Że by nie zro bi ło się ci cho

4
olsztyn.wyborcza.pl
Piątek 27 maja 2016
Gazeta Wyborcza
wyborcza.pl
MO EKOLOGIA W PRAKTYCE
Żeby nie zrobiło się cicho
Załóżmy, że przy okazji
wielkich trwających
właśnie inwestycji
drogowych nie będziemy
dbali o zwierzęta.
PRZEMYSŁAW SKRZYDŁO (2)
MAGAZYN OLSZTYN
Co się stanie,
gdy nie
będziemy
chronić
zwierząt przy
tego rodzaju
inwestycjach?
Dla ekologów
i bardziej
wrażliwych
osób to
oczywiste, ale
większość
ludzi nie zdaje
sobie z tego
sprawy
Co się wtedy stanie?
MARCIN WOJ CIECHOWSKI
D
oktor Lucjan Kleinschmidt,
zoolog, aprzede wszystkim
miłośnik zwierząt zOlsztyna. Przed laty pracował naukowo na Uniwersytecie WarmińskoMazurskim. Zdecydował się jednak założyć własną firmę i analizuje, jaki
wpływ na środowisko ma chociażby
taka inwestycja jak obwodnica Olsztyna. Jednak od pewnego czasu oprócz
przygotowywania dokumentacji środowiskowych niezbędnych inwestorom do opracowania projektu irozpoczęcia różnych budów sam zajmuje się
nadzorem przyrodniczym nad budową dróg. Przekonuje, że to idealne zajęcie dla ludzi, którzy lubią zwierzęta
ilubią pracę wterenie, bo czuwanie nad
bezpieczeństwem bezbronnych – co
podkreśla – stworzeń w trakcie budowy daje poczucie satysfakcji. Na dodatek nie ma przy tym praktycznie żadnej papierkowej roboty. Co nie jest bez
znaczenia.
Ile było ich
w kwietniu?
Oaza na budowie
Spotkaliśmy się na poboczu drogi
krajowej nr 16 w okolicach Kudyp,
a więc niedaleko Dajtek i granicy miasta. W tym miejscu na trasie olsztyńskiej obwodnicy powstaje węzeł drogowy Olsztyn Zachód. To także początek 10-kilometrowego odcinka drogi w kierunku Tomaszkowa. Właśnie
na tym fragmencie powstającej obwodnicy pan Lucjan, razem z dwoma innymi przyrodnikami, dba o bezpieczeństwo płazów i gadów.
Jesteśmy pośrodku placu budowy. Po jednej stronie „szesnastki” ciągnie się aż po horyzont szeroki na kilkadziesiąt metrów pas wykarczowanej ziemi przez borowy las, rozryty
głęboko spychaczami. Jeszcze niedawno były tu drzewa, teraz wszędzie jest tylko żółty piach. Po przeciwnej stronie szosy łączącej Olsztyn
z Ostródą niemal taki sam pustynny
widok. W oddali widać małą, kilkuarową wysepkę zieleni, częściowo wypełnioną wodą. Wygląda niczym oaza. To pozostałość po zagłębieniu
w środku lasu i zarazem cel dorocznych wędrówek setek płazów, które
po przebudzeniu z zimowego snu
schodzą się tam z okolicy, żeby odbyć gody. – Podejdźmy właśnie w to
miejsce, to wyjaśnię panu, dlaczego
tacy ludzie jak ja mają zajęcie przy
tego rodzaju inwestycjach budowlanych – proponuje naukowiec.
