Historia i społeczeństwo

KRYTERIA OCENIANIA - HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO – KLASA V
DOPUSZCZAJĄCY
DOSTATECZNY
- wyjaśnia, do czego służy oś czasu
- wymienia epoki historyczne
- wyjaśnia pojęcia: wiek, tysiąclecie, era
- wskazuje na mapie Mezopotamię
- podaje nazwy rzek, nad którymi leżała
Mezopotamia
- wyjaśnia, czym było pismo klinowe
- wymienia, co najmniej, dwa
osiągnięcia Sumerów
- wyjaśnia pojęcie: politeizm
- wskazuje na mapie Nil i Egipt
- wyjaśnia, kim był faraon
- na podstawie ilustracji opisuje wygląd
piramidy
- wskazuje na mapie Palestynę
- wyjaśnia nazwę Ziemia Obiecana
- wie, kim był Abraham, Mojżesz,
Salomon
- wyjaśnia pojęcie: judaizm
- wymienia rodzaje pisma
- umieszcza daty na osi czasu
- określa wiek danego wydarzenia
- wymienia epoki w kolejności
chronologicznej
- oblicza czas, jaki upłynął między
wydarzeniami
- wyjaśnia pojecie: cywilizacja
- wymienia korzyści płynące z wylewu
wielkich rzek dla mieszkańców
Mezopotamii i Egiptu
- wymienia najważniejsze osiągnięcia
ludów Mezopotamii
- wyjaśnia, na czym polegał system
nawadniający
- wie, jak wyglądały grobowce faraonów
- wymienia warstwy społeczne
starożytnego Egiptu
- wskazuje różnicę pomiędzy politeizmem
a monoteizmem
-wie, czym była Arka Przymierza
-wie, kim jest Jahwe
- wymienia cywilizacje wyznające
monoteizm i politeizm
- wyjaśnia znaczenie powstania pisma
- potrafi wskazać na mapie Grecję zna
jej położenie
- wyjaśnia pojęcie: polis, agora
- wie, jak Grecy nazywali siebie i swój
kraj
- wyjaśnia pojęcie: kolonia
- wyjaśnia pojęcie: mit, mitologia
- potrafi wymienić najważniejszych
- wie, czym był akropol
- wie, czym była wielka kolonizacja
grecka
- potrafi wymienić przyczyny zakładania
przez Greków kolonii
- potrafi wymienić bogów greckich i
dziedziny, jakimi się opiekowali
- potrafi wymienić najważniejszych
DOBRY
BARDZO DOBRY
CYWILIZACJE NAD WIELKIMI RZEKAMI
- określa wiek i połowę wydarzeń wydarzeń
- wyjaśnia pojęcie: chronologia
- zna daty graniczne epok historycznych
- wymienia ludy zamieszkujące
Mezopotamię
- potrafi wytłumaczyć niezbędność systemu
nawadniania
- wyjaśnia zdanie „Egipt darem Nilu”
- zna uprawnienia i obowiązki różnych grup
społecznych w starożytnym Egipcie
- zna wyobrażenia Egipcjan związane z
życiem pozagrobowym
- omawia religijność starożytnych Egipcjan
- wyjaśnia okoliczności powstania
królestwa Izrael
- wie, kim byli Filistyni
- omawia znaczenie Dziesięciorga
Przykazań
- potrafi dopasować rodzaj materiału
pisarskiego do rodzaju pisma
- przedstawia skrótowo, na czym polegała
ewolucja pisma
- charakteryzuje epoki historyczne
- podaje daty rozpoczynające i kończące
dany wiek
- wyjaśnia, w jaki sposób ukształtowały
się pierwsze cywilizacje w
Mezopotamii
- wymienia osiągnięcia ludów
Mezopotamii, z których korzysta się
obecnie
- potrafi wyjaśnić rolę wielkich rzek w
kształtowaniu się pierwszych
cywilizacji
- uświadamia sobie charakter i zakres
despotycznej władzy faraona
- wyjaśnia powody przeprowadzania w
Egipcie mumifikacji zwłok
- porównuje wierzenia Żydów z innymi
religiami starożytności
- wskazuje podobieństwa pomiędzy
religią żydowską a chrześcijańską
- omawia znaczenie pisma dla rozwoju
ludzkości
STAROŻYTNI GRECY
- wyjaśnia, w jaki sposób warunki naturalne
Grecji wpłynęły na zajęcia mieszkańców
- krótko charakteryzuje ważniejszych
bogów greckich
- wyjaśnia rolę mitów
- potrafi
opowiedzieć wybrane mity greckie
- wie, w jaki sposób powstał teatr grecki
- wymienia skutki kolonizacji greckiej
- wymienia cechy bogów świadczące o
podobieństwie do ludzi
- zna związki frazeologiczne
zaczerpnięte z mitologii greckiej
- wymienia różnice pomiędzy
demokracją ateńską a współczesną
- wie, czym jest Iliada i Odyseja
bogów greckich i dziedziny, jakimi się
opiekowali
- wie, czym jest demokracja
- zna datę pierwszych starożytnych
igrzysk olimpijskich
- wymienia konkurencje sportowe, które
