utworów serii ewaporatowej odnoszony jest do badenu górnego (Dudziak i Łaptaś 1991; Gaździcka 1994; Peryt i in. 2005). Utwory badenu górnego występujące powyżej serii ewaporatowej to urozmaicony litologicznie kompleks skał klastycznych iłowców, mułowców, z przeławiceniami piaskowców, natomiast w profilu sarmatu dominują serie piaskowcowo-mułowcowe z przeławiceniami iłowców. Dominują tutaj facje deltowe. W dolnym sarmacie następowało dalsze przemieszczanie osi centrum basenu sedymentacyjnego ku północy. Ukształtowanie powierzchni podłoża neogenu w znacznym stopniu determinuje konfigurację starszych warstw kompleksu mioceńskiego. Bogactwo form sedymentacyjnych i strukturalnych w utworach miocenu stworzyło warunki sprzyjające dla powstania i zachowania złóż gazu ziemnego, często wielohoryzontowych, w różnych kombinacjach pułapek litologicznofacjalno-strukturalnych. Miąższość utworów neogenu w analizowanej strefie jest bardzo zróżnicowana, co uwarunkowane jest zarówno konfiguracją podłoża mezozoicznego jak i stopniem ich zdarcia przez nasuwające się masy fliszowe Karpat. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 25 Opisane poniżej utwory fliszowe Karpat i jednostki tektoniczne zbudowane z utworów neogenu nie występują bezpośrednio w omawianym obszarze, pojawiają się one natomiast na południe od niego, w rejonie Pilzna – Dębicy. Maja one jednak dosyć istotne znaczenie z punktu widzenia geologii regionalnej omawianego obszaru. Jednostki tektoniczne mioceńskie Utwory jednostki zgłobickiej to seria osadów klastycznych oraz ewaporatowych, należących do badenu i sarmatu dolnego, nasuniętych na autochtoniczne osady tego samego wieku (Połtowicz 1997, 1999, 2004). Zgodnie z poglądami w/w autora jednostka zgłobicka w Karpatach Środkowych i Wschodnich występuje jako olistoplaki i płaszczowina grawitacyjna, a jej ostateczne powstanie (podobnie zresztą jak i jednostki stebnickiej) związane jest z zaburzeniami równowagi grawitacyjnej pomiędzy wypiętrzanym lądem karpackim a rozwijającym się i przemieszczającym w kierunku północnym zapadliskiem przedkarpackim. Utwory jednostki stebnickiej stanowią osady miocenu: od eggenburgianu przez ottnangian do karpatianu, charakteryzujące się silnymi zaburzeniami warstw, powstałymi wskutek ich kompensacji masami fliszu i nasunięcia wraz z nimi na miocen autochtoniczny. Jednostka stebnicka pod nasunięciem fliszowym tworzy odizolowane olistoplaki (Połtowicz 2004) kontaktujące od góry z fliszem karpackim a od dołu z młodszą molasą jednostki zgłobickiej lub osadami miocenu autochtonicznego, a lokalnie nawet z utworami mezozoiku. Jednostka ta interpretowana jest na sekcjach sejsmicznych najczęściej łącznie z utworami fliszowymi. Utwory fliszowe Karpat Jak już wyżej wspomniano obszar projektowanych prac znajduje się poza zasięgiem utworów fliszowych Karpat zewnętrznych. Generalnie w budowie geologicznej fliszu karpackiego w obszarze na południe od omawianego rejonu wydzielić można utwory od kredy dolnej po oligocen, należące głównie do jednostki skolskiej, a w strefie bardziej na południe podśląskiej i śląskiej, nasuniętych kolejno jedna na drugą. Zbudowane są one z piaskowców, mułowców, iłołupków i margli zaangażowanych tektonicznie w łuski i zafałdowania, niekiedy o bardzo stromych skrzydłach. Jądra fałdów budują osady kredowe, rozdzielające je synkliny utwory młodsze – paleogeńskie. Miąższość utworów fliszowych bardzo gwałtownie przyrasta w kierunku południowym. Ciężar mas fliszowych nasuwającego się od południa górotworu Karpat Zewnętrznych prowadził do grawitacyjnego odkształcenia południowej części przedpola Karpat. Generalnie w czasie ruchów tektonicznych obszar przedgórza zachowywał się jak sztywna bryła – pękając i rozpadając się na bloki, bez śladów plastycznego fałdowania. Tektonika utworów Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 26 podmioceńskich podłoża Karpat ma więc głównie charakter nieciągły – uskokowy, a jedynie w obrębie zaburzonych warstw mogą pojawiać się ugięcia fleksuralne. Czwartorzęd Najmłodszym ogniwem stratygraficznym są utwory czwartorzędu tworzące luźną pokrywę o niewielkiej miąższości rzędu kilku metrów. Są to utwory zwietrzelinowe podłoża, terasy rzeczne, pozostałości polodowcowe, wykształcone najczęściej w postaci glin zwietrzelinowych, piasków i żwirów. 3.4. Gleby W części zachodniej obszaru koncesji „Koszyce” dominują czarnoziemy i gleby brunatne lessowe. Wzdłuż lewego zbocza doliny Nidzicy wydzielić można gleby brunatne wytworzone z piasków naglinowych i naiłowych, natomiast gleby wytworzone na piaskach luźnych w pobliżu ujścia Dunajca. W obniżeniach występują czarne ziemie, a w dnach dolin mady. W środkowej oraz wschodniej części analizowanego obszaru dominują mady, zwykle ciężkie lub średnie. Jedynie w rejonie wschodniej granicy terenu charakteryzuje się występowaniem gleb autogenicznych: bielicowych, rzadziej brunatnych. Jak już wcześniej wspominano gleby występujące na obszarze koncesji ‘Koszyce” w większości charakteryzują się wysoka przydatnością uprawową i zostały zaliczone do klas bonitacyjnych I-III. Tereny podmokłe, w dolinach rzecznych wykorzystywane są jako użytki zielone. 3.5. Wody powierzchniowe i podziemne 3.5.1. Wody powierzchniowe Obszar objęty koncesja „Koszyce” należy do dorzecza Wisły, a głównymi rzekami oprócz jej fragmentu są dopływy: Szreniawa, Nidzica, Usznica, Kisielina dolny odcinek Dunajca wraz z jego ujściem do Wisły, dopływami rzeki Breń. Ponadto obszar jest pocięty dość gęsta siecią kanałów melioracyjnych. Wody wyżej wymienionych rzek wykorzystywane są głównie przez rolnictwo do nawadniania użytków rolnych. Na podstawie informacji uzyskanej w Regionalnym Zarządzie Gospodarki Wodnej w Krakowie analizowany teren należy do regionu Górnej Wisły, w obrębie którego można wyróżnić trzy zlewnie obejmujące niżej wymienione scalone części wód powierzchniowych (SCWP) – rys.2, wykonany przez RZGW Kraków. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 27 Nazwa zlewni bilansowanej: Wisła od Przemszy do Wisłoki SCWP: GW0301 Wisła od ujścia Dunajca do Wisłoki SCWP: GW0302 Breń, Nazwa zlewni bilansowanej: Wisła od Przemszy do Nidy SCWP: GW0301 Wisła od ujścia Dunajca do Wisłoki SCWP: GW0207 Wisła od ujścia Podłężanki wraz z nią do ujścia Raby SCWP: GW0214 Wisła odejścia Raby do ujścia Dunajca SCWP: GW0215 Szreniawa, SCWP: GW0216 Nidzica, SCWP: GW0217 Kisielina, Nazwa zlewni bilansowanej: Dunajec SCWP: GW0421 Dunajec od Zbiornika Czchów do ujścia, Na rysunku 1 dołączonym do niniejszego raportu przedstawiono ujęcia wód powierzchniowych. Zgodnie z mapami udostępnionymi przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie w granicach obszaru koncesyjnego „Koszyce” brak jest stref ochronnych ujęć wód powierzchniowych. Jakość wód powierzchniowych: Jak wynika z oceny stanu jednolitych części wód powierzchniowych (jcwp) w województwie małopolskim za 2010 roku sporządzonej przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie, w oparciu o zapisy rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 roku w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych (Dz.U.Nr 162, poz. 1008)2, Wisła od Podłężanki do Raby – wody złej jakości, stan chemiczny poniżej dobrego, potencjał ekologiczny umiarkowany, Dunajec od zbiornika Czchów do ujścia niesie wody dobrej jakości chemicznej. Potencjał ekologiczny oraz ogólny stan wód nie został oceniony, Szreniawa – badana jedynie pod kątem właściwości fizykochemicznych, jakość poniżej potencjału dobrego. Aktualnie uchylone i zastąpione Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz.U. Nr 257, poz. 1545) 2 Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 28 3.5.2. Wody podziemne Omawiany teren leży poza zasięgiem głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP). Według atlasu hydrogeologicznego Polski obszar koncesji „Koszyce” położony jest w obrębie regionu hydrogeologicznego XIII Przedkarpackiego. Na podstawie informacji uzyskanej w Regionalnym Zarządzie Gospodarki Wodnej w Krakowie obszar koncesyjny „Koszyce” położony jest w granicach trzech jednolitych części wód podziemnych (JCWPd) - rys.2, opracowany przez RZGW Kraków.: JCWPd Nr 138 JCWPd Nr 139 JCWPd Nr 122 (jedynie północna granica w zachodniej części obszaro koncesyjnego) Użytkowe poziomy wodonośne (rys. 3.5.2/1) czwartorzędowe występują głównie w piaskach i żwirach w dolinach rzecznych i obniżeniach morfologicznych oraz w osadach akumulacji lodowcowej i eolicznej. Główne użytkowe poziomy wodonośne zalegają one na niewodonośnych iłach trzeciorzędowych. Rys.3.5.2/1. Orientacyjna lokalizacja obdzaru koncesyjnego „Koszyce” na tle głównych użytkowych poziomów wodonośnych, źródło: Mapa hydrogeologiczna Polski Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 29 W granicach wydzielonych głównych poziomów wodonośnych (rys. 3.5.2/1) w strefie przypowierzchniowej występują utwory dobrze przepuszczalne. Są to piaski, żwiry, tylko lokalnie piaski z domieszką frakcji pylastej lub gliniastej. Do obszarów zaliczonych do pozbawionych warstwo wodonośnej zaliczone zostały głównie miejsca występowania glin zwałowych zalegających na iłach mioceńskich. Zwierciadło wód czwartorzędowego poziomu wodonośnego ma w przeważającej części terenu charakter swobodny. Wody naporowe występują tylko lokalnie, a wielkość naporu dochodzi najczęściej do 3-4 metrów. Na omawianym terenie wydzielone zostały następujące jednostki hydrogeologiczne: 1aQ III, 2aQIII, 4aQI oraz 3aQI. 1aQ III – do tego poziomu zaliczono dolinę rzeki Wisły oraz doliny rzek wpadających do Wisły tj. Szreniawy, Dunajca, Uszwicy, Kisieliny jak również dolny odcinek rzek Młyńskiej i Nidzicy. Wody podziemne występują w utworach piaszczystych i żwirowych Wisły i jej dopływów. Po prawej stronie Wisły zalegają one w płaskiej szerokiej dolinie obejmującej koryta i rejony miedziorytowe Dunajca, Usznicy i Kisieliny. Po lewej stronie Wisły utwory wodonośne występują w wąskim pasie rzeki Wisły. Wydajność tego poziomu jest zróżnicowana, uzależniona od wykształcenia litologicznego utworów wodonośnych. Miąższość warstwy wodonośnej wynosi 5 m, wydajność studni około 10 m3/h. Poziom ten zasilany jest bezpośrednio przez opady atmosferyczne, a przy wysokich stanach wód powierzchniowych przez rzekę Nidzicę i Wisłę. Odpływ wód podziemnych odbywa się głównie ku Wiśle oraz w kierunku wyżej wymienionych jej dopływów. 2aQIII – obejmuje swym zasięgiem dolinę Wisły, Dunajca, Nidy, Żabnicy i Brnia. Użytkowy poziom wodonośny występuje w piaszczysto żwirowych utworach czwartorzędu. Miąższość utworów wodonośnych waha się od 4,5 do 15,1 m, ale przedział reprezentatywny to 6,2 -12,9 m. Zwierciadło praktycznie zawsze ma charakter swobodny, występuje na głębokości od 1,1 do 6,6 m. Wydajności studni dochodzą do 52,4 m3/h, ale najczęściej 20-45 m3/h. Odpływ wód podziemnych odbywa się ku wyżej wymienionym rzekom, a głównym elementem drenującym jest Wisła. 4aQI – to niewielka jednostka o powierzchni ok. 7,7 km2. Związana jest z utworami czwartorzędu, występującymi na krawędzi Wysoczyzny Tarnowskiej. Miąższość warstwy wodonośnej jest najmniejsza ze wszystkich jednostek i dochodzi maksymalnie do 6 metrów. Zwierciadło wody ma najczęściej charakter swobodny., tylko lokalnie naporowy. Głębokość zwierciadła wody jest zmienna od 1,7-4,3 m. Wydajności studni nie przekraczają 5 m3/h. Odpływ wód podziemnych odbywa się ku północy i północnemu zachodowi tj. w kierunku Brenia i Żabnicy. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 30 3aQI – jednostka o powierzchni 13,5 km2. Użytkowy poziom wodonośny występuje w piaszczystych utworach czwartorzędu. Miąższość warstwy wodonośnej jest najmniejsza spośród wszystkich jednostek i wynosi 2,0-6,8 m. Zwierciadło wody najczęściej o charakterze swobodnym występuje na głębokości od 1,0 do 4,2 m. Odpływ wód podziemnych odbywa się ku północy do Brnia. Na rysunku 1 dołączonym do niniejszego raportu przedstawiono ujęcia wód podziemnych oraz strefy ochronne, dla ujęć, dla których zostały one ustanowione. Zagrożenia i ochrona wód podziemnych Prawie cały obszar wydzielonego głównego użytkowego poziomu wodonośnego w granicach obszaru koncesyjnego „Koszyce” zaliczony został do obszaru o wysokim stopniu zagrożenia wód podziemnych. Związane jest to z występowaniem w strefie przypowierzchniowej utworów dobrze przepuszczalnych. W związku z tym, że omawiany teren w przeważającej części ma charakter rolniczy do najgroźniejszych źródeł powodujących zanieczyszczenie wód powierzchniowych są ścieki sanitarne i gnojowica, które nadal bardzo często są odprowadzane bezpośrednio do rowów i rzek oraz intensywne nawożenie pół nawozami chemicznymi oraz organicznymi. Klimat i jakość powietrza 3.6. KLIMAT Pod względem klimatycznym analizowany obszar znajduje się w zasięgu umiarkowanie ciepłego piętra klimatycznego (M. Hess 1969). Warunki klimatyczne są zróżnicowane ze względu na układ piętrowy i strefowy. Średnia roczna temperatura roczna waha się od 6 na obszarach najwyżej położonych do 8oC w dolinach rzecznych i liczba dni z pokrywą śnieżną wynosi 70-80. Długość okresu wegetacyjnego wynosi 210-220 dni. Opady atmosferyczne są bardzo zmienne (540-640 mm), na co ma wpływ rzeźba, ekspozycja, oraz wysokość nad poziomem terenu. Najmniej korzystny klimat posiadają dna dolin rzecznych położone w zasięgu inwersji temperatury i wilgotności powietrza. Warunki klimatyczne sprzyjają produkcji roślinnej. Warunki anemologiczne wynikają z ogólnej cyrkulacji atmosferycznej, która lokalnie jest korygowana przez rzeźbę terenu. Przeważają wiatry z sektora zachodniego i północnozachodniego, rzadziej wschodnie i północno-wschodnie, o średnich prędkościach 2-3 m/s. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 31 AKUTALNY STAN ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA Na omawianym obszarze nie dochodzi do przekroczeń norm podstawowych wskaźników zanieczyszczeń powietrza. Stan sanitarny powietrza atmosferycznego na analizowanym obszarze jest kształtowany głównie prze lokalną emisję zanieczyszczeń, której źródłami są paleniska indywidualnych gospodarstw domowych, kotłownie zakładowe, osiedlowe oraz zakłady produkcyjne i usługowe. Ważnym elementem tej emisji, ze względu na liczne i uczęszczane ciągi komunikacyjne są pojazdy. Poza wymienionym głównymi źródłami zanieczyszczeń powietrza wymienić należy zanieczyszczenia napływające z terenów sąsiednich, a tym Kraków, Skawina, aglomeracja śląska. Tło zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego dla terenu objętego koncesją „Koszyce” przyjęto zgodnie z aktualnymi danymi uzyskanymi z odpowiednich jednostek Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Środowiska. Aktualny stan zanieczyszczenia powietrza (średnie roczne stężenia w µg/m3) na terenie obszaru koncesyjnego Koszyce mieści się w zakresie: Tabela 3.6/1. Stężenia zanieczyszczeń powietrza Średnie średnioroczne (Sa) Zanieczyszczenie Benzen 2,0-2,3 Dwutlenek azotu 14-18 Pył zawieszony PM10 26-33 Dwutlenek siarki 8,2-10,0 g/m3 Źródło: WIOŚ w Krakowie Tym samym zgodnie z uzyskanymi danymi stężenia podstawowych zanieczyszczeń powietrza uśrednione, nie przekraczają ich dopuszczalnych poziomów, określonych w załączniku Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 03 marca 2008 roku (Dz. U. Nr 47 poz. 281). 3.7. Aktualny klimat akustyczny 3.7.1. Warunki dopuszczalne Dopuszczalne wartości poziomu hałasu dla terenów o określonym przeznaczeniu i charakterze zagospodarowania przestrzennego regulowane są Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826). W Rozporządzeniu tym określa się zróżnicowane dopuszczalne poziomy hałasu określone następującymi wskaźnikami hałasu: Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 32 wskaźniki hałasu mające zastosowanie do prowadzenia długookresowej polityki w zakresie ochrony środowiska przed hałasem, w szczególności sporządzania map akustycznych oraz programów ochrony środowiska przed hałasem: LDWN – długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach (dB), wyznaczony w ciągu wszystkich dób w roku, z uwzględnieniem pory dnia, pory wieczoru oraz pory nocy LN – długookresowy średni poziom dźwięku A wyrażony w decybelach (dB), wyznaczony w ciągu wszystkich pór nocy w roku wskaźniki hałasu mające zastosowanie do ustalania warunków korzystania ze środowiska w odniesieniu do jednej doby: LAeqD – równoważny poziom hałasu dla pory dnia LAeqN – równoważny poziom hałasu dla pory nocy Rozporządzenie to różnicuje standardy akustyczne w zależności od źródła pochodzenia dźwięku na: dopuszczalne poziomy hałasu pochodzącego od drogi lub linii kolejowej dopuszczalne poziomy hałasu pochodzącego od pozostałych obiektów i źródeł hałasu dopuszczalne poziomy hałasu pochodzącego od startów, lądowań i przelotów statków powietrznych dopuszczalne poziomy hałasu pochodzącego od linii energetycznych. W zależności od rodzaju źródeł różne są również czasy uśredniania w ciągu dnia i w nocy i mogą one określać wartości równoważnego poziomu dźwięku występującego w ciągu 16 lub 8 godzin pory dziennej i 8 lub 1 godz. w porze nocnej. Z uwagi na fakt, iż decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach zgody na realizację przedsięwzięcia ma za zadanie określenie warunków korzystania ze środowiska w niniejszym raporcie posłużono się wskaźnikami LAeqD oraz LAeqN. Wyciąg z ww. rozporządzenia przedstawia tabela nr 3.7.1/1. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 33 Tabela. 3.7.1/1. Dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku na podstawie Rozporządzenia MŚ z 14 czerwca 2007r. Dopuszczalny poziom hałasu w dB Drogi lub linie kolejowe3 Pozostałe obiekty i działalność będąca źródłem hałasu LAeqD LAeqN Lp. LAeqD Rodzaj terenu LAeqN przedział czasu odniesienia równy 8 przedział czasu przedział czasu przedział czasu najmniej odniesienia odniesienia równy odniesienia równy korzystnym równy 1 najmniej 16 godzinom 8 godzinom godzinom dnia korzystnej kolejno po sobie godzinie nocy następujących 1 a) Obszary A ochrony uzdrowiskowej 50 40 45 40 55 50 50 40 60 50 55 45 65 55 55 45 b) Tereny szpitali 2 a) Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej b) Tereny zabudowy związanej ze stałym lub wielogodzinnym 4 pobytem dzieci i młodzieży c) Tereny domów opieki d) Tereny szpitali w miastach 3 a) Tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego b) Tereny zabudowy zagrodowej c) Tereny rekreacyjnowypoczynkowe2 d) Tereny mieszkaniowo-usługowe 4 a) Tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców5 Wartości określone dla dróg i linii kolejowych stosuje się także dla torowisk tramwajowych poza pasem drogowym i kolei linowych W przypadku niewykorzystania tych terenów, zgodnie z ich funkcją, w porze nocy, nie obowiązuje na nich dopuszczalny poziom hałasu w porze nocy 5 Strefa śródmiejska miast powyżej 100 tys. Mieszkańców to teren zwartej zabudowy mieszkaniowej z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. W przypadku miast, w których występują dzielnice o liczbie mieszkańców pow. 100 tys., można wyznaczyć w tych dzielnicach strefą śródmiejską, jeżeli charakteryzuje się ona zwartą zabudową mieszkaniową z koncentracją obiektów administracyjnych, handlowych i usługowych. 3 4 Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 34 DOPUSZCZALNE WARTOŚCI POZIOMU DŹWIĘKU W ŚRODOWISKU W REJONIE PLANOWANEJ INWESTYCJI Na potrzeby niniejszej oceny oddziaływania na środowisko założono, że prace wiertnicze będą prowadzone na terenach wiejskich, a potencjalne oddziaływania akustyczne mogą wystąpić na terenach zabudowy mieszkaniowo-usługowej lub zagrodowej. Dopuszczalne wartości poziomu emisji dźwięku A do środowiska przyjęte na podstawie punktu 3b i 3d cytowanego rozporządzenia dla terenów zabudowy zagrodowej oraz mieszkalnousługowych wynoszą odpowiednio: 55 dB w porze dnia tj. w godz. 600 – 2200, 45 dB w porze nocy tj. w godz. 2200 – 600. W przypadku wystąpienia konieczności bardziej rygorystycznej kwalifikacji terenu - zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna - dopuszczalne wartości poziomu emisji dźwięku A do środowiska przyjęte na podstawie punktu 2a cytowanego rozporządzenia wynoszą: 50 dB w porze dnia tj. w godz. 600 – 2200, 40 dB w porze nocy tj. w godz. 2200 –600. 3.7.2. Stan klimatu akustycznego w rejonie inwestycji Podstawowym wskaźnikiem klimatu akustycznego jest sumaryczny poziom hałasu danego obszaru. W decydującym stopniu zależy on od jego urbanizacji oraz rodzaju emitowanego hałasu, tj.: – hałasu komunikacyjnego od dróg, który rozprzestrzenia się na odległe obszary ze względu na rozległość źródeł; – hałasu przemysłowego obejmującego swym zasięgiem najbliższe otoczenie. Do najbardziej uciążliwych źródeł hałasu w środowisku, przede wszystkim z uwagi na powszechność występowania, należy komunikacja drogowa. Znaczny wzrost liczby pojazdów oraz duży udział transportu samochodowego skutkują wzrostem liczby osób narażonych na ponadnormatywny hałas, przy jednocześnie wzrastającym zagrożeniu w porze nocnej. Gwałtowny rozwój motoryzacji w ostatnich latach spowodował zmiany klimatu akustycznego, które – tak jak w całym województwie małopolskim – również analizowanym terenie ulegają postępującemu pogorszeniu. Również tu konsekwencją znacznego przyrostu pojazdów samochodowych jest między innymi: – proces stabilizacji hałasu na wysokim poziomie (poziom równoważny – Leq) w godzinach szczytu komunikacyjnego, Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 35 – proces rozciągania się godzin szczytu komunikacyjnego: do późnych godzin nocnych (godz. 24.00) i wczesnych godzin porannych (godz. 500), – istotny wzrost natężenia ruchu w godzinach nocnych, co powoduje jedynie niewielki spadek rejestrowanych poziomów w stosunku do pory dziennej i skutkuje brakiem możliwości odpoczynku osób mieszkających w otoczeniu głównych szlaków komunikacyjnych. Wszystko to powoduje wzrost równoważnych poziomów dźwięku tak w dzień, jak i w nocy. Tym samym następuje systematyczne rozszerzanie się strefy ponadnormatywnego oddziaływania hałasu komunikacyjnego powodując, że coraz większa ilość mieszkańców terenów położonych wzdłuż głównych ciągów komunikacyjnych narażona jest na uciążliwy hałas. Analiza zagrożenia hałasem drogowym, wykonana na podstawie przeprowadzonych badań (WIOŚ) wskazuje, że poziom emisji hałasu w bezpośrednim sąsiedztwie źródła (1 m od krawędzi jezdni) dla większości dróg o znaczeniu ponadregionalnym, przekracza poziom 70 dB w porze dziennej, dochodząc do wartości 80 dB dla arterii najbardziej hałaśliwych. Daje to przekroczenia rzędu 5-25 dB, w zależności od przyjętych wartości dopuszczalnych. Jednakże zasięg przekroczeń dla poszczególnych tras jest trudny do przedstawienia z uwagi na istniejące uregulowania prawne. Z uwagi, bowiem na powiązanie wartości dopuszczalnej z charakterem zagospodarowania przestrzennego nawet na niewielkim odcinku drogi dopuszczalne wartości poziomu dźwięku mogą zmieniać się kilkakrotnie. 3.8. Opis elementów środowiska przyrodniczego Na terenie koncesji „Koszyce” znajduje się wiele cennych przyrodniczo terenów. Zostaną one opisane w dalszej części rozdziału. Pokrycie terenu szatą roślinną nie jest bardzo zróżnicowane. Dominują pola uprawne oraz łąki i pastwiska. Na analizowanym terenie największą powierzchnię zajmują zbiorowiska roślinne pół uprawnych, głównie użytki rolne na glebach słabej jakości, zaliczane do I, II i III klasy. Ponadto wyróżnić można zbiorowiska łąk świeżych i wilgotnych. Zachodnia część analizowanego terenu praktycznie pozbawiona jest obszarów leśnych, w części środkowej niewielkie kompleksy leśne występują na północ od Dąbrowy Tarnowskiej. Zajmują one stosunkowo słabe gleby. Siedliska borowe z drzewostanami sosnowymi są słabo zdegradowane. W części wschodniej charakteryzującej się również niską lesistością przeważają bory mieszane i lasy mieszane. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 36 3.8.1. Roślinność analizowanego terenu Regionalizacja geobotaniczna Regionalizacja geobotaniczna to zhierarchizowany, wedle określonych reguł, podział przestrzeni geograficznej dokonany ze względu na zróżnicowanie szaty roślinnej. Zgodnie z regionalizacją geobotaniczną Polski J. Matuszkiewicza (Matuszkiewicz, 2008) obszar koncesji „Koszyce” (rys.3.8.1/1) położony jest w obrębie Prowincji Środkowoeuropejskiej, Podprowincji Środkowoeuropejskiej Właściwej, Działu Wyżyn Południowopolskich, Krainy Wyżyn Miechowsko-Sandomierskich C.5. obejmującej: Okręg Miechowski-Pińczowski C.5.1. Podokręg Kazimierzowsko-Koszycki C.5.1.e, oraz Krainy Kotliny Sandomierskiej C.8. obejmującej: Okręg Niziny Nadwiślańskiej C.8.1. Podokręg Doliny Wisły "Kraków - Ujście Solne" C.b.1.c, Podokręg Doliny Wisły "Ujście Solne - Karsy" C.8.1.b Okręg Niepołomicko-Tarnowski C.8.2 Podokręg Tarnowski C.8.2.d Rys. 3.8.1/1. Orientacyjna lokalizacja obszaru koncesyjnego „Koszyce” na tle geobotanicznego podziału regionalnego terytorium Polski wg Matuszkiewicza (źródło: J.M. Matuszkiewicz: Regionalizacja geobotaniczna Polski. 2008r) Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO Kraina Wyżyn Miechowsko-Sandomierskich str. 37 odznacza się występowaniem subkontynentalnych borów mieszanych zespołu Querco-Pinetum a sporadycznie pojawiają się dąbrowy acidofiolne z klasy Quercetea roboli-petraeae. Specyficzna cecha krainy jest występowanie zachodniokarpackich lasów bukowych i dąbrów świetlistych. Do cech specyficznych omawianej krainy należy wykształcanie się w kilku punktach grądów. Kraina Kotliny Sandomierskiej jest bardzo uboga w naturalne zbiorowiska roślinne. Nie występują tutaj dąbrowy świetliste, kontynentalne bory, bory mieszane oraz roślinność stepowa. Potencjalna roślinność naturalna analizowanego terenu Analizując mapę roślinności rzeczywistej (rys. 3.8.1/2) można stwierdzić że na terenie omawianej koncesji „Koszyce” dominują grądy subkontynentalne odmiana małopolska, forma wyżynna, seria żyzna lub seria uboga (Tilio-Carpinetum). We wschodniej części analizowanego obszaru wyróżnić można kontynentalne bory mieszane sosnowo-dębowe (PinoQuercetum). Ponadto na terenach podmokłych, zawodnionych oraz w rejonach cieków wodnych występują łęgi niżowe, wśród których można wyróżnić nadrzeczne łęgi wierzbowotopolowe (Salici-Populetum), nadrzeczny łęg jesionowo-wiązowy (Ficario-Ulmetum typicum) oraz niżowy łęg jesionowo-olszowy (Fraxino-Alnetum). Rys. 3.8.1/2. Orientacyjna lokalizacja obdzaru koncesyjnego „Koszyce” na tle fragmentu mapy roslinności rzeczywistej (źródło: J.M. Matuszkiewicz, Potencjalna roślinność naturalna Polski). Objaśnienia: Salici-Populetum, Ficario-Ulmetum typicum, Fraxino-Alnetum, Tilio-Carpinetum (seria uboga), Tilio-Carpinetum (seria żyzna), PinoQuercetum Jak już wcześniej wspomniano obszar koncesyjny „Koszyce” jest obszarem typowo rolniczym. Z roślinności niskiej dojmują rośliny uprawowe jak zboża (pszenica, żyto, jęczmień) oraz okopowe (burak cukrowy, ziemniak). Na niewielkich terenach nieużytków roślinność niską reprezentują gatunki dwuliścienne takie jak: wilczomlecz sosnka (Euphoria Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 38 Cyparissias), pięciornik siedmiolistkowy (Potentilla hyptaphylla), wyka czteronasienna (Vicia tetrasperma), wrotycz pospolity (Tanacetum vulgare), krwawnik pospolity (Achillea millepholium), mniszek (Taraxcum Officinalis) oraz perz. Ponadto występują gatunki jednoliścienne – trzcinnik piaskowy (Calamagrostis epigeios), a także turzyce oraz wiechlina roczna. Na omawianym obszarze zaobserwować można również stopniową dynamikę zmian warunków siedliskowych ze względu na postępującą zabudowę i częściowe zaniechanie użytkowania rolnego. W rezultacie obszar ten charakteryzuje się współwystępowaniem przeciwstawnych tendencji w rozwoju potencjału bioróżnorodności. Zabudowa dawnych użytków rolnych powoduje zajęcie terenu przez budynki i przekształcenie użytków rolnych w ogrody przydomowe. Konsekwencją tego procesu są zmiany zbiorowisk roślinnych i warunków siedliskowych dziko żyjących zwierząt redukujące potencjał bioróżnorodności. Obecnie zabudowa jest skoncentrowana głównie wzdłuż dróg dojazdowych. Równocześnie zaniechanie użytkowania rolnego dotychczasowych gruntów rolnych powoduje spontaniczną sukcesję zadrzewień i zarośli krzewiastych na dawne użytki rolne. W ten sposób powstają korzystniejsze warunki siedliskowe dla dzikich zwierząt i ogólny potencjał bioróżnorodności obszaru wzrasta. 3.8.2. Fauna analizowanego terenu Obszar objęty koncesją poszukiwawczo-rozpoznawczą „Koszyce” w przeważającej części jest wykorzystywany rolniczo. Dominują pola uprawne oraz łąki i pastwiska. Fauna występująca na terenie koncesji jest typową fauną dla omawianego obszaru. Wśród dużych ssaków wyróżnić można dziki, lisy, sarny, jelenie, zające, łasice, kuny domowe, wiewiórki oraz przedstawiciele ssaków owadożernych – jeż, ryjówka i liczne gryzonie. Z gadów spotkać można jaszczurkę zwinkę i żyworodną, żmiję zygzakowatą oraz padalca, wśród płazów żaby zielone i brunatne oraz salamandrę plamistą. Na podstawie wyników z przeprowadzonych (Źródło:http://birdlaa5.memset.net/worldbirds/poland.php) na obserwacji analizowanym awifauny terenie stwierdzono występowanie gatunki ptaków wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG oraz gatunki objęte ochroną ścisłą, częściową a także gatunki łowne. Do gatunków obserwowanych na analizowanym terenie wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG należą: bielik, dzięcioł białoszyi, dzięcioł czarny. Do gatunków objętych ścisłą ochroną na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt należą między innymi: jastrząb, dzięcioł duży, modraszka, wróbel, skowronek, czarnogłówka, sójka, sierpówka, sikora uboga, Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 39 szczygieł, szpak, srokosz, kos, kwiczoł, bogatka, modraszka, czajka, mazurek, dzwoniec, gil, kuropatwa, łabędź niemy, nurogęś, potrzeszcz, zięba, pustułka, kszyk, krwawodziób, rycyk, oknówka, żuraw. Oprócz w/w obserwowano gatunki ptaków objętych ochroną częściową: kruk, wrona siwa, gawron, sroka, kormoran, czapla siwa, mewa białogłowa, oraz gatunki łowne: gołąb grzywacz, bażant, krzyżówka, gęgawa, łyska. Przez obszar objęty koncesją „Koszyce”, przebiega korytarz ekologiczny o znaczeniu międzynarodowym Doliny Wisły, a dokładniej jej górnej części. Dolina Górnej Wisły jest to korytarz ekologiczny o znaczeniu międzynarodowym sieci EECONET-PL (26m). Położony jest na południu Polski i obejmuje obszar od podnóża Beskidów na południu, aż po skraj Lasów Pszczyńskich i linię Wisły na północy. Na zachodzie granicą jest wododział Wisły i Odry, a wschodnia granica biegnie skrajem Pogórza Wielickiego. Dolina Wisły stanowi ważny korytarz ekologiczny na linii północ-południe, umożliwiający wędrówkę zwierząt (głównie ptaków) pomiędzy Skandynawią a Afryką. W rejonie południowo-zachodniej granicy obszaru koncesyjnego, w bezpośrednim sąsiedztwie rzeki Wisły można spodziewać się dużych koncentracji ptaków, zwłaszcza podczas wiosennych i jesiennych migracji. Ze względu na charakter korytarza (dużej doliny rzeki) bardzo prawdopodobne jest występowanie w analizowanym terenie ptaków wodno-błotnych (gęsi, żurawi, mew, rybitw, kormoranów, brodźców) oraz ptaków drapieżnych. 3.9. Obszary objęte ochroną na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody Na terenie obszaru koncesji „Koszyce” oraz w jego najbliższym sąsiedztwie zlokalizowane są następujące obszary podlegające ochronie prawnej, wynikającej z art.6.ust.1 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. 2009 Nr 151, poz.1220 z poźn.zm.): Natura 2000 Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Natura 2000 Dębówka nad Uszewką PLH 120066 Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Natura 2000 Dolny Dunajec PLH 120085 Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Natura 2000 Jadowniki Mokre PLH 120068, położony w odległości ok. 2 km (w najbliżej położonym punkcie) od granicy obszaru koncesyjnego „Koszyce” Obszary Chronionego Krajobrazu Jastrząbsko- Żdżarski Koszycko – Opatowiecki Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 40 Doliny Wisły Radłowsko – Wierzchosławicki Koszycki Użytki ekologiczne Jezioro Święcone Około 350 m za południowo-zachodnia granicą obszaru koncesyjnego zlokalizowany jest Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Natura 2000 Dolina Rzeki Gróbki PLH 120067. Obszar ten znajduje się poza zasięgiem oddziaływania prac związanych z poszukiwaniem i rozpoznawaniem złóż ropy naftowej i gazu ziemnego na analizowanym obszarze koncesji „Koszyce”. W związku z tym w dalszej części raportu nie omawiano szczegółowo Specjalnego Obszaru Ochrony Siedlisk Natura 2000 Dolina Rzeki Gróbki. Lokalizację koncesji „Koszyce” na tle wyżej wymienionych obszarów przedstawiono na rysunku 1 Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Natura 2000 Dębówka nad Uszewką PLH 120066 Obszar ten o powierzchni 844,3 ha położony jest nad rzekami Uszewką i Uszwicą koło Szczurowej. Obejmuje typowy dla regionu krajobraz rolniczy, mozaikę łąk, w różny sposób użytkowanych (ok.82%) i pól (ok.18%). Na całym obszarze występują populacje dwóch gatunków motyli wymienianych w II Załączniku Dyrektywy Siedliskowej: modraszka teleiusa, modraszka nausithousa. Zachowanie siedlisk tego obszaru jest istotne dla zachowania ciągłości siedlisk modraszka teleiusa i modraszka nausithousa Polski Południowej. Do siedlisk wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 92/43/EWG występujących na omawianym obszarze zaliczyć można Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris) – kod 6510. Na obszarze Natura 2000 PLH 120066 Dębówka nad Uszewką występują następujące gatunki chronionych: bezkręgowców wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG tj.: Maculinea teleius- Modraszek telejus Maculinea nausithous- Modraszek nausitous Do głównych zagrożeń obszaru należą: zaniechanie koszenia, a w konsekwencji sukcesja łąk w kierunku zakrzaczeń i trzcinowisk, presja zabudowy, zaorywanie nieużytkowanych łąk świeżych pod uprawę kukurydzy. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 41 Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Natura 2000 Dolny Dunajec PLH 120085 Obszar o powierzchni 1293,9 ha obejmuje rzeki: Dunajec - na odcinku od zapory w Czchowie do ujścia do Wisły, Siemiechówkę - od mostu na trasie Zakliczyn Siemiechów do ujścia do Dunajca wraz z dopływem Brzozowianka od drugiego mostu w Brzozowej (w przysiółku Stępówka), Paleśniankę - od mostu na trasie Zakliczyn Jastrzębia koło m. Bieśnik do ujścia, Białą Tarnowską - od miejscowości Izby (przy ujściu Dopływu spod Góry Czerteż) do ujścia do Dunajca wraz z dopływem - Szwedką od mostu na trasie Tuchów - Ryglice w m. Bistuszowa. Dolina Dunajca poniżej Czchowa osiąga szerokość ok. 4 km. Od miejscowości Zgłobice, w pokrytej glinami i piaskami plejstoceńskimi Kotlinie Sandomierskiej szerokość jej zwiększa się i osiąga od 6 do 8 km. Koryto Dunajca poniżej zapory w Czchowie wcina się na około 3 metry, a przy ujściu Białej Tarnowskiej na 4-6 metrów. Nurt jest szybki, dno kamieniste z rozległymi odsypiskami. Spadek jednostkowy rzeki na odcinku od Czchowa do ujścia do Wisły wynosi 0,7‰. Zlewnia Dunajca jest ważną ostoją wielu cennych gatunków ryb. W Dunajcu, na odcinku od Czchowa do ujścia do Wisły, występuje 26 gatunków ryb należących do pięciu rodzin. Rybostan zdominowany jest przez ryby karpiowate: brzanę, klenia, jelca, świnkę i ukleję. Występują tu również głowacica, pstrąg potokowy, certa, szczupak, boleń, okoń, sandacz i jazgarz. Poniżej zbiornika w Czchowie zaznacza się wpływ zbiornika i w zespole typowo rzecznych gatunków ryb pojawiają się karpiowate gatunki jeziorne: leszcz, płoć i krąp oraz ryby okoniowate. Na terenie obszaru PLH 120085 Doliny Dunajec, stwierdzono występowanie dwóch rodzajów siedlisk wymienione w Załączniku I Dyrektywy Rady 92/43/EWG: Pionierska roślinność na kamieńcach górskich potoków– kod 3220 Łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe (Salicetum albo-fragilis, Populetum albae, Alnenion– kod 91E0 Na obszarze Natura 2000 PLH 120085 Dolny Dunajec występują następujące gatunki chronionych: ssaków wymienionych w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG tj.: Lutra Lutra Wydra europejska; Castor fiber Bóbr europejski płazy i gady wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG tj.: Triturus cristatus Traszka grzebieniasta Bombina variegata Kumak górski ryby wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG tj.: Lampetra planeri Minóg strumieniowy Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 42 Salmo salar Łosoś szlachetny Aspius aspius Boleń Cottus gobio Głowacz białopłetwy Barbus peloponnesius Brzanka bezkręgowców wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG tj.: Unio crassus Skójka gruboskorupowa Ponadto na obszarze Natura 2000 PLH 120085 Dolny Dunajec występują inne ważne gatunki zwierząt: ryby Alburnoides bipunctatus Piekielnica Chondrostoma nasus Świnka Cottus poecilopus Głowacz pregopłetwy Thymallus thymallus Lipień pospolity Vimba vimbaVimba Do głównych zagrożeń obszaru należą: intensywna eksploatacja żwiru rzecznego powodująca zanikanie kamienistych tarlisk litofilnych gatunków ryb. realizacja programów ochrony przeciwpowodziowej, wynikających z nadmiernej zabudowy terenów zalewowych i polegających na szybkim odprowadzeniu wód powodziowych z obszaru zagrożonego, prace wykonywane w korycie rzeki, związane z zabudową hydrotechniczną (utrzymaniem i regulacją wód),. rolnicze i przemysłowe zagospodarowanie terasy zalewowej jako "ziemi niczyjej". zabudowa terenów zalewowych połączona z ubezpieczaniem i nadsypywaniem brzegów prowadząca do stopniowego zmniejszania szerokości koryta rzecznego, zanieczyszczenia obszarowe i punktowe, zaśmiecanie koryta rzecznego obcym materiałem skalnym (gruzem) użytym do ubezpieczania brzegów, zaburzenie naturalnego reżimu przepływów wód Dunajca związane z kaskadą zbiorników Rożnów - Czchów powodujące przesuszenie siedlisk nadbrzeżnych w dolinie rzeki, wycinka lasów łęgowych oraz inwazja obcych gatunków roślin. realizacja programów energetycznego wykorzystania wód powodujący fragmentację rzeki oraz dużą śmiertelność ryb dostających się do turbin Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 43 Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Natura 2000 Jadowniki Mokre PLH 120068 Obszar o powierzchni 704,2 ha, obejmuje fragment krajobrazu rolniczego na zachód od Jadownik Mokrych, w granicach pradoliny Dunajca. Stanowi mozaikę gruntów rolnych użytkowanych jako łąki, pola uprawne. Na całym obszarze występują populacje trzech gatunków motyli wymienianych w II Załączniku Dyrektywy Siedliskowej: modraszek teleius, modraszek nausithos, czerwończyk nieparek. Na terenie obszaru PLH 120068 Jadowniki Mokre, stwierdzono występowanie siedliska wymienionego w Załączniku I Dyrektywy Rady 92/43/EWG: Niżowe i górskie świeże łąki użytkowane ekstensywnie (Arrhenatherion elatioris)– kod 6510 Na obszarze Natura 2000 PLH 120068 Jadowniki Mokre, występują następujące gatunki chronionych: bezkręgowców wymienione w Załączniku II Dyrektywy Rady 92/43/EWG tj.: Maculinea teleius Modraszek telejus Lycaena dispar Czerwończy nieparek Maculinea nausithous Modraszek nausithous Do głównych zagrożeń obszaru należą: zaorywanie łąk świeżych i zaprzestanie użytkowania, głównie koszenia (dotyczy niewielkiej części obszaru). Jastrząbsko-Żdżarski Obszar Chronionego Krajobrazu6 (JŻOChK) Jastrząbsko-Żdżarski Obszar Chronionego Krajobrazu o całkowitej powierzchni 28 270 ha (z czego 19329 znajduje się w granicach województwa podkarpackiego, pozostała część leży w województwie małopolskim), w granicach gmin Czarna, Radomyśl Wielki, Wadowice Górne, Żyraków (woj. podkarpackie). Większą część stanowią kompleksy grądu oraz lasu sosnowo-dębowego i bory świeże. Cennymi zbiorowiskami są torfowiska przejściowe oraz bory bagienne (rezerwat Torfy). Osobliwością jest stanowisko pióropusznika strusiego (rezerwat Słotwina). Na wartości kulturowe obszaru składają się zabytkowe kościoły i dwory. 6 Utworzony Rozporządzeniem Nr 23 Wojewody Tarnowskiego z dnia 28 sierpnia 1996 r. w sprawie wyznaczenia obszarów chronionego krajobrazu województwa tarnowskiego (Dz. Urz. Woj. Tarnowskiego Nr 10, poz. 60). Rozporządzenie to nie zostało zamieszczone w obwieszczeniu Wojewody Podkarpackiego z dnia 25 marca 1999 r. w sprawie wykazu aktów prawa miejscowego (Dz. Urz. Woj. Podkarpackiego z dnia 31 marca 1999 Nr 5 poz. 100), w związku z czym nie posiada ono mocy prawnej. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 44 Koszycko-Opatowiecki Obszar Chronionego Krajobrazu (KOOChK) Koszycko-Opatowiecki Obszar Chronionego Krajobrazu utworzony na mocy Rozporządzenie Wojewody Kieleckiego z dnia 29 września 1996 w celu ochrony walorów przyrodniczo-ekologicznych dolin rzek Szreniawy, Nidzicy oraz samej doliny Wisły. Rzeki te, w obszarze o wysokim stopniu zagospodarowania (głównie rolniczego) i zasiedlenia, spełniają biocenotyczną funkcję korytarzy i ciągów ekologicznych. Porośnięte są wilgotnymi zbiorowiskami łąkowymi. Dominują tutaj zbiorowiska nieleśne. Są to często zarośla krzewiaste z udziałem leszczyny i tarniny. Spośród gatunków flory, na szczególną uwagę zasługują: jaskier polny, kurzyślad błękitny, czyściec roczny, rolnica polna, czechrzyca grzebieniowa, włóczydło polne, miłek letni, wilczomierz drobny. Obszar ten posiada duże walory kulturowe. Początki osadnictwa miały miejsce w neolicie. Najstarszymi pozostałościami kurchanów małopolskich są stanowiska archeologiczne w Krzczonowie, Łapszowie, Przemykowie, Siedliskach, Skałce oraz grodzisko i osada obronna w Witkowie. Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Wisły (OChKDW) Obszar Chronionego Krajobrazu Doliny Wisły (OchKDW) położony jest w Mikroregionie Niziny Nadwiślańskiej. Dolina Wisły charakteryzuje się występowaniem licznych meandrów i starorzeczy, stanowiących ostoje ptactwa wodnego, preferującego doliny wielkich rzek. Bardzo cenne są tu lasy łęgowe, tworzące zespół łęgu wierzbowo-topolowego, zanikającego w skali kraju. Zespoły te stanowią rezerwuar dla wód powierzchniowych. Ponadto stanowią jedno z najbogatszych pod względem gatunkowym, zbiorowisko leśne. Powołany został dla zachowania naturalnego charakteru biegu Wisły i jej otoczenia jako ostoi ptactwa wodnego i błotnego oraz rzadkich roślinnych zbiorowisk nadwodnych, a także zachowania szczególnie ważnego, naturalnego ciągu korytarza ekologicznego Wisły, mającego znaczenie międzynarodowe. Występują tu ekosystemy leśne, właściwe dla terenów okresowo zalewanych, wodne oraz bagienne, a także antropogeniczne (pola uprawne i łąki). Do najciekawszych zbiorowisk roślinnych należą płaty coraz rzadszych w Polsce łęgów wierzbowo-topolowych. OChKDW stanowi element korytarza ekologicznego Górnej Doliny Wisły. Radłowsko-Wierzchosławicki Obszar Chronionego Krajobrazu (RWOChK) Radłowsko-Wierzchosławicki Obszar Chronionego Krajobrazu obszar obejmuje Wysoczyznę Wojnicką, Równinę Radłowską, oraz fragment Niziny Nadwiślańskiej. Przeważająca część obszaru jest zalesiona (dominuje bór mieszany, miejscami – śródlądowy bór wilgotny), natomiast Nizina Nadwiślańska porośnięta jest głównie zbiorowiskami łąkowymi (z szafranem spiskim). Charakterystyczną cechą krajobrazu jest występowanie Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 45 kompleksów stawów wśród Lasów Radłowskich oraz obecność licznych starorzeczy w obrębie dolin Dunajca i Uszwicy. Meandry Dunajca stanowią ostoje dla wielu rzadkich gatunków roślin, m.in. kotewki orzecha wodnego (Trapa natans), salwinii pływającej (Salwinia natans), grążela żółtego (Nuphar lutea), grzybieni białych (Nymphaea alba). Na terenie RWOChK występuje również rosiczka okrągłolistna (Drosera rotundifolia) czy widłak torfowy (Lycopodiella inundata). Obszar ten stanowi ostoję ptactwa wodnego i błotnego oraz stanowiska rzadkich roślin. W krajobrazie dominują lasy w przeważającej części bory mieszane, a w miejscach wilgotnych – bory wilgotne ze śródleśnymi łąkami wilgotnymi. Zabytki kultury obszary to przede wszystkim kościoły, zespoły dworsko – parkowe, oraz XIX wieczny dom rodziny Wincentego Witosa w Wierzchosławicach. Koszycki Obszar Chronionego Krajobrazu (KOChK) Koszycki Obszar Chronionego Krajobrazu położony jest na terenie gminy Koszyce (z Przemkowem) i zajmuje powierzchnię 6 596 ha. Obszar rozpoczyna się w punkcie styku trzech gmin, tj. Koszyce, Nowe Brzesko i Drwina na rzece Wisła. Dalej biegnie on po zachodniej granicy Gminy Koszyce, opuszcza dolinę Wisły we wsi Dolany Dolne, kieruje się na północ, omija od zachodu wsie Dolany Górne, Chełmy i Modrzany. Za Modrzanami wchodzi w koryto rzeki Szreniawy, by po około 400 metrach zejść z niego i kierując się ponownie na północ dotrzeć do północnej granicy województwa małopolskiego. Dalej biegnie północną granicą województwa małopolskiego, która jest równocześnie północną granicą Gminy Koszyce, w kierunku wschodnim i północno – wschodnim. Mija wieś Podgaje Koszyckie, przechodzi przez ciek wodny Jawornik w okolicach wsi Rachwałowie by następnie po wejściu do rzeki Niedzica i iść jej korytem w kierunku wschodnim aż do jej ujścia w rzece Wiśle. Tu skręca na południowy zachód i po granicy Gminy Koszyce wyznaczonej wzdłuż środka koryta Wisły, w kierunku przeciwnym do jej nurtu, powraca do miejsca, w którym rozpoczęto opis granic Obszaru (Dz.Urz.WM.2005.50.283). Obszar ten leży poza granicami obszaru koncesyjnego „Koszyce”. Użytek ekologiczny Jezioro Święcone Użytek ekologiczny Jezioro Święcone, utworzony 17.11.1997 r na mocy Rozporządzenia Nr 69/97 Wojewody Tarnowskiego z dnia 17.11.1997 r (Dz.Urz. Woj.Tar. z 1997 r, Nr 14 poz.136). Swoim położeniem obejmuje Kotlinę Sandomierską i Nizinę Nadwislańską. Użytek ten zlokalizowany jest w gminie Wietrzychowice w obrębie ewidencyjnym Jadowniki Mokre. Utworzony ze względu na stanowisko kotewki orzecha wodnego (Trapa natans) oraz innych rzadkich roślin wodno-błotnych Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 46 OPIS ISTNIEJĄCYCH W SĄSIEDZTWIE LUB 4. BEZPOŚREDNIM ZASIĘGU ODDZIAŁYWANIA PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA ZABYTKÓW Na obszarze koncesji „Koszyce” występują liczne zabytki, wpisane do rejestru zabytków. Dominują wśród nich głównie obiekty sakralne – kościoły oraz domy i kamienice. Na rysunku 1 zaznaczono najważniejsze obiekty zabytkowe, wpisane do rejestru zabytków. Ponadto w oparciu o rejestr zabytków nieruchomych dla województwa małopolskiego, świętokrzyskiego oraz podkarpackiego przedstawiono najważniejsze z nich, znajdujące się w granicach obszaru koncesyjnego Koszyce lub bezpośrednio w jego sąsiedztwie. Województwo małopolskie Powiat brzeski Gmina Szczurowa: 1) Zaborów gm. Szczurowa – pałac z otoczeniem, A-143 z 27.02.1978 (Tar) 2) Zaborów gm. Szczurowi- dzwonnica przy kościele Nawiedzenia NMP , A-33/M z 27.10.2005 Powiat dąbrowski Gmina Dąbrowa Tarnowska: 1) Brak zabytków w zasięgu koncesji „Koszyce” Gmina Gręboszów 1) Żelichów gm Gręboszów – kościół par. p.w. Serca Pana Jezusa, A-331 z 06.12.1971 (Tar) Gmina Olesno: 1) Breń (Podborze) gm. Olesno – założenie parkowo - krajobrazowe, A-125 z 15.06.1977 (Tar) 2) Niwki gm. Olesno – park podworski, A-288 24.10.1986 (Tar) 3) Olesno gm. Olesno – kościół par. p.w. św. Katarzyny, otoczenie, A-381 z 12.06.1972 (Tar) 4) Olesno gm. Olesno- kaplica św. Trójcy przy kościele par. - st. rej. nr 370 z 08.07.1936 5) Olesno gm. Olesno – dwór, A-400 (Tar) 6) Olesno gm. Olesno – park podworski „Owczarnia”, A-287 z 22.10.1986 (Tar) 7) Podborze, gm. Olesno - patrz Breń, zespół dworski, A-125 z 15.06.1977 (Tar) Gmina Radgoszcz: 1) Luszowice, gm. Radogoszcz, pow. dąbrowski, –kościół parafialny Św. Józefa , A-37/M z 5.01.2006 2) Luszowice gm. Radgoszcz kaplica przy kościele parafialnym,st. rej. nr 369 z 16.IV.1937 3) Radgoszcz, gm. Radgoszcz -cmentarz wojenny nr 244, A-81/M z 22.03.2007 r. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 47 4) adgoszcz gm. Radgoszcz – kościół par. p.w. Przeniesienia Relikwii św. Kazimierza, dzwonnica, -174 z 14.11.1979 (Tar) Powiat proszowicki Gmina Koszyce: 1) Koszyce gm. Koszyce – założenie parkowe st. rej. nr 864 z 30.09.1959 [A-875/M] 2) Książnice Wielkie gm. Koszyce – kościół par. p.w. Wniebowzięcia NMP, A-250 z 15.02.1967 [A-889/M] 3) Morsko gm. Koszyce – dwór z pozostałościami parku, A-504 z 09.04.1972, [A-1210/M] – dwór skreślony decyzją z dnia 30.03.2010r. 4) Przemyków gm. Koszyce – kościół par. p.w. św. Katarzyny, st.rej.kielecki nr 364 z 11.01.1957 [A-986/M] 5) Rachwałowice gm. Koszyce – kościół par. p.w. Narodzenia NMP i dzwonnica, st. rej. kielecki nr 363 z 08.01.1957 (Kie) [A-994/M] 6) Rachwałowice gm. Koszyce – park, st. rej. nr 859, z 30.09.1959 (Kielce) [A-995/M] 7) Witów gm. Koszyce – kościół par. p.w. św. Trójcy, A-238 z 08.01.1957 (Kielce) [A-1096/M] 8) Włostowice gm. Koszyce – park, st.rej.kielecki nr 861 z 30.09.1959 (Kielce), 9) Włostowice, gm. Koszyce -dwór wraz z parkiem , [A-126/M], 16.12. 2007 r. Powiat tarnowski Gmina Lisia Góra: 1) Brak zabytków w zasięgu koncesji „Koszyce” Gmina Wietrzychowice: 1) Jadowniki Mokre gm. Wietrzychowice – osada z okresu wpływów rzymskich, A-290 z 1986(Tar) 2) Wietrzychowice gm. Wietrzychowice – kościół par. p.w. Wniebowzięcia NMP, A-260 z 18.09.1985 (Tar) 3) Wietrzychowice gm. Wietrzychowice – dzwonnica kościelna, A-9/M z 21.07.2003 (Tar) 4) Wietrzychowice gm. Wietrzychowice -cmentarz wojenny nr 255, A-428/M z 16.04.2009 Gmina Żabno 1) Otfinów gm. Żabno – kościół par. p.w. śś. Piotra i Pawła, A-252 z 30.05.1985 (Tar) 2) Otfinów – Diament gm. Żabno – cmentarz wojenny nr 258, A-348 26.05.1992 (Tar) 3) Otfinów gm. Żabno – zespół dworsko-parkowy: dwór, park z aleją dojazdową oraz kapliczka z figurą Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej, A-151/M z 21.07.2008 r. Województwo podkarpackie Powiat dębicki Gmina Czarna 1) Brak zabytków w zasięgu koncesji „Koszyce” Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 48 Powiat mielecki Gmina Radomyśl Wielki 1) Brak zabytków w zasięgu koncesji „Koszyce Gmina Wadowice Górne 1) Brak zabytków w zasięgu koncesji „Koszyce Województwo świętokrzyskie Powiat kazimierski Gmina Bejsce 1) 2) Bejsce, gm. Bejsce - zespół kościoła par. pw. św. Mikołaja: 232 z 11.02.1967: A.173/1-4 Bejsce, gm. Bejsce - zespół pałacowy A.174/1-3 Gmina Kazimierza Wielka 1. Gorzków, gm.Kazimierza Wielka - zespół kościoła par. pw. św. Małgorzaty: A.189/1-2 Gmina Opatowiec 1) Opatowiec, gm. Opatowiec - kościół par. pw. św. Jakuba, nr rej.: 566 z 16.09.1971 A.200 2) Opatowiec, gm. Opatowiec - cmentarz wojenny z I wojny światowej, nr rej.: 1159 z 12.09.1992 A.201 3) Rogów, gm. Opatowiec - zespół kościoła par.: A.202/1-2 4) Rogów, gm. Opatowiec - zespół podworski, nr rej.: 235 z 08.05.1971: A.203/1-2 5. OPIS ANALIZOWANYCH WARIANTÓW PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA 5.1. Wariant polegający na niepodejmowaniu przedsięwzięcia (tzw. wariant zerowy) Rezygnacja z kontynuacji prac rozpoznawczych na analizowanym obszarze byłaby nieuzasadniona ekonomicznie. Na przedmiotowym terenie od kilkudziesięciu lat prowadzone są prace poszukiwawcze i rozpoznawcze. W celu stwierdzenia rejonów występowania złóż niezbędne jest kontynuowanie prac i badań. Maszyny i urządzenia są coraz bardziej czułe, dokładne, precyzyjne i mniej uciążliwe dla środowiska. Decydując się na rozpoznanie terenu Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 49 nie można również zrezygnować z prac wiertniczych, bez których nie jest możliwe wskazanie złóż perspektywistycznych. Przed podjęciem decyzji o prowadzeniu prac poszukiwawczych prowadzone były bardzo wnikliwe analizy wyników badań archiwalnych. Na tej podstawie zostały wybrane obszary, na których kontynuowane będą badania prowadzące do rozszerzenia i uszczegółowienia wyników badań terenowych. 5.2. Wariant proponowany przez wnioskodawcę Wariant proponowany przez wnioskodawcę do realizacji, został opisany w rozdziale 2 niniejszego opracowania. 5.3. Racjonalny wariant alternatywny Wszystkie prace poszukiwawcze będą prowadzone w oparciu o zatwierdzone projekty prac geologicznych. Proces poszukiwania złóż ropy i gazu jest jednak procesem dynamicznym, rozwijającym się w miarę wykonywania nowych prac geofizycznych i wiertniczych, dlatego nie można wykluczyć bieżącej korekty operacyjnej planowanych obecnie prac, włącznie z ich zaniechaniem z powodu otrzymania negatywnych wyników na którymś z etapów, a dotyczącym w szczególności istnienia perspektywicznych obiektów złożowych lub wprowadzenia nowych badań. Analizując możliwe warianty przedsięwzięcia, nie można wskazać alternatywnych lokalizacji. Miejsca prowadzenia prac terenowych muszą być ściśle powiązane z potencjalnym miejscem występowania złóż. Dopuszczalne są niewielkie korekty przebiegu linii badań sejsmicznych, chodź prowadzi to do zwiększenia ryzyka poszukiwawczego, a w przypadku wierceń, z uwagi na naturalną obecność perspektywicznej struktury pojawienia się dodatkowych, dużych kosztów (np. wiercenia kierunkowe). Nie jest możliwe wskazanie również alternatywnych rozwiązań technologicznych. Zaproponowana przez Inwestora technologia prowadzenia prac poszukiwawczych oparta na badaniach sejsmicznych jest najnowszą w skali światowej technologią poszukiwań węglowodorów i praktycznie nie ma rozwiązań konkurencyjnych. 5.4. Wariant najkorzystniejszy dla środowiska Prace poszukiwawcze będą prowadzone w oparciu o zatwierdzone projekty prac geologicznych. Ewentualne wiercenia będą prowadzone na podstawie Planów Ruchu zgodnie z art. 108 Ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze oraz Załącznikiem nr 4 Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 50 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 14 czerwca 2002 r. w sprawie planów ruchu zakładów górniczych (Dz. U. z 2002r. nr 94 poz. 840 z późn. zm.), zatwierdzonych przez właściwego terytorialnie Dyrektora Okręgowego Urzędu Górniczego. Plan ruchu zakładu górniczego zgodnie z art. 108 ust 2. cytowanej wyżej ustawy określa szczegółowe przedsięwzięcia niezbędne w celu zapewnienia miedzy innymi ochrony elementów środowiska. Na podstawie wyników oceny oddziaływania przedmiotowej inwestycji na środowisko w niniejszym raporcie przedstawione zostaną zalecenia, które powinny zostać uwzględnione ze względu na kolizje przestrzenne z obiektami podlegającymi ochronie prawnej lub miejscami szczególnie cennymi przyrodniczo. Ponadto odnosząc się do dalszej perspektywy czasowej prace poszukiwawcze można potraktować jako działania prośrodowiskowe. Zastąpienie stałych surowców energetycznych (węgla) paliwami gazowymi przyczyni się do zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego w skali zarówno lokalnej jak i globalnej. Mając na uwadze powyższe uwarunkowania przedsięwzięcie realizowane zgodnie z założeniami wariantu proponowanego przez Inwestora jest wariantem korzystnym dla środowiska. 6. OKREŚLENIE PRZEWIDYWANEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO ANALIZOWANYCH WARIANTÓW, W TYM RÓWNIEŻ W PRZYPADKU WYSTĄPIENIA POWAŻNEJ AWARII PRZEMYSŁOWEJ, A TAKŻE MOŻLIWEGO TRANSGRANICZNEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO 6.1. Wariant niepodejmowania przedsięwzięcia Niepodjęcie realizacji przedsięwzięcia nie wpłynie negatywnie na stan środowiska. W przypadku przyjęcia wariantu zerowego nie będą prowadzone prace terenowe. W związku z tym nie przewiduje się jakichkolwiek oddziaływań na: warunki życia mieszkańców na terenach sąsiednich, powietrze atmosferyczne i klimat; klimat akustyczny; wody podziemne; Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 51 wody powierzchniowe; rośliny i zwierzęta oraz siedliska przyrodnicze; powierzchnię ziemi i gleby; dobra materialne i dobra kultury; obszary chronione. 6.2. Wariant realizacji przedsięwzięcia Identyfikację spodziewanych oddziaływań na środowisko, typowych dla tego rodzaju inwestycji, na etapie realizacji (przygotowania) i późniejszej eksploatacji przedstawiono w poniższych tabelach. Tabela 6.2/1. Identyfikację potencjalnych spodziewanych oddziaływań na środowisko na etapie realizacji: ZAKRES PRAC IDENTYFIKACJA POTENCJALNYCH ODDZIAŁYWAŃ PRACE SEJSMICZNE - na etapie przygotowania ta część prac sejsmicznych nie powoduje żadnych zostaną wytyczone i negatywnych oddziaływań na środowisko. oznakowane profile oraz zostanie przygotowany sprzęt PRACE WIERTNICZE Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 52 IDENTYFIKACJA POTENCJALNYCH ZAKRES PRAC ODDZIAŁYWAŃ - budowa wiertni wraz z Warunki pracy i życia ludzi: emisja hałasu i wibracje powodowane przez maszyny infrastrukturą towarzyszącą budowlane, emisja zanieczyszczeń powodowana przez pracę silników spalinowych maszyn budowlanych i środków transportu, pylenie podczas prac demontażu, wyburzania, prac ziemnych oraz ruchu pojazdów budowy, uciążliwości i niebezpieczeństwa w ruchu lokalnym wynikające z ruchu pojazdów budowy, Powierzchnia ziemi: naruszenie powierzchni ziemi (gleby, zdjęcie humusu), czasowe zajęcie terenu, Oddziaływanie na środowisko wodne: ewentualne zanieczyszczenie wód podziemnych związane z pracą ciężkiego sprzętu i działalnością placu budowy. Oddziaływanie na świat roślinny i zwierzęcy: zniszczenie fragmentu pokrywy roślinnej, zmiana warunków siedliskowych wskutek zajęcia terenu, Oddziaływanie akustyczne: emisja hałasu i wibracje powodowane przez maszyny budowlane, środki transportu, narzędzie mechaniczne. Zanieczyszczenie powietrza: emisja zanieczyszczeń do powietrza powodowana przez pracę silników spalinowych maszyn budowlanych i środków transportu, pylenie podczas prowadzenia prac ziemnych oraz ruchu pojazdów. Tabela 6.2/2. Identyfikację potencjalnych spodziewanych oddziaływań na środowisko na etapie eksploatacji IDENTYFIKACJA ODDZIAŁYWAŃ ZAKRES PRAC PRACE SEJSMICZNE - przemieszczanie się pojazdów taboru sejsmicznego, rozchodzenie się fal w metodzie dynamitowej (rozwiązanie opcjonalne) Warunki pracy i życia ludzi: emisja hałasu emisja zanieczyszczeń do powietrza uciążliwości i niebezpieczeństwa w ruchu lokalnym wynikające z ruchu pojazdów, Powierzchnia ziemi: lokalne zagłębienia gruntu pod wpływem nacisku, Oddziaływanie na środowisko wodne: ewentualne zanieczyszczenie wód podziemnych związane z pracą sprzętu, możliwe tylko w sytuacjach awaryjnych Oddziaływanie na świat roślinny i zwierzęcy: lokalne straty w uprawach, Oddziaływanie akustyczne: emisja hałasu i wibracje z komunikacji oraz prac sejsmicznych ewentualnego użycia środków wybuchowych Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO ZAKRES PRAC str. 53 IDENTYFIKACJA ODDZIAŁYWAŃ Zanieczyszczenie powietrza: emisja zanieczyszczeń do powietrza ze źródeł komunikacyjnych Oddziaływanie na środowisko przyrodnicze: okresowy wzrost hałasu może spowodować zaburzenia funkcjonowania niektórych gatunków fauny możliwość oddziaływania na tereny lęgowe oraz żerowiska rzadkich i chronionych gatunków ptaków PRACE WIERTNICZE – praca urządzeń wiertniczych Warunki pracy i życia ludzi: emisja hałasu i wibracje emisja zanieczyszczeń powodowana przez pracę silników spalinowych, uciążliwości i niebezpieczeństwa w ruchu lokalnym wynikające z ruchu pojazdów, Powierzchnia ziemi: lokalne straty w uprawach, Oddziaływanie na środowisko gruntowo-wodne: ewentualne zanieczyszczenie środowiska gruntowowodnego odciekami z odpadów wiertniczych, wodami opadowymi spływającymi z terenu wiertni oraz ewentualnymi wyciekami (w sytuacjach awaryjnych) Oddziaływanie na wody podziemne: ewentualne zagrożenie poziomów wodonośnych w wyniku łączenia poziomów wodonośnych, stosowania materiałów płuczkowych, (w sytuacjach awaryjnych) Oddziaływanie akustyczne: emisja hałasu z urządzeń wiertniczych oraz komunikacji Zanieczyszczenie powietrza: emisja zanieczyszczeń do powietrza ze źródeł niezorganizowanych, zorganizowanych (kotłownia, agregaty prądotwórcze) oraz komunikacji Oddziaływanie na środowisko przyrodnicze: okresowy wzrost hałasu może spowodować zaburzenia funkcjonowania niektórych gatunków fauny ze względu na prowadzenie prac w systemie ciągłym. Podkreślić należy, że wszelkie potencjalne oddziaływania wynikające z prowadzenia prac sejsmicznych będą mieć charakter krótkotrwały. Prace wiertnicze będą również prowadzone w określonym czasie, zwykle proces ten trwa kilka miesięcy, a ich zasięg oddziaływania jest ograniczony do terenu wiertni oraz terenów przyległych (drogi dojazdowe itp.). W celu minimalizowania negatywnego wpływu przedmiotowej inwestycji na środowisko oraz wyeliminowania potencjalnych negatywnych oddziaływań w dalszej części raportu przedstawione zostaną odpowiednie zalecenia. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO 6.3. str. 54 Wariant wystąpienia poważnej awarii Według ustawy Prawo ochrony środowiska przez pojęcie poważnej awarii rozumie się zdarzenie, w szczególności emisję, pożar lub eksplozję, powstałe w trakcie procesu przemysłowego, magazynowania lub transportu, w których występuje jedna lub więcej niebezpiecznych substancji, prowadzące do natychmiastowego powstania zagrożenia życia lub zdrowia ludzi lub środowiska lub powstania takiego zagrożenia z opóźnieniem. Prace poszukiwawczo-rozpoznawcze wykonane będą przy użyciu nowoczesnych rozwiązań technicznych i technologicznych. Nie można jednak zupełnie wykluczyć pojawienia się sytuacji awaryjnej. Badania sejsmiczne Badania sejsmiczne prowadzone bez użycia środków wybuchowych nie powoduje żadnych zagrożeń nadzwyczajnych, natomiast przy zastosowaniu dynamitowych źródeł wzbudzania fali sejsmicznej może dojść do zagrożeń nadzwyczajnych, w szczególności do niekontrolowanych wybuchów zgromadzonych materiałów wybuchowych. Sytuacja taka może mieć miejsce jedynie w sytuacji nieprzestrzegania obowiązujących przepisów dotyczących postępowania z materiałami wybuchowymi i środkami strzałowymi. Sposób postępowania z materiałami wybuchowymi, w tym nabywanie, przewożenie, składowanie oraz stosowanie w zakładzie górniczym podczas prowadzenia prac terenowych będzie zgodny z zapisami Rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 kwietnia 2003 r w sprawie środków strzałowych i sprzętu strzałowego w zakładach górniczych (Dz.U. nr 72, poz.655). Materiały będą przechowywane z dala od budynków mieszkalnych zgodnie z obowiązującymi przepisami. Postępowanie zgodnie z obowiązującymi przepisami, normami bezpieczeństwa wyeliminuje nadzwyczajne zagrożenia środowiska związane ryzykiem niekontrolowanych wybuchów. Prace wiertnicze Elementy zagospodarowania terenu wiertni narażone są na potencjalne zagrożenia związane z awarią urządzeń technicznych, wybuchem lub pożarem. Awarie techniczne mogą być spowodowane wyciekiem płuczki, wyciekami paliw, przedostaniem się do środowiska płynnych substancji uciążliwych dla środowiska. Zagrożenie wybuchem może się pojawić w skutek uszkodzenia lub rozszczelnienia instalacji. Mieszanina gazu ziemnego z powietrzem tworzy mieszaninę wybuchową. Zagrożenie pożarowe może wynikać z zastosowania na terenie wiertni substancji palnych tj. oleje, smary, paliwa oraz z właściwości palnych złóż węglowodorów. Ze Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 55 względu na charakter złóż gazu zimnego w analizowanym rejonie nie przewiduje się możliwości pojawienia erupcji siarkowodoru (H2S). W celu przeciwdziałaniu wystąpienia opisanych wyżej sytuacji awaryjnych wykonawcy prac poszukiwawczych będą pracować zgodnie z przepisami prawnymi, normami oraz własnymi instrukcjami bezpieczeństwa opracowanych zgodnie z zapisami Ustawy prawo geologiczne i górnicze oraz aktów wykonawczych do Ustawy. Ponadto na etapie zagospodarowania wiertni wyznaczone i zachowane zostaną odpowiedniej wielkości strefy ochronne (strefy zagrożenia wybuchem). 6.4. Transgraniczne oddziaływanie na środowisko Ze względu na skalę i zakres planowanego przedsięwzięcia, a przede wszystkim jego lokalizację w znacznej odległości od granic państwa, nie prognozuje się wystąpienia oddziaływania na środowisko o charakterze transgranicznym. 6.5. Oddziaływanie fazy likwidacji przedsięwzięcia W przypadku badań sejsmicznych nie ma potrzeby wykonywania prac likwidacyjnych. Po ich zakończeniu teren pozostaje przywrócony to stanu pierwotnego. Wszelkie ewentualnie negatywne skutki są likwidowane na bieżąco. Sposób likwidacji wiertni zależy głównie od wyników wiercenia oraz przyszłego wykorzystania otworu. W przypadku przydatności otworu do eksploatacji, likwidacja polega na demontażu wszystkich urządzeń oraz zabezpieczeniu otworu zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i wymaganiami przyszłego użytkownika. W sytuacji negatywnych wyników prób złożowych dla otworów wiertniczych likwidacja jest jednym z etapów prac, prowadzonych obligatoryjnie, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. Dokonuje się tego poprzez wykonanie korków cementowych celem oddzielenia horyzontów wodonośnych oraz horyzontów perspektywicznych z punktu widzenia nasycenia węglowodorami. Następnie wykonuje się demontaż urządzenia wiertniczego i elementów zabudowy terenu wiertni. W końcowej fazie likwidacji, niezależnie od dalszej przydatności otworu prowadzone są prace rekultywacyjne, mające na celu przywrócenie terenu wiertni do stanu pierwotnego lub zgodnie z decyzją ustalającą kierunek rekultywacji. Działania te obejmują m.in. zdjęcie płyt betonowych, niwelacje terenu, rozplantowanie humusu oraz jeśli to konieczne wykonanie zabiegów agrotechnicznych. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 56 7. UZASADNIENIE PROPONOWANEGO PRZEZ WNIOSKODAWCĘ WARIANTU, ZE WSKAZANIEM JEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Uzasadnienie proponowanego przez wnioskodawcę wariantu zostało przeprowadzone pod kątem wskazania jego oddziaływania na poszczególne elementy środowiska, tj. ludzi, zwierzęta, rośliny, siedliska, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi z uwzględnieniem ruchów masowych, klimat i krajobraz kulturowy oraz wzajemne oddziaływania między wyżej wymienionymi elementami. Jak zaznaczono w rozdziale 5.4 wariant przedstawiony przez inwestora pełni równocześnie funkcję wariantu najkorzystniejszego dla środowiska. 7.1. Etap realizacji (przygotowania) 7.1.1 Prace sejsmiczne Jak już wspomniano w rozdziale 6.2. faza przygotowania do prowadzenia prac sejsmicznych ogranicza się jedynie do wytyczenie profilu i przygotowania sprzętu. Ze względu na krótki czas przebywania w danym punkcie pomiarowym, w charakterystyce potencjalnych kolizji pomiędzy pracami sejsmicznymi, a wybranymi elementami środowiska nie przewiduje się wystąpienia niekorzystnych oddziaływań. Lokalizacji profili sejsmicznych zostanie wskazana tak, aby do minimum ograniczyć kolizje z ujęciami wód powierzchniowych, podziemnych i ich strefami ochronnymi (rys.1) oraz ze studniami, zaopatrującymi w wodę pojedyncze gospodarstwa. Podsumowując można stwierdzić, że przygotowanie prac sejsmicznych przeprowadzone zgodnie z zaleceniami przedstawionymi w rozdziale 10 niniejszego raportu nie spowoduje negatywnych oddziaływań na poszczególne elementy środowiska przyrodniczego oraz życie i zdrowie ludzi. 7.1.2 Prace wiertnicze Jak już wspomniano w rozdziale 2 niniejszego raportu w przypadku prac wiertniczych można wyróżnić trzy fazy procesu. Pierwszym z nich jest faza budowy. Etap ten jest związany z przygotowaniem dróg dojazdowych i terenu pod wiertnię, zorganizowaniem zaplecza technicznego wraz z montażem maszyn i urządzeń oraz obiektów. Teren wiertni o powierzchni zwykle 1-1,5 hektara, z którego zdjęta będzie warstwa humusu zostanie wyrównany, w razie konieczności wycięte zostaną drzewa kolidujące z inwestycją. W dalszej części podrozdziału opisano wpływ prac związanych z przygotowaniem terenu na poszczególne komponenty środowiska. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 57 7.1.2.1. Oddziaływanie na zdrowie ludzi i jakość życia mieszkańców Emisja substancji i energii do środowiska, wynikająca z prac związanych z przygotowaniem zaplecza do prac wiertniczych, może powodować uciążliwości dla obiektów zlokalizowanych w pobliżu przedsięwzięcia. Należy jednak podkreślić, że uciążliwości te będą miały charakter przejściowy, ograniczony do czasu prowadzenia prac budowlanomontażowych. Dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii wykonawczych nie należy spodziewać się istotnego wpływu realizacji przedsięwzięcia na stan zdrowia ludzi, a występujące uciążliwości np. wzrost zapylenia powietrza, wzrost emisji spalin, hałasu i wibracji będą krótkotrwałe. Ograniczenie oddziaływania fazy realizacji przedsięwzięcia na zdrowie ludzi powinien zapewnić odpowiedni plan i szybkie wykonywanie prac. 7.1.2.2. Oddziaływanie na środowisko gruntowo-wodne Przygotowanie terenu do prowadzenia prac wiertniczych będzie wiązało się z fizycznym przekształceniem, usunięciem i częściową degradacją wierzchniej warstwy gruntu. W trakcie wykonywania wykopu może dojść do wymieszania warstw profilu glebowego różniących się właściwościami fizykochemicznymi, dlatego też należy zachować szczególną ostrożność w trakcie trwania tych prac. Zarówno ziemię jak i humus z wykopu należy składować obok wykopu w strefie robót ziemnych. Ponadto może dojść do zniszczenia profilu glebowego oraz zmiany fizycznej struktury glebowej wynikające z ugniatania na skutek użycia ciężkiego sprzętu, składowania elementów konstrukcyjnych oraz materiałów budowlanych, co jednak przyczyni się tylko w niewielkim stopni do degradacji gleby. W związku z powyższym, istotne jest użytkowanie sprzętu wyłącznie w pełni sprawnego. Ponadto zachowanie szczególnej ostrożności w trakcie transportu, składowania i użytkowania środków, prowadzić będzie do zminimalizowania, czy nawet całkowitego uniknięcia wystąpienia niepożądanych skutków. W razie jednak wystąpienia awarii np. wycieku paliwa z silnika, ewentualne zanieczyszczenie gleby substancjami ropopochodnymi należy usunąć postępując zgodnie z wytycznymi odpowiednich ustaw i rozporządzeń w tym zakresie. W trakcie prac budowlano – montażowych, istotny będzie wybór technologii ich prowadzenia tak, aby w jak najmniejszym stopniu ingerować w otaczający teren. Przy zachowaniu prawidłowych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ze względu na krótkotrwały okres fazy budowy powyższe prace nie przyniosą znacząco negatywnych skutków dla środowiska gruntowego. Przy lokalizacji wiertni uwzględnione zostaną ujęcia wód powierzchniowych i ich strefy ochronne (rys.1), a także oraz indywidualne studnie, zaopatrujące w wodę mieszkańców. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 58 Przestrzegane będą również wszelkie zakazy wynikające z decyzji lub rozporządzeń ustanawiających strefy ochronne ujęć. 7.1.2.3. Oddziaływanie na wody podziemne Nie przewiduje się istotnego wpływu planowanych etapu realizacji inwestycji na wody podziemne. Niemniej jednak, podczas wykonywania prac budowlanych należy liczyć się ze wzrostem ilości zawiesiny i zanieczyszczeń z nią związanych w wodach opadowych. Będą to jednak oddziaływania odwracalne, które po uporządkowaniu terenu zostaną zlikwidowane. W związku z powyższym, należy odpowiednio przygotować zaplecze budowy, a więc wyznaczyć utwardzone miejsca postoju sprzętu budowlanego i odpowiednio przechowywać wszelkie substancje mogące szkodliwie oddziaływać na środowisko gruntowo-wodne. Skład zanieczyszczeń wód opadowych, które będą spływać do gruntu w sposób naturalny na drodze infiltracji, nie będzie różnił się znacząco od składu wód opadowych spływających z tego terenu obecnie, pod warunkiem zachowania właściwego stanu technicznego i czystości sprzętu budowlanego. Ścieki opadowe nie będą stanowić zagrożenia dla środowiska. Ponadto prace związane z wykonaniem wykopów mogą okresowo spowodować naruszenie i zmianę stosunków wodnych w warstwie przypowierzchniowej, nie zmieni natomiast głównych kierunków wód podziemnych. W związku z zapotrzebowaniem wody do celów przemysłowych związanych z prawidłową pracą wiertni na potrzeby przedmiotowej inwestycji wykonane zostanie własne ujęcie wody lub alternatywnie przyłączenie do istniejącej sieci wodociągowej, opcjonalnie dowożenie wody. 7.1.2.4. Oddziaływanie na jakość powietrza Typowymi źródłami zanieczyszczeń powietrza w czasie przygotowania terenu wiertni są roboty ziemne i składowane materiały powodujące emisję pyłu w warunkach bezdeszczowych i wietrznych oraz praca sprzętu budowlanego i pojazdów budowy, powodująca emisję głównie tlenków azotu, tlenku węgla i węglowodorów. Oddziaływanie spalin pracującego sprzętu i pojazdów nie wpłynie w znaczącym stopniu na pogorszenie się, jakości powietrza w jego otoczeniu, gdyż będzie chwilowe lub krótkotrwałe. Ilości wprowadzanych do powietrza zanieczyszczeń z tego tytułu zależą głównie od bilansu zużytych paliw silnikowych. Bilans ten jest aktualnie trudny do oszacowania. Należy podkreślić, że emisje zanieczyszczeń komunikacyjnych i wynikających z eksploatacji maszyn roboczych dotyczyć będą praktycznie całego terenu przedsięwzięcia, będą one miały zatem charakter źródeł powierzchniowych, o stosunkowo małej wysokości punktu emisji. W związku z powyższym zasięg potencjalnej uciążliwości, rozumianej jako wzrost Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 59 stężeń zanieczyszczeń w powietrzu, oszacować można na maksymalnie kilkadziesiąt metrów od źródeł emisji. Podsumowując można stwierdzić, że emisje zanieczyszczeń do powietrza będą stanowiły pewną uciążliwość dla sąsiadujących z terenem prac obiektów. Należy jednak podkreślić, że uciążliwości te będą miały charakter krótkotrwały, obejmujący jedynie czas prowadzenia prac, a przewidziane do zastosowania rozwiązania chroniące środowisko pozwolą na ich minimalizację. 7.1.2.5. Hałas i wibracje Przewidywany wzrost poziomu emisji hałasu do środowiska, jaki może występować w tej fazie realizacji inwestycji wiąże się przede wszystkim z wykorzystywaniem różnorodnego parku maszynowego, środków transportu oraz narzędzi i urządzeń mechanicznych. Niekorzystne oddziaływania akustyczne mogą występować na każdym etapie prac przygotowawczych, ziemnych, wykorzystywaniem środków budowy a następnie montażu i będę związane z transportowych, maszyn roboczych, napędowych oraz zmechanizowanych narzędzi podczas prowadzenia następujących prac: – na etapie robót przygotowawczych związanych z oczyszczaniem terenu oraz prac ziemnych (niwelacja, doprowadzanie elementów infrastruktury technicznej, itp.) – transportu materiałów i elementów konstrukcji i wyposażenia technicznego wznoszonych obiektów, – budowy i montażu: elementów konstrukcji, itp. – prac wykończeniowych i porządkowych. Najbardziej uciążliwa pod względem akustycznym będzie praca ciężkiego sprzętu budowlanego w trakcie wykonywania prac przygotowawczych związanych z oczyszczaniem terenu, niwelacją, budową i montażem elementów konstrukcji itp. (spycharki, koparki, pompy itp.). Może być ona źródłem emisji hałasu o poziomie maksymalnym przekraczającym 85-90 dB. Transport samochodowy materiałów i urządzeń oraz ich montaż generować będzie dźwięki na poziomie 65-85 dB. Hałas emitowany do środowiska w tej fazie realizacji inwestycji będzie hałasem okresowym, nieustalonym w funkcji czasu, charakteryzującym się dużą dynamiką przekraczającą 15-25 dB. Ze względu na niewielką skalę planowanej inwestycji etap przygotowania terenu do prac wiertniczych nie powinien mieć negatywnego wpływu na zdrowie oraz zmiany warunków życia ludzi zamieszkujących tereny sąsiadujące. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 60 7.1.2.6. Oddziaływanie na elementy przyrodnicze i obszary chronione Prace wiertnicze prowadzone będą w miarę możliwości poza obszarami Natura 2000. Jeśli w trakcie trwania prac okaże się, że nieuniknione będzie prowadzenie wierceń na obszarach Natura 2000, konieczne będzie określeniem wpływu lokalizacji wiertni na tereny cenne przyrodniczo. Na obszarach przeznaczonych pod zaplecze poszczególnych wiertni, czyli na powierzchni ok. 1-1,5 ha oraz na drogach dojazdowych nastąpi czasowa zmiana charakteru użytkowania gruntu. Szata roślinna zostanie usunięta wraz z wierzchnią warstwą gleby. W razie konieczności wykonana zostanie wycinka drzew kolidujących z planowaną wiertnią. Podkreślić należy, że obszar prowadzenia prac wiertniczych jest stosunkowo niewielki, a jego przekształcenie nie będzie miało istotnego wpływu na ekosystemy oraz gatunki podlegające ochronie na omawianym terenie. Czasowe zakłócenie równowagi w funkcjonowaniu ekosystemów na tym etapie prac jest krótkotrwałe. Wpływ prac związanych z przygotowaniem terenu do prowadzenia prac wiertniczych na faunę, florę oraz siedliska będzie ograniczony w czasie i odwracalny pod warunkiem zastosowania odpowiednich działań minimalizujących. Działania te związane są przede wszystkim z prawidłowym zarządzaniem pracami terenowymi, stosowaniem dobrych praktyk, kontrolą wycieków i innych zanieczyszczeń oraz ochroną obszaru zlokalizowanego poza wiertnią przed niekontrolowanym przebywaniem pojazdów oraz personelu. Ponadto po zakończeniu prac wiertniczych teren wiertni zostanie zrekultywowany. 7.1.2.7. Odpady Zgodnie z art.3 ust. 3 pkt 22 Ustawą o odpadach z dnia 27.04.2001 (Dz.U. Nr.62, poz 628) wytwórcą odpadów powstających w wyniku świadczenia usług w zakresie budowy, rozbiórki (…) jest podmiot, który świadczy usługę. Na etapie przygotowania terenu do prac wiertniczych powstaną odpady, których ilości zostaną szczegółowo oszacowane na etapie dalszych prac projektowych, związane z pracami ziemnymi i budowlanymi oraz wyposażeniem technicznym inwestycji. Na etapie budowy wiertni nie przewiduje się powstawania odpadów niebezpiecznych. Podczas prac budowlano-montażowych powstaną głównie odpady z grupy 17 Odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej (włączając glebę i ziemię z terenów zanieczyszczonych) oraz grupy 15 Odpady opakowaniowe; sorbenty, tkaniny do wycierania, materiały filtracyjne i ubrania ochronne nieujęte w innych grupach w tym: Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 61 15 01 01 opakowania z papieru i tektury ok. 0,05 Mg,7 15 01 02 opakowania z tworzyw sztucznych ok. 0,05 Mg, 15 01 03 opakowania z drewna ok. 0,1 Mg, 15 02 02* sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nieujęte w innych grupach), tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi (np. PCB) ok. 0,1 Mg, 15 02 03 sorbenty, materiały filtracyjne, tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne inne niż wymienione w 15 02 02 ok. 0,1 Mg, 15 01 04 opakowania z metalu ok. 0,1 Mg, 17 02 01 drewno 0,25 Mg, 17 02 03 tworzywa sztuczne ok. 0,1 Mg, 17 04 05 żelazo i stal ok. 0,3 Mg 17 04 07 mieszaniny metali 0,1 Mg 17 09 04 Zmieszane odpady z budowy, remontów i demontażu inne niż wymienione w 17 09 01, 17 09 02 i 17 09 03 1 Mg Wyżej wymienione odpady będą selektywnie magazynowane w oznakowanych pojemnikach, a następnie przekazywane odbiorcom posiadającym stosowne zezwolenia. Praktycznie wszystkie odpady z grupy 17 czyli odpady z budowy, remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej będzie można skierować do odzysku, głównie poza instalacjami. Ponadto wytwarzane będą odpady typu niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne kod: 20 03 01. Wytwarzane odpady komunalne zostaną czasowo magazynowane zgodnie z wytycznymi, a następnie przekazane przedsiębiorstwu posiadającemu zezwolenia na odbiór odpadów komunalnych. 7.1.2.8. Oddziaływanie na dobra materialne i dobra kultury Na etapie przygotowania wiertni nie przewiduje się wystąpienia negatywnych oddziaływań na obiekty zabytkowe oraz dobra materialne i kultury. 7.1.2.9. Oddziaływanie na krajobraz Faza budowy wiertni będzie miała niewielki wpływ na krajobraz. W wyniku prac budowlanych nastąpią: przekształcenia zewnętrznej powierzchni terenu: wykopy, zdjęcie wierzchnich warstw gleby, zmiany w użytkowaniu i pokryciu powierzchni terenu, okresowe wprowadzeni znacznej ilości sprzętu budowlanego. Ze względu na niewielka skalę inwestycji 7 Określono szacunkową ilość poszczególnych odpadów powstająca podczas przygotowania terenu do jednego odwiertu Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 62 powyższe przekształcenia, zachodzące na analizowanym etapie nie spowodują istotnych zmian w ogólnym krajobrazie. 7.2. Etap eksploatacji 7.2.1. Oddziaływanie na zdrowie ludzi i jakość życia mieszkańców Prace sejsmiczne Prace sejsmiczne będą prowadzone tak, aby zminimalizować ich wpływ na środowisko oraz warunki życia ludzi poprzez wykorzystanie istniejących dróg i ścieżek, a ich czas ograniczony zostanie do dziennej pory doby. Oddziaływania będą krótkoterminowe i nieznaczące, ograniczone praktycznie do przejazdów taboru sejsmicznego i związanych z nimi emisją hałasu oraz emisją zanieczyszczeń do powietrza. Emisja substancji i energii do środowiska, wynikająca z prac sejsmicznych, może powodować uciążliwości dla obiektów zlokalizowanych w pobliżu przedsięwzięcia oraz potencjalne zagrożenia dla zdrowia ludzi przebywających w pobliżu prowadzonych prac. Należy jednak podkreślić, że uciążliwości te będą miały charakter przejściowy, krótkotrwały, ograniczony do czasu prowadzenia badań. Prace wiertnicze Podobnie jak w przypadku prac sejsmicznych wiercenia powodować będą emisję hałasu i zanieczyszczeń powodowana przez pracę silników spalinowych oraz pewne uciążliwości i niebezpieczeństwa w ruchu lokalnym wynikające z ruchu pojazdów. Oddziaływania te ze względu na specyfikę prac będą mieć znacznie mniejszy zasięg. Ograniczą się głównie do terenu wiertni, dróg dojazdowych oraz ewentualnie terenów przyległych. Prace prowadzone będą w systemie ciągłym. Emisja substancji i energii do środowiska, może lokalnie powodować uciążliwości dla obiektów zlokalizowanych w pobliżu przedsięwzięcia oraz potencjalne zagrożenia dla zdrowia ludzi przebywających w pobliżu prowadzonych prac. Należy jednak podkreślić, że uciążliwości te będą miały charakter przejściowy, ograniczony do czasu prowadzenia odwiertów. Przeprowadzona w kolejnych rozdziałach analiza i prognozy oddziaływań na poszczególne elementy środowiska wykazała, ze dotrzymane zostaną standardy jakości środowiska a ich wypadkowa nie wprowadzi istotnych zmian przyrodniczych. W związku z powyższym nie przewiduje się, aby prace wiertnicze prowadzone na terenie koncesji „Koszyce” zgodnie z zaleceniami przedstawionymi w rozdziale 10 spowodowały istotne, znaczące oddziaływania na warunki życia i zdrowia ludzi. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 63 7.2.2. Oddziaływanie na środowisko gruntowe-wodne Po przeanalizowaniu przedstawionych w Planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły głównych celów środowiskowych dla wód powierzchniowych oraz głównych źródeł znaczących presji na środowisko wodne można stwierdzić, że realizacja inwestycji nie wyklucza się z założeniami cytowanego wyżej Planu gospodarowania wodami. Realizacja przedmiotowej inwestycji zarówno w zakresie badań sejsmicznych jak i prac wiertniczych nie będzie wiązała się z negatywną działalnością górniczą polegająca na zrzucie zasolonych wód dołowych do wód powierzchniowych, zaburzeniem stosunków wodnych, zrzutem ścieków komunalnych i przemysłowych bezpośrednio do gruntu lub wód, z prowadzeniem składowiska odpadów, poborem kruszywa, działalnością rolniczą, poborem wód powierzchniowych, wymienionych w „Planie gospodarowania odpadami na obszarze dorzecza Wisły” jako główne źródła presji na środowisko. W cytowanym dokumencie wskazano działania, których wykonanie pozwoli wypełnić cele środowiskowe dla wód, w terminie do 2015 r. (z możliwością derogacji), prowadzące do osiągnięcia, co najmniej dobrego stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz utrzymaniu bardzo dobrego stanu/potencjału ekologicznego wód, które aktualnie odznaczają się takim stanem/potencjałem, a także osiągnięciu lub utrzymaniu dobrego stanu zarówno ilościowego jak i chemicznego wód podziemnych. Cele te wynikają z art. 4 Ramowej Dyrektywy Wodnej 2000/60/WE z dnia 23 października 2000 r. Realizacja inwestycji zgodnie z zaleceniami przedstawionymi w rozdziale 10 niniejszego raportu nie będzie stanowiła zagrożenia dla osiągnięcia tych celów, gdyż nie będzie powodować zanieczyszczenia wód zarówno powierzchniowych jak i podziemnych. Prace sejsmiczne Prace terenowe prowadzone będą głównie bez użycia materiałów wybuchowych. Zastosowana zostanie metoda wzbudzania fali sejsmicznej przy użyciu wibratorów. System wibratorowy stanowi zestaw kilku jednostek wibratorowych o sile nacisku nie mniejszej niż 20 ton. Na terenach podmokłych lub w sytuacji długotrwałych opadów płyty wibratora spowodować mogą lokalne wgniecenia terenu. Aby temu zapobiec linie wzbudzania sejsmicznego są wyznaczane w taki sposób, aby przemieszczające się pojazdy poruszały się po ściśle wytyczonych szlakach przy wykorzystaniu istniejącej sieci dróg lokalnych i polnych, przecinek leśnych i ppoż., co ma ograniczyć szkody rolne lub leśne. Przejazd grupy wibratorów może również spowodować straty w uprawach rolnych lub runie. W miejscach niedostępnych do zastosowania wibratorów mechanicznych wykorzystana zostanie metoda dynamitowa. Wiercenie otworów na potrzeby badań sejsmicznych wykonane będzie przy użyciu samojezdnych wiertnic lub ewentualnie ręcznie. Prace sejsmiczne mogą Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 64 stanowić potencjalne zagrożenie dla stosunków wodnych analizowanego terenu. Podczas prowadzenia prac sejsmicznych metodą dynamitową może dojść do uruchomienia powierzchniowych ruchów masowych. Dotyczy to szczególnie terenów znacznie nachylonych oraz terenów na których występują ruchy masowe. Zagrożenie to zostanie uwzględnione już na etapie projektowanie tras prowadzenia badań sejsmicznych. Prowadzenie badań sejsmicznych w uwzględnieniem działań minimalizujących przedstawionych w rozdziale 10 nie spowodują istotnych i trwałych negatywnych oddziaływań w środowisku gruntowo-wodnym obszaru koncesji „Koszyce”. Prace wiertnicze Oddziaływanie prac wiertniczych na powierzchnię ziemi ogranicza się do terenu zajętego pod obiekty wiertni i wokół wiertni oraz drogi dojazdowe. Obszar ten ograniczony jest do powierzchni około 1-1,5 ha przez okres trwania wiercenia. Teren zajęty pod inwestycję zostanie wyłączony z produkcji rolnej lub leśnej, nastąpi czasowa zmiana charakteru użytkowania gruntu zgodnie z przepisami Ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych z dnia 03.02.1995 (Dz. U. Nr 121 z 2004 r. poz.1266, tekst jednolity). Po zakończeniu wiercenia zostanie przeprowadzona rekultywacja obszaru zajętego pod infrastrukturę wiertni. Podczas prowadzenia odwiertów może wystąpić potencjalne zagrożenia środowiska gruntowo-wodnego odciekami z odpadów wiertniczych, ściekami socjalno-bytowymi, wodami opadowymi spływającymi z placu wiertni oraz wyciekami olejów i paliw. Ponadto dobrze wykonana izolacja powierzchni gruntu w fazie budowy w znacznym stopniu ograniczy prawdopodobieństwo zanieczyszczenia powierzchni terenu i środowiska gruntowo-wodnego. Wymienione wyżej potencjalne negatywne oddziaływania na środowisko gruntowowodne zostaną wyeliminowane poprzez zastosowanie działań minimalizujących oraz odpowiednią organizację pracy wiertni. Zalecenie zostały przedstawione w rozdziale 10 raportu. 7.2.3. Oddziaływanie na wody podziemne Prace sejsmiczne Stosowanie techniki wibracyjnej nie powoduje zagrożenia stosunków wodnych. Jedynym zagrożeniem może być zanieczyszczenie produktami ropopochodnymi w przypadku awarii urządzeń lub w trakcie prowadzenia napraw i konserwacji taboru. Na czas prac terenowych grupa sejsmiczna będzie stacjonować w wynajętych obiektach. Jednym z kryteriów wyboru miejsca na bazę jest obecność utwardzonego placu parkingowego, na którym Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 65 stacjonują pojazdy grupy sejsmicznej. Utwardzona nawierzchnia jest niezbędną do sprawnego manewrowania ciężkimi pojazdami oraz dla zapewnienia odpowiedniej izolacji w przypadku zdarzeń losowych, jakimi może być na przykład niekontrolowany wyciek paliwa lub oleju z jakiegoś pojazdu. W takiej sytuacji istnieje możliwość usunięcia zanieczyszczenia (sorbentami) i uniemożliwienie przedostania się substancji ropopochodnych do środowiska gruntowowodnego. Zastosowanie wzbudzania z użyciem materiałów wybuchowych potencjalnie może spowodować naruszenie stosunków wodnych. W przypadku zaobserwowania ucieczki wody lub wystąpienia samowypływu, prace wiertnicze są wstrzymywane. Samowypływ likwidowany jest poprzez iłowanie lub wykonanie korków iłowo-cementowych w otworze. W przypadku ucieczki wody, grupa terenowa prowadzi obserwacje zwierciadła wody w pobliskich studniach a następnie z właścicielami ustalana jest wielkość odszkodowania. Prace wiertnicze W procesie wiercenia przechodzi się przez wiele poziomów wodonośnych, które mogą być potencjalnie zagrożone zanieczyszczeniami w wyniku: łączenia się poziomów wodonośnych, stosowania materiałów płuczkowych oraz zanieczyszczeń przenikających z powierzchni terenu. Na analizowanym terenie wykorzystana zostanie technologia wierceń z zastosowaniem zabezpieczenia horyzontów wodonośnych przez rurowanie i cementowanie rur okładzinowych. Rozwiązanie to powinna uniemożliwić kontakt wód podziemnych z różnych poziomów wodonośnych. Przyjęte rozwiązanie technologiczne prowadzenia prac wiertniczych wyeliminuje ryzyko zakłócenia reżimu wód podziemnych oraz zapewni zabezpieczenie poziomów wodonośnych. Zapotrzebowanie na wodę do celów technologicznych zostanie pokryte z sieci wodociągowej na podstawie umowy cywilno-prawnej (przez bezpośrednie podłączenie lub dowóz beczkowozami). W wyjątkowych sytuacjach, kiedy niemożliwe jest dostarczenie odpowiedniej ilości wody z wodociągów, może zajść konieczność jej dostarczenia w inny sposób: pobór z pobliskiego cieku wodnego (budowa rurociągu doprowadzającego) lub pobór z wybudowanego własnego ujęcia wód podziemnych (studnia). 7.2.4. Zanieczyszczenie powietrza Prace sejsmiczne Prace sejsmiczne wykonywane na terenie koncesji „Koszyce” związane będą z przemieszczaniem się kolumny samochodów badawczych. Ruch pojazdów komunikacyjnych będzie powodował nieznaczne podwyższenie emisji CO, NOx, węglowodorów oraz pyłu. Pogorszenie warunków powietrza atmosferycznego w rejonie prac będzie krótkotrwałe na Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 66 poziomie porównywalnym do przemieszczającego się sprzętu stosowanego w gospodarce leśnej i rolnej. Ilości wprowadzanych do powietrza zanieczyszczeń z tego tytułu zależą głównie od bilansu zużytych paliw silnikowych. Emisje zanieczyszczeń komunikacyjnych i wynikających z eksploatacji wykorzystywanych urządzeń dotyczyć będą praktycznie całego terenu przedsięwzięcia, będą one miały zatem charakter źródeł powierzchniowych, o stosunkowo małej wysokości punktu emisji. W związku z powyższym zasięg potencjalnej uciążliwości, rozumianej jako wzrost stężeń zanieczyszczeń w powietrzu, oszacować można na maksymalnie kilkadziesiąt metrów od źródeł emisji. Zaznaczyć należy, że będzie to oddziaływanie czasowe, krótkoterminowe. Prace wiertnicze Prace wiertnicze prowadzone na terenie koncesji „Koszyce” mogą potencjalnie spowodować lokalne zmiany w wielkości emisji zanieczyszczeń do atmosfery w stosunku do stanu obecnego, dotyczy to w szczególności terenów, które w chwili obecnej nie znajdują się pod bezpośrednim wpływem komunikacyjnych źródeł emisji. Realizacja prac wiertniczych spowoduje okresowe nasilenie ruchu pojazdów obsługi wiertni. Zanieczyszczenia będą generowane przez same pojazdy oraz nawierzchnię drogi, po której poruszają się pojazdy. W wyniku turbulencji wywołanej ruchem pojazdów nastąpi emisja pyłu wtórnego wzbudzonego do atmosfery na skutek ruchu pojazdów oraz produktów z eksploatacji pojazdów (CO, CO2, NOx, SO2, Pb, itp.) Stopień koncentracji zanieczyszczeń komunikacyjnych będzie zależny od intensywności ruchu samochodowego. Ponadto na wiertni wykorzystywane będzie kotłownia na służąca do ogrzewania pomieszczeń oraz podgrzewania wody. Jako paliwo zastosowany będzie lekki olej opałowy. Na terenie wiertni zainstalowane będą agregaty prądotwórcze (w tym, 1 jako zasilanie awaryjne) na olej napędowy. Wskazanie terenów, na których prowadzone będą badania wiertnicze nastąpi dopiero po uzyskaniu wyników z prac sejsmicznych. W związku z tym, że nie jest znane dokładne miejsce lokalizacji potencjalnych prac wiertniczych oraz konkretny typ urządzenia wiertniczego oddziaływania przedmiotowej inwestycji na jakość powietrza została wykonana w sposób ogólny, a wszystkie przyjęte założenia zostały dokładnie scharakteryzowane. Kryteria oceny jakości powietrza Podstawowymi wyznacznikami dopuszczalności realizacji przedsięwzięcia w aspekcie prawnym pozostają stężenia głównych zanieczyszczeń powietrza zawartych wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz.U.2012, poz. 1031) nie mogą przekraczać wartości podanych w tabeli nr 7.2.4/1. Wielkości te są dotrzymane, jeśli wraz z tzw. tłem Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 67 zanieczyszczeń ze źródeł już istniejących dopuszczalne poziomy substancji w powietrzu w [ g/m3] oraz dopuszczalna częstość przekraczania dopuszczalnego poziomu w roku dla podanych okresów uśredniania wyników pomiarów są niższe od wartości podanych w tabeli. Tabela 7.2.4/1. Dopuszczalne poziomy niektórych substancji w powietrzu dla terenu kraju, czas ich obowiązywania, oznaczenie numeryczne tych substancji, okresy, dla których uśrednia się wyniki pomiarów, dopuszczalne częstości przekraczania tych poziomów oraz marginesy tolerancji Nazwa Lp substancji Okres Dopuszczalny uśredniania poziom substancji wyników w powietrzu w Pomiarów [ g/m3] (numer CAS) a) Dopuszczalna Margines tolerancji [%] Termin osiągnięcia częstość ---------- poziomów przekraczania 3 [ g/m ] dopuszczalnych dopuszczalnego poziomu w roku od 2010 kalendarzowym b) 1 1 2 3 Benzen Rok (71-43-2) Kalendarzowy Dwutlenek jedna godzina azotu 4 5 9 10 0 2010r. 5 c) 200 c) 18 razy 0 2010r. 40 c) - 0 2010r. - 0 2003r. 24 razy 0 2005r. 3 razy 0 2005r. - 0 (10102-44-0) 2 Rok Kalendarzowy Tlenki Rok azotud) Kalendarzowy 30 e) (10102-44-0, 10102-43-9) jedna godzina 350c) 3 Dwutlenek 24 godziny 125 c) Siarki (7446-09-5) Rok 20e) Kalendarzowy 4 2003r. Ołów f) Rok (7439-92-1) Kalendarzowy 0,5 c) - 0 24 godziny 50 c) 35 razy 0 2005r. Pył Zawieszony 2005r. PM10j) 5 Rok Kalendarzowy 6 Tlenek osiem godzin Węgla h) 2005r. 40 c) - 0 - 0 2005r. 10000 c)h) (630-08-0) Objaśnienia: a) Oznaczenie numeryczne substancji wg Chemical Abstracts Service Registry Number. b) W przypadku programów ochrony powietrza, o których mowa w art. 91 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska, częstość przekraczania odnosi się do poziomu dopuszczalnego wraz z marginesem tolerancji. c) Poziom dopuszczalny ze względu na ochronę zdrowia ludzi. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 68 d) Suma dwutlenku azotu i tlenku azotu w przeliczeniu na dwutlenek azotu. e) Poziom dopuszczalny ze względu na ochronę roślin. f) Suma metalu i jego związków w pyle zawieszonym PM10. g) Stężenie pyłu o średnicy aerodynamicznej ziaren do 2,5 μm (PM2,5) mierzone metodą wagową z separacją frakcji lub metodami uznanymi za równorzędne. h) Stężenie pyłu o średnicy aerodynamicznej ziaren do 10 μm (PM10) mierzone metodą wagową z separacją frakcji lub metodami uznanymi za równorzędne. i) Maksymalna średnia ośmiogodzinna, spośród średnich kroczących, obliczanych co godzinę z ośmiu średnich jednogodzinnych w ciągu doby. Każdą tak obliczoną średnią ośmiogodzinną przypisuje się dobie, w której się ona kończy; pierwszym okresem obliczeniowym dla każdej doby jest okres od godziny 17 00 dnia poprzedniego do godziny 1 00 danego dnia; ostatnim okresem obliczeniowym dla każdej doby jest okres od godziny 16 00 do 24 00 tego dnia czasu środkowoeuropejskiego CET. j) Poziom dopuszczalny dla pyłu zawieszonego PM2,5 do osiągnięcia do dnia 1 stycznia 2015 r. (faza I). k) Poziom dopuszczalny dla pyłu zawieszonego PM2,5 do osiągnięcia do dnia 1 stycznia 2020 r. (faza II). W stosunku do pozostałych substancji zanieczyszczających w powietrzu, tym takich jak węglowodory obowiązują wartości odniesienia podane w zał. nr 1 Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010 r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu (Dz.U. Nr 16, poz. 87): Tabela 7.2.4/2. Wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu dla terenu kraju, oznaczenie numeryczne tych substancji oraz okresy, dla których uśrednione są wartości odniesienia, z wyłączeniem obszarów parków narodowych i obszarów ochrony uzdrowiskowej Wartości odniesienia Nazwa substancji (dla niektórych Oznaczenie substancji podano w numeryczne nawiasach ich nazwy substancji zwyczajowe) (numer CAS)a Lp. w mikrogramach na metr sześcienny (µg/m3) uśrednione dla okresu 1 godziny roku kalendarzowego 16. Benzen 71-43-2 30 5 17. Benzo[a]piren 50-32-8 0,012 0,001 70. Ditlenek azotu (dwutlenek azotu) 10102-44-0 200 40 72. Ditlenek siarki (dwutlenek siarki) 7446-09-5 350 20 98. Kadm b 7440-43-9 0,52 0,01 0,005g) 137. Pył zawieszony PM10 c) - 280 40 164. Węglowodory alifatyczne – do C12 - 3000 1000 - 1000 43 (poza wymienionymi w innych Pozycjach i metanem) 165. Węglowodory aromatyczne (poza Wymienionymi w innych pozycjach) Objaśnienia: a) b) c) d) e) f) g) - oznaczenie numeryczne substancji wg Chemical Abstracts Service Registry Number, - jako suma metalu i jego związków w pyle zawieszonym PM10, - stężenie pyłu o średnicy aerodynamicznej ziaren do 10 µm (PM10), - jako suma rtęci i jej związków, - jako suma fluoru i fluorków rozpuszczalnych w wodzie, - jako suma izomerów - wartości te będą stosowane od dnia 1 stycznia 2013r. Charakterystyka źródeł emisji Do głównych źródeł emitujących zanieczyszczenia do powietrza atmosferycznego na terenie wiertni można zaliczyć: emisje niezorganizowaną z pojazdów, emisję zorganizowaną z kotłowni, emisje zorganizowaną z agregatów prądotwórczych Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 69 Prognozowana emisja od komunikacji samochodowej Stopień koncentracji zanieczyszczeń komunikacyjnych będzie uzależniony od intensywności ruchu samochodowego. Jednak można stwierdzić, że natężenie ruchu, generowane przez prace poszukiwawcze nie wpłynie znacząco na wzrost natężenia spalin w stosunku do ich przeciętnego poziomu, w rejonie planowanych poszukiwań. Obowiązujące przepisy w zakresie ochrony środowiska dotyczące wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu stanowią, że obliczenia poziomów substancji w powietrzu dla powierzchniowego – liniowego źródła, wykonuje się tak jak obliczenia dla zespołu emitorów, po uprzednim umownym zastąpieniu źródła powierzchniowego zespołem emitorów. W przypadku ruchu kołowego mamy do czynienia ze specyficznymi warunkami, na które składają się: – pojedyncze źródła emisji, którymi są pojazdy znajdujące się w ruchu, – emisja zanieczyszczeń odbywa się z “emitorów” (rury wydechowe) umieszczonych na małej wysokości, – kierunek wydalania zanieczyszczeń pokrywa się z kierunkiem ruchu pojazdów, – zaburzenia w naturalnym rozprzestrzenianiu się zanieczyszczeń powodowane jest przez odbywający się ruch pojazdów. Dla potrzeb obliczeniowych przyjęto: natężenie ruchu około 35 pojazdów/dobę, średnią długość drogi jaką pokonują samochody na terenie i w bezpośrednim sąsiedztwie wiertni Lw = ok. 1000 m, średnia prędkość poruszania się samochodów po terenie i w bezpośrednim sąsiedztwie wiertni vw = 30 km/h, czas funkcjonowania wiertni T = 6 miesięcy (wariant najbardziej niekorzystny). Do obliczeń emisji z silników pojazdów przyjęto wskaźniki emisji na podstawie „Opracowanie charakterystyk emisji zanieczyszczeń z silników spalinowych pojazdów samochodowych” prof. Zdzisław Chłopek Warszawa kwiecień 2007 r. Ostatecznie emisję obliczono według wzoru : E i = R i * L i * wi gdzie : – – – – E i - emisja z odcinka i [kg/h] R i - natężenie ruchu pojazdów na godzinę L i - rzeczywista długość odcinka drogi wi - wskaźnik emisji substancji na jeden kilometr Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 70 Wyznaczenie wpływu emisji komunikacyjnej na stan powietrza, wykonane zostało przy założeniu najbardziej niekorzystnych warunków dotyczących emisji z pojazdów samochodowych, przy jednoczesnym nieuwzględnieniu pozytywnego wpływu roślinności absorpcja zanieczyszczeń, czy ekranów akustycznych – ograniczenie rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń. Tabela 7.2.4/3. Jednostkowe wielkości emisji z pojazdów g/km (wskaźniki emisji) – rok 2012 Grupa CO C6H6 NOx NO2 PM SO2 pojazdów samochody 1.030581 0,002917 0.163837 0,049151 0,004154 0,00524 osobowe samochody ciężarowe 0.719728 0,018849 2.639739 0.791922 0,101286 0,016128 Tabela 7.2.4/4. Maksymalna emisja godzinowa z ruchu pojazdów w kg/h pracy wiertni Grupa CO C6H6 NOx NO2 PM SO2 pojazdów Samochody osobowe i 0,00124389 0,00001753 0,00230218 0,00069065 0,00008700 0,00001672 ciężarowe Tabela 7.2.4/4. Łączna emisja roczna z ruchu pojazdów w kg/wiercenie Grupa CO C6H6 NOx NO2 PM SO2 pojazdów Samochody osobowe i 5,44822269 0,07678414 10,08355114 3,02506616 0,38106548 0,07321170 ciężarowe Emisja zorganizowana z kotłowni Na terenie wiertni zostanie zainstalowana kontenerowa kotłownia centralnego ogrzewania oraz ciepłej wody użytkowej, wykorzystująca olej opałowy lekki jako medium grzewcze. Głównie parametry kotła oraz kotłowni: moc kotła 375 W wysokość komina wyniesie ok. 6 m npt, Temperatura spalin: Ts = 145 °C przy 40 °C temperatury wody w kotle; Ts = 170 °C przy 75 °C temperatury wody w kotle; Prędkość wylotowa na wylocie komina: = 180 mm wyniesie: ws = 2,5 m/s; Maksymalne zużycie oleju opałowego - kotłownia (co, c.w.u.): Bm Qn = 33 dm3/h Wn Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO gdzie: str. 71 Q - moc kotła [ kJ/h ] Wd - wartość opałowa paliwa [42000 kJ/dm3 ] Czas pracy emitora kotła E1 wyniesie ok. 1600 godz/rok. Określenie wielkości emisji zanieczyszczeń Emisję zanieczyszczeń energetycznych powstających w trakcie procesu spalania oleju opałowego8 w kotle olejowym, obliczone ze wskaźników, emisja ta będzie wynosić maksymalnie w ciągu roku: dla kotła (c.o.+c.w.u.) Epył = 0,033 x 1,8 = 0,0594 kg/h ESO2 = 0,033 x 1,339 = 0,0429 kg/h ENO2 = 0,033 x 5 = 0,165 kg/h ECO = 0,033 x 0,6 = 0,0198 kg/h Tabela 7.2.4/5. Emisja zanieczyszczeń z kotłowni olejowej Emisja Zanieczyszczenie (kg/h) (Mg/a) Pył ogółem 0,0594 0,095 Dwutlenek siarki 0,0429 0,069 Dwutlenek azotu 0,1650 0,264 Tlenek węgla 0,0198 0,032 Emisja z agregatów prądotwórczych: Na terenie wiertni wykorzystywane będą agregaty prądotwórcze o następujących parametrach: Głównie parametry agregatu ilość: 2 (1 agregat podstawowy i 1 rezerwowy w zależności od typu urządzenia) moc 750 kW temperatura spalin: Ts = 170 °C przy 75 °C temperatury wody w kotle; czas pracy: 2200 godzin, 8 Wskaźniki emisji przyjęto wg Materiały informacyjno-instruktażowe seria 1/96 MOSZNiL 9 Olej opałowy lekki Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 72 wartości opałowa oleju napędowego: 42500 kJ/kg, Ilość oleju napędowego Bm gdzie: Qn = 64 dm3/h Wn Q - moc agregatu [ kJ/h ] Wd - wartość opałowa paliwa [ kJ/dm3 ] Ilość oleju napędowego dla dwóch agregatów: 128 dm3/h Emisję zanieczyszczeń do powietrza powstających w trakcie procesu spalania oleju napędowego, obliczone poniżej: Epył = 0,064 x 1 = 0,0640 kg/h ESO2 = 0,064 x 0,19 = 0,0122 kg/h ENO2 = 0,064 x 5 ECO = 0,064 x 0,4 = 0,2560 kg/h = 0,3200 kg/h Tabela 7.2.4/6. Emisja zanieczyszczeń z agregatu prądotwórczego Emisja Zanieczyszczenie (kg/h) (Mg/a) Pył ogółem 0,0640 0,141 Dwutlenek siarki 0,0122 0,027 Dwutlenek azotu 0,3200 0,704 Tlenek węgla 0,2560 0,563 Prognoza stężeń zanieczyszczeń Zgodnie z praktyką prognozowania założono, że miarą oddziaływań przedmiotowej inwestycji będą w przypadku zanieczyszczeń technologicznych stężenie węglowodorów alifatycznych i aromatycznych, a w przypadku zanieczyszczeń komunikacyjnych stężenie dwutlenku azotu – NO2 dlatego też dla tych substancji dokonano pełnej analizy. Obliczenia prognozowanych stężeń substancji w powietrzu wykonano zgodnie z załącznikiem nr 3: referencyjne metodyki modelowania poziomów substancji w powietrzu (rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 stycznia 2010r. w sprawie wartości odniesienia dla niektórych substancji w powietrzu - (Dz. U.2010 r, Nr 16, poz. 87). Wszystkie obliczenia wykonane zostały programem komputerowym EK100W wersja 4.8. firmy ATMOTERM w Opolu, będącym częścią Systemu Wspomagania Zarządzania Ochroną Środowiska SOZAT oraz posiadającym atest Instytutu Ochrony Środowiska w Warszawie. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 73 Obliczenia wykonano dla punktów recepcyjnych rozmieszczonych w siatkach obliczeniowych uwzględniając m. innymi takie dane jak: a) parametr szorstkości terenu. Przyjęto uśrednioną wartość szorstkości aerodynamicznej terenu wynoszącą: zo = 0.4 m; b) charakterystykę anemologiczną ze stacji synoptycznej w Tarnowie (zał.1); c) siatkę blisko 400 receptorów w prostokątnym układzie z krokiem x, y równym = 20÷50 m, na obszarze o wymiarach 500 x 500 m; d) poziomy tła zanieczyszczeń w wysokościach podanych przez odpowiednie jednostki WIOŚ, do obliczeń przyjęto wariant najbardziej niekorzystny, czyli najwyższe stężenia poszczególnych zanieczyszczeń e) Rozkład poziomu zanieczyszczeń wyznaczono na wysokości 0.0 m nad poziomem terenu. Zgodnie z zalecaną metodyką, emisję liniową z ciągów komunikacyjnych zamieniono na szereg źródeł punktowych. Jak już wcześniej wspomniano pełną analizę wyników (tzn. łącznie z opracowaniem graficznym) przeprowadzono dla NO2, jako zanieczyszczenia o największym zagrożeniu przestrzennym uwzględniając dopuszczalne stężenia. Obliczenia podstawowe Dla obliczonego pełnego zakresu obliczeń przewidziane są następujące obliczenia dla poziomu obliczeniowego Z=0: – stężenia maksymalne 1 godz., – stężenia średnioroczne, – percentyl 99,8. Wyniki obliczeń i ich analiza Analizując otrzymane wyniki należy stwierdzić, że źródła emisji zanieczyszczeń na terenie analizowanych wiertni jedynie dla ditlenku azotu nie spełniają warunku dla skróconego zakresu obliczeń, tj. dla wszystkich emitorów tego zanieczyszczenia nie spełniony jest warunek: Smm < 0.1 x D1. Tabela 7.2.4/7. Zestawienie najwyższych wartości obliczonych maksymalnych stężeń emitowanych zanieczyszczeń (percentyla 99,8) na terenach wokół analizowanego obiektu Wartości stężenia Wartości percentyla 99,8 Smm Rodzaj najwyższe najwyższe wartość % zanieczyszczenia obliczone obliczone odniesienia wartości odniesienia [ g/m3] [ g/m3] [ g/m3] Na terenie wiertni benzen 0,00834 0,00832 Kraków, wrzesień 2012 30,00 0,03 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO ditlenek azotu 180,59480 str. 74 117,67401 200,00 58,84 ditlenek siarki 46,88800 pył zawieszony PM 10 27,27760 32,47399 350,00 21,16947 280,00 7,79 7,56 tlenek węgla 22,14653 15,70047 30000,00 0,05 Na granicy terenu benzen ditlenek azotu ditlenek siarki pył zawieszony PM 10 tlenek węgla 0,00834 0,00832 30,00 180,59480 117,67401 200,00 46,88800 27,27760 350,00 7,79 32,47399 21,16947 280,00 7,56 22,14653 15,70047 30000,00 0,05 0,03 58,84 Jak wynika z powyższego zestawienia, wielkości stężeń percentyla P99,8 poszczególnych zanieczyszczeń na terenie wiertni oraz poza nią, są niższe od dopuszczalnych poziomów imisji i mieszczą się w zakresie 0,03-59 % wartości dla poszczególnych substancji. Szczegółowe wyniki obliczeń zawiera załącznik nr 2. Wielkości stężeń średniorocznych (załącznik 2) nie stanowią żadnego zagrożenia dla środowiska i przedstawiają się następująco: Tabela 7.2.4/8. Zestawienie najwyższych wartości obliczonych średniorocznych stężeń zanieczyszczeń na terenach wokół analizowanego obiektu Wartości stężenia Rodzaj zanieczyszczenia najwyższe obliczone [ g/m3] stężenia dyspozycyjne Da – R [ g/m3] % stężenia dyspozycyjnego Na terenie wiertni 0,00052 2,7000 0,02 1,45042 22,0000 6,59 0,34854 10,0000 3,49 pył zawieszony PM 10 0,25051 7,0000 3,58 tlenek węgla 0,26954 - - benzen ditlenek azotu ditlenek siarki Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 75 Na granicy terenu 0,00052 2,7000 0,02 1,45042 22,0000 6,59 0,34854 10,0000 3,49 pył zawieszony PM 10 0,25051 2,7000 0,02 tlenek węgla 0,26954 - - benzen ditlenek azotu ditlenek siarki Stężenia średnioroczne są znacznie niższe od dopuszczalnych poziomów imisji i nie przekraczają 7% wartości odniesienia dla ditlenku azotu oraz 4% odniesienia dla pyłu zawszonego PM 10 i ditlenku siarki na terenie wiertni oraz na granicy terenu. Podsumowując należy stwierdzić, że jak wykazały wyniki obliczeń symulacyjnych stanu zanieczyszczenia powietrza, a wykonane dla stanu docelowego, prowadzenie prac wiertniczych na terenie koncesji „Koszyce” nie spowoduje wzrostu emisji zanieczyszczeń do powietrza. Obliczone wszystkich wskaźników mieszczą się w tle dyspozycyjnym wynikającym z aktualnie obowiązujących norm imisji. Obliczenia dla zabudowy bliskiej Jeżeli w odległości mniejszej niż 10 Ћ od pojedynczego emitora lub któregoś z emitorów w zespole, znajdują się wyższe niż parterowe budynki mieszkalne lub biurowe, a także budynki żłobków, przeszkoli, szkół, szpitali lub sanatoriów, to należy sprawdzić, czy budynki te nie są narażone na przekroczenia wartości odniesienia substancji w powietrzu lub dopuszczalnych poziomów substancji w powietrzu, zgodnie z zasadami omawianych metodyk referencyjnych. Po sprawdzeniu ww. kryterium stwierdzono brak potrzeby wykonania obliczeń sprawdzających dla zabudowy bliskiej. WNIOSEK: Stan zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego jest zgodny z aktualnie obowiązującymi przepisami ochrony środowiska. Wykonywanie odwiertów nie będzie stanowić zagrożenia dla środowiska, ani uciążliwości dla mieszkańców okolicznych budynków mieszkalnych w jego okolicy w zakresie. Wyniki obliczeń w postaci graficznej przedstawiono na rysunku nr 3 dołączonym do niniejszego Raportu. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 76 7.2.5. Hałas i wibracje Prace sejsmiczne Prace sejsmiczne prowadzone będą wyłącznie w porze dziennej wzdłuż wyznaczonych profili wzbudzania sejsmicznego. Oddziaływania na klimat akustyczny wiązać się będą z przemieszczaniem się taboru sprzętu sejsmicznego (wibratory, wiertnice samojezdne, samochody z aparaturą pomiarową i pracownikami obsługi). Ewentualne niekorzystne oddziaływani akustyczne będą krótkotrwałe. Przewiduje się jednak, że hałas generowany w wyniku prac terenowych nie będzie uciążliwy ze względu na czas trwania zdarzenia oraz zachowanie odpowiedniej odległości od zabudowy mieszkaniowej. W celu ochrony zabudowań mieszkalnych, gospodarczych, zabytkowych a także studni, ujęć wody itp. założono, że prace sejsmiczne nie będą prowadzone w odległości mniejszej niż 100 metrów. Zachowanie odległości buforowej zapewni ochronę w.w. obiektów od odczuwalnych efektów rozchodzenia się fal powierzchniowych pochodzących ze źródeł o częstotliwościach z przedziału 6 -120 Hz. Zachowanie minimalnych bezpiecznych odległości podczas tego typu prac jest warunkiem koniecznym do ich prowadzenia i podlega nadzorowi przez właściwy terytorialnie Okręgowy Urząd Górniczy. Prace wiertnicze Charakterystyka akustyczna głównych źródeł hałasu Prowadzenie prac wiertniczych generuje powstawanie hałasu, jego źródłem są: silniki spalinowe, agregaty prądotwórcze, wyciąg wiertniczy, stół wiertniczy, pompy tłokowe, pompy płuczkowe, system oczyszczania płuczki, wentylatory, generatory, sprężarki powietrza i inne podzespoły wchodzące skład urządzenia wiertniczego. Źródłami hałasu niezorganizowanego na terenie obiektu będą również pojazdy ciężarowe, poruszające się po drogach wewnętrznych oraz wjeżdżające i wyjeżdżające z terenu wiertni. Zgodnie z Planem Ruchu, oraz ze względów technologicznych, prace wiertnicze prowadzone są w systemie ciągłym, tj. przez całą dobę. Na obecnym etapie rozpoznania geologicznego nie ma możliwości precyzyjnej lokalizacji przyszłych wierceń. W związku z tym ocena oddziaływania przedmiotowej inwestycji na klimat akustyczny została wykonana w sposób uniwersalny, bez odniesienia do konkretnego terenu. Główne źródła hałasu: Źródła bezpośrednie - punktowe Wiertnica o poziomie mocy akustycznej LAW = 105 dB; Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 77 Stół obrotowy i związane z nim operacje wyciągania i zapuszczania przewodu wiertniczego, poziom mocy akustycznej LAW = 90 dB, Źródła bezpośrednie – liniowe: Źródłem hałasu komunikacyjnego będą samochody ciężarowe i osobowe poruszające się po terenie wiertni, na potrzeby obliczeń założono, funkcjonowanie komunikacji przez 24 godzin w ciągu doby przez 7 dni w tygodniu, czyli ok. 8760 godz/rok. W obliczeniach przyjęto, że natężenie ruchu wszystkich pojazdów samochodowych na poziomie przeciętnym wynoszącym łącznie max. 35 samochodów/dobę (15 poj/d – samochody lekkie/dostawcze i 20 poj./dobę – ciężkie, czyli odpowiednio: 0,625 poj./h i 0,833 poj./h). Ruch pojazdów samochodowych odbywał się będzie po drogach wewnętrznych terenu inwestycji. To źródło hałasu związane bezpośrednio z planowaną inwestycją na środowisko będzie ściśle związane i uwarunkowane ze strukturą i natężeniem ruchu pojazdów samochodowych. Do opisu poszczególnych rodzajów emitowanych dźwięków przyjęto model przedstawiony w Instrukcji ITB nr 338/2003 i w uaktualnionej wersji nr 338/2008. Definiuje ona poziom mocy akustycznej samochodów w zależności od rodzaju operacji na poziomie: Tabela 7.2.5/1. Poziom mocy akustycznej pojazdów ciężkich i lekkich (wg Instrukcji ITB 338/2008) Operacja Moc akustyczna, dB Pojazdy ciężkie 105 100 Start Hamowanie Jazda po terenie m.in. manewrowanie 100 Czas operacji 5 3 W zależności od długości trasy i prędkości przejazdu Pojazdy lekkie Start Hamowanie 97 94 Jazda po terenie m.in. manewrowanie 94 5 3 W zależności od długości trasy i prędkości przejazdu Równoważne poziomy mocy akustycznej źródeł liniowych na terenie wiertni obliczono wg poniższego wzoru: LAWeq,i 1 n 0,1 10 log[ ti 10 Ti 1 L AW ,i ] gdzie: – LAWeq – równoważny poziom hałasu dla zastępczego źródła dźwięku, – LAW,i – poziom mocy akustycznej i-tego zdarzenia, – T – czas uśredniania, Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO – str. 78 ti – czas i-tego zdarzenia. Czas uśredniania dla pory dnia/nocy to T = 8/1 najbardziej niekorzystnych godzin dla danego okresu. Wyznaczenie równoważnego poziomu mocy akustycznej dla zastępczych źródeł dźwięku Dla liniowych (powierzchniowych) źródeł hałasu dokonano obliczeń poziomu mocy akustycznej cząstkowej zastępczego źródła punktowego zgodnie z formułą: LAweqi=LAweq-10log n gdzie: – LAweqi – równoważny poziom mocy akustycznej liniowego/powierzchniowego – n- liczba źródeł cząstkowych lub odcinków liniowych. całego źródła Do obliczeń przyjęto, że: okres najbardziej niekorzystnych 8 godzin pory dziennej oraz 1 godziny w ciągu doby , zastępcze źródła dźwięku są oddalone od siebie nie więcej niż 10 m, średniej prędkości przemieszczania się pojazdów podczas jazdy po terenie v = 30 km/h. transport samochodów ciężarowych będzie odbywać się również w porze nocnej. Emisja hałasu z obszaru dróg wewnętrznych, placów manewrowych i stanowisk rozładunkowo-załadunkowych jest wynikiem superpozycji hałasu pojazdów samochodowych w ruchu i/lub hamowania, ruszania itp. Każdej z powyższych operacji odpowiadają: określony czas trwania, poziom emitowanej mocy akustycznej i krotność występowania w normowanym czasie. Poniżej w tabeli przedstawiono dokładne wyliczenia równoważnego poziomu mocy akustycznej z ruchu samochodów ciężarowych i lekkich (osobowych). Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 79 Tabela 7.2.5/2. Prognoza emisji hałasu związanego z funkcjonowaniem ruchu samochodów – ciężarowych i samochodów osobowych (dane, założenia, obliczony równoważny poziom mocy akustycznej) Pora doby Rodzaj operacji ruchowej Dystans [m] Czas trwania emisji [s] Ilość pojazdów [poj./dobę] Łączny czas emisji (doba) [s] LAweq** (dB) dla zastępczego dla źródła źródła liniowego10 punktowego (liczba źr.) Samochody ciężkie Dzień (8h) Noc (1h) Wjazd+wyjazd 135 16,2 324 80,6 69,0(14) hamowanie Rozładunek+ załadunek Start 40 3 60 73,2 67,2(4) 0 15 min 5 godz 83,0 78,2(3) 25 5 100 80,4 75,6(3) 243 73,3 61,8(14) 45 65,9 60,0 (4) 75 71,1 66,3 (3) 20 Samochody lekkie – osobowe/dostawcze Dzień Wjazd+wyjazd (8h) hamowanie Noc (1h) Start 135 16,2 40 3 25 5 15 Źródła pośrednie Hala pomp płuczkowych - poziom mocy akustycznej LAW = 90 dB, Kompresory i stacja sterowania prewenterów (jeden kontener) - poziom mocy akustycznej LAW = 90 dB Pomieszczenie z agregatami prądotwórczymi - poziom mocy akustycznej LAW = 105 dB Wymienione powyżej źródła hałasu wewnętrznego znajdować się będą w kontenerach o izolacji akustycznej ścian i dachu = 25 dB (A) – jak dla płyt warstwowych Obiekty ekranujące11 Jako tego rodzaju obiekty, potraktowane zostały w obliczeniach obiekty kubaturowe – planowane do rozmieszczenia na terenie i w najbliższym otoczeniu wiertni (kontenery socjalne, biurowe, magazyny itp. Założenia i metoda prognozy imisji hałasu Określenie stopnia przewidywanych zmian klimatu akustycznego, po oddaniu do użytku planowanego przedsięwzięcia (wszystkie punktowe i liniowe źródła hałasu wewnętrznego) 10 Poziom mocy akustycznej cząstkowej zastępczego źródła punktowego L Aweq1 = LAweq – 10 lgn, gdzie: LAweq – ekwiwalentny poziom mocy akustycznej A całego źródła liniowego, zmierzony lub obliczony, n – liczba odcinków na które podzielono źródło liniowe (podano w nawiasie) 11 Model obliczeniowy uwzględnia wpływ ekranowania – poprawka Le. Jeżeli na drodze źródło - punkt imisji znajduje się przeszkoda w postaci np.: budynku, pełnego (szczelnego) ogrodzenia lub innej bryły w kształcie prostopadłościanu, to fala akustyczna ugina się na górnej i bocznych jej krawędziach. W obliczeniach uwzględnia się 3 trasy ugięcia, tzn. górną i 2 boczne wg. algorytmu najkrótszych dróg źródło - punkt obserwacji. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 80 uwzględniając przyjęte rozwiązania na etapie koncepcji, określono w sposób teoretyczny, na drodze numerycznego modelowania pola akustycznego, przy pomocy programu komputerowego HPZ_2001 opracowanego wg Instrukcji ITB Nr 338/2005 zaleconego do stosowania przez Ministerstwo Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa. Metoda ta polega na określeniu w sposób teoretyczny, rozkładu poziomu dźwięku w otoczeniu istniejącego (lub projektowanego) obiektu, z uwzględnieniem geometrii i charakterystyki akustycznej poszczególnych obiektów (źródeł pośrednich i bezpośrednich), jak i przewidywanego czy istniejącego zagospodarowania terenu. Dane, jakie wprowadzono do programu można podzielić na dwie grupy: a) dane określające model matematyczno-akustyczny, do których zaliczyć można m.in.: położenie i geometrię wszystkich elementów modelu (np. źródeł, ekranów, itp.), ich cechy akustyczne (poziomy mocy akustycznej A, itp.), b) dane sterujące działaniem programu; dane dot. siatki obliczeniowej (zakres, krok, wysokość, itp.), rozmiar liniowy elementu emitującego hałas zastępowany przez źródło zastępcze, itp. Do obliczeń przyjęto poziomy emisji hałasu dla warunków najbardziej niekorzystnych, tj. maksymalnego obciążenia urządzeń technologicznych i ciągły ruch pojazdów po drogach wewnątrz rozpatrywanego terenu. Dane wejściowe do obliczeń zamieszczono w załączniku nr 3. W obliczeniach uwzględniono zróżnicowane zagospodarowanie terenu pod i jego otoczenia. Dokonano tego, poprzez odpowiedni dobór parametrów: geometrii ekranów, zastępczych źródeł punktowych oraz rozmiaru siatki i rozmieszczenia dodatkowych punktów obserwacji. W wyniku obliczeń określone zostały poziomy dźwięku w węzłach siatki punktów oraz dodatkowo w wybranych punktach obserwacji, które posłużyły następnie do wykreślenia map akustycznych, tj. izofon. Linie jednakowego poziomu dźwięku (tj. izofony) wykreślono interpolując wyniki obliczeń metodą krigingu z uwzględnieniem charakteru rozchodzenia się fal akustycznych. Jest to metoda oddająca najwierniej rzeczywisty, przestrzenny rozkład pola akustycznego. Wyniki prognozy Wyniki obliczeń symulacyjnych (rysunek 4 - pora dnia i nocy) pozwalają stwierdzić, że zasięg oddziaływania wiertni na klimat akustyczny wynosi: w porze dziennej izofona 55 dB znajduje się w odległości ok. 80-120 metrów od granicy terenu wiertni, Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 81 w porze nocnej izofona 45 dB znajduje się w odległości ok. 250-400 metrów od granicy terenu wiertni. Rzeczywista skala oddziaływań akustycznych Tak jak już wcześniej wspomniano nie znana jest aktualnie lokalizacja potencjalnych wiertni. W związku z tym do oceny rzeczywistych oddziaływań posłużono się przykładowymi pomiarami hałasu dla typowych urządzeń wiertniczych udostępnionymi przez Inwestora. W latach 2008 i 2009 Instytut Nafty i Gazu z Krakowa wykonał pomiary dla pomiary dla dwóch rozwiązań wariantowych. W wariancie I wykorzystano urządzenie wiertnicze zasilane z sieci elektrycznej. Wyniki pomiarów przedstawiono na poniższych rysunkach: Rys. 7.2.5/1. Mapa rozkładu natężenia hałasu [dBA] w otoczeniu wiertni podczas pracy urządzenia wiertniczego typu UM-4E – pora dzienna. Oczko siatki – 100m, źródło: Sprawozdanie nr 01/HŚ/08 z dnia 22,23.04.2008r. z badania natężenia hałasu emitowanego do środowiska. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 82 Rys. 7.2.52/2. Mapa rozkładu natężenia hałasu [dBA] w otoczeniu wiertni podczas pracy urządzenia wiertniczego typu UM-4E – pora nocna. Oczko siatki – 100m, źródło: Sprawozdanie nr 01/HŚ/08 z dnia 22,23.04.2008r. z badania natężenia hałasu emitowanego do środowiska. Analizując wyniki pomiarów stwierdzono, że: w porze dziennej izofona 55 dB znajduje się w odległości ok. 250 – 300 metrów od granicy terenu wiertni, w porze nocnej izofona 45 dB znajduje się w odległości ok. 450 - 500 metrów od granicy terenu wiertni. W wariancie II wykorzystano urządzenie wiertnicze zasilane poprzez zastosowanie agregatów prądotwórczych. Wyniki przedstawiono na poniższych rysunkach: Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 83 Rys. 7.2.5/3. Mapa rozkładu natężenia hałasu [dBA] w otoczeniu wiertni podczas pracy urządzenia wiertniczego typu IDM-2000 – pora dziena.. Oczko siatki – 100m, źródło: Sprawozdanie nr 02/HŚ/09 z dnia 16-17.02.2009 r. z badania natężenia hałasu emitowanego do środowiska. Rys. 7.2.5/3. Mapa rozkładu natężenia hałasu [dBA] w otoczeniu wiertni podczas pracy urządzenia wiertniczego typu IDM-2000 – pora nocna. Oczko siatki – 100m, źródło: Sprawozdanie nr 02/HŚ/09 z dnia 16-17.02.2009 r. z badania natężenia hałasu emitowanego do środowiska. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 84 Analizując wyniki pomiarów stwierdzono, że: w porze dziennej izofona 55 dB znajduje się w odległości ok. 400 metrów od granicy terenu wiertni, w porze nocnej izofona 45 dB znajduje się w odległości ok. 600 metrów od granicy terenu wiertni. Podsumowując wyniki powyższych badań można stwierdzić, że praca urządzenia wiertniczego zasilanego z sieci elektrycznej powoduje zdecydowanie mniejszą uciążliwość dla klimatu akustycznego w otoczeniu placu wiertni niż praca tego urządzenia zasilanego poprzez zastosowanie silników spalinowych zasilających agregaty prądotwórcze. Powyższe wyniki badań wykonane były dla najbardziej uciążliwego urządzenia wiertniczego IDM 2000. Zasięgi oddziaływań dla urządzeń typu Skytop TR-80012 oraz Skytop N-7513 (m.in. proponowanych do zastosowania przez Inwestora) określone na podstawie dostępnych pomiarów są znacznie mniejsze i wynoszą: w porze dziennej izofona 55 dB znajduje się w odległości ok. 150-200 metrów od granicy terenu wiertni, w porze nocnej izofona 45 dB znajduje się w odległości ok. 300-400 metrów od granicy terenu wiertni. Zakładając, że wiertnie zlokalizowane będą poza terenem zabudowanym, czyli na terenach nie podlegających ochronie akustycznej wpływ pracy urządzenia wiertniczego na klimat akustyczny okolicznych terenów jest nieznaczny. W przypadku lokalizacji wiertni w pobliżu terenów podlegających ochronie akustycznej może dojść do okresowego przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, omówionych szczegółowo w rozdziale 3.7. niniejszego raportu. Podsumowując można stwierdzić, że praca wiertni nie pogorszy warunków akustycznych w terenach sąsiadujących w porze dziennej, przy założeniu, że najbliższa zabudowa mieszkaniowa oddalona będzie ok. 150-200 m od wiertni. W tej sytuacji może natomiast nieznacznie pogorszyć warunki akustyczne w porze nocnej w promieniu około 200 metrów od wiertni. W związku z powyższym po wskazaniu przez Inwestora konkretnej lokalizacji wiercenia należy przeanalizować szczegółowo odległość od terenów podlegających ochronie akustycznej. Jeżeli w promieniu potencjalnego ponadnormatywnego oddziaływania znajdą się tereny chronione akustycznie to po rozpoczęciu wierceń należy wykonać pomiary hałasu i na podstawie uzyskanych wyników stwierdzić czy istnieje konieczność aktywnego ograniczania 12 Sprawozdanie z badań hałasu Nr 09/HŚ/11 13 Sprawozdanie z badań hałasu Nr 06/HŚ/11 Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 85 emisji hałasu na przykład poprzez zastosowanie ekranów akustycznych wokół głównych źródeł hałasu, wałów ziemnych itp. 7.2.6. Oddziaływanie na elementy przyrodnicze i obszary chronione Prace sejsmiczne Prace sejsmiczne będą prowadzone głównie z wykorzystaniem wibratorowej metody wzbudzania fali. Tylko w sytuacji, gdy uwarunkowania terenowe nie pozwolą na wjazd wibratorów zastosowana zostanie metoda z użyciem materiałów wybuchowych. Na etapie wykonywania Projektu prac sejsmicznych i geologicznych zostanie szczegółowo określona lokalizacja planowanych prac, wówczas dokładnie będzie można określić zasięg oddziaływania przedsięwzięcia na obszary podlegające ochronie. Lokalizacja przedsięwzięcia uzgadniana będzie z właściwymi organami sprawującymi nadzór nad obszarami chronionymi. Zastosowanie rozwiązań minimalizujących negatywne oddziaływania, omówionych szczegółowo w rozdziale 10 niniejszego raportu oraz fakt, że badania sejsmiczne są zdarzeniem krótkotrwałym (do kilkunastu minut w jednym punkcie) pozwalają wnioskować, że prowadzone działania nie spowodują istotnych negatywnych oddziaływań na poszczególne komponenty środowiska przyrodniczego oraz na obszary chronione. Wszelkie potencjalne niekorzystne oddziaływania będą mieć charakter lokalny, chwilowy i odwracalny, a ewentualne zakłócenie funkcjonowania ekosystemu, szczególnie w zakresie awifauny i cennych gatunków roślin będzie krótkotrwałe i lokalne. Prace wiertnicze Ocena oddziaływania prac wiertniczych na środowisko przyrodnicze bez wskazania konkretnej lokalizacji nie jest możliwa, a duże zróżnicowanie terenu nie pozwala na ilościowe i jakościowe określenie wpływu na elementy środowiska przyrodniczego bez odniesienia się do lokalnych uwarunkowań przyrodniczych. W związku z powyższym ocenę oddziaływań ograniczono do wskazania ogólnych zaleceń i działań minimalizujących potencjalne, niekorzystne oddziaływania na środowisko oraz obszary chronione. Oddziaływanie prac wiertniczych ograniczać się będzie do obszaru wiertni i dróg dojazdowych, które zostaną zaprojektowane tak, aby maksymalnie wykorzystać istniejące szlaki komunikacyjne. W przypadku prac wiertniczych, w przeciwieństwie do badań sejsmicznych charakter oddziaływania może powodować skutki nieodwracalne, zaś natężenie zmian może być lokalnie istotne. Wynika to z faktu, iż w trakcie wykonywania wierceń pewne elementy przyrodnicze ulegną zniszczeniu, czasem ze skutkiem nieodwracalnym. Jednak niekorzystny wpływ wiertni na złożoność struktury ekosystemów i na parametry różnorodności środowisk jest możliwy do Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 86 zminimalizowania poprzez właściwą lokalizację planowanych prac terenowych, prawidłowe zarządzanie pracami wiertniczymi, kontrolowanie wycieków, ochrona obszarów zlokalizowanych w najbliższym otoczeniu wiertni, ograniczeniem niekontrolowanego przebywania pojazdów oraz pracowników poza terenem wiertni oraz odpowiedni dobór terminów realizacji poszczególnych zadań. Oddziaływanie prac sejsmicznych oraz wiertniczych na obszary chronione, w tym obszary Natura 2000 W miarę możliwości prace poszukiwawczo-rozpoznawcze prowadzone na terenie koncesji „Koszyce” będą projektowane poza granicami obszarów Natura 2000. Nie mniej jednak może zaistnieć konieczność przeprowadzenia prac sejsmicznych czy zaprojektowania otworu w obrębie obszaru Natura 2000. W sytuacji takiej prace sejsmiczne będą prowadzone bez użycia materiałów wybuchowych tj. metodą wibratorową oraz w terminie poza okresem lęgowym ptaków, baza samochodowa będzie lokalizowana poza obszarem Natura 2000. Jeśli w trakcie projektowania prac wiertniczych okaże się, że nieuniknione będzie prowadzenie ich w obszarze Natura 2000, wówczas konieczne będzie wykonanie inwentaryzacji przyrodniczej w celu wykluczenia kolizji ze stanowiskami roślin i gatunków zwierząt podlegających ochronie, dla których utworzono dany obszar. Przy projektowaniu w/w prac poszukiwawczorozpoznawczych zostaną uwzględnione plany ochrony i główne zagrożenia analizowanych obszarów cennych przyrodniczo. Należy także podkreślić, że nie całe tereny znajdujące się w granicach obszarów chronionych charakteryzują się bardzo dużą wrażliwością oraz wysokimi walorami przyrodniczymi. Podsumowując można stwierdzić, że zastosowanie rozwiązań minimalizujących, (omówionych w rozdziale 10 niniejszego raportu) pozwoli na ograniczenie lub całkowitą eliminację potencjalne negatywne oddziaływania na poszczególne komponenty środowiska przyrodniczego oraz obszary chronione, w tym obszary Natura 2000. Czas trwania prac poszukiwawczych będzie krótki, a zasięg oddziaływania miejscowy lub lokalny, a skutki zmian odwracalne. 7.2.7. Odpady Gospodarka odpadami powstającymi w trakcie badań na terenie obszaru koncesji „Koszyce” będzie prowadzona zgodnie z przepisami obowiązującymi w tym zakresie, a w szczególności: Ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U. Nr 185, poz.1243 z poźn. zm.) oraz Ustawą z dnia 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych (Dz. U. Nr 138, poz. 865 Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 87 z późn.zm.) oraz Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. z 2001 r. Nr 112 poz. 1206). Zgodnie z Ustawą o odpadach, wszelkie powstałe w trakcie prac poszukiwawczych odpady, zarówno w przypadku badań sejsmicznych, jak i wierceń, w pierwszej kolejności zostaną poddane próbie ich odzysku, a jeżeli z przyczyn technologicznych będzie to niemożliwe lub nieuzasadnione ekonomicznie, to odpady te zostaną unieszkodliwione w sposób zgodny z wymaganiami ochrony środowiska oraz zgodnie z posiadanymi dokumentami formalno-prawnymi w tym zakresie. Odpady, których nie uda się poddać odzyskowi, będą unieszkodliwiane, tak by składowane były wyłącznie te odpady, których unieszkodliwienie w inny sposób było niemożliwe z przyczyn technologicznych lub nieuzasadnione z przyczyn ekologicznych lub ekonomicznych. Unieszkodliwianie odpadów zostanie zlecone do wykonania właściwym służbom lub wyspecjalizowanym w tym zakresie podmiotom gospodarczym, posiadającym stosowne uprawnienia. Zgodnie z Art. 17. Ustawy o odpadach wytwórca odpadów jest obowiązany do uzyskania decyzji zatwierdzającej program gospodarki odpadami niebezpiecznymi, jeżeli wytwarza odpady niebezpieczne w ilości powyżej 0,1 Mg rocznie oraz przedłożenia informacji o wytwarzanych odpadach oraz o sposobach gospodarowania wytworzonymi odpadami, jeżeli wytwarza odpady niebezpieczne w ilości do 0,1 Mg rocznie albo powyżej 5 Mg rocznie odpadów innych niż niebezpieczne. Ponadto wytwórca odpadów jest obowiązany do uzyskania pozwolenia na wytwarzanie odpadów, które powstają w związku z eksploatacją instalacji jeżeli wytwarza odpady niebezpieczne w ilości większej od 1 Mg rocznie lub odpady inne niż niebezpieczne w ilości większej od 5 tysięcy Mg rocznie. Prace sejsmiczne Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska 27.09.2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U.Nr 112, poz.1206) na etapie eksploatacji powstaną niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne (20 03 01) oraz odpady komunalne segregowane i gromadzone selektywnie (20 01 z wyłączeniem 15 01). Zbieranie, gromadzenie (do ilości transportowych) i zagospodarowanie wymienionych opisanych odpadów musi być obowiązkiem Wykonawcy badań sejsmicznych. Konieczne jest także zapewnienie odpowiednich zabezpieczeń, które ograniczyłyby wpływ niekorzystnych warunków meteorologicznych. Przedsiębiorcy odbierający odpady komunalne (z grupy 20 katalogu odpadów) będą legitymować się zezwoleniem na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 88 Prace wiertnicze W trakcie realizacji projektowanych prac wiertniczych powstawać będą pewne ilości odpadów komunalnych (w tym niesegregowane odpady komunalne – 20 03 01). Szacuje się, że ilość tego typu odpadów w czasie wiercenia i likwidacji wiertni wyniesie od 150 do 200 m 3. Odpady te będą magazynowane w odpowiednich pojemnikach, a następnie okresowo odbierane przez wyspecjalizowaną firmę. Oprócz tego w fazie eksploatacji i likwidacji powstaną również odpady związane z procesem technologicznym. Ilości poszczególnych rodzajów odpadów są trudne do oszacowania, a wartości podane w tabelach mają charakter orientacyjny. Ilości odpadów są bezpośrednio związana z głębokością odwiertu i czasem trwania prac. Na obecnym etapie precyzyjne określenie tych wielkości nie jest możliwe. Wyszczególnienie rodzajów poszczególnych odpadów oraz propozycje ich zagospodarowania przedstawiono w poniższej tabeli: Tabela 7.2.7/1. Skład rodzajowy i ilościowy odpadów w przeliczeniu na jeden otwór. Ilość możliwych do wytworzenia odpadów na jeden otwór Mg/rok ok. 300-500 Kod odpadu Rodzaj odpadu 01 01 02 Odpady z wydobywania kopalin innych niż rudy metali – wody złożowe pochodzące z różnych złóż węglowodorów 01 05 08 Płuczki wiertnicze zawierające chlorki i odpady inne niż wymienione w 01 05 05 i 01 05 06 Odpady spawalnicze ok. 3000-5000 Mineralne oleje silnikowe, przekładniowe, i smarowe nie zawierające związków chloroorganicznych ok. 1,5 12 01 13 13 02 05* ok. 0,1 Kraków, wrzesień 2012 Sposób postępowania z odpadami Odpady wydobywcze będą magazynowane w szczelnych zbiornikach i sukcesywnie wywożone przez specjalistyczną firmę do odzysku lub unieszkodliwienia. Magazynowane w pojemnikach, oznaczonych kodem odpadu. Odpady przekazywane będą uprawnionym podmiotom do zbierania, odzysku lub w przypadku braku możliwości odzysku do unieszkodliwiania Magazynowane w pojemnikach, odpowiednio opisanych następnie przekazywane do odzysku lub unieszkodliwienia przez wyspecjalizowaną firmę. RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO 15 02 02* 16 02 13* 17 04 05 Sorbenty, materiały filtracyjne (w tym filtry olejowe nie ujęte w innych grupach), tkaniny do wycierania (np. szmaty, ścierki) i ubrania ochronne zanieczyszczone substancjami niebezpiecznymi (np. PCB – czyściwo) Diatomit Zaolejone czyściwo Filtry olejowe i powietrzne Zużyte urządzenia zawierające niebezpieczne elementy inne niż wymienione w 16 02 09 do 16 02 12 –odpady zawierające rtęć lampy fluorescencyjne Żelazo i stal str. 89 ok. 0,1 – 0,2 ok. 0,3 – 0,5 ok. 0,1 – 0,3 Magazynowane w pojemnikach, zamykanych, odpowiednio opisanych następnie przekazywane do odzysku lub unieszkodliwienia przez wyspecjalizowaną firmę. ok. 0,001 Magazynowane w odpowiednich pojemnikach , następnie przekazywane do unieszkodliwienia przez wyspecjalizowaną firmę. ok. 1,5 Selektywnie magazynowane w oznakowanym miejscu o utwardzonym podłożu i odbierany przez firmę specjalistyczną do odzysku Zbieranie, gromadzenie (do ilości transportowych) i zagospodarowanie wymienionych opisanych odpadów musi być obowiązkiem Wykonawcy prac wiertniczych. Konieczne jest także zapewnienie odpowiednich zabezpieczeń, które ograniczyłyby wpływ niekorzystnych warunków meteorologicznych. Odpady będą przekazywane wyłącznie podmiotom, które posiadają zezwolenie na prowadzenia działalności w zakresie odzysku, zbierania lub unieszkodliwiania, a transport tych odpadów będzie prowadzony przez firmy zewnętrzne legitymujące się zezwoleniem na prowadzenie działalności w zakresie transportu odpadów lub przez wytwarzającego te odpady (zgodnie z art. 25 ust. 4 ustawy o odpadach). Przedsiębiorca odbierający odpady komunalne (z grupy 20 katalogu odpadów) będzie się legitymować zezwoleniem na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych. 7.2.8. Oddziaływanie na dobra materialne i dobra kultury Prace sejsmiczne i wiertnicze Na etapie sporządzania raportu o oddziaływaniu na środowisko nie jest znany szczegółowy projekt prac poszukiwawczych zawierających przebieg i lokalizacje badań sejsmicznych oraz prac wiertniczych. W związku z tym nie można odnieść się szczegółowo i wskazać obiekty zabytkowe i dobra kultury, które mogą znaleźć się w zasięgu bezpośredniego oddziaływania prac terenowych (rys.1.). Przy zachowaniu właściwej organizacji badań terenowych nie przewiduje się negatywnego oddziaływania planowanych prac na dobra materialne oraz dobra kultury. Prace terenowe prowadzone są poza terenami zabudowanymi. Ponadto jak już wspomniano w rozdziale 7.1.1 prace sejsmiczne są poprzedzane terenową wizją lokalną, podczas której wytycza się geodezyjnie przebieg ciągów sejsmicznych z uwzględnieniem kolizji m.in. z obiektami zabytkowymi. Już na tym etapie prac koryguje się trasy, tak by zachować stosowne i określone odpowiednimi przepisami strefy ochronne dla zabytków oraz innych dóbr kultury. Szczegółowe zalecenia dotyczące wpływu na obiekty Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 90 zabytkowe oraz sposoby minimalizacji negatywnych oddziaływań zostaną przedstawione w kolejnych rozdziałach niniejszego raportu. . 7.2.9. Oddziaływanie na krajobraz Prace sejsmiczne i wiertnicze Podczas prowadzenia badań geologiczno-rozpoznawczych na terenie koncesji „Koszyce” nie wystąpią istotne negatywne oddziaływania na krajobraz. Elementy infrastruktury technicznej, maszyny i urządzenia wykorzystywane do prowadzenia prac poszukiwawczych złóż węglowodorów, pozostają w środowisku przez krótki czas (kilka tygodni w przypadku prac sejsmicznych do kilku miesięcy w przypadku podjęcia prac wiertniczych). Niewielkie przekształcenia krajobrazu będą się ograniczały do mikrownętrza i nie będą miały wpływu na pozostałe wnętrza i powiązania widokowe. Po zakończeniu badań terenowych teren zostanie zrekultywowany i przywrócony do stanu pierwotnego. 8. POZIOM NOWOCZESNOŚCI ROZWIĄZAŃ TECHNOLOGICZNYCH PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA Zgodnie z przyjętymi założeniami projektowymi, planowane prace prowadzone będą zgodnie z obowiązującymi standardami, ze sztuką inżynierską, obowiązującymi przepisami oraz przy uwzględnieniu wymagań ochrony środowiska. Zastosowano typowe i sprawdzone zarówno w praktyce zagranicznej jak i krajowej rozwiązania techniczne i technologiczne. Technologia prowadzenia prac poszukiwawczych oparta na badaniach sejsmicznych jest najnowszą w skali światowej technologią poszukiwań węglowodorów. Ponadto wszelkie działania prowadzone będą z uwzględnieniem nowoczesnych technologii efektywnie wykorzystujących wodę, energie i pozostałe surowce. Zgodnie z Art. 143 ustawy - Prawo ochrony środowiska - technologie przedstawione w niniejszym raporcie, spełniają kryteria najlepszej dostępnej techniki, szczególnie poprzez: stosowanie substancji o małym potencjale zagrożeń; efektywne wytwarzanie oraz wykorzystanie energii; zapewnienie racjonalnego zużycia wody i innych surowców oraz materiałów i paliw; stosowanie technologii bezodpadowych i małoodpadowych oraz możliwość odzysku powstających odpadów; rodzaj, zasięg oraz wielkość emisji; Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 91 wykorzystywanie porównywalnych procesów i metod, które zostały skutecznie zastosowane w skali przemysłowej; postęp naukowo-techniczny. 9. OPIS METOD PROGNOZOWANIA ZASTOSOWANYCH PRZEZ WNIOSKODAWCĘ ORAZ OPIS PRZEWIDY WANYCH ZNACZĄCYCH ODDZIAŁYWAŃ PLANOWANEGO PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO, OBEJMUJĄCY BEZPOŚREDNIE, POŚREDNIE, WTÓRNE, SKUMULOWANE, KRÓTKO-, ŚREDNIO- I DŁUGOTERMINOWE, STAŁE I CHWILOWE ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO 9.1. Opis metod prognozowania W czasie przeprowadzania oceny oddziaływania na środowisko stosuje się różnorodne metody analityczne, waloryzacyjne i obliczeniowe. Aktualnie brak znormalizowanego nazewnictwa w tym zakresie. W niniejszym opracowaniu posłużono się klasyfikacją metod podaną przez Sas-Bojarską, w tym m. innymi następującymi metodami: W zakresie opisu stanu środowiska Posłużono się głównie metodami opisowymi, analitycznymi i badaniami wybranych elementów środowiska. W zakresie prognozowania wielkości oddziaływania na środowisko Zastosowano prognozowanie przez analogię, biorąc pod uwagę wyniki pomiarów i badań dla inwestycji o podobnym charakterze i zakresie. Ocenę oddziaływania w zakresie emisji do powietrza oraz klimatu akustycznego analizowanego przedsięwzięcia wykonano stosując metody: analogii – na etapie sporządzania raportu o oddziaływaniu na środowisko ze względu na specyfikę analizowanego przedsięwzięcia nie wskazano dokładnej lokalizacji prac wiertniczych i sejsmicznych. Ocenę oddziaływania na środowisko wykonano poprzez analogię, z wykorzystaniem znajomości technologii i sposobu prowadzenia badań terenowych. W wyniku przeprowadzenia oceny autorzy raportu sformułowali zalecenia, Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 92 ograniczenia oraz działania minimalizujące negatywne oddziaływania przedmiotowych prac na środowisko, opisowe – zastosowano głównie do analizy oddziaływania przedmiotowej inwestycji na środowisko przyrodnicze, w tym tereny cenne przyrodniczo, prognozowania eksperckiego; modelowania matematycznego, w tym: w zakresie hałasu - program HPZ_95_ITB (Instrukcja ITB 338/96- autor ITB Zakład Akustyki Warszawa), w zakresie ochrony powietrza: program EK100W (wersja 4.7. firmy ATMOTERM w Opolu) oraz metody interpolacyjne, arkusze kalkulacyjne i programy graficzne. 9.2. Opis przewidywanych znaczących oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na środowisko, obejmujący bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótko-, średnio- i długoterminowe, stałe i chwilowe oddziaływania na środowisko Poprzez oddziaływanie inwestycji na środowisko rozumie się zmianę w środowisku, której przyczyną wystąpienia jest realizacja i/lub eksploatacja przedsięwzięcia. Oddziaływania te mogą być (w kontekście analizowanego przedsięwzięcia): bezpośrednie – wywołane poprzez samą inwestycję (występują w tym samym czasie i miejscu co inwestycja) pośrednie – są to zmiany jakie mogą wystąpić w wyniku powstania inwestycji (z reguły występują one w innym miejscu lub w późniejszym czasie lub też inwestycja jest tylko jednym z wielu czynników powstania danej zmiany) wtórne – skutki pośrednie związane ze zmianami wywołanymi realizacją/eksploatacją przedsięwzięcia, wpływając na środowisko, ekosystemy, populacje, rozwój gospodarczy itp. skumulowane – powstają w wyniku łącznych skutków osobno występujących działań w ciągu pewnego czasu krótko-, średnio-, i długoterminowe oddziaływania – w zależności od czasu trwania zmiany chwilowe – gdy oddziaływanie zanika w momencie usunięcia przyczyny jej wywołania, w wyniku czego pierwotny stan środowiska zostaje odtworzony stałe – gdy zmiany w środowisku są nieodwracalne Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 93 Uwzględniając lokalizację obszaru koncesji „Koszyce” oraz projektowane rozwiązania, oddziaływania na środowisko wynikające z etapu budowy i eksploatacji przedsięwzięcia będą miały charakter określony w poniższej tabeli: Tabela 9.2/1. Charakterystyka typów oddziaływań Typ Etap budowy oddziaływań bezpośrednie – wzrost Etap eksploatacji poziomu związanego hałasu – wzrost z pracami z wód opadowych, – wzrost poziomu i zasięgu budowlanymi, – pylenie ilości powierzchni odkrytych, hałasu komunikacyjnego i technologicznego – zanieczyszczenie powietrza – wzrost stężeń zanieczyszczeń spalinami, pochodzących powietrza głównie z komunikacji, pośrednie – pogorszenie warunków – wpływ zanieczyszczenia dla na jakość życia okolicznych mieszkańców okolicznych mieszkańców, – utrudnienia komunikacyjne w otoczeniu inwestycji, wtórne – nie występują lub brak – nie znaczących oddziaływań skumulowane – nie występują lub występują lub brak znaczących oddziaływań brak – nie znaczących oddziaływań występują lub brak znaczących oddziaływań krótkoterminowe – hałas, wibracje, – hałas wibracje, – zanieczyszczenie powietrza, – odpady budowlane, – emisja zanieczyszczeń do powietrza – odpady długoterminowe – nie występują lub brak – nie znaczących oddziaływań stałe – nie występują lub lub brak znaczących oddziaływań brak – nie występują lub brak znaczących oddziaływań chwilowe występują znaczących oddziaływań – hałas, wibracje, – hałas wibracje, – zanieczyszczenie powietrza, – emisja – odpady budowlane, powietrza – odpady Kraków, wrzesień 2012 zanieczyszczeń do RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 94 W odniesieniu do poszczególnych elementów środowiska nie przewiduje się skumulowanych i znaczących oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na środowisko. Oddziaływania wynikające z realizacji badań na terenie koncesji „Koszyce” ograniczą się do granic jej terenu. 10. OPIS PRZEWIDYWANYCH DZIAŁAŃ MAJĄCYCH NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB MINIMALIZACJĘ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ 10.1. Faza realizacji (budowy) Prace sejsmiczne Przed przystąpieniem do wyznaczenia przebiegu linii sejsmicznych należy przeanalizować odporność terenu na pojawienie się ewentualnych ruchów masowych, a na terenach narażonych na wystąpienie ruchów masowych należy wykluczyć badania przy użyciu metody dynamitowej, Przed przystąpieniem do wiercenia otworów strzałowych należy ustalić głębokość użytkowego poziomu wodonośnego, Przestrzegane będą wszystkie zakazy wynikające z decyzji lub rozporządzeń ustanawiających strefy ochronne ujęć wód, Przebieg ciągów sejsmicznych będzie uzgodniony z Regionalnym Konserwatorem Przyrody na bazie Standardowego Formularza Danych dla obszarów Natura 2000, informacji o lokalizacji stanowisk chronionych, zatwierdzonych stref ochrony ostoi, miejsc rozrodu lub regularnego przebywania ptaków i cennych gatunków zwierząt, Prace sejsmiczne będą prowadzone poza terenami zamkniętymi, Stosując do badania prędkości rozchodzenia się fali sejsmicznej metodę dynamitową sytuacji zaobserwowania ucieczki wody lub wystąpienia samowypływu, prace wiertnicze należy wstrzymać. Samowypływ należy zlikwidować przy wykorzystaniu urobku lub poprzez iłowanie lub wykonanie korków iłowo-cementowych. W przypadku ucieczki wody należy prowadzić obserwacje zwierciadła wody w pobliskich studniach oraz ustalić wielkość odszkodowania z właścicielami, Drzewa pomniki przyrody będą chronione przed niekorzystnym oddziaływaniami poprzez zachowanie bezpiecznej strefy ochronnej, Trasy badań sejsmicznych zostaną poprowadzone tak, aby wykluczyć kolizje z obiektami zabytkowymi, stanowiskami archeologicznymi oraz innymi dobrami kultury. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 95 Prace wiertnicze Lokalizację planowanych otworów należy uzgodnić z odpowiednimi jednostkami administracji lokalnej w celu wyeliminowania kolizji i istniejącą infrastrukturą techniczną, w tym wodociągami, kanalizacją, gazociągami itp., Prace wiertnicze będą prowadzone poza terenami zamkniętymi, Tereny przeznaczone pod wiertnię w miarę możliwości należy lokalizować na gruntach o niższych klasach bonitacyjnych, w sytuacji gdy będzie to niemożliwe, konieczne będzie uzyskanie zezwolenia o wyłączeniu z gruntów z produkcji rolnej (dotyczy to gruntów o wysokich klasach bonitacyjnych od I do IVa) lub leśnej, zgodnie z przepisami Ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 121 poz.1266, tekst ujednolicony z późn. zm.), W przypadku konieczności wycinki drzew kolidujących z planowaną inwestycją zgodnie z art. 83 ust.1 Ustawy o ochronie przyrody inwestor musi uzyskać zezwolenie na usunięcie wszystkich drzew w wieku powyżej 10 lat (z wyłączeniem drzew owocowych), Wierzchnią warstwę gleby (humus) należy usunąć, selektywnie zwałować, a następnie po zakończeniu prac wykorzystać do prac rekultywacyjnych, Przed rozpoczęciem wiercenia wykonywane zostaną badania chemiczne wód i gruntu z terenu wiertni i obszaru przyległego. Będą one stanowić materiał porównawczy do kontroli i oceny ewentualnego skażenia środowiska, Urządzenie wiertnicze i budynki zaplecza ustawione będą na płytach betonowych, Wszystkie materiały i substancje mogące mieć negatywny wpływ na środowisko będą magazynowane na szczelnie izolowanym podłożu i zabezpieczone przed wpływami atmosferycznymi, Teren pod zbiornikami paliwa i pojemnikami z odpadami niebezpiecznymi będzie wyłożony płytami betonowymi i szczelnie zabezpieczony folią, W przypadku, gdy zajdzie konieczność wybudowania własnego ujęcia wody, zostanie wykonane zgodnie z przepisami ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. Nr 163, poz.981) oraz ustawy Prawo wodne (Dz.U. 2012, nr 0, poz.145) W trakcie prac przygotowawczych zostaną wyznaczone miejsca przeznaczone do selektywnego gromadzenia odpadów, Odpady będą przekazywane odbiorcom posiadającym stosowne zezwolenia, Prace wiertnicze w miarę możliwości będą projektowane poza obszarami Natura 2000, jeśli okaże się, że nieuniknione będzie prowadzenie wierceń na obszarach Natura 2000, wówczas konieczne będzie wykonanie inwentaryzacji przyrodniczej w celu wykluczenia kolizji ze stanowiskami roślin i gatunków zwierząt podlegających ochronie, dla których Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 96 utworzono dany obszar wraz z określeniem wpływu lokalizacji wiertni na utrzymanie siedlisk w granicach obszarów. W przypadku kolizji z obiektami zabytkowymi, zabytkami grzebalnymi oraz stanowiskami archeologicznymi wszelkie prace prowadzone będą w porozumieniu z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. 10.2. Faza eksploatacji Środowisko gruntowo-wodne Prace sejsmiczne Podstawową metoda wzbudzania fali sejsmicznej będzie metoda wibracyjna, W miejscach uniemożliwiających przejazd wibratorów zastosowane zostanie dynamitowe źródło wzbudzania fali, Linie badań sejsmicznych zostaną wyznaczone tak, aby punkty wzbudzania fali sejsmicznej i przemieszczanie pojazdów taboru sejsmicznego w miarę możliwości odbywało się po ściśle wytyczonych szlakach przy wykorzystaniu sieci istniejących dróg lokalnych, polnych, przecinek leśnych, ppoż., duktów, itp. co ograniczy możliwe odkształcenia gruntu, Omijane będą strome zbocza o dużym potencjale erozyjnym, Wszystkie materiały używane do oznaczenia linii profilu będą łatwo usuwalne, nie będą pozostawiać trwałych śladów, Ewentualne szkody powierzchni terenu, powstałe w trakcie wykonywania prac sejsmicznych będą niezwłocznie likwidowane i naprawiane, a teren zostaje przywrócony do stanu poprzedniego. Ewentualne straty w uprawach rolniczych podlegać będą kompensacie finansowej. Ograniczone zostaną do minimum przeprawy przez strumienie, w razie konieczności budowy przepraw wybierane będą łagodne, niskie podejścia o jak najwęższych brzegach. Aparatura pomiarowa (geofony, przewody) będzie rozkładana ręcznie, Profile sejsmiczne w miarę możliwości będą lokalizowane na drogach lokalnych, polnych, przecinkach leśnych, ppoż, duktach itp. Prace sejsmiczne wykonywane będą poza bezpośrednimi strefami ujęć wód, natomiast w przypadku lokalizacji prac przy użyciu materiałów wybuchowych w obrębie strefy ochrony pośredniej warunki uzgodnione zostaną z administratorami ujęcia, Przestrzegane będą wszystkich zakazy wynikające z decyzji lub rozporządzeń ustanawiających strefy ochronne ujęć wód. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 97 Prace wiertnicze Wokół wiertni zostaną wykonane rowy opaskowe odprowadzające wody opadowe do szczelnego zbiornika, które będą wykorzystywane do celów technologicznych lub wywożone i utylizowane przez specjalistyczne firmy, W przypadku wystąpienia zanieczyszczenia produktami ropopochodnymi będą stosowane materiały sorpcyjne, Materiały płuczkowe będą przechowywane w specjalnie do tego przygotowanych pomieszczeniach lub odpowiednio zabezpieczonych miejscach, przed opadami atmosferycznymi, W celu zmniejszenia ilości odpadów płuczka wiertnicza będzie przepuszczana przez system sit wibracyjnych, wirówek, odmulaczy i odpiaszczaczy. Po oddzieleniu fazy stałej od płynnej, oczyszczona płuczka będzie kierowana do ponownego obiegu. Może być również wykorzystana do wiercenia następnego otworu wiertniczego, Odpady stałe magazynowane będą w szczelnych zbiornikach stalowych, a ich likwidacja odbywać się będzie poprzez wywóz na wyznaczone do tego celu składowisko zgodnie z obecnymi przepisami, gdzie poddane zostaną odzyskowi, Ścieki oraz odpady komunalne będą gromadzone w szczelnych zbiornikach i sukcesywnie wywożone do oczyszczalni ścieków lub na najbliższe składowisko odpadów. Wody podziemne Prace sejsmiczne Baza sprzętu wykorzystywanego do badań sejsmicznych zlokalizowana będzie na terenie utwardzonym, Odpady z pojazdów, jak np.: oleje, filtry, stare opony, zużyte akumulatory lub części nie będą pozostawione w miejscu prowadzonych prac lub usuwane w sposób niezgodny z przyjętymi zasadami, Większość samochodów osobowych, terenowych i ciężarowych będzie tankowana i serwisowana na ogólnie dostępnych stacjach paliw i w specjalistycznych warsztatach naprawczych. Firmy geofizyczne operujące w Polsce posiadają certyfikaty ISO, które wymagają między innymi opracowania i przestrzegania instrukcji postępowania dla czynności jaką jest tankowanie i serwisowanie wibratorów na terenie tymczasowej bazy grupy sejsmicznej, Bazy terenowe będą lokalizowane w odległości nie mniejszej niż 100 m od powierzchniowych cieków wodnych lub w warunkach uniemożliwiających przedostanie się do nich substancji niebezpiecznych pochodzących z ewentualnych wycieków, Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 98 W przypadku prowadzenia prac z użyciem materiałów wybuchowych, dla ustalenia poziomu zwierciadła wód podziemnych zostaną wykonane pomiary wody w studniach w odległości 300 m od miejsc wzbudzania, Prace sejsmiczne wykonywane będą poza bezpośrednimi strefami ujęć wód podziemnych, natomiast w przypadku prowadzenia prac przy użyciu materiałów wybuchowych w obrębie strefy ochrony pośredniej warunki prowadzenia prac uzgodnione zostaną z administratorami ujęcia, W sąsiedztwie jezior i rzek, odwodnień śródpolnych, śródleśnych zabagnień, torfowisk oraz zastoisk wodnych wszelkie działania będą prowadzone w taki sposób aby nie doprowadzić do zaburzeń reżimu hydrologicznego, Likwidacja otworów przeprowadza zostanie tak, aby nie nastąpiło połączenie hydrauliczne poszczególnych poziomów wodonośnych, wykorzystując urobek, a w razie konieczności stosując iłowanie. Prace wiertnicze Pobór wody i eksploatacja urządzeń odbywa się na podstawie umowy cywilno-prawnej lub pozwolenia wodno prawnego, Prace wiertnicze prowadzone będą na podstawie Planu Ruchu i projektu prac geologicznych, Do sporządzania płuczek wiertniczych wykorzystywane będą materiały posiadające atesty, które przewidują odpowiednie procedury postępowania z nimi, Przed zanieczyszczeniami wód podziemnych pochodzących z powierzchni terenu chronić będą zabezpieczenia i metody postępowania przyjęte w ochronie środowiska wodno – gruntowego na powierzchni terenu, Materiały płuczkowe będą przechowywane w specjalnie do tego przygotowanych pomieszczeniach lub odpowiednio zabezpieczonych miejscach, Hala maszyn, magazyny płuczkowe będą posadowione na powierzchniach wyłożonych płytami betonowymi, Odpady płuczkowe oraz urobek skalny magazynowane będą w zbiornikach bezodpływowych, zabezpieczonych przed wyciekami do gruntu Ścieki bytowe będą gromadzone w szczelnych zbiornikach i sukcesywnie wywożone do lokalnej oczyszczalni ścieków, W celu zabezpieczenia poziomów wodonośnych po zakończeniu prac wiertniczych zostaną wykonane korki cementowe izolujące poszczególne poziomy wodonośne, a przestrzeń między nimi wypełniona zostanie gęstą płuczką o ciśnieniu większym niż ciśnienie górotworu, co dodatkowo zabezpieczy poszczególne poziomy, Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 99 Ujęcie wody wykonane dla potrzeb wiertni może być wykorzystywane przez lokalnych mieszkańców lub zlikwidowane. Zanieczyszczenie powietrza Prace sejsmiczne Pojazdy komunikacyjne oraz urządzenia będą w pełni sprawne, Ruch pojazdów ograniczony zostanie do niezbędnego minimum, Używane będą paliwa o najwyższych parametrach jakościowych. Prace wiertnicze Ruch pojazdów na terenie wiertni ograniczony zostanie do niezbędnego minimum, Używane będą paliwa o najwyższych parametrach jakościowych, Pojazdy komunikacyjne oraz urządzenia będą w pełni sprawne, Na wiertni prowadzona będzie racjonalna gospodarka paliwami, Do ogrzewania używane będą wytwornice pary lub kotłownie kontenerowe opalane olejem o znacznie mniejszej emisji zanieczyszczeń jak kotłownia węglowa, Wykonywane będą na bieżąco przeglądy i remonty kotłów w celu podniesienia ich sprawności. Hałas i wibracje Prace sejsmiczne Prace sejsmiczne odbywają się wyłącznie w porze dziennej doby, Baza sprzętu będzie zlokalizowana poza obszarami chronionymi na mocy Ustawy o ochronie przyrody, Dla zachowania bezpieczeństwa i uniknięcia ewentualnych szkód wywołanych wibracjami utrzymuje się ponad 100 metrową strefę ochronną w rejonie punktów wzbudzania. Prace wiertnicze Urządzenie wiertnicze zostanie zlokalizowane w pewnej odległości od obszarów zamieszkałych, tzn. w odległości 1,5 wysokości wieży wiertniczej i nie mniej niż 50 m od zabudowań, zgodnie z obowiązującym prawem, W sytuacji zlokalizowania wiertni w pobliżu terenów chronionych akustycznie (w odległości mniejszej niż 300-400 m) wykonane zostaną pomiary kontrolne hałasu, na podstawie, których zostanie określony rzeczywisty zasięg oddziaływania inwestycji na klimat akustyczny, Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 100 Jeśli wyniki pomiarów wykażą, że w strefie ponadnormatywnego oddziaływania zlokalizowane są obiekty chronione Wykonawca prac wiertniczych podejmie działania ograniczające np. poprzez zastosowanie ekranów akustycznych i tym podobnych rozwiązań, dobranych tak, aby dotrzymane były wartości dopuszczalne określone w Załączniku nr 1 Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. z 2007 r. Nr 120, poz. 826). Oddziaływanie na elementy przyrodnicze i obszary chronione Prace sejsmiczne i wiertnicze Podstawową metoda wzbudzania fali sejsmicznej będzie metoda wibratorowa, tylko w sytuacji gdy będzie to konieczne zastosowana zostanie metoda dynamitowa, Baza samochodowa zostanie zlokalizowana poza obszarami chronionymi, w rejonie, gdzie wjazd i wyjazd taboru samochodowego będzie najmniej uciążliwy dla środowiska z dala od zwartych kompleksów leśnych, dużych i małych cieków oraz zbiorników wodnych, Wykonane zostanie rozpoznanie i oznaczenie na szkicach geodezyjnych i w terenie obszarów szczególnie wrażliwych środowiskowo, w uzasadnionych przypadkach zostanie wykonana dokumentacja fotograficzna, Linie wzbudzania i odbioru zostaną wytyczone tak, by do minimum ograniczyć ich wpływ na obszary cenne przyrodniczo lub prawnie chronione wraz z ustanowioną wokół nich strefą,. Prace sejsmiczne prowadzone będą tylko w porze dziennej, Prace sejsmiczne będą prowadzone poza okresem lęgowym ptaków oraz poza sezonem wegetacyjnym, czyli w okresie od września do marca, Podczas prowadzenia badań terenowych maksymalnie wykorzystane zostaną sieci istniejących dróg, a w przypadku braku infrastruktury drogowej wykorzystane zostaną uczęszczane drogi polne lub leśne, tak aby chronić siedliska przyrodnicze, W bezpośredniej bliskości zatwierdzonych stref ochronnych ptaków oraz ostoi zwierzyny zostanie ograniczany hałas i nadmierna aktywność grupy sejsmicznej, Prace terenowe będą prowadzone po uprzednim poinformowaniu społeczeństwa o terminie i lokalizacji prac, tak aby umożliwić zbiór plonów, Prace terenowe będą prowadzone tak, aby nie zaburzyć stosunków wodnych, szczególnie w rejonie zawodnień, zabagnień i zastoisk wodnych. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 101 Prace wiertnicze Tereny predysponowane do prowadzeni prac wiertniczych zostaną wytyczone tak, by do minimum ograniczyć ich wpływ na obszary cenne przyrodniczo lub prawnie chronione wraz z ustanowioną wokół nich strefą, W sytuacji, gdy konieczne będzie prowadzenie prac wiertniczych na obszarze Natura 2000, w obrębie wytypowanej lokalizacji wykonana zostanie inwentaryzacja przyrodnicza w celu wykluczenia kolizji ze stanowiskami roślin i gatunków zwierząt podlegających ochronie, dla których utworzono dany obszar wraz z określeniem wpływu lokalizacji wiertni na utrzymanie siedlisk w granicach obszarów. W przypadku stwierdzenia w miejscu lokalizacji planowanych prac wiertniczych, występowania gatunków roślin i zwierząt, dla których ochrony utworzono obszar ochrony należy zmienić lokalizację wiertni, w taki sposób by nie doszło do zniszczenia cennych siedlisk gatunków roślin, czy zwierząt. Prace wiertnicze prowadzić w odległości minimum 1 km od koryta Wisły, stanowiącej korytarz migracyjny dla ptaków, pozwolił to na zachowanie korytarza ekologicznego dla migrującego ptactwa. Przed przystąpieniem do prac terenowych zostanie przeprowadzone szkolenie - instruktaż pracowników z zakresu ochrony środowiska, Na terenach leśnych będzie zachowywana szczególna ostrożność w zakresie utrzymania bezpieczeństwa przeciwpożarowego, Podczas prowadzenia prac poszukiwawczo-rozpoznawczych należy uwzględnić główne cele ochrony, które zostały określone dla poszczególnych obszarów chronionych. Odpady Prace sejsmiczne Wszystkie pojazdy będą wyposażone w przenośne pojemniki na odpady (na przykład torby foliowe), które będą opróżniane do pojemników po powrocie do bazy, Odpady z pojazdów, jak np.: oleje, filtry, stare opony, zużyte akumulatory lub części nie będą pozostawione w miejscu prowadzonych prac, Odpady komunalne przekazywane będą przedsiębiorcom legitymującym się zezwoleniem na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych. Prace wiertnicze Organizacja pracy oraz technologia zostanie dobrana tak, aby zapobiegać powstawaniu odpadów albo utrzymać na możliwie najniższym poziomie ich ilość, Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 102 Na terenie wiertni wykorzystywane będą czyściwa o dobrych własnościach czyszczących i chłonnych oraz czyściwo papierowe, Stosowane będą nowoczesnych oleje smarowe o wydłużonym okresie użytkowania, Sukcesywne eliminowane będą źródła światła zawierających rtęć, Wytworzone odpady magazynowane będą selektywnie w przeznaczonych do tego celu pojemnikach lub specjalnych zbiornikach i wykorzystywane, utylizowane lub wywożone na przystosowane do ich przyjmowania składowisko, Odpady przekazywane będą przedsiębiorcom posiadającym stosowne zezwolenia do prowadzenia tego typu działalności, Dobra materialne i dobra kultury Prace sejsmiczne i wiertnicze Przed rozpoczęciem prac terenowych zweryfikowane zostaną przebiegi linii wzbudzania na profilach sejsmicznych tak, aby drgania gruntu, spowodowane pracą wibratorów (lub wywołane metodą dynamitową) nie zagrażały obiektom chronionym, Prace sejsmiczne zaprojektowane zostaną tak aby omijać wszelkie zabytki grzebalne (cmentarze, mogiły) oraz stanowiska archeologiczne. Prace wiertnicze lokalizowane będą w porozumieniu z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. W razie odkrycia nieznanego wcześniej stanowiska archeologicznego, fakt ten zostanie zgłoszony stosownym władzom (na przykład Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków), a stanowisko zaznaczone na mapie. W przypadku napotkania pojedynczych zabytkowych na trasie badań sejsmicznych lub w rejonie planowanych odwiertów należy zachować odpowiednią strefę ochronną, tak, aby obiekt nie był narażony na negatywne oddziaływanie wibracji, W przypadkach pojawienia się możliwości potencjalnych negatywnych oddziaływań należy na bieżąco kontrolować zasięg drgań i korygować przebieg linii wzbudzania. Postępowanie z materiałami niebezpiecznymi Prace sejsmiczne i wiertnicze Otwory strzałowe będą wiercone jedynie do ustalonej wcześniej głębokości, a ładunki umieszczone na głębokości ściśle wyznaczonej, Wszystkie ładunki załadowane muszą być odpalone, niewypały zostaną rozbrojone zgodnie z ustaloną procedurą, Dla zapobieżenia przypadkowym wyciekom ropy i innych paliw oraz ograniczenia ich zasięgu, obszary składów paliw będą wyposażone w zasobniki i wyłożone Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 103 nieprzepuszczalnym materiałem; w pobliżu będzie dostępne zaplecze materiałowo sprzętowe do likwidacji ewentualnych wycieków Zbiorniki z paliwem, olejami i smarami będą szczelne i umieszczone na odpowiednich materiałach izolujących je od podłoża w warunkach wystarczających do zahamowania jakichkolwiek wycieków, Przygotowywanie lub dystrybucja jakichkolwiek substancji mogących spowodować skażenie będzie poprzedzone odizolowaniem terenu działań od podłoża plastikową folią, aby uniknąć przedostania się substancji do gruntu, opisane powyżej czynności będą zabezpieczane przez posiadanie odpowiednich środków do likwidacji skażeń. 10.3. Faza likwidacji Prace sejsmiczne Po zakończeniu prac sejsmicznych znaczniki profili i inne znaki rozpoznawcze zostaną usunięte, Wszelkie ewentualnie negatywne skutki prac sejsmicznych, widoczne w terenie będą usuwane lub naprawiane na bieżąco, Na zakończenie przedsięwzięcia zostaną podjęte niezwłoczne kroki zmierzające do przywrócenia obszaru działań do stanu poprzedniego, obejmujące wspieranie naturalnego zarastania poprzez obsianie, ściółkowanie i inne dozwolone sposoby zapobiegania erozji i wymywania z gleby substancji odżywczych, Należy usunąć wszelkie ewentualne szkody wynikające z realizacji badań sejsmicznych. Ewentualne zmiany ukształtowania terenu zostaną przywrócone do stanu poprzedniego przez ponowne wyprofilowanie gruntu i w razie potrzeby, obsianie w celu zmniejszenia zagrożenia erozją, W sytuacji wystąpienia skażenia gleby zostanie ona zastąpiona nową, przy dokonaniu równocześnie niezbędnych zasiewów lub nasadzeń, Likwidację otworów strzałowych będzie prowadzona tak, aby nie nastąpiło połączenie hydrauliczne poszczególnych poziomów wodonośnych., O sposobie likwidacji otworów wiertniczych wnioskuje geolog w zależności od profilu geologicznego i warunków hydrogeologicznych; wykonanie likwidacji może być następujące: przez zasypywanie urobkiem (zwierciny, płuczka), przez iłowanie (kule iłowe), przez cementowanie mleczkiem cementowym lub pastą iłowo- cementową, Po zakończeniu prac terenowych wszelkie szkody będą zlikwidowane, teren zostanie przywrócony do stanu poprzedniego, a jeśli nastąpi zniszczenie upraw zostanie wypłacone odszkodowanie. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 104 Prace wiertnicze Teren po wiertni zostanie zrekultywowany i przywrócony do stanu pierwotnego, Należy usunąć wszelkie ewentualne szkody powstałe podczas wiercenia, Wykonane zostaną badania jakości wód i gruntu z terenu wiertni i porównane z wynikami badań wykonanych przed rozpoczęciem prac wiertniczych, w celu wykluczenia ewentualnych zanieczyszczeń środowiska gruntowo-wodnego, W przypadku stwierdzenia występowania zanieczyszczeń gruntu Wykonawca prac wiertniczych musi podjąć działania rekultywacyjne dostosowane do ilościowego i jakościowego składu substancji zanieczyszczających, Jeżeli otwór będzie zlokalizowany na obszarze leśnym zostaną wykonane nasadzenia drzewostanu zgodnie z wytycznymi właściwych organów administracji Lasów Państwowych. Działania mające na celu kompensację negatywnych oddziaływań na środowisko Z przeprowadzonej oceny oddziaływania inwestycji na środowisko wynika, że zarówno realizacja jak i eksploatacja przedsięwzięcia, przy zachowaniu środków minimalizujących, ograniczających oraz zapobiegawczych, nie spowoduje naruszenia wartości przyrodniczych analizowanego obszaru, w stopniu wymagającym i uzasadniającym potrzebę nałożenia na Inwestora obowiązku przeprowadzenia działań kompensujących, o których mowa w art. 34 Ustawy o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004 (t.j. Dz.U.2009 Nr 151, poz. 1220 z późn. zm.) oraz art. 75 ust. 3 Ustawy Prawo Ochrony Środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 r. (t.j. Dz.U.2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.). 11. STANOWISKO W SPRAWIE OBSZARU OGRANICZONEGO UŻYTKOWANIA Planowane przedsięwzięcie nie kwalifikuje się do ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania ze względu na niedotrzymywanie warunków ochrony środowiska. Analiza ilościowa, jakościowa oraz zasięg prognozowanego oddziaływania wykazuje, że prace planowane na terenie koncesji „Koszyce” w ramach badań poszukiwawczo-rozpoznawczych wykonane zgodnie z zawartymi w niniejszym raporcie zaleceniami, nie będą powodować istotnych negatywnych oddziaływań na środowisko a ich czas oraz skala będą niewielkie. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO 12. ANALIZA SPOŁECZNYCH str. 105 MOŻLIWYCH ZWIĄZANYCH KONFLIKTÓW Z PLANOWANYM PRZEDSIĘWZIĘCIEM Prace poszukiwawcze mające na celu udokumentowanie złóż paliw kopalnych są stosunkowo krótkotrwałe. Badania sejsmiczne trwają kilka- kilkanaście tygodni i przemieszczają się po całym terenie koncesji, natomiast wiercenia otworu trwają kilkakilkanaście miesięcy, ale są to inwestycje punktowe o ograniczonym zasięgu oddziaływania. Ponadto na uwagę zasługuje fakt, że wszystkie prace będą prowadzone zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi i normami. Wejścia na teren będą wcześniej uzgadniane z właścicielami lub dysponentami poszczególnych działek. Wszelkie zaistniałe szkody zostaną naprawione i odpowiednio zrekompensowane. Mając na uwadze powyższe czynniki można wnioskować, że przedmiotowe przedsięwzięcie nie być źródłem konfliktów społecznych. Nie można jednak wykluczyć pojawienia się drobnych sytuacji konfliktowych związanych z brakiem zgody na wejście w teren. W celu zminimalizowanie ryzyka wystąpienia konfliktów Inwestor podejmie szereg działań łagodzących. Należą do nich miedzy innymi: prowadzenie prac poza terenami zabudowanymi, prace sejsmiczne zostaną w miarę możliwości zaplanowane po zebraniu planów, tereny w rejonie odwiertów po zakończeniu prac zostaną zrekultywowane. Ponadto wszelkie działania związane z rozpoznaniem analizowanego terenu będą zgłaszane i konsultowane z właściwymi instytucjami lokalnymi oraz odpowiednimi urzędami. Źródłem konfliktów społecznych mogą być również aspekty szeroko rozumianej ochrony przyrody. Aby temu zapobiec prace zostaną zaplanowane tak, aby ich przebieg nie kolidował z cennymi elementami środowiska przyrodniczego, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów objętych ochroną na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 o ochronie przyrody. Wykonawcy prac terenowych podejmą wszelkie działania eliminujące możliwość wystąpienia negatywnych oddziaływań na środowisko gruntowo-wodne oraz wody powierzchniowe i podziemne. Prace sejsmiczne wykonywane będą poza bezpośrednimi strefami ujęć wód podziemnych, natomiast w przypadku prowadzenia prac przy użyciu materiałów wybuchowych w obrębie strefy ochrony pośredniej warunki uzgodnione zostaną z administratorami ujęcia. Przed rozpoczęciem wiercenia oraz po zakończeniu prac terenowych zostaną wykonywane badania chemiczne wód i gruntu z terenu wiertni i obszaru przyległego. Pozwolą one na kontrolę i ocenę ewentualnego skażenia środowiska. Przy wytyczaniu profili sejsmicznych oraz terenów przeznaczonych pod potencjalną wiertnię zostanie uwzględniona Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 106 lokalizacja ujęć wód powierzchniowych i podziemnych oraz indywidualnych studni zaopatrujących w wodę mieszkańców. Wyżej wymienione działania minimalizujące i ograniczające wyeliminują ewentualne niekorzystne oddziaływania prowadzonych badań terenowych. 13. PROPOZYCJA MONITORINGU Prace poszukiwawczo-rozpoznawcze na terenie obszaru koncesyjnego „Koszyce” prowadzone będą z wykorzystaniem dobrze znanych i opisanych technologii oraz maszyn i urządzeń. Ponadto charakter prowadzonych prac, krótki czas ich trwania oraz oddziaływania w skali ściśle lokalnej nie wskazują na konieczność prowadzenia ciągłych badań i obserwacji monitoringowych. Analizując wyniki przeprowadzonej w niniejszym raporcie oceny oddziaływania na środowisko można stwierdzić, że poszczególne elementy środowiska nie będą narażone na ponadnormatywne oddziaływania. W związku z powyższym nie ma konieczności prowadzenia monitoringu na etapie prac poszukiwawczo-rozpoznawczych prowadzonych na analizowanym terenie. 14. OPIS TRUDNOŚCI, JAKIE NAPOTKANO OPRACOWUJĄC RAPORT Biorąc pod uwagę fazę jego realizacji tj. etap składania wniosku o wydanie Decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, ocena oddziaływania na środowisko dla koncesji poszukiwawczo-rozpoznawczej „Koszyce” była utrudniona. Aktualnie nie było możliwe wskazanie dokładnej lokalizacji potencjalnych otworów wiertniczych oraz linii przebiegów badań sejsmicznych. Trudności te nie ograniczają jednak możliwości wykonania poprawnej oceny oddziaływania na środowisko. Biorąc pod uwagę nieduże zagrożenia dla środowiska, jakie niesie realizowanie prac poszukiwawczych złóż węglowodorów oraz fakt, że technologia prowadzonych prac jest dobrze rozpoznana i opisana, nie odbiega od stosowanych na szeroką skalę rozwiązań stosowanych w przemyśle, zarówno w kraju jak i za granicą autorzy niniejszego raportu dysponowali wystarczającą ilością i jakością materiału wyjściowego wykorzystanego w ocenia oddziaływania na środowisko. W trakcie opracowania raportu nie wystąpiły inne trudności lub tak istotne braki w informacjach, które uniemożliwiłyby identyfikację zagrożeń lub ocenę oddziaływania na środowisko dla etapu realizacji oraz późniejszej eksploatacji. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 107 15. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM Niniejszy raport o oddziaływaniu na środowisko dotyczy przedsięwzięcia polegającego na poszukiwaniu i rozpoznawaniu złóż ropy naftowej i gazu ziemnego połączonego z wykonaniem robót geologicznych przy użyciu dynamitu wraz z wierceniem otworów poszukiwawczych o głębokości powyżej 1000 m dla uzyskania koncesji poszukiwawczorozpoznawczej „Koszyce”. Raport określa oddziaływania przedsięwzięcia na wszystkie elementy środowiska, jak powierzchnia ziemi i warunki gruntowe, wody powierzchniowe i podziemne, powietrze, klimat, świat zwierząt i roślinność, ludzi, dobra materialne i dobra kultury, zabytki chronione oraz krajobraz, a także wzajemne ich oddziaływania na etapie budowy i późniejszej eksploatacji oraz konsekwencje w przypadku likwidacji przedsięwzięcia. Analizuje przewidywane działania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko. Opis planowanego przedsięwzięcia Obszar objęty zakresem przedmiotowej koncesji, pod względem administracyjnym leży na terenie województwa małopolskiego, podkarpackiego oraz świętokrzyskiego. Prace geologiczno-poszukiwawcze prowadzone będą na terenie o powierzchni 460,46 km2 w obszarze następujących gmin: województwo małopolskie: - powiat brzeski: Szczurowa, - powiat dąbrowski: Dąbrowa Tarnowska, Gręboszów, Olesno, Radgoszcz - powiat proszowicki: Koszyce, - powiat tarnowski: Lisia Góra, Wietrzychowice, Żabno województwo podkarpackie: - powiat dębicki: Czarna - powiat mielecki: Radomyśl Wielki, Wadowice Górne województwo świętokrzyskie: - powiat kazimierski: Bejsce, Opatowiec, Kazimierza Wielka. Teren koncesji „Koszyce” jest bardzo rozległy. Pokryty jest głównie użytkami rolnymi. Występujące tu gleby wyższych klas bonitacyjnych zwłaszcza w zachodniej i środkowej części analizowanego obszaru stwarzają dobre warunki rozwoju rolnictwa. Analizowany teren charakteryzuje się bardzo małą lesistością. Omawiany obszar ma raczej monotonną morfologię terenu, płaską lub lekko pagórkowatą. Na zachodzie krajobraz kształtuje największa rzeka tego rejonu Wisła wraz z dopływami: Uszwicą, Nidzicą i Dunajcem. Do największych skupisk Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 108 ludności na omawianym terenie należą następujące miasta i miejscowości: Koszyce, Bejsce, Opatowiec, Siedliszowice, Otfinów, Olesno, Smęgorzów. Sieć dróg jest dobrze rozwinięta. Głównymi arteriami komunikacyjnymi są: drogi krajowe nr 73 Kielce-Jasło i nr 79 Bytom-Warszawa, drogi wojewódzkie: 768 Jędrzejów-Brzesko, 973 Busko Zdrój-Żabno, 984 Lisia Góra-Mielec. W obrębie w/w koncesji planowane będą prace geologiczno - poszukiwawcze obejmujące: wykonanie badań sejsmicznych 2D (2-3 obszary badań) i/lub 3D (1-2 obszary badań), odwiercenie 6 otworów poszukiwawczych (do 4000m). Na obszarze objętym wnioskiem planuje się prace sejsmiczne oraz prace wiertnicze. Prace sejsmiczne realizowane będą metodą mieszaną poprzez wzbudzanie wibratorowe metoda wibroseiss oraz wzbudzanie dynamitowe - metoda dynamitowa. Prace wiertnicze prowadzone będą zgodnie z Planami Ruchu zatwierdzonymi przez Urząd Górniczy zgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U.2011 nr 163 poz. 981). Teren wiertni będzie zajmował obszar o powierzchni 1,0 -1,5 ha. Prace wiertnicze składają się z etapów: montaż, wiercenie, zabiegi specjalne, próbna eksploatacja i likwidacja. Na etapie prac sejsmicznych przewiduje się następujące średnie zużycie ok. 120 m3 wody/dobę, ok. 1600 l oleju napędowego oraz ok. 560 l etyliny, natomiast na etapie prac wiertniczych przewiduje się średnie zużycie dobowe: wody w ilości 20-65 m3, ok. 5900 kg oleju napędowego, 50 kg oleju silnikowego, ok. 10 kg oleju przekładniowego, ok. 10 kg oleju hydraulicznego oraz ok. 2 kg smaru. Szacuje się, że w ciągu około jednego miesiąca prac wiertniczych wytworzone zostanie około 50-60 m3 ścieków socjalno-bytowych, które będą gromadzone w szczelnych stalowych zbiornikach i sukcesywnie wywożone na lokalne oczyszczalnie ścieków. Opis elementów przyrodniczych Na podstawie podziału Polski na jednostki fizjogeograficzne (Kondracki, 2000) analizowany obszar koncesji „Koszyce” leży na terenie następujących mezoregionów: Płaskowyżu Proszowickiego wydzielonego na Wyżynie Małopolskiej oraz Nizinie Nadwiślańskiej i Płaskowyżu Tarnowskim wydzielonymi na terenie Północnego Podkarpacia. Pod względem geologicznym obszar znajduje się w granicach Zapadliska Przedkarpackiego. Na marglach, wapieniach, opokach i piaskowcach wieku kredowego zalegają osady miocenu. Całość przykryta jest osadami czwartorzędowymi, głównie lessowymi pokrywającymi wierzchowiny zbudowane z iłów trzeciorzędowych. Miąższości pokryw Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 109 lessowych są znaczne, miejscami osiągają 30 m. Następnie przedstawiono szczegółową budowę geologiczna omawianego terenu. W części zachodniej obszaru koncesji „Koszyce” dominują czarnoziemy i gleby brunatne lessowe. W obniżeniach występują czarne ziemie, a w dnach dolin mady. W środkowej oraz wschodniej części analizowanego obszaru dominują mady, zwykle ciężkie lub średnie. Jedynie w rejonie wschodniej granicy terenu charakteryzuje się występowaniem gleb autogenicznych: bielicowych, rzadziej brunatnych. Omówione gleby w większości charakteryzują się wysoka przydatnością uprawową i zostały zaliczone do klas bonitacyjnych I-III. Analizowany teren należy do dorzecza Wisły, a głównymi rzekami oprócz jej fragmentu są dopływy: Szreniawa, Nidzica, Usznica, Kisielina dolny odcinek Dunajca wraz z jego ujściem do Wisły, dopływami rzeki Breń. Ponadto obszar jest pocięty dość gęsta siecią kanałów melioracyjnych. Obszar ten należy do regionu Górnej Wisły, w obrębie którego można wyróżnić cztery zlewnie obejmujące scalone części wód powierzchniowych (SCWP): Wisła od Przemszy do Nidy, Wisła od Nidy do Wisłoki oraz Dunajec. Jak wynika z oceny stanu jednolitych części wód powierzchniowych w województwie małopolskim za 2010 roku sporządzonej przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie, w oparciu o zapisy rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 20 sierpnia 2008 roku w sprawie sposobu klasyfikacji jednolitych części wód powierzchniowych (Dz.U.Nr 162, poz. 1008) wody powierzchniowe przepływające przez teren koncesji „Koszyce” są wodami złej jakości Omawiany teren leży poza zasięgiem głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP). Obszar koncesyjny „Koszyce” położony jest w granicach trzech jednolitych części wód podziemnych (JCWPd): Nr 138, Nr 139 oraz niewielki fragment Nr 122 . Występują tutaj użytkowe poziomy wodonośne czwartorzędowe występują głównie w piaskach i żwirach w dolinach rzecznych i obniżeniach morfologicznych. Główne użytkowe poziomy wodonośne zalegają one na niewodonośnych iłach trzeciorzędowych. Ze względu na występowanie w strefie przypowierzchniowej utworów dobrze przepuszczalnych teren został zaliczony obszaru o wysokim stopniu zagrożenia wód podziemnych. Pod względem klimatycznym analizowany obszar znajduje się w zasięgu umiarkowanie ciepłego piętra klimatycznego (M. Hess 1969). Średnia roczna temperatura roczna waha się od 6 do 8oC, liczba dni z pokrywą śnieżną wynosi 70-80. Długość okresu wegetacyjnego wynosi 210-220 dni. Opady atmosferyczne są bardzo zmienne (540-640 mm). Przeważają wiatry z sektora zachodniego i północno-zachodniego, rzadziej wschodnie i północno-wschodnie, o średnich prędkościach 2-3 m/s. Tło zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego dla obszaru koncesyjnego „Koszyce” zgodnie z aktualnymi danymi uzyskanymi z WIOŚ nie przekraczają norm podstawowych wskaźników zanieczyszczeń powietrza mieszczą się w zakresie: Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 110 Benzen: 2,0-2,3 g/m3, Dwutlenek azotu: 14-18 g/m3, Pył zawieszony PM10: 26-33 g/m3, Dwutlenek siarki: 8,2-10,0 g/m3. Stan sanitarny powietrza atmosferycznego jest kształtowany głównie prze lokalną emisję zanieczyszczeń, której źródłami są paleniska indywidualnych gospodarstw domowych, kotłownie zakładowe, osiedlowe oraz zakłady produkcyjne i usługowe. Dopuszczalne wartości poziomu emisji dźwięku A do środowiska przyjęte na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu dla terenów zabudowy zagrodowej oraz mieszkalno-usługowych wynoszą odpowiednio: 55 dB w porze dnia tj. w godz. 600 – 2200 i 45 dB w porze nocy tj. w godz. 2200 – 600. W przypadku wystąpienia konieczności kwalifikacji terenu dopuszczalne wartości poziomu emisji dźwięku A do środowiska przyjęte na podstawie punktu 2a cytowanego rozporządzenia wynoszą: 50 dB w porze dnia tj. w godz. 600 – 2200 i 40 dB w porze nocy tj. w godz. 2200 –600. Na terenie koncesji „Koszyce” znajduje się wiele cennych przyrodniczo terenów. Pokrycie terenu szatą roślinną nie jest bardzo zróżnicowane. Dominują pola uprawne oraz łąki i pastwiska. Na analizowanym terenie największą powierzchnię zajmują zbiorowiska roślinne pół uprawnych, głównie użytki rolne na glebach słabej jakości, zaliczane do I, II i III klasy. Ponadto wyróżnić można zbiorowiska łąk świeżych i wilgotnych. Zachodnia część analizowanego terenu praktycznie pozbawiona jest obszarów leśnych, w części środkowej niewielkie kompleksy leśne występują na północ od Dąbrowy Tarnowskiej. Zajmują one stosunkowo słabe gleby. Siedliska borowe z drzewostanami sosnowymi są słabo zdegradowane. W części wschodniej charakteryzującej się również niską lesistością przeważają bory mieszane i lasy mieszane. Zgodnie z regionalizacją geobotaniczną Polski J. Matuszkiewicza (Matuszkiewicz, 2008) obszar koncesji „Koszyce” (rys.3.8.1/1) położony jest w obrębie Prowincji Środkowoeuropejskiej, Podprowincji Środkowoeuropejskiej Właściwej, Działu Wyżyn Południowopolskich, Krainy Wyżyn Miechowsko-Sandomierskich oraz Krainy Kotliny Sandomierskiej. Analizując mapę roślinności rzeczywistej można stwierdzić, że na terenie omawianej koncesji „Koszyce” dominują grądy subkontynentalne odmiana małopolska, forma wyżynna, seria żyzna lub seria uboga. We wschodniej części analizowanego obszaru wyróżnić można kontynentalne bory mieszane sosnowo-dębowe. Ponadto na terenach podmokłych, zawodnionych oraz w rejonach cieków wodnych występują łęgi niżowe, wśród których można wyróżnić nadrzeczne łęgi wierzbowo-topolowe, nadrzeczny łęg jesionowo-wiązowy oraz niżowy łęg jesionowo-olszowy. Fauna występująca na terenie koncesji jest typową fauną dla omawianego obszaru. Wśród dużych ssaków wyróżnić można dziki, lisy, sarny, jelenie, zające, łasice, kuny domowe, Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 111 wiewiórki oraz przedstawiciele ssaków owadożernych – jeż, ryjówka i liczne gryzonie. Z gadów spotkać można jaszczurkę zwinkę i żyworodną, żmiję zygzakowatą oraz padalca, wśród płazów żaby zielone i brunatne oraz salamandrę plamistą. Na omawianym terenie obserwowano trzy gatunki ptaków wymienionych w Załączniku I Dyrektywy Rady 79/409/EWG, ponad trzydzieści gatunków ptaków objętych ścisłą ochroną na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. Oprócz w/w obserwowano gatunki ptaków objętych ochroną częściową: kruk, wrona siwa, gawron, sroka, kormoran, czapla siwa, mewa białogłowa, oraz gatunki łowne: gołąb grzywacz, bażant, krzyżówka, gęgawa, łyska. Na terenie obszaru koncesji „Koszyce” oraz w jego najbliższym sąsiedztwie zlokalizowane są następujące obszary podlegające ochronie prawnej, wynikającej z art.6.ust.1 Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. 2009 Nr 151, poz.1220 z poźn.zm.): Natura 2000 Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Natura 2000 Dębówka nad Uszewką PLH 120066 Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Natura 2000 Dolny Dunajec PLH 120085 Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Natura 2000 Jadowniki Mokre PLH 120068, położony w odległości ok. 2 km (w najbliżej położonym punkcie) od granicy obszaru koncesyjnego „Koszyce” Obszary Chronionego Krajobrazu Jastrząbsko- Żdżarski Koszycko – Opatowiecki Doliny Wisły Radłowsko – Wierzchosławicki Koszycki Użytki ekologiczne Jezioro Święcone W Raporcie oraz na załączniku graficznym przedstawiono także najważniejsze obiekty wpisane do rejestru zabytków. Opis analizowanych wariantów planowanego przedsięwzięcia Rezygnacja z kontynuacji prac rozpoznawczych na analizowanym obszarze byłaby nieuzasadniona. W celu stwierdzenia rejonów występowania złóż niezbędne jest kontynuowanie prac i badań. Wyniki pozwolą na wskazanie terenów występowania złóż charakteryzujących się parametrami uzasadniającymi Kraków, wrzesień 2012 techniczną, technologiczną i RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 112 ekonomiczna ich eksploatacja. Decydując się na rozpoznanie terenu nie można również zrezygnować z prac wiertniczych, bez których nie jest możliwe wskazanie złóż perspektywistycznych. Analizując możliwe warianty przedsięwzięcia, nie można wskazać alternatywnych lokalizacji. Miejsca prowadzenia prac terenowych muszą być ściśle powiązane z potencjalnym miejscem występowania złóż. Nie jest możliwe wskazanie również alternatywnych rozwiązań technologicznych. Zaproponowana przez Inwestora technologia prowadzenia prac poszukiwawczych oparta na badaniach sejsmicznych jest najnowszą w skali światowej technologią poszukiwań węglowodorów i praktycznie nie ma rozwiązań konkurencyjnych. Realizacja badań rozpoznawczych zgodnie z założeniami wariantu proponowanego przez Inwestora, uwzględniająca zalecenia zawarte w niniejszym raporcie nie spowoduje istotnych, negatywnych oddziaływań na środowisko. Odnosząc się do dalszej perspektywy czasowej prace poszukiwawcze można potraktować jako działania prośrodowiskowe. Mając na uwadze powyższe uwarunkowania przedsięwzięcie realizowane zgodnie z założeniami wariantu proponowanego przez Inwestora jest wariantem korzystnym dla środowiska. Określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko analizowanych wariantów, w tym również w przypadku wystąpienia poważnej awarii, a także możliwości transgranicznego oddziaływania na środowisko Niepodjęcie realizacji przedsięwzięcia nie wpłynie negatywnie na stan środowiska, natomiast wszelkie potencjalne oddziaływania wynikające z prowadzenia prac sejsmicznych będą mieć charakter krótkotrwały. Prace wiertnicze będą również prowadzone w określonym czasie, zwykle proces ten trwa kilka miesięcy, a ich zasięg oddziaływania jest ograniczony do terenu wiertni oraz terenów przyległych (drogi dojazdowe itp.). W celu minimalizowania negatywnego wpływu przedmiotowej inwestycji na środowisko oraz wyeliminowania potencjalnych negatywnych oddziaływań w raporcie przedstawione odpowiednie zalecenia. Prace poszukiwawczo-rozpoznawcze wykonane będą przy użyciu nowoczesnych rozwiązań technicznych i technologicznych, a sytuacje awaryjne mogą się pojawić jedynie w sytuacji nieprzestrzegania obowiązujących przepisów prawa, instrukcji bezpieczeństwa itp. Nie przewiduje się wystąpienia oddziaływań o charakterze transgranicznym. Po zakończeniu prac sejsmicznych nie ma potrzeby wykonywania prac likwidacyjnych, natomiast po zakończeniu prac wiertniczych wykonuje się demontaż urządzenia wiertniczego i elementów zabudowy terenu wiertni, a teren po wiertni zostanie zrekultywowany. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 113 Uzasadnienie proponowanego przez Wnioskodawcę wariantu ze wskazaniem jego oddziaływania na środowisko Uzasadnienie proponowanego przez wnioskodawcę wariantu zostało przeprowadzone pod kątem wskazania jego oddziaływania na poszczególne elementy środowiska, tj. ludzi, zwierzęta, rośliny, siedliska, wodę, powietrze, powierzchnię ziemi z uwzględnieniem ruchów masowych, klimat i krajobraz kulturowy oraz wzajemne oddziaływania między wyżej wymienionymi elementami. ETAP REALIZACJI Prace sejsmiczne Przygotowanie prac sejsmicznych przeprowadzone zgodnie z zaleceniami przedstawionymi w raporcie nie spowoduje negatywnych oddziaływań na poszczególne elementy środowiska przyrodniczego oraz życie i zdrowie ludzi. Prace wiertnicze Przygotowanie terenu oraz zaplecza do prowadzenia prac wiertniczych nie wpłynie negatywnie na stan zdrowia ludzi, a występujące uciążliwości np. wzrost zapylenia powietrza, wzrost emisji spalin, hałasu i wibracji będą krótkotrwałe. Przygotowanie terenu do prowadzenia prac wiertniczych będzie wiązało się z fizycznym przekształceniem, usunięciem i częściową degradacją wierzchniej warstwy gruntu. W trakcie wykonywania wykopu może dojść do zniszczenia profilu glebowego oraz zmiany fizycznej struktury glebowej. Prace budowlane będą wiązać się również z pewnym zagrożeniem zanieczyszczenia gruntu materiałami budowlanymi oraz substancjami ropopochodnymi pochodzącymi z maszyn. Zachowanie szczególnej ostrożności w trakcie transportu, składowania i użytkowania środków, prowadzić będzie do zminimalizowania, czy nawet całkowitego uniknięcia wystąpienia niepożądanych skutków. Przy zachowaniu prawidłowych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ze względu na krótkotrwały okres fazy budowy powyższe prace nie przyniosą znacząco negatywnych skutków dla środowiska gruntowego. Nie przewiduje się istotnego wpływu planowanych prac budowlanych na wody podziemne. Należy liczyć się ze wzrostem ilości zawiesiny i zanieczyszczeń z nią związanych w wodach opadowych. Będą to jednak oddziaływania odwracalne, które po uporządkowaniu terenu zostaną zlikwidowane. Wody opadowe nie będą stanowić zagrożenia dla środowiska. Typowymi źródłami zanieczyszczeń powietrza w czasie przygotowania terenu wiertni są roboty ziemne i składowane materiały powodujące emisję pyłu oraz praca sprzętu budowlanego i pojazdów budowy. Oddziaływanie spalin pracującego sprzętu i pojazdów nie wpłynie w znaczącym stopniu na pogorszenie się, jakości powietrza w jego otoczeniu, gdyż będzie chwilowe lub krótkotrwałe. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 114 Przewidywany wzrost poziomu emisji hałasu do środowiska, jaki może występować w tej fazie realizacji inwestycji wiąże się przede wszystkim z wykorzystywaniem różnorodnego parku maszynowego, środków transportu oraz narzędzi i urządzeń mechanicznych. Ze względu na niewielką skalę planowanej inwestycji etap przygotowania terenu do prac wiertniczych nie powinien mieć negatywnego wpływu na zdrowie oraz zmiany warunków życia ludzi zamieszkujących tereny sąsiadujące. Na obszarach przeznaczonych pod zaplecze poszczególnych wiertni, czyli na powierzchni ok. 1-1,5 ha oraz na drogach dojazdowych nastąpi czasowa zmiana charakteru użytkowania gruntu. Szata roślinna zostanie usunięta wraz z wierzchnią warstwą gleby. W razie konieczności wykonana zostanie wycinka drzew kolidujących z planowaną wiertnią. Podkreślić należy, że obszar prowadzenia prac wiertniczych jest stosunkowo niewielki, a jego przekształcenie nie będzie miało istotnego wpływu na ekosystemy oraz gatunki podlegające ochronie na omawianym terenie. Czasowe zakłócenie równowagi w funkcjonowaniu ekosystemów na tym etapie prac jest krótkotrwałe. Ponadto po zakończeniu prac wiertniczych terenem zostanie zrekultywowany. Przygotowanie terenu do prac wiertniczych będzie źródłem odpadów, w pierwszym rzędzie o charakterze odpadów budowlanych (grupa 17), opakowaniowych (grupa 15) oraz niewielkie ilości odpadów komunalnych. Wszystkie odpady powstałe w związku z realizacją inwestycji będą selektywnie gromadzone do ilości transportowych na utwardzonej powierzchni na terenie prowadzonych prac. Nie przewiduje się wystąpienia negatywnych oddziaływań na obiekty zabytkowe oraz dobra materialne i kultury. Faza budowy wiertni będzie miała niewielki wpływ na krajobraz. Ze względu na niewielka skalę inwestycji powyższe przekształcenia, zachodzące na analizowanym etapie nie spowodują istotnych zmian w ogólnym krajobrazie. Podczas prowadzenia badań geologiczno-rozpoznawczych na omawianym terenie nie wystąpią istotne negatywne oddziaływania na krajobraz. ETAP EKSPLOATACJI Prace sejsmiczne Prace sejsmiczne będą prowadzone tak, aby zminimalizować ich wpływ na środowisko oraz warunki życia ludzi poprzez wykorzystanie istniejących dróg i ścieżek, a ich czas ograniczony zostanie do dziennej pory doby. Prace terenowe prowadzone będą głównie bez użycia materiałów wybuchowych. W miejscach niedostępnych do zastosowania wibratorów mechanicznych wykorzystana zostanie metoda dynamitowa. Prace sejsmiczne mogą stanowić potencjalne zagrożenie dla stosunków wodnych analizowanego terenu. Podczas prowadzenia prac sejsmicznych metodą dynamitową Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 115 może dojść do uruchomienia powierzchniowych ruchów masowych. Zagrożenie to zostanie uwzględnione już na etapie projektowanie tras prowadzenia badań sejsmicznych. Prowadzenie badań sejsmicznych w uwzględnieniem działań minimalizujących przedstawionych w raporcie nie spowodują istotnych i trwałych negatywnych oddziaływań w środowisku gruntowowodnym obszaru koncesji „Koszyce”. Stosowanie techniki wibracyjnej nie powoduje zagrożenia stosunków wodnych. Jedynym zagrożeniem może być zanieczyszczenie produktami ropopochodnymi w przypadku awarii urządzeń lub w trakcie prowadzenia napraw i konserwacji taboru. Ruch pojazdów komunikacyjnych na omawianym terenie będzie powodował nieznaczne podwyższenie emisji CO, NOx, węglowodorów oraz pyłu. Emisje zanieczyszczeń komunikacyjnych i wynikających z eksploatacji wykorzystywanych urządzeń dotyczyć będą praktycznie całego terenu przedsięwzięcia, będą one miały zatem charakter źródeł powierzchniowych, a zasięg potencjalnej uciążliwości, oszacować można na maksymalnie kilkadziesiąt metrów od źródeł emisji. Prace sejsmiczne prowadzone będą wyłącznie w porze dziennej wzdłuż wyznaczonych profili wzbudzania sejsmicznego. Oddziaływania na klimat akustyczny wiązać się będą z przemieszczaniem się taboru sprzętu sejsmicznego (wibratory, wiertnice samojezdne, samochody z aparaturą pomiarową i pracownikami obsługi). Ewentualne niekorzystne oddziaływani akustyczne będą krótkotrwałe. Przewiduje się jednak, że hałas generowany w wyniku prac terenowych nie będzie uciążliwy ze względu na czas trwania zdarzenia oraz zachowanie odpowiedniej odległości od zabudowy mieszkaniowej. Zalecone do zastosowania rozwiązania minimalizujące negatywne oddziaływania oraz fakt, że badania sejsmiczne są zdarzeniem krótkotrwałym, pozwalają wnioskować, że prowadzone działania nie spowodują istotnych negatywnych oddziaływań na poszczególne komponenty środowiska przyrodniczego oraz na obszary chronione. Przewiduje się, że podczas prowadzenia badań terenowych powstaną niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne (20 03 01) oraz odpady komunalne segregowane i gromadzone selektywnie (20 01 z wyłączeniem 15 01). Zbieranie, gromadzenie (do ilości transportowych) i zagospodarowanie odpadów będzie obowiązkiem Wykonawcy badań sejsmicznych. Przy zachowaniu właściwej organizacji badań terenowych nie przewiduje się negatywnego oddziaływania planowanych prac na dobra materialne oraz dobra kultury oraz na krajobraz. Prace wiertnicze Prace wiertnicze prowadzone będą w systemie ciągłym. Emisja substancji i energii do środowiska, może lokalnie powodować uciążliwości dla obiektów zlokalizowanych w pobliżu przedsięwzięcia oraz potencjalne zagrożenia dla zdrowia ludzi przebywających w pobliżu Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 116 prowadzonych prac. Nie przewiduje się jednak, aby prace wiertnicze prowadzone na terenie koncesji „Koszyce” zgodnie z zaleceniami przedstawionymi w raporcie spowodowały istotne, znaczące oddziaływania na warunki życia i zdrowia ludzi. Oddziaływanie prac wiertniczych na powierzchnię ziemi ogranicza się do terenu zajętego pod obiekty wiertni i wokół wiertni oraz drogi dojazdowe. Obszar ten ograniczony jest do powierzchni około 1-1,5 ha przez okres trwania wiercenia. Podczas prowadzenia odwiertów może wystąpić potencjalne zagrożenia środowiska gruntowo-wodnego odciekami z odpadów wiertniczych, ściekami socjalno-bytowymi, wodami opadowymi spływającymi z placu wiertni oraz wyciekami olejów i paliw. Jednak dobrze wykonana izolacja powierzchni gruntu w fazie budowy w znacznym stopniu ograniczy prawdopodobieństwo zanieczyszczenia powierzchni terenu i środowiska gruntowo-wodnego. W procesie wiercenia przechodzi się przez wiele poziomów wodonośnych, które mogą być potencjalnie zagrożone zanieczyszczeniami w wyniku: łączenia się poziomów wodonośnych, stosowania materiałów płuczkowych oraz zanieczyszczeń przenikających z powierzchni terenu. Przyjęte rozwiązanie technologiczne prowadzenia prac wiertniczych wyeliminuje ryzyko zakłócenia reżimu wód podziemnych oraz zapewni zabezpieczenie poziomów wodonośnych. Realizacja prac wiertniczych spowoduje okresowe nasilenie ruchu pojazdów obsługi wiertni. Zanieczyszczenia będą generowane przez same pojazdy oraz nawierzchnię drogi, po której poruszają się pojazdy. Ponadto na wiertni wykorzystywane będzie kotłownia służąca do ogrzewania pomieszczeń oraz podgrzewania wody. Jako paliwo zastosowany będzie lekki olej opałowy. Na terenie wiertni zainstalowane będą agregaty prądotwórcze (w tym, 1 jako zasilanie awaryjne) na olej napędowy. Jak wykazały obliczenia symulacyjne, przeprowadzone dla hipotetycznego terenu wiertni stan zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego będzie zgodny z aktualnie obowiązującymi przepisami ochrony środowiska. Na podstawie analizy danych archiwalnych oraz wyników obliczeń symulacyjnych wykonanych dla przykładowej wiertni, można ocenić, że praca wiertni nie pogorszy warunków akustycznych w terenach sąsiadujących w porze dziennej. W tej sytuacji może natomiast nieznacznie pogorszyć warunki akustyczne w porze nocnej w promieniu około 250-300 metrów od wiertni. W związku z powyższym po wskazaniu przez Inwestora konkretnej lokalizacji wiercenia należy przeanalizować szczegółowo odległość od terenów podlegających ochronie akustycznej. Jeżeli w promieniu potencjalnego ponadnormatywnego oddziaływania znajdą się tereny chronione akustycznie to po rozpoczęciu wierceń należy wykonać pomiary hałasu i na podstawie uzyskanych wyników stwierdzić czy istnieje konieczność aktywnego ograniczania emisji hałasu. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 117 W przypadku prac wiertniczych, w przeciwieństwie do badań sejsmicznych charakter oddziaływania może powodować skutki nieodwracalne, zaś natężenie zmian może być lokalnie istotne. Wynika to z faktu, iż w trakcie wykonywania wierceń pewne elementy przyrodnicze ulegną zniszczeniu, czasem ze skutkiem nieodwracalnym. Jednak niekorzystny wpływ wiertni na złożoność struktury ekosystemów i na parametry różnorodności środowisk jest możliwy do zminimalizowania poprzez właściwą lokalizację planowanych prac terenowych i terminy ich realizacji. W trakcie realizacji projektowanych prac wiertniczych powstanie około 150 do 200 m3 odpadów komunalnych. Ponadto powstaną odpady związane z procesem technologicznym, z grupy 1, 12, 13, 15 oraz 17. Zbieranie, gromadzenie (do ilości transportowych) i zagospodarowanie wymienionych opisanych odpadów będzie obowiązkiem Wykonawcy prac wiertniczych. Przy zachowaniu właściwej organizacji badań terenowych nie przewiduje się negatywnego oddziaływania planowanych prac na dobra materialne oraz dobra kultury. Poziom nowoczesności rozwiązań technologicznych planowanego przedsięwzięcia Wszelkie działania prowadzone będą z uwzględnieniem nowoczesnych technologii efektywnie wykorzystujących wodę, energie i pozostałe surowce. Zgodnie z Art. 143 ustawy Prawo ochrony środowiska proponowane technologie spełniają kryteria najlepszej dostępnej techniki. Opis metod prognozowania zastosowanych przez wnioskodawcę oraz opis przewidywanych znaczących oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na środowisko, obejmujący bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótko-, średnio- i długoterminowe, stałe i chwilowe oddziaływania na środowisko W czasie przeprowadzania oceny oddziaływania na środowisko posłużono się głównie metodami opisowymi, analitycznymi i badaniami wybranych elementów środowiska. Zastosowano prognozowanie przez analogię, biorąc pod uwagę wyniki pomiarów i badań dla inwestycji o podobnym charakterze i zakresie. Uwzględniając lokalizację obszaru koncesji „Koszyce” oraz projektowane rozwiązania, oddziaływania na środowisko wynikające z etapu realizacji i eksploatacji przedsięwzięcia będą miały głównie charakter bezpośredni, pośredni, krótkoterminowy oraz chwilowy. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 118 Opis przewidywanych działań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań W rozdziale tym wskazano konieczne do zastosowania działania minimalizujące oraz zalecenia dotyczące poszczególnych etapów analizowanej inwestycji. W fazie realizacji prac sejsmicznych oraz wiertniczych zapisano główne działania minimalizujące, które muszą zostać uwzględnione podczas wytyczana profili badań sejsmicznych oraz wskazania lokalizacji potencjalnych prac wiertniczych. Dotyczą one przede wszystkim konieczności uzgodnień z odpowiednimi jednostkami administracyjnymi, zachowania bezpiecznej odległości od zabudowy mieszkaniowej, obiektów zabytkowych, studni, terenów cennych przyrodniczo itp. Ponadto sformowano zalecenia dotyczące realizacji badań sejsmicznych oraz prac wiertniczych. Działania te odniesiono do poszczególnych elementów środowiska przyrodniczego, w tym do: środowiska gruntowo-wodnego, wód podziemnych, zanieczyszczeń do powietrza atmosferycznego, klimatu akustycznego, oddziaływania na elementy cenne przyrodniczo i obszary chronione, sposobu postępowania z odpadami oraz dóbr materialnych i dóbr kultury. Odniesiono się również do stanu likwidacji. Działania te będą polegać głównie na rekultywacji terenu po badaniach sejsmicznych oraz pracach wiertniczych tak, aby w miarę możliwości technicznych i ekonomicznych teren doprowadzić do stanu zbliżonego do pierwotnego. Na podstawie przeprowadzonej oceny oddziaływania na środowisko stwierdzono, że zarówno realizacja jak i eksploatacja przedsięwzięcia, przy zachowaniu środków minimalizujących, ograniczających oraz zapobiegawczych nie spowoduje naruszenia wartości przyrodniczych analizowanego obszaru, w stopniu wymagającym i uzasadniającym potrzebę nałożenia na Inwestora obowiązku przeprowadzenia działań kompensujących. Wskazanie czy dla planowanego przedsięwzięcia jest konieczne ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 roku – Prawo ochrony środowiska Planowane przedsięwzięcie nie kwalifikuje się do ustanowienia obszaru ograniczonego użytkowania ze względu na niedotrzymywanie warunków ochrony środowiska. Analiza możliwych konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem Prace poszukiwawcze mające na celu udokumentowanie złóż paliw kopalnych są stosunkowo krótkotrwałe, a wejścia na teren będą wcześniej uzgadniane z właścicielami lub dysponentami poszczególnych działek. Wszelkie zaistniałe szkody zostaną naprawione i odpowiednio zrekompensowane. Mając na uwadze powyższe czynniki można wnioskować, że Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 119 przedmiotowe przedsięwzięcie nie być źródłem konfliktów społecznych. Nie można jednak wykluczyć pojawienia się drobnych sytuacji konfliktowych związanych z brakiem zgody na wejście w teren. W celu zminimalizowanie ryzyka wystąpienia konfliktów Inwestor podejmie szereg działań łagodzących. Źródłem konfliktów społecznych mogą być również aspekty szeroko rozumianej ochrony przyrody. Aby temu zapobiec prace zostaną zaplanowane tak, aby ich przebieg nie kolidował z cennymi elementami środowiska przyrodniczego, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów objętych ochroną na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 o ochronie przyrody. Przedstawienie propozycji monitoringu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na etapie jego budowy i eksploatacja i lub użytkowania, w szczególności na cele i przedmiot ochrony obszaru natura 2000 oraz integralność tego obszaru Analizując wyniki przeprowadzonej w niniejszym raporcie oceny oddziaływania na środowisko można stwierdzić, że poszczególne elementy środowiska nie będą narażone na ponadnormatywne oddziaływania. W związku z powyższym nie ma konieczności prowadzenia monitoringu na etapie prac poszukiwawczo-rozpoznawczych prowadzonych na terenie obszaru koncesyjnego „Koszyce”. Wskazanie trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy, jakie napotkano opracowując raport W trakcie opracowania raportu nie wystąpiły inne trudności lub tak istotne braki w informacjach, które uniemożliwiłyby identyfikację zagrożeń lub ocenę oddziaływania na środowisko dla etapu realizacji oraz późniejszej eksploatacji. WNIOSEK: Z przedstawionej analizy i prognozy oddziaływań wynika, że badania związane z poszukiwaniem i rozpoznawaniem złóż ropy naftowej i gazu ziemnego połączonego z wykonaniem robót geologicznych przy użyciu dynamitu wraz z wierceniem otworów poszukiwawczych o głębokości powyżej 1000 m dla uzyskania koncesji poszukiwawczorozpoznawczej „Koszyce”, prowadzone zgodnie z zaleceniami przedstawionymi w raporcie nie spowoduje istotnego pogorszenia poszczególnych elementów środowiska. Pozwala to na przedstawienie wniosku, że przeprowadzona analiza poziomu i skutków niekorzystnych oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na ludzi i poszczególne elementy środowiska, rozpatrywane na etapie przygotowania i wykonywania prac terenowych, pozwala stwierdzić, że nie znajduje się na tym etapie raportu istotnych przeciwwskazań dla jej realizacji. Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO 16. str. 120 ŹRÓDŁA INFORMACJI STANOWIĄCE PODSTAWĘ SPORZĄDZENIA RAPORTU 16.1. Akty prawne 1. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 2004 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 121 poz.1266 ). 2. Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz. 1568 z późn. zm.); 3. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 23 stycznia 2008r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 25, poz. 150 z późn.zm.); 4. Ustawa z dnia 10 lipca 2008 r. o odpadach wydobywczych (Dz. U. Nr 138 poz. 865 z późn.zm.), 5. Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. Nr 199, poz.1227 z późn. zm); 6. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 sierpnia 2009 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o ochronie przyrody (Dz.U. Nr 151, poz.1220 z poźn.zm.); 7. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 września 2010 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o odpadach (Dz.U. Nr 185, poz.1243 z poźn.zm.); 8. Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. Nr 163, poz.981) 9. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 10 stycznia 2012 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy Prawo wodne (Dz.U. 2012, nr 0, poz.145) 10. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 sierpnia 2001 r. w sprawie określenia rodzajów siedlisk przyrodniczych podlegających ochronie (Dz. U. Nr 92, poz. 1029); 11. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206); 12. Rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 1 kwietnia 2003 r w sprawie środków strzałowych i sprzętu strzałowego w zakładach górniczych (Dz.U. nr 72, poz.655). 13. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 21 kwietnia 2006r. w sprawie listy rodzajów odpadów, które posiadacz odpadów może przekazywać osobom fizycznym Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 121 lub jednostkom organizacyjnym niebędącym przedsiębiorcami, oraz dopuszczalnych metod ich odzysku (Dz. U. Nr 75, poz. 527 z późn. zm); 14. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 r. w sprawie warunków, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (Dz. U. Nr 137, poz. 984 z późn. zm.); 15. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (Dz. U. Nr 120, poz. 826); 16. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. Nr 143 poz. 896); 17. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 grudnia 2008 r. w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu (Dz. U. Nr 5, poz. 653); 18. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 kwietnia 2010 r. w sprawie siedlisk przyrodniczych oraz gatunków będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, a także kryteriów wyboru obszarów kwalifikujących się do uznania lub wyznaczenia jako obszary Natura 2000 (Dz.U. Nr 77, poz. 510) 19. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 w sprawie przypadków, w których wprowadzanie gazów lub pyłów z instalacji do powietrza nie wymaga pozwolenia (Dz. U. Nr 130, poz. 881); 20. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. Nr 213, poz. 1397); 21. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 stycznia 2011 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków (Dz.U. Nr 25, poz.133); 22. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 października 2011r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. Nr 237, poz. 1419); 23. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz.U. Nr 257, poz. 1545); 24. Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 sierpnia 2012 r. w sprawie poziomów niektórych substancji w powietrzu (Dz.U.2012, poz. 1031). 16.2 Źródła informacji stanowiące podstawę do sporządzenia raportu 1. Raport o stanie środowiska w województwie małopolskim w 2010r., Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie. Kraków 2011r., 2. Raport o stanie środowiska w województwie podkarpackim w roku 2010, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie. Rzeszów 2011r., Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 122 3. Raport o stanie środowiska w województwie świętokrzyskim w latach 2009-2010, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Krakowie. Kielce 2011r., 4. Program Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego na lata 2005-2012, Kraków 2005, 5. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Małopolskiego, Załącznik do UCHWAŁY Nr XV/174/03 Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 22 grudnia 2003 r. 6. Rejestr zabytków nieruchomych województwa małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy, stan styczeń 2011r, 7. Rejestr zabytków nieruchomych województwa podkarpackiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy, 8. Obiekty nieruchome województwa świętokrzyskiego wpisane do rejestru zabytków, stan z dnia 01.10.2011r 9. Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły, KZGW Warszawa 2011, (Monitor Polski z 2011 r. Nr 49, poz. 549) 10. Kondracki J. Geografia regionalna Polski. PWN, Warszawa 2000, 11. Wszołek T., Macuda J., Wszołek W., Stryczniewicz L., 2002. Analiza wpływu urządzeń wiertniczych na klimat wibroakustyczny środowiska. Wiertnictwo, Nafta, Gaz, 19, 2. 12. Zawisza L., Macuda J. 2007. Ocena zagrożeń dla środowiska naturalnego występujących przy poszukiwaniu i rozpoznawaniu oraz podczas eksploatacji złóż węglowodorów. CAG PIG, Warszawa. 13. Macuda J.: Środowiskowe aspekty produkcji gazu z niekonwencjonalnych złóż, Przegląd Geologiczny 3/2010. 14. Paczyński B., 1995: Atlas Hydrogeologiczny Polski 1:500 000. PIG, Warszawa. 15. Krajobrazy roślinne i regiony geobotaniczne Polski, Warszawa-Wrocław-Kraków, Polska Akademia Nauk. Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, Prace Geograficzne Nr 138, 1993r., 16. J.M. Matuszkiewicz, Potencjalna roślinność naturalna Polski, IGiPZ PAN, Warszawa, 2008. 17. J.M. Matuszkiewicz, Potencjalna roślinność naturalna Polski, IGiPZ PAN, Warszawa, 2008. 18. J.M. Matuszkiewicz, Regionaliacja geobotaniczna Polski, IGiPZ, Warszawa, 2008 19. Mapa sozologiczna 1:50 000, Arkusz M-33-66-A Bejsce, 20. Mapa sozologiczna 1:50 000, Arkusz M-34-66-B Dąbrowa Tarnowska, 21. Mapa sozologiczna 1:50 000, Arkusz M-34-67-A Szczucin, Kraków, wrzesień 2012 RAPORT O ODDZIAŁYWANIU PRZEDSIĘWZIĘCIA NA ŚRODOWISKO str. 123 22. Mapa sozologiczna 1:50 000, Arkusz M-34-67-C Borzęcin, 23. Mapa sozologiczna 1:50 000, Arkusz M-34-66-D Tarnów, 24. Mapa sozologiczna 1:50 000, Arkusz M-34-67-C Wola Rzędzińska, 25. Mapa hydrogeologiczna wraz z objaśnieniami,1:50 000, Arkusz 949 Bejsce, 26. Mapa hydrogeologiczna wraz z objaśnieniami, 1:50 000, Arkusz 950 Dąbrowa Tarnowska, 27. Mapa hydrogeologiczna wraz z objaśnieniami, 1:50 000, Arkusz 951 Szczucin, 28. Mapa hydrogeologiczna wraz z objaśnieniami, 1:50 000, Arkusz 976 Borzęcin, 29. Mapa hydrogeologiczna wraz z objaśnieniami, 1:50 000, Arkusz 977 Tarnów, 30. Mapa hydrogeologiczna wraz z objaśnieniami, 1:50 000, Arkusz 978 Wola Rzędzińska, 31. http://natura2000.gdos.gov.pl/ 32. http://obszary.natura2000.org.pl 33. http://www.malopolska.pl/Obywatel/oMalopolsce/Przyroda/Strony/ParkiKrajobrazow eParkWisnicko-Lipnicki.aspx 34. http://birdlaa5.memset.net/worldbirds/poland.php Kraków, wrzesień 2012