Gdy idąc w stronę tej oazy, oddalaliśmy się od „szesnastki”, szum
przejeżdżających za naszymi plecami samochodów słabł z każdym krokiem. Za to coraz wyraźniej do na-
żaby trawne (759 szt.), + żaby moczarowe (356), +ropuchy zwyczajne
(2850), + żaby zielone (354), + grzebiuszki ziemne (134), + traszki zwyczajne (268), + żmije zygzakowate
(17) + zaskrońce zwyczajne (4)
+
Lucjan Kleinschmidt, obrońca
zwierząt żyjących na budowie
obwodnicy Olsztyna
szych uszu zaczęły docierać o wiele
milsze dźwięki wydawane przez
zwierzęta żyjące w oczku wodnym, do którego się zbliżaliśmy. Mój przewodnik na bieżąco objaśniał, co słyszymy. Że to skrzeczenie to
żaba zielona, która uwielbia śro dowi sko wod ne,
a ten charakterystyczny,
głośny terkot to rzekotka
drzewna, która prowadzi
lądowy tryb życia i jeśli będziemy mieli trochę szczęścia, to może dostrzeżemy ją
sie dzą cą na cien kiej ga łąz ce
krzewu.
Gdy zaczynaliśmy nasz spacer,
upał lał się z nieba. Jednak po kilkunastu minutach od strony Ostródy
nieubłaganie nadciągnęły granatowe
chmury. Usłyszeliśmy też pierwsze
grzmoty. Wtedy zmieniły się odgłosy z oczka wodnego, do którego podeszliśmy. Zaczęły przypominać jeden wielki żabi koncert. Nic dziwnego, że przyszło skojarzenie z „Panem
Tadeuszem”: „W obu stawach piały
żab niezliczone hordy, Oba chory zgodzone w dwa wielkie akordy. Ten fortissimo zabrzmiał, tamten nuci z ci-
cha, Ten zdaje się wyrzekać, tamten
tylko wzdycha” itd.
Żabka ważniejsza?
Przyrodnik trzymając wiadro w jednej ręce, aczerpak wdrugiej, podszedł
nad brzeg oczka i zwinnym ruchem
złapał wsiatkę pierwszy okaz żaby zielonej. Przełożył ją do wentylowanego
pojemnika, przykucnął, chwilę pomyślał i zaczął swoją opowieść. – Nie ma
chyba większego sensu powtarzać, że
jeśli nie będziemy chronić tych zwie-
rząt przy tego rodzaju inwestycjach,
to zakłócimy łańcuch pokarmowy oraz uszczuplimy pulę gatunków, która nas otacza,
ich liczebność. Dla przyrodników i bardziej
wrażliwych osób to
oczywiste, ale do większości ludzi taka argumentacja nie przemówi
– mówi zżalem. Od razu
przypominają wyśmiewanie, jakie słychać
w rozmowach z wieloma
ludźmi, którzy dziwią się, że
„jakąś tam żabka ważniejsza
jest od człowieka”. Te argumenty padają zwłaszcza wtedy, gdy przyrodnicy blokują inwestycje, na które czekają lokalne społeczności. – Ale załóżmy,
że sobie tę ochronę odpuścimy – kontynuuje Kleinschmidt. – Co się wtedy
stanie? Będzie u nas w Polsce tak, jak
jest obecnie wwielu krajach na zachodzie Europy, gdzie ludzie chcąc posłuchać odgłosów natury, płazów czy innych zwierząt, muszą wyjeżdżać daleko za miasto do miejsc, gdzie takie
zwierzęta jeszcze występują i są objęte ochroną. W naszej okolicy zrobi się
po prostu tak nieznośnie cicho, że
w końcu zatęsknimy za takim jak tu
żabim koncertem. Wtedy dla wszystkich stanie się jasne, co utraciliśmy.
Ale zaraz pocieszył, że póki co ta nieznośna cisza wPolsce nam nie grozi.
Zbiornik wodny, przy którym rozmawialiśmy, jest jednym z 16 na całej
trasie przyszłej obwodnicy Olsztyna,
które jeszcze podczas planowania inwestycji zostały przeznaczone do likwidacji zpowodu budowy. Wkażdym
z nich mogło występować od kilkudziesięciu do kilkuset płazów różnych
gatunków. – To jedno zostatnich zagłębień na tym odcinku przyszłej drogi,
jakie nie zostało jeszcze zniszczone.
