Strata na instrumentach pochodnych jako koszt

Luty 2016
Czy straty na pochodnych instrumentach finansowych
mogą stanowić koszt uzyskania przychodu?
Firmy uzyskujące przychody lub ponoszące koszty w walucie
obcej, często stosują pochodne instrumenty finansowe (głównie
opcje walutowe) w celu zabezpieczenia swoich przepływów
przed ryzykiem walutowym. Zdarza się, że instrumenty te
generują straty dla podatnika. Nie każda strata może być
zaliczona do kosztów uzyskania przychodu.
Kiedy można mówić o koszcie uzyskania przychodu?
Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy o CIT, kosztem podatkowym mogą być
wydatki związane z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych dopiero w
momencie:
• realizacji praw wynikających z tych instrumentów,
• rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów,
• odpłatnego zbycia tych instrumentów,
- o ile nie powiększają wartości początkowej środka trwałego lub wartości
niematerialnych i prawnych.
Martyna Ciuksza
Konsultant
tel. 725 897464
[email protected]
Ponadto ważne jest, aby została spełniona główna przesłanka dla uznania
wydatku za koszt podatkowy, czyli aby wydatki na nabycie instrumentów
pochodnych były poniesione w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła
przychodów.
Kiedy strata może stanowić KUP?
Jeżeli nabycie opcji lub kontraktu terminowego wiąże się z zabezpieczeniem
źródła przychodu i jest racjonalne oraz ekonomicznie uzasadnione, to ewentualna
strata może stanowić koszt podatkowy. Mowa tu o sytuacji, w której podatnik np.
otrzymuje co miesiąc wynagrodzenie od zagranicznego kontrahenta w walucie
euro w stałej wysokości, to każdy spadek kursu EUR/PLN powoduje zmniejszenie
przychodów polskiego przedsiębiorstwa.
W takim przypadku, nabycie instrumentów zabezpieczających (o wartości
odzwierciedlającej wielkość przychodów) jest w pełni uzasadnione i strata
powstała na tych instrumentach stanowi koszt podatkowy. Takie podejście
prezentuje m.in. WSA w Warszawie z 4.02.2015 r., sygn. akt III SA/Wa 2121/14,
WSA w Rzeszowie z dnia 23.09.2014 r., sygn. akt I SA/Rz 251/14.
Tomasz Napierała
Partner, doradca podatkowy
tel. 797 720 901
[email protected]
WSA w Rzeszowie stwierdził, że „… każdy podmiot realizujący transakcje denominowane w
walutach obcych jest zainteresowany i uprawniony do tego, aby podejmować działania
służące ograniczeniu ryzyka związanego z płynnym kursem walut i wