lekcja 4

Specjalista ds. księgi przychodów i rozchodów
LEKCJA 4
Ogólne zasady prowadzenia podatkowej
ksiêgi przychodów i rozchodów przez
podatników oraz przez biuro rachunkowe
W tej lekcji poznasz zasady prowadzenia podatkowej ksiêgi przychodów i rozchodów samodzielnie oraz przez biuro rachunkowe. Przypomnimy Ci zasady zwi¹zane z zawiadamianiem
organów podatkowych o prowadzeniu podatkowej ksiêgi przychodów i rozchodów oraz z czynnoœciami zwi¹zanymi ze sporz¹dzaniem remanentu pocz¹tkowego i koñcowego. Ponadto zaprezentujemy i omówimy wzory umów, które mog¹ przydaæ siê w Twojej praktyce zawodowej.
Otwarcie podatkowej ksiêgi przychodów i rozchodów
Rozpoczêcie zapisów w podatkowej ksiêdze przychodów i rozchodów powinno byæ poprzedzone
kilkoma czynnoœciami przewidzianymi przez przepisy rozporz¹dzenia Ministra Finansów
w sprawie prowadzenia podatkowej ksiêgi przychodów i rozchodów.
Zawiadomienie urzêdu skarbowego o prowadzeniu podatkowej
ksiêgi przychodów i rozchodów przez podatników kontynuuj¹cych
dzia³alnoœæ
Jak ju¿ wiesz, o prowadzeniu takiej ksiêgi powinien zostaæ powiadomiony urz¹d skarbowy.
W przypadku osób kontynuuj¹cych dzia³alnoœæ gospodarcz¹ na podatkowej ksiêdze przychodów i rozchodów ksiêga ta musi obejmowaæ zapisy zdarzeñ od pocz¹tku roku podatkowego –
w tym przypadku równie¿ kalendarzowego, czyli od 1 stycznia.
Rozporz¹dzenie w sprawie podatkowej ksiêgi przychodów i rozchodów nie nak³ada na podatników obowi¹zku zawiadomienia w³aœciwego urzêdu skarbowego o zaprowadzeniu takiej
ksiêgi, przyjmuj¹c, i¿ ksiêga ta jest podstawowym narzêdziem ksiêgowym, które prowadzi siê
na zasadach ogólnych, a kontynuacja stosowania opodatkowania na zasadach ogólnych skutkuje kontynuacj¹ prowadzenia ksiêgi.
Zawiadomienie urzêdu skarbowego o prowadzeniu podatkowej
ksiêgi przychodów i rozchodów przez podatników rozpoczynaj¹cych
prowadzenie ksiêgi w trakcie roku
Osoby rozpoczynaj¹ce dzia³alnoœæ gospodarcz¹ w trakcie roku powinny z³o¿yæ zawiadomienie
w ci¹gu 7 dni od dnia za³o¿enia ksiêgi.
37
LEKCJA 4
SPECJALISTA DS. KSIÊGI PRZYCHODÓW I ROZCHODÓW
Przyk³ad 1
Podatnik otrzyma³ w lipcu decyzjê wy³¹czaj¹c¹ go z opodatkowania w formie karty podatkowej. Zgodnie z ustaw¹ z 20 listopada 1998 roku o zrycza³towanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osi¹ganych przez osoby fizyczne obowi¹zek za³o¿enia
w³aœciwych ksi¹g powstaje od pierwszego dnia miesi¹ca nastêpuj¹cego po miesi¹cu,
w którym zosta³a dorêczona decyzja o wy³¹czeniu z opodatkowania w formie karty podatkowej. W tej sytuacji podatnik jest zobowi¹zany zaprowadziæ podatkow¹ ksiêgê przychodów i rozchodów od 1 sierpnia. Zawiadomienie do urzêdu skarbowego w³aœciwego dla
miejsca zamieszkania podatnika powinno byæ z³o¿one najpóŸniej 8 sierpnia.
Zawiadomienie urzêdu skarbowego o prowadzeniu podatkowej ksiêgi
przychodów i rozchodów przez podatników opodatkowanych
w poprzednim roku w formie rycza³tu
Podatnicy, którzy rezygnuj¹ z opodatkowania w formie rycza³tu od przychodów ewidencjonowanych na rzecz opodatkowania na zasadach ogólnych, musz¹ do 20 stycznia zawiadomiæ
o tym urz¹d skarbowy. W zawiadomieniu tym mog¹ tak¿e poinformowaæ o zaprowadzeniu podatkowej ksiêgi przychodów i rozchodów.
Zawiadomienie urzêdu skarbowego o prowadzeniu podatkowej ksiêgi
przychodów i rozchodów przez spó³ki cywilne
Zgodnie z § 10 ust. 3 rozporz¹dzenia Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej
ksiêgi przychodów i rozchodów, je¿eli dzia³alnoœæ jest prowadzona w formie spó³ki cywilnej,
spó³ki jawnej lub spó³ki partnerskiej, obowi¹zek zawiadomienia dope³nia ka¿dy ze wspólników w urzêdzie skarbowym w³aœciwym dla jego miejsca zamieszkania.