Zostało ogrodzone wysokim na około pół metra płotkiem pochylonym do
wewnątrz, żeby płazy nie mogły się
z niego wydostać na plac budowy, bo
tam czekałaby je niechybna śmierć
– opowiada. – Od marca, czyli od początku okresu aktywności tych zwierząt, każdego dnia odławiamy je stąd,
anastępnie przenosimy do oddalonego o niecały kilometr naturalnego
oczka wodnego, które znajduje się
w bezpiecznej odległości od drogi.
Oprócz zbiorników naturalnych,
które udało się przyrodnikom znaleźć
w okolicy i do których przenoszą zna-
OL 1
wyborcza.pl
Gazeta Wyborcza
24,7
kilometra będzie miała
południowa obwodnica Olsztyna.
Jej budowa została podzielona
na dwie części
Gdybyśmy na
kilkudziesięciu
dużych
budowach
trwających
w województwie
nie zadbali
o zwierzęta,
które tam
żyją,
straty
w ich
populacji
w skali
regionu
byłyby potężne
lezione zwierzęta, drogowcy przy okazji budowy drogi przygotują zbiorniki
zastępcze dla przenoszonych płazów
czy gadów. Powstaną niedaleko Naterek i węzła drogowego Pieczewo, po
drugiej stronie Olsztyna. Zostaną wypełnione wodą iporośnięte odpowiednią roślinnością, więc ekolodzy mają
nadzieję, że będą odpowiednią rekompensatą za utracone z powodu budowy drogi siedliska, azwierzęta je zaakceptują, jako nowe miejsca rozrodu.
Spacer poszukiwacza
OL 1
Praca Kleinschmidta to jednak nie tylko odławianie płazów zoczek wodnych
przewidzianych do zniszczenia. Kluczowe zadanie to codzienny obchód
płotków ochronnych ustawionych
wtych rejonach budowy, gdzie jeszcze
w trakcie przygotowań do inwestycji
przyrodnicy znaleźli szlaki wędrówek
płazów. W sumie ogrodzenia na tym
odcinku obwodnicy mają 7,2 km. Stanęły zimą, żeby po przebudzeniu wiosną zwierzęta, szukając znanych sobie
oczek wodnych czy wilgotnych zagłębień terenu, nie przedostały się na plac
budowy. – Idąc tak sobie wzdłuż tych
płotków, wypatruję płazy igady, które
często lubią się ukryć w najciemniejszych zakamarkach. Nigdy z takiego
spaceru nie wracam zpustymi rękami
– zapewnia naukowiec. – Najczęściej
znajduję żaby trawne, moczarowe izielone oraz ropuchy zwyczajne, grzebiuszki ziemne czy traszki zwyczajne.
Ale bywa też, że spotykam zaskrońca
lub żmiję zygzakowatą. Niektóre osobniki i tak dostają się na plac budowy
przez różnego rodzaju nieszczelności
wogrodzeniu albo przez wjazdy na budowę. Trzeba je stamtąd zabrać iprzenieść w bezpieczne miejsce.
Takie obchody ogrodzeń iodławianie płazów oraz gadów będzie trwało
od marca do połowy września, a być
może i w październiku. I tak do końca budowy obwodnicy. Później, kiedy
inwestycja zostanie oddana do ruchu,
zabezpieczeniem dla płazów będą siatki naprowadzające i przejścia ekologiczne pod drogą. Na całej obwodnicy będzie ich aż 32. – Dla mnie to, co
robię, jest szczególnie ważne, bo wcześniej wykonałem teoretyczną ocenę
oddziaływania tej inwestycji na środowisko. Teraz na etapie budowy mogę zweryfikować swoje teoretyczne
ustalenia – przyznaje Lucjan Kleinschmidt. – To poszerza moją wiedzę,
ale również daje poczucie, że wcześniejszą pracę zrobiłem dobrze. Mam
satysfakcję, bo na etapie budowy nie
spotkało mnie żadne niemiłe zaskoczenie, że „O rany, ale narobiłem, bo
tego gatunku miało tu nie być”. Nie,
czegoś takiego nie ma.
Przepisy i co z nich wynika?
