Propozycje ustawowe Nowoczesnej

KLUB POSELSKI
Warszawa, 12 stycznia 2016 r.
Propozycje ustawowe Nowoczesnej
Projekt ustawy o finansowaniu partii politycznych
Dlaczego potrzebna jest zmiana obecnego stanu prawnego?
Partie polityczne otrzymują zbyt duże subwencje z budżetu. W czasie trwania VII kadencji
Sejmu w latach 2011-2015 było to 54,5 mln zł rocznie. Szacunkowa wysokość przyznawanych
subwencji w całej kadencji 2015-2019 wynosi 252 mln zł. Tak wysokie subwencje prowadzą do
rozrzutności w wydawaniu publicznych pieniędzy, co potwierdzają upublicznione w ostatnich
latach przykłady nieracjonalnych wydatków czołowych polskich partii politycznych. Środki
przeznaczane są na marketing polityczny i wydatki reprezentacyjne, a nie na prace
programowe.
Istnieje szereg barier związanych z prowadzeniem zbiórki funduszy według nowoczesnych
wzorców stosowanych np. w USA, Francji, czy Wielkiej Brytanii. Nawet jeśli PKW zaczęła w
przychylny sposób interpretować obowiązujące dotychczas przepisy, co przełożyło się na
udane zbiórki internetowe ruchów takich jak KORWIN, Kukiz'15 i Nowoczesna Ryszarda Petru,
nadal nie można zbierać pieniędzy w formie klasycznego crowdfundingu. Istnieją również
bariery w stosowaniu platform płatniczych pośredniczących w zbieraniu funduszy.
Co proponujemy?
1. Zmniejszenie finansowania partii z budżetu państwa minimum o połowę w stosunku do
obecnych wydatków (w ciągu czteroletniej kadencji pozwoli to zaoszczędzić ponad 200 mln zł).
2. Uzależnienie subwencji państwowej od skuteczności pozyskiwania środków prywatnych.
3. Zachęty do finansowania na szerszą skalę analiz, ustaw, ekspertów, konsultacji społecznych i
innych działań merytorycznych partii. Jednoczesny zakaz szerokorozumianej reklamy partii z
budżetu państwa. Partie mogą opłacać promocję tylko z funduszy, które zbiorą od osób
prywatnych (ograniczy to marnotrawienie środków publicznych na kampanie reklamowe i
zachęci do przeznaczania pieniędzy publicznych na merytoryczne obszary działalności).
4. Wsparcie nowoczesnych form zbierania funduszy, w tym zbiórek internetowych
i crowdfundingu.
5. Obniżenie progu wyborczego uprawniającego do otrzymania dofinansowania z budżetu
państwa do 1% dla samodzielnych komitetów wyborczych oraz obniżenie progu do 3% dla
koalicji wyborczych, co da szansę na odświeżenie sceny politycznej i zwiększy pluralizm (dalsze
"odbetonowanie" obecnej sceny politycznej).
6. Bezwzględny obowiązek publikowania szczegółowych sprawozdań finansowych, danych osób
wpłacających i rozliczenia wydatków w BIP partii. Brak takiej publikacji w określonym terminie
będzie skutkował bezwarunkową utratą dotacji z budżetu państwa. Rozwiązanie to
zagwarantuje pełną jawność i przejrzystość osób dokonujących wpłat na partie polityczne
(pełna transparentność finansowania partii politycznych).
Wiejska 4/6/8, 00-489 Warszawa
tel. (+48 22) 694 28 16
[email protected]
Mokotowska 35, 00-560 Warszawa
[email protected]
www.nowoczesna.org
KLUB POSELSKI
Dzięki wprowadzonym zmianom w finansowaniu partie polityczne w Polsce staną się bardziej
aktywne, merytoryczne, nowoczesne i przejrzyste.
Projekt ustawy o likwidacji przywilejów związków zawodowych
Dlaczego potrzebna jest zmiana obecnego stanu prawnego?
Ustawa o związkach zawodowych z 1991 r. wprowadziła trzy nadmierne przywileje dla
związków zawodowych:
- etaty związkowe na koszt pracodawcy, a tak naprawdę na koszt konsumenta,
- pomieszczenia związkowe na terenie zakładu, w praktyce udostępniane na koszt
pracodawcy,
- przerzucenie zbierania składek związkowych ze związków zawodowych na pracodawców.
Wg GUS w 2014 r. spośród 19,5 tys. zarejestrowanych związków zawodowych aktywną
działalność prowadziło 12,9 tys. organizacji. Jedynie 2 tys. z nich nie wchodziło w skład
organizacji międzyzakładowych. Związki zrzeszają 1,6 mln osób, co stanowi 5% dorosłych
Polaków, 11% wszystkich zatrudnionych i 17% zatrudnionych na podstawie umowy o pracę.
Skala przywilejów związkowych w Polsce jest unikalna na tle Europy.




W Wielkiej Brytanii, kolebce ruchu związkowego, przedstawiciele związków zawodowych
mają prawo do płatnego urlopu wyłącznie na czas wypełniania konkretnych obowiązków, jakie
nałożył na nich związek: negocjacji płacowych, reprezentowania interesów pracowników
wobec pracodawcy oraz na czas szkoleń i podwyższania kwalifikacji zawodowych wśród
pracowników. Na czas uczestnictwa w spotkaniach związkowych pracodawca może udzielić im
bezpłatnego urlopu. Związki pobierają składki członkowskie samodzielnie lub za
pośrednictwem pracodawcy, o ile wyrazi on zgodę na takie rozwiązanie.
W Niemczech związki zawodowe dzielą uprawnienia z radami pracowniczymi. Związki przede
wszystkim negocjują płace oraz mają prawo organizowania strajku. Największe zrzeszenie
związków zawodowych, DGB, zrzeszające ¾ wszystkich niemieckich związkowców, finansuje
całokształt swojej działalności ze składek członkowskich i innych dochodów własnych (z
majątku, z działalności gospodarczej). Nie otrzymuje żadnych pieniędzy ani usług od
pracodawców czy państwa. Zazwyczaj składka wynosi 1% miesięcznego wynagrodzenia. Z kolei
koszty funkcjonowania rad pracowniczych, mających ograniczony wpływ na zarządzanie
przedsiębiorstwem, w tym koszty organizacji wyboru do rad, ponosi pracodawca.
We Francji delegatom związkowym przysługuje od 10 godzin miesięcznie na działalność
związkową w górę (w zależności od wielkości zakładu), pod warunkiem uzyskania 10% poparcia
wśród pracowników. Pomieszczenie na działalność związkową przysługuje powyżej 1000
członków.
Na Węgrzech działają zarówno rady pracownicze, jak i związki. Delegaci do rad, których liczba
jest uzależniona od liczby pracowników, mogą poświęcać 10% swojego czasu pracy w miesiącu
na pracę w radzie. Związki zawodowe mają prawo do 2 godzin pracy związkowej na każdych 3
reprezentowanych pracowników. Wynagrodzenie za ten czas wypłaca pracodawca. Pozostałe
Wiejska 4/6/8, 00-489 Warszawa
tel. (+48 22) 694 28 16
[email protected]
Mokotowska 35, 00-560 Warszawa
[email protected]
www.nowoczesna.org
KLUB POSELSKI
koszty funkcjonowania związków, udostępnianie lokali itp. podlega negocjacji między
związkami a pracodawcą.
Co proponujemy?
Pracodawca nie będzie już musiał ponosić kosztów wynagrodzeń funkcyjnych pracowników
związkowych. Związek sam będzie opłacał pensje swoich reprezentantów.
Projekt przewiduje, że pracodawca będzie miał obowiązek udostępnienia pomieszczenia, o ile
takie posiada, jedynie na spotkania w celu omówienia spraw dotyczących ogółu członków
organizacji związkowej lub ogółu pracowników. Do tej pory pracodawca musiał udostępniać
bezpłatnie pomieszczenie związkowcom na stałe, nawet jeśli nie miał ku temu warunków.
Jednocześnie pobieranie składek związkowych przez pracodawcę następować będzie jedynie
w przypadku, gdy pracodawca i związek zawrą w tej sprawie odrębne porozumienie. Dotąd na
pracodawcę nałożony był obowiązek pobierania składek.
Odrębnym zagadnieniem regulowanym w projekcie są zmiany w zakresie prowadzenia
gospodarki finansowej przez związki. Po pierwsze, proponuje się modyfikację przepisu
określającego przedmiot statutu o obligatoryjne uregulowanie w nim zasad gospodarki
finansowej związku. Po drugie, nowelizacja wprowadzi zasadę jawności gospodarki finansowej
związku, przejawiającą się w szczególności przez obowiązek upubliczniania sprawozdań
finansowych wszystkich związków zawodowych.
Projekt ustawy o zniesieniu ciszy wyborczej
Dlaczego potrzebna jest zmiana obecnego stanu prawnego?
Nowelizacja uwzględnia głębokie zmiany w zachowaniach wyborców, jakie są skutkiem
rozwoju stosunków społecznych oraz rozwoju mediów elektronicznych.
Pierwszym powodem, dla którego zakaz agitacji w dniu wyborów powinien zostać zniesiony
jest to, że pierwotne merytoryczne ratio legis tego rozwiązania jest już dawno nieaktualne.
Cisza wyborcza została po raz pierwszy wprowadzona po I Wojnie Światowej w Republice
Weimarskiej celem niedopuszczenia do brutalizacji kampanii wyborczej zwłaszcza w samym
dniu wyborów, kiedy dochodziło do licznych incydentów naruszających spokój wyborów.
Badania nie potwierdzają tezy, że dzień wolny od kampanii wyborczej pozwala wyborcom
podjąć wyważoną i racjonalną decyzję o tym, na kogo oddać głos w dniu wyborów. W
pierwszej turze wyborów prezydenckich w roku 2015 decyzję w okresie obowiązywania ciszy
wyborczej podjęło zaledwie 11% wyborców (CBOS). Jednocześnie trudno oczekiwać, że
aktywna kampania wyborcza tuż przed wyborami skłoni wahających się wyborców do pójścia
do urn i zwiększy w ten sposób frekwencję.
Wiejska 4/6/8, 00-489 Warszawa
tel. (+48 22) 694 28 16
[email protected]
Mokotowska 35, 00-560 Warszawa
[email protected]
www.nowoczesna.org
KLUB POSELSKI
Cisza wyborcza w swojej obecnej formie jest rozwiązaniem premiującym ugrupowania
ubiegające się o reelekcję i kontrolujące media publiczne. Choć w dzień przedwyborczy
agitacja jest zabroniona, to jednak nie jest wtedy nielegalne głośne i medialne otwarcie jakiejś
inwestycji czy opublikowanie w programie informacyjnym materiału np. o dobrej sytuacji
gospodarczej w kraju lub nawet emisja filmu propagującego wartości partii rządzącej.
Należy podkreślić, że instytucja ciszy wyborczej nie istnieje w prawie połowie krajów Unii
Europejskiej – nierzadko o długich tradycjach demokratycznych. Ograniczeń takich jak w
polskim systemie wyborczym nie ma m.in. w Wielkiej Brytanii, Belgii, Holandii, Danii, Szwecji,
Finlandii, Estonii czy Irlandii. Ciszy wyborczej nie ma też w Stanach Zjednoczonych. Mimo tego
funkcjonowanie demokracji w tych państwach jest dobrze oceniane.
Co proponujemy?
Projekt przewiduje zniesienie zakazów:


agitacji wyborczej i prowadzenia kampanii referendalnej w dniu poprzedzającym wybory i
referenda oraz w dniu wyborów i referendów poza lokalem, w którym odbywa się głosowanie,
publikowania w dzień przed wyborami i referendum sondaży wyborczych i referendalnych,
badań opinii publicznej dotyczących zachowań głosujących.
Zachowany zostanie zakaz prowadzenia kampanii wyborczej i referendalnej w lokalu, w
którym przeprowadzane jest głosowanie oraz na terenie budynku, w którym się on znajduje
oraz pozostałe zakazy dotyczące ich prowadzenia na terenie urzędów, zakładów pracy i
jednostek służb mundurowych.
Ustawa ogranicza też zakres zakazu publikowania sondaży wyborczych, badań opinii
publicznych i preferencji głosujących w wyborach i referendach ograniczając czasowo ten
zakaz jedynie do dni, w których odbywa się głosowanie. Ze względu na to, że w przypadku
wyborów i referendum ogólnokrajowego przewidziana jest możliwość głosowania w ciągu
kolejnych dwóch dni, w takich przypadkach zakaz ten będzie dotyczył pierwszego dnia w
całości i drugiego do zakończenia głosowania.
Wiejska 4/6/8, 00-489 Warszawa
tel. (+48 22) 694 28 16
[email protected]
Mokotowska 35, 00-560 Warszawa
[email protected]
www.nowoczesna.org