Zagadnienia do egzaminu licencjackiego 2013 Pedagogika

Kolegium Nauczycielskie w Bielsku-Białej
43-300 Bielsko-Biała, ul. Krakowska 30
tel. (0-33) 496 50 60 do 62, 816 11 03, fax: (0-33) 496 50 63
www.kn.edu.pl, e-mail: [email protected]
Kierunek: Pedagogika Specjalność: Pedagogika opiekuńczo- resocjalizacyjna Studia I
stopnia licencjackie
Zagadnienia do egzaminu licencjackiego
Pedagogika resocjalizacyjna
1. Pedagogika resocjalizacyjna – przedmiot, zakres, podstawowe zadania.
2. Działy pedagogiki resocjalizacyjnej – charakterystyka tendencji w resocjalizacji.
3. Pedagogika resocjalizacyjna w systemie nauk społecznych i pedagogicznych i jej
interdyscyplinarny charakter.
4. Aksjologiczne podstawy pedagogiki resocjalizacyjnej.
5. Współczesne kierunki w psychologii a pedagogika resocjalizacyjna.
6. Metodologiczna charakterystyka pedagogiki resocjalizacyjnej – główne kierunki badań w
pedagogice resocjalizacyjnej.
7. Zaburzenia w zachowaniu, niedostosowanie społeczne i przestępczość – ustalenie zakresu
pojęciowego.
8. Rola czynników biopsychicznych i socjokulturowych w rozwoju zaburzeń zachowania i
niedostosowania społecznego.
9. Typologia zaburzeń i niedostosowania społecznego.
10. Charakterystyka procesu wychowania resocjalizującego.
11. Fazy i zasady wychowania resocjalizującego.
12. Metody i formy wychowania resocjalizującego.
13. Diagnoza i jej rola w wychowaniu resocjalizującym.
14. Psychologiczne podstawy oddziaływań resocjalizacyjnych.
15. Behawioryzm, teoria społecznego uczenia się a oddziaływania resocjalizacyjne.
16. Podejście psychoanalityczne i behawioralne a trwałość efektów resocjalizacji.
17. Charakterystyka współczesnych koncepcji resocjalizacji: komuny terapeutyczne, koncepcja
Herberta Quaya, „ekonomia punktowa”.
18. Koncepcja kognitywno-behawioralna i jej praktyczne zastosowanie w resocjalizacji.
19. Resocjalizacja w ujęciu Cz. Czapówa a twórcza resocjalizacja M. Konopczyńskiego
– podobieństwa i różnice.
20. Systemy resocjalizacyjne w ujęciu historycznym.
21. Systemy wychowania zakładowego - przeszłość i teraźniejszość.
22. Resocjalizacja i profilaktyka w środowisku otwartym.
23. Kuratela sądowa – możliwości i ograniczenia.
24. Ewolucja polskiego systemu resocjalizacyjnego.
25. Zasady reformowania i nowe rodzaje zakładów resocjalizacyjnych.
26. Podstawy prawne i objawy kwalifikujące do umieszczenia nieletniego w placówkach
resocjalizacyjnych.
27. Cele, zadania, rodzaje i organizacja pobytu nieletniego w Młodzieżowym Ośrodku
Wychowawczym.
28. Programowanie i planowanie pracy resocjalizacyjnej (Indywidualny Program Resocjalizacji).
29. Podstawy umieszczenia i rodzaje schronisk i zakładów poprawczych.
30. Specyfika oddziaływań wobec osób zdemoralizowanych i uzależnionych.
31. Kształcenie resocjalizujące nieletnich i możliwości pomocy terapeutycznej.
32. Czynniki determinujące resocjalizację nieletnich w placówkach poprawczych.
33. Istota readaptacji społecznej.
34. Przystosowanie się człowieka do środowiska więziennego.
35. Psychologiczne następstwa izolacji więziennej.
36. Funkcje założone a rzeczywiste kary pozbawienia wolności.
37. Rodzaje, typy zakładów karnych a prawa więźnia.
38. Podkultura więzienna i jej przejawy.
Literatura:
Bałandynowicz A.: Probacja. Resocjalizacja z udziałem społeczeństwa, Wyd. LEX, Warszawa
2011, wyd. 2.
Ciosek M.: Człowiek w obliczu izolacji więziennej. Wyd. „Stella Maris”, Gdańsk 1996, str. 155 –
178 oraz 180 – 202.
Czapów Cz., Jedlewski S.: Pedagogika resocjalizacyjna, PWN Warszawa 1971. 
Frąckowiak P.: Kierunki rozwoju resocjalizacji w polskich zakładach dla nieletnich, PoznańŚroda Wielkopolska 2006. 
Konopczyński M.: Metody twórczej resocjalizacji. Teoria i praktyka wychowawcza, Warszawa
2007.
Machel H.: Więzienie jako instytucja karna i resocjalizacyjna, Gdańsk 2003.
Motow I.: Od cuchthauzu do Teaching Family Program, czyli ewolucja systemu resocjalizacji
instytucjonalnej dla nieletnich w Polsce (na tle tendencji europejskich), Łódź 2008.
Motow I., Marzec A.(red.): Innowacje w opiece i resocjalizacji dzieci i młodzieży, Częstochowa
2008.
Pospiszyl K.: Resocjalizacja. Teoretyczne podstawy oraz przykłady programów oddziaływań.
Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1998.
Przybyliński S.: Podkultura więzienna – wielowymiarowość rzeczywistości penitencjarnej,
Kraków 2006.
Pytka L.: Pedagogika resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia teoretyczne, diagnostyczne
metodyczne, Wyd. APS Warszawa 2000, rozdz. 1, pkt 1.1; 1,2; str. 267 – 332.
i
Raport o stanie wdrażania reformy resocjalizacji w zakładach poprawczych. Ministerstwo
Sprawiedliwości, Warszawa 1998.
„Resocjalizacja Polska”, Rocznik Nr 1/ 2010, Warszawa 2010.
„Resocjalizacja Polska”, Rocznik Nr 2/ 2011, Warszawa 2011.
Socha-Kołodziej K., Zajęcka B.(red.): Profilaktyka – opieka – wychowanie i resocjalizacja –
wybrane aspekty, Częstochowa 2005.
Urban Br.: Pedagogika resocjalizacyjna w strukturze nauk społecznych, [w:] S. Palka (red.):
Pogranicza pedagogiki i nauk pomocniczych, Wyd. UJ Kraków 2004.
Urban Br.: Zaburzenia w zachowaniu i przestępczość młodzieży, Kraków 2000.
Urban Br.: Zachowania dewiacyjne młodzieży w interakcjach rówieśniczych, Kraków 2005.
Urban Br., Stanik M.: Resocjalizacja, t. 1, Warszawa 2007.
Akty prawne:- Ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich (Dz. U. 1982 , nr 35, poz. 228 z
późn. zm.) - Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007
roku w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. 2007 r., nr 201, poz. 1445)Kodeks karny wykonawczy - ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – (Dz. U. 1997, nr 90, poz.
557
z późn. zm.)- Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 sierpnia 1998 r. w
sprawie regulaminu wykonywania kary pozbawienia wolności (Dz. U. nr 11, poz. 699 z późn.
zm.)- Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2003 r. w sprawie
warunków bytowych osób osadzonych w zakładach karnych i aresztach śledczych (Dz. U. nr 186,
poz. 1820)- Ustawa o kuratorach sądowych z dnia 27 lipca 2001 r. (Dz. U., nr 98, poz. 1071 z
późn. zm.)- Rozporządzenie MENiS z dnia 26 lipca 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad
kierowania, przyjmowania, przenoszenia, zwalniania i pobytu nieletnich w młodzieżowym
ośrodku wychowawczym oraz młodzieżowym ośrodku socjoterapii (Dz. U. 2004, nr 178, poz.
1833)- Rozporządzenie MENiS z dnia 7 marca 2005 r. w sprawie rodzajów i szczegółowych
zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach
oraz zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach (Dz. U.
2005, nr 52, poz. 467)- Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 października 2001 r.
w sprawie zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich (Dz. U. 2001, nr 124, poz. 1359 z
późn. zm.)- Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. 2004, nr 64 z późn.
zm.)- Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej z dnia 23 grudnia 2004 r. w sprawie udzielenia
pomocy na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki oraz zagospodarowanie (Dz. U. 2005, nr 6,
poz. 4.
Kierunek: Pedagogika Specjalność: Pedagogika opiekuńczo-resocjalizacyjna Studia I
stopnia licencjackie
Zagadnienia do egzaminu licencjackiego
Pedagogika opiekuńcza
1. Pedagogika opiekuńcza jako dyscyplina naukowa.
2. Opieka międzyludzka, jej zakresy, kategorie i struktura. Opieka a pomoc.
3. Wychowanie, opieka i pomoc społeczna w poglądach pedagogów XX wieku.
4. Janusz Korczak i jego system wychowawczy.
5. Koncepcja gniazd sierocych i Wiosek Kościuszkowskich K. Jeżewskiego.
6. Wychowanie zakładowe wg. J. Cz. Babickiego.
7. Kazimierz Lisiecki i jego ogniska wychowawcze.
8. Metody i formy pracy opiekuńczo-wychowawczej.
9. Programowanie i planowanie pracy opiekuńczo-wychowawczej.
10. Rodzina - jej struktura, cechy i funkcje opiekuńczo - wychowawcze.
11. Rodzina a czynniki patogenne.
12. Prawne środki ochrony rodzin.
13. Pojęcie, przyczyny, rodzaje i skutki sieroctwa.
14. Polski system opieki nad dzieckiem trwale lub okresowo pozbawionym opieki rodziny
własnej.
15. Przyczyny reformy systemu opieki nad dzieckiem. Cele reformy, zasady i założenia.
16. Ogólne cele i zadania placówek socjalizacyjnych, interwencyjnych, rodzinnych, wsparcia
dziennego, wielofunkcyjnych.
17. Rodzina adopcyjna jako forma opieki kompensacyjnej
18. Rodziny zastępcze i pogotowia rodzinne jako instytucje pomocy społecznej.
19. Rodzinne domy dziecka a Wioski Dziecięce SOS w Polsce.
20. Pogotowie opiekuńcze jako placówka typu interwencyjnego.
21. Dom dziecka - placówka socjalizacyjna.
22. Europejskie tendencje w opiece nad dziećmi i młodzieżą.
23. Szkolne i pozaszkolne formy opieki nad dzieckiem.
24. Charakterystyka instytucji profilaktycznych i wczesnej interwencji wspomagających rodziny.
25. Sposoby zapobiegania przemocy w rodzinie oraz formy pomocy osobom z rodzin
problemowych.
26. Zadania profilaktyczne szkoły. Praca pedagoga szkolnego.
27. Wychowanie i nauczanie integracyjne.
28. Życie człowieka z niepełnosprawnością: postawy społeczne, stereotypy i uprzedzenia,
integracja w edukacji i społecznym funkcjonowaniem; normalizacja warunków życia.
29. Wsparcie – pomoc wychowawcza na rzecz osób niepełnosprawnych i z zaburzeniami
zachowania: placówki, instytucje, organizacje, samopomoc.
30. Oddziaływania profilaktyczne ukierunkowane na dzieci, młodzież i rodziców.
31. Współczesna koncepcja działań profilaktycznych. Kodeks etyczny specjalisty z zakresu
profilaktyki.
32. Wykluczenie społeczne.
33. Eurosieroty – zjawisko przemian ustrojowych.
34. Rodzaje i formy przemocy. Zapobieganie przemocy.
35. Strategie postępowania wobec dziecka nadpobudliwego psychoruchowo.
36. Problem narkomanii i alkoholizmu wśród młodzieży.
37. Społeczne uwarunkowania powstawania podkultur młodzieżowych.
38. Przegląd instytucji przeciwdziałających patologii społecznej.
Literatura podstawowa
Badora S.: Z zagadnień pedagogiki opiekuńczej, Tarnobrzeg 2006.
Dąbrowski Z.: Pedagogika opiekuńcza w zarysie, t. 1, 2, Olsztyn 2000.
Gajewska G.: Pedagogika opiekuńcza i jej metodyka, Zielona Góra 2004.
Jundziłł E., Pawłowska R. (red.): Pedagogika opiekuńcza. Przeszłość – teraźniejszość przyszłość, Gdańsk 2008.
Kamińska U.: Zarys metodyki pracy opiekuńczo-wychowawczej w rodzinach i instytucjonalnych
formach wychowania, Katowice 2005
Kelm A.: Węzłowe problemy pedagogiki opiekuńczej, Warszawa 2000
Węgierski Z.: Opieka nad dzieckiem osieroconym. Teoria i praktyka, Toruń 2006.
Akty prawne
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 października 2007 roku w sprawie
placówek opiekuńczo-wychowawczych (Dz. U. 2007 r., nr 201, poz. 1445)
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. 2004 r., nr 64, poz. 593)