Naukowiec przyznaje jednak, że mówienie, że nowa droga będzie zupełnie
ekologiczna, byłoby nieporozumieniem. – Przy tego typu inwestycjach nie
ma wariantów, które nie zaszkodziłyby środowisku. Mamy tu przeorany
pas ziemi oszerokości kilkudziesięciu
metrów ciągnący się kilometrami. To
realny ubytek naturalnych siedlisk.
Sztuka polega na tym, by wybrać takie
rozwiązania, które tych szkód przyrodzie wyrządzą najmniej – tłumaczy.
– W mojej ocenie budowa obwodnicy
Olsztyna na tym odcinku pod względem ochrony płazów jest dobrze przygotowana, bo główne prace związane
z przemieszczaniem gruntów i likwidacją zbiorników wodnych były wykonywane przed okresem aktywności
5
olsztyn.wyborcza.pl
Piątek 27 maja 2016
32
Dołącz do nas
facebook.com/OlsztynWyborcza
ekologiczne przejścia
dla zwierząt powstaną
pod przyszłą obwodnicą
Olsztyna
płazów. Inwestor odpowiednio planując budowę uniknął strat wich populacji. Pozostały tylko dwa zbiorniki, łącznie z tym przy którym stoimy, które
z różnych przyczyn jeszcze nie zostały osuszone, ale nikt nie będzie w nie
ingerował dopóki będą w nich płazy.
W Polsce do ochrony płazów i gadów ob li gu je inwe sto ra Ustawa
o ochronie środowiska. Dzięki jej zapisom musi on zachować maksimum
ostrożności w stosunku do gatunków chronionych. A wszystkie płazy i gady występujące na terenie Polski są pod ochroną. – Abstrahując od
tej inwestycji, płazy i gady to bardzo
wrażliwe zwierzęta – mówi dr Lucjan
Kleinschmidt. – W zasadzie ingerencja w ich siedliska powoduje uszczuplenie całych populacji. Przykładowo osuszenie jednego niewielkiego
oczka czy zbiornika śródpolnego,
stanowiącego miejsce rozrodu dla
lokalnej populacji powoduje w zasadzie redukcję danej populacji, czyli
setek osobników.
Trzeba jednak na te działania patrzeć z szerszej perspektywy. – Gdybyśmy o te zwierzęta tak nie dbali,
to lokalnie na przykład na obwodnicy Olsztyna ten ubytek populacji
nie miałby aż takiego wielkiego znaczenia w skali całego regionu. Ale
jeśli byśmy zsumowali tych kilkanaście czy kilkadziesiąt przedsięwzięć dro gowych prowa dzo nych
w ciągu jednego roku w województwie i nie byłyby one prowadzone
w od powied ni spo sób od stro ny
ochrony środowiska, to straty byłyby znaczące.
Ile drogowców kosztuje taka ochrona płazów igadów? – Nadzór herpetologiczny obejmujący monitoring siedlisk itras migracyjnych oraz przeno-
Oczekiwanie na obwodnicę
Pierwsze plany budowy obwodnicy
Olsztyna sięgają lat 70. ub. wieku.
Dopiero jednak w roku 2006 Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych
i Autostrad oraz władze miasta
wspólnie sfinansowały przygotowanie jej koncepcji. Kilka miesięcy
później gotowe były warianty przebiegu trasy. Później droga kilka razy
była wpisywana i wykreślana z listy
rządowej. Dopiero w październiku
2013 roku obwodnica wróciła na
dobre do planów inwestycji, które
mają się wkrótce rozpocząć. Cała
droga będzie gotowa do końca 2018
roku.
Co jednak mieszkańcy Olsztyna
i okolic wiedzą o obwodnicy miasta,
której budowa już się rozpoczęła?
Niewiele. Wiadomo, że obwodnica
to będzie szeroka droga z czterema
pasami ruchu – po dwa w każdym
kierunku. Że rozpocznie się niedaleko Dajtek na zachód od Olsztyna.
Od południa ominie Olsztyn w rejonie Jarot i w pobliżu Wójtowa połączy się z drogą w kierunku Mazur,
na wschód od Olsztyna. Niektórzy
wiedzą jeszcze, że wjazd i zjazd
z obwodnicy będzie możliwy na pię-
ciu dużych węzłach drogowych.
Mało kto wie, że przy okazji budowy
25-kilometrowej obwodnicy powstanie wokół niej także sieć zupełnie nowych dróg lokalnych. Będzie
ich prawie 40 km. Ułatwią mieszkańcom dojazd z przyległych terenów do obwodnicy, do głównych
węzłów drogowych, a służbom
technicznym do obiektów inżynierskich. W wielu miejscach powstaną
także mosty, wiadukty i mniejsze
przejazdy czy przejścia pod obwodnicą, które ułatwią poruszanie
się nie tylko kierowcom, ale również
pieszym, rowerzystom, a nawet
dzikim zwierzętom.
Do tego dochodzą inwestycje, planowane przez olsztyński ratusz. To
budowa sieci szerokich ulic
w trzech miejscach Olsztyna, które
połączą miasto z obwodnicą, a przy
okazji zrewolucjonizują zaniedbany
dotąd układ drogowy w południowo-wschodnich i wschodnich osiedlach Olsztyna. To ulice Lubelska
i Towarowa w dzielnicy przemysłowej, nowa Pstrowskiego niedaleko
jez. Skanda i przedłużenie Płoskiego
na Jarotach.
szenie płazów igadów na budowie może być realizowany bezpośrednio przez
Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych
iAutostrad. Tak dzieje się na przykład
na budowie poszczególnych odcinków
S7 Miłomłyn – Olsztynek. Może też odbywać się za pośrednictwem inżyniera kontraktu ita forma została przyjęta na budowie obwodnicy Olsztyna
– mówi Karol Głębocki, rzecznik prasowy olsztyńskiego oddziału GDDKiA.
– Część zadań, tj. ustawienie iutrzymywanie płotków, jest też zlecana wykonawcy robót budowlanych. Dlatego
koszty samego nadzoru herpetologicznego w okresie budowy drogi na jednym kontrakcie to wydatek rzędu ok.
60-70 tys. zł. Firma Bujalski Sp. z o.o. producent
zbiorników ze stali kwasoodpornej
poszukuje pracownika na
stanowisko
Firma Bujalski Sp. z o.o.
producent zbiorników
ze stali kwasoodpornej
poszukuje pracownika
na stanowisko
WYBORCZA POLECA
WIELKI KONKURS
PLASTYCZNY
Zapraszamy dzieci w wieku
przedszkolnym do udziału
w konkursie plastycznym
MOJE SPOTKANIE
Z EKOLUDEKIEM
PRZYJAZNYM
W OLSZTYNIE
Wymagania:
– wykształcenie wyższe mgr inż.
– obsługa pakietu; Solidworks;
Inventor
– umiejętność pracy w zespole
– umiejętność samodzielnego
rozwiązywania problemów
– znajomość języka angielskiego
– doświadczenie w projektowaniu
konstrukcji spawanych min. 2 lata
– prawo jazdy kat. B
Do wygrania Tablet
i wycieczka do Kina Helios
dla całej grupy na bajkę
z aktualnego repertuaru
Oferujemy:
– atrakcyjne warunki umowy
o pracę
– pracę w firmie posiadającej
stabilną pozycję na rynku
– współpracę w środowisku
międzynarodowych firm
Regulamin i szczegóły konkursu
na olsztyn.wyborcza.pl
Aplikacje prosimy składać na adres:
[email protected] lub „Bujalski”
Spółka z o.o. 11-001 Dywity
ul. Spółdzielcza 23.
partnerzy:
REKLAMA
Technolog
33434940
REKLAMA
33432997
Elektro-mechanik
z uprawnieniami SEP
Oferujemy:
– interesującą pracę
w rozwijającej się firmie.
– możliwość szkoleń
i rozwoju zawodowego
Wymagania:
– wykształcenie kierunkowe
– umiejętność naprawy
elektro-narzędzi
– znajomość podstaw
elektroniki
– znajomość podstaw
konstrukcji maszyn
Aplikacje prosimy składać na
[email protected]
REKLAMA
33433000