odbywały się w czasie zawodów w
starożytnej Grecji
- wymienia, co najmniej jednego z
greckich filozofów
herosów greckich
- wymienia cechy demokracji ateńskiej
- wyjaśnia, dlaczego najważniejsze
igrzyska sportowe na świecie nazywają
się igrzyskami olimpijskimi
- wie, czym były wielkie dionizja
- wymienia miejsca ważniejszych bitew
wojen grecko-perskich
- wie, kim byli Herodot, Sokrates, Platon i
Arystoteles
- potrafi wskazać na mapie Rzym i
Italię i zna jego położenie
- potrafi opowiedzieć legendę o
założeniu Rzymu
- wie, kim był Juliusz Cezar
- wie, kim byli gladiatorzy
- potrafi wymienić najważniejszych
bogów rzymskich i dziedziny, którymi
się opiekowali
- wie, kim był Mesjasz
- potrafi przedstawić podział imperium
rzymskiego i podać stolice
- zna datę upadku cesarstwa
zachodniorzymskiego
- opisuje codzienne życie mieszkańców
Rzymu
- zna datę umowną założenia Rzymu
- wyjaśnia pojęcie: republika
- wymienia w kolejności chronologicznej
sposoby sprawowania władzy w
starożytnym Rzymie
- zna rolę niewolników
- zna początki chrześcijaństwa
- wie, kim byli barbarzyńcy
- wie, w jaki sposób wybierano
urzędników w starożytnym Rzymie
- zna rozrywki organizowane dla
mieszkańców Rzymu
- zna osiągnięcia starożytnych Rzymian
- wymienia przyczyny podziału cesarstwa
rzymskiego
- potrafi wymienić różnice pomiędzy
igrzyskami starożytnymi a współczesnymi
- wskazuje różnice pomiędzy teatrem
greckim a współczesnym
- wyjaśnia, na czym polegała demokracja
ateńska
- wyjaśnia pojęcie: hellenizm
- wyjaśnia, skąd wzięła się filozofia
- wyjaśnia, dlaczego organizacja
igrzysk olimpijskich została zakazana
na wiele lat
- potrafi wskazać, które dokonania
starożytnych Greków obecne są
współcześnie
- wskazuje na mapie obszary zdobyte
przez Aleksandra Wielkiego
- omawia poglądy Platona i
Arystotelesa na temat dobra
STAROŻYTNI RZYMIANIE
- charakteryzuje republikę rzymską
- opowiada o armii rzymskiej
- opowiada o prześladowaniach chrześcijan
- wyjaśnia przyczyny podziału cesarstwa
rzymskiego
- wymienia i pokazuje na mapie terytoria,
jakie obejmowało Imperium Rzymskie
- wykazuje potęgę Rzymian w dziedzinie
nauki i techniki
- zna datę podziału cesarstwa rzymskiego
- wskazuje na mapie obszar podzielonego
cesarstwa rzymskiego oraz ich stolice
- wymienia przyczyny upadku cesarstwa
zachodniorzymskiego
- wskazuje różnice w sposobie
sprawowania władzy w republikańskim
Rzymie a demokratycznymi Atenami
-wyjaśnia rolę odgrywaną przez armię
w życiu imperium rzymskiego
- wskazuje różnicę pomiędzy
chrześcijaństwem a judaizmem
- potrafi wskazać odpowiednika boga
rzymskiego w mitologii greckiej
- wymienia korzyści Rzymian z wojen
w okresie podboju Italii
- ukazuje zależności kultury rzymskiej
od greckiej
- wyjaśnia skutki upadku cesarstwa
zachodniorzymskiego
W PAŃSTWIE KRÓLA FRANKÓW I W ŚREDNIOWIECZNEJ POLSCE
- wie, kim był Karol Wielki
-wie, dlaczego Karol zyskał przydomek
„Wielki”
- zna datę koronacji Karola Wielkiego
- zna pochodzenie nazwy Polska
- wie, do której grupy plemion
słowiańskich zaliczają się plemiona
polskie
- wskazuje na mapie obszar zajmowany
przez plemiona polskie
- zna powody rozbicia państwa Karola
Wielkiego
- zna datę i miejsce podziału państwa
Franków
- zna i wskazuje na mapie najważniejsze
plemiona zamieszkujące ziemie polskie
- wymienia i wskazuje na mapie trzy
główne grupy plemion słowiańskich
- przedstawia przebieg zjazdu
gnieźnieńskiego
- opowiada o organizacji państwa Karola
Wielkiego
- zna okoliczności przejęcia władzy nad
królestwem Franków przez Karolingów
– wymienia i wskazuje na mapie państwa
powstałe w wyniku podziału państwa
Franków
- zna wierzenia Słowian
- wyjaśnia proces zjednoczenia plemion
polskich
- wskazuje na mapie obszar monarchii
Karola Wielkiego
- wie, kto i jaką część otrzymał w
wyniku podziału państwa Franków
- wyjaśnia znaczenie przyjęcia chrztu
przez Mieszka I dla umocnienia
