Spis treści

Spis treści
Akronimy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Nota transkrypcyjna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
8
9
Rozdział I
Zagadnienia ogólnoteoretyczne
1.1. Podstawowe pojęcia dotyczące obszarów morskich . . . . . . . . . . . 1.1.1.Obszary morskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1.2.Prawo morza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1.3.Konwencja Narodów Zjednoczonych o Prawie Morza
z Montego Bay, ang. The United Nations Convention
on the Law of the Sea (UNCLOS) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1.4.Strefy morskie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1.5.Linie podstawowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1.6.Morskie wody wewnętrzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1.7.Morze terytorialne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1.8.Strefa przyległa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1.9.Szelf kontynentalny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1.10. Wyłączna Strefa Ekonomiczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1.11. Morze pełne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.1.12. Dno mórz i oceanów poza jurysdykcją państwową
(Obszar) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2. Ogólne zasady delimitacji granic morskich w prawie między­
narodowym. Najważniejsze akty prawne oraz instytucje . . . . . . . 1.2.1.Międzynarodowe Instytucje Prawa Morza i rozwiązy­wania
sporów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2.1.1.Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości
(MTS, ang. International Court of Justice, ICJ) . . . 1.2.1.2.Międzynarodowy Trybunał Prawa Morza
(ang. International Tribunal for the Law of the Sea,
ITLOS) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
13
14
15
16
17
18
19
20
20
24
26
26
27
35
35
39
4
1.2.1.3.Trybunały arbitrażowe i specjalne trybunały
arbitrażowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
1.2.1.4.Inne metody rozwiązywania sporów przewidziane
przez UNCLOS i stosowane w sporach delimita­
cyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43
1.3. Konkluzje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Rozdział II
Czynniki wpływające na kształtowanie
granic morskich Chin
2.1. Obszary morskie Chin w ujęciu geograficznym . . . . . . . . . . . . . .
2.1.1.Morze Żółte w ujęciu geograficznym . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.1.2.Morze Wschodniochińskie w ujęciu geografcznym . . . . . .
2.1.3.Morze Południowochińskie w ujęciu geograficznym . . . . .
2.2 Znaczenie gospodarcze obszarów morskich dla Chin . . . . . . . . . .
2.2.1.Znaczenie obszarów morskich jako szlaków
komunikacyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.2.2.Znaczenie gospodarki rybackiej dla Chin . . . . . . . . . . . . . .
2.2.3.Podmorskie złoża ropy naftowej a gospodarka Chin . . . . .
2.3. Obszary morskie w ujęciu geopolitycznym . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.4. Historia polityki morskiej Chin . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
2.4.1.Prapoczątki obecności Chin na obszarach morskich . . . . . .
2.4.2.Odwrócenie się od morza – przyczyny i skutki . . . . . . . . . .
2.4.3.Próby powrotu do polityki morskiej w latach 1842–1949 .
2.5. Konkluzje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
48
49
51
53
56
59
61
64
70
88
88
92
98
110
Rozdział III
Aktualny status prawny obszarów morskich Chin
3.1. Kształtowanie systemu prawnego na obszarach morskich . . . . . .
3.1.1.Powrót „Nowych Chin” na obszary morskie . . . . . . . . . . . .
3.1.2.Odbudowa morskiego systemu prawnego ChRL
po roku 1978 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.1.3.Kwestia tajwańska a suwerenność ChRL na szelfie
kontynentalnym. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
3.2. Wykorzystanie zasobów morskich w świetle obowiązującego
prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
113
113
118
125
126
5
3.2.1.Prawo dotyczące wykorzystania morskich zasobów
ożywionych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131
3.2.2.Wydobycie morskich zasobów nieożywionych w świetle
prawa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
3.2.3.Wykorzystanie zasobów z udziałem kapitału
zagranicznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 146
3.3. Ochrona środowiska morskiego w prawie ChRL . . . . . . . . . . . . . 149
3.4. Legislacyjna regulacja badań naukowych na obszarach morskich
ChRL . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 154
3.5. Konkluzje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 162
Rozdział IV
Współczesne problemy delimitacyjne Chin
na obszarach morskich
4.1. Spory delimitacyjne między ChRL a Republiką Korei i KRL-D
na Morzu Żółtym i Morzu Wschodniochińskim . . . . . . . . . . . . . . 165
4.1.1.Spór w ujęciu geograficznym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 165
4.1.2.Przyczyny i przebieg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 168
4.1.3.Perspektywy rozwiązań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173
4.2. Spór chińsko-japoński o delimitację granicy morskiej
i przynależność wysp Diaoyu/Senkaku na Morzu
Wschodniochińskim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
4.2.1.Spór w ujęciu geograficznym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 175
4.2.2.Przyczyny i przebieg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176
4.2.3.Perspektywy rozwiązań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182
4.3. Spory delimitacyjne Chin na Morzu Południowochińskim
(dotyczące Zatoki Tonkińskiej, Pratas, Macclesfield Bank
oraz archipelagów Spratly i Paracele) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
4.3.1.Spory w ujęciu geograficznym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 185
4.3.2.Przyczyny i przebieg sporów o Spratly i Paracele . . . . . . . 191
4.3.3. Przyczyny i przebieg sporów dotyczących Zatoki Tonkińskiej,
Pratas, Macclesfield Bank i Scarborough Reef . . . . . . . . . . 203
4.3.4.Perspektywy rozwiązań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217
Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 228
Aneks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244