Przyk³ad 2
Zgodnie z wpisem do ewidencji dzia³alnoœci gospodarczej siedziba spó³ki cywilnej znajduje siê w Pruszkowie. Wspólnicy maj¹ miejsca zamieszkania w Warszawie, z tym ¿e jeden
z nich mieszka przy ul. Bolkowskiej, a drugi przy Kataloñskiej. Tak wiêc dla jednego ze
wspólników urzêdem skarbowym w³aœciwym miejscowo pod wzglêdem podatku dochodowego bêdzie Urz¹d Skarbowy Warszawa-Bemowo, a dla drugiego Urz¹d Skarbowy
Warszawa-Mokotów. Zgodnie z § 10 ust. 3 rozporz¹dzenia ka¿dy ze wspólników zawiadamia w³aœciwy urz¹d skarbowy.
Zasada pierwsza – remanent pocz¹tkowy
Z za³o¿eniem ksiêgi nierozerwalnie zwi¹zane jest sporz¹dzenie remanentu pocz¹tkowego.
Gdy mamy do czynienia z podatnikiem kontynuuj¹cym dzia³alnoœæ gospodarcz¹ w danym
roku podatkowym, wówczas remanent koñcowy z roku poprzedniego jest jednoczeœnie remanentem pocz¹tkowym otwieraj¹cym ksiêgê na dany rok. Remanenty (pocz¹tkowy i koñcowy)
w danym roku podatkowym s¹ obowi¹zkowe i nie trzeba zawiadamiaæ o nich organów podatkowych. Natomiast o spisach z natury, dokonanych w innych terminach, np. po zakoñczeniu
kwarta³u, lub w przypadku zmiany wspólnika trzeba powiadomiæ urz¹d skarbowy w ci¹gu
siedmiu dni przed dat¹ ich rozpoczêcia.
Warto podkreœliæ, ¿e remanent pocz¹tkowy powinien byæ wpisany do ksiêgi podatkowej przed
dokonaniem pierwszego zapisu zdarzenia gospodarczego.
Przepisy rozporz¹dzenia w sprawie prowadzenia ksiêgi przewiduj¹ dwa sposoby wpisu tego
remanentu – pierwszy, tzw. kwot¹ sumaryczn¹, drugi wed³ug poszczególnych rodzajów jego
38
SPECJALISTA DS. KSIÊGI PRZYCHODÓW I ROZCHODÓW
LEKCJA 4
sk³adników. Gdy podatnik zdecyduje siê na ujêcie spisu z natury jedn¹ kwot¹, musi jednoczeœnie do³¹czyæ do ksiêgi szczegó³owe zestawienie jego sk³adników. W momencie gdy na dzieñ
zaprowadzenia ksiêgi w firmie nie by³o sk³adników objêtych obowi¹zkowym remanentem, nale¿y wpisaæ klauzulê o nastêpuj¹cej treœci: „Remanent pocz¹tkowy na dzieñ ________________
wynosi zero.”
Remanent otwieraj¹cy zapisy w ksiêdze obejmuje swym zakresem:
–
–
–
–
–
materia³y podstawowe i pomocnicze,
towary handlowe,
pó³wyroby (wliczaj¹c w to roboty budowlane w toku i us³ugi niezakoñczone),
wyroby gotowe,
odpadki u¿ytkowe.
Remanentem nale¿y obj¹æ tak¿e towary obce znajduj¹ce siê w zak³adzie podatnika (towarów
tych nie wycenia siê, lecz zaznacza, czyj¹ stanowi¹ w³asnoœæ).
Przyk³ad 3
W warsztacie galwanizerskim oprócz w³asnych surowców podatnika: prêtów metalowych, kszta³towników, obrêczy znajdowa³y siê na dzieñ 1 stycznia bie¿¹cego roku obrêcze
klienta, który zleci³ ich poniklowanie w ramach us³ugi. W momencie dokonywania spisu
z natury na koniec roku ubieg³ego obrêcze stanowi¹ce w³asnoœæ zleceniodawcy powinny
byæ objête spisem remanentowym i znaleŸæ siê tak¿e w spisie na pocz¹tek roku bie¿¹cego.
Sk³adniki objête spisem z natury
W oparciu o § 3 rozporz¹dzenia postaramy siê wyjaœniæ Ci, co nale¿y rozumieæ pod pojêciami:
towary handlowe, materia³y podstawowe, materia³y pomocnicze, wyroby gotowe, pó³wyroby,
produkcja niezakoñczona, braki lub odpadki. Innymi s³owy, zdefiniujemy sk³adniki, które powinny byæ objête spisem z natury.
Towary handlowe
Towary handlowe to wyroby przeznaczone do sprzeda¿y w stanie nieprzerobionym.
Do tych sk³adników nale¿¹ np.:
– gotowa odzie¿ zakupiona w hurtowni do dalszej sprzeda¿y,
– ksi¹¿ki w ksiêgarni,
– meble w sklepie meblowym.
Materia³y podstawowe (surowce)
Materia³ami podstawowymi (surowcami) s¹ materia³y, które w procesie produkcji
lub przy œwiadczeniu us³ug staj¹ siê g³ówn¹ substancj¹ gotowego wyrobu. Zalicza siê
do nich tak¿e materia³y stanowi¹ce czêœæ sk³adow¹, monta¿ow¹ wyrobu, jak równie¿
materia³y œciœle z³¹czone z wyrobem.
Przyk³adami materia³ów podstawowych s¹:
–
–
–
–
materia³ (tkanina) do szycia odzie¿y,
blacha w zak³adzie œlusarskim,
podzespó³ elektroniczny autoalarmu,
puszki, butelki.
39