państwa polskiego
- potrafi porównać obszar Polski w
końcu panowania Mieszka I z obecnym
obszarem Polski
- zna datę przyjęcia chrztu przez
Mieszka
- wymienia miasto, w którym
utworzono pierwsze biskupstwo
- wie, kim był św. Wojciech, męczennik
- zna datę zjazdu gnieźnieńskiego oraz
koronacji Bolesława Chrobrego
- zna pierwszego króla Polski
- wymienia insygnia władzy
królewskiej
- wie, kim był Bolesław Krzywousty
- wyjaśnia pojęcie: dzielnica senioralna
- wie, kto i kiedy sprowadził
Krzyżaków do Polski
- zna datę koronacji Władysława
Łokietka
- zna ostatniego króla z dynastii Piastów
- potrafi wymienić ostatnich Piastów
- wymienia władcę, który założył
Akademię w Krakowie
- wyjaśnia pojęcie: żak
- wyjaśnia pojęcie: unia
- wie, kim był Władysław Jagiełło
- wyjaśnia powody końca panowania
dynastii Piastów, a rozpoczęcia dynastii
Jagiellonów
- zna datę zawarcia unii w Krewie
- zna datę bitwy pod Grunwaldem
- wie, kto walczył pod Grunwaldem
- wyjaśnia powody śmierci św. Wojciecha
w Prusach
- wymienia przyczyny zjazdu w Gnieźnie
- wymienia biskupstwa utworzone w
Polsce podczas zjazdu gnieźnieńskiego
- wyjaśnia pojęcie: misjonarz
- opowiada o początkach panowania
Bolesława Krzywoustego
- zna treść testamentu Bolesława
Krzywoustego
- wyjaśnia, kim był senior i wasal
- próbuje wyjaśnić przyczyny podziału
Polski na dzielnice
- wymienia przyczyny sprowadzenia
Krzyżaków do Polski
- wie, czyim synem był Kazimierz Wielki
- potrafi wytłumaczyć powiedzenie, że
Kazimierz Wielki „zastał Polskę
drewnianą, a zostawił murowaną”
- wie, dlaczego potrzebna była zgoda
papieża na koronację Władysława
Łokietka
- zna datę założenia Akademii w
Krakowie
- wymienia przyczyny zawarcia unii
polsko-litewskiej
- opisuje przebieg bitwy pod Grunwaldem
- wymienia przyczyny wojny
trzynastoletniej
- wymienia powody przyjęcia chrztu przez
Mieszka I
- wskazuje na mapie obszar państwa
Mieszka I
- wyjaśnia pojęcie; kanonizacja
- wymienia decyzje podjęte na zjeździe w
Gnieźnie
- wyjaśnia pojecie: chrystianizacja
- opisuje przebieg koronacji królewskiej
- potrafi wskazać na mapie ziemie
przyłączone do państwa polskiego za
panowania Bolesława Chrobrego
- opowiada o rozbiciu dzielnicowym
- wymienia skutki rozbicia dzielnicowego
- wyjaśnia uprawnienia seniora dynastii
- wie, kim był Gall Anonim
- opisuje podboje Krzyżaków
- wymienia władców piastowskich
rządzących Polską do Kazimierz Wielkiego
- wymienia reformy wprowadzone przez
Kazimierz Wielkiego w polityce
wewnętrznej i zagranicznej
- potrafi pokazać na mapie ziemie
wchodzące w skład państwa Łokietka
- wyjaśnia przyczyny założenia Akademii w
Krakowie
- wymienia postanowienia unii polskolitewskiej w Krewie
- wymienia skutki bitwy pod Grunwaldem
- wymienia postanowienia pokoju
toruńskiego
STOPIEŃ CELUJĄCY OTRZYMUJE UCZEŃ, KTÓRY:
- Spełnia kryteria oceny bardzo dobrej.
- Posiada wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza program nauczania.
- Interesuje się wydarzeniami historycznymi spoza programu.
- Korzysta z wielu dodatkowych źródeł informacji.
- Bierze udział w konkursach z historii i społeczeństwa.
- opowiada o wojnach polskoniemieckich za panowania Bolesława
Chrobrego
- potrafi ocenić rządy Bolesława
Chrobrego
- wyjaśnia skutki koronacji Bolesława
Chrobrego dla Polski
- potrafi wskazać na mapie ziemie
przyłączone do państwa polskiego za
panowania Bolesława Krzywoustego
- wymienia ziemie wchodzące w skład
dzielnicy senioralnej
- wymienia skutki dla ziem polskich
przybycia Krzyżaków
- wskazuje na mapie obszar państwa
polskiego za panowania Kazimierz
Wielkiego
- ocenia znaczenie reform Kazimierza
Wielkiego
- wymienia przedmioty wykładane na
Akademii w Krakowie
- wskazuje na mapie granice Polski i
Litwy po unii w Krewie
- wymienia i wskazuje na mapie
terytoria odzyskane przez Polskę w
wyniku wojen z Zakonem Krzyżackim
- ocenia obie wojny stoczone z
Krzyżakami w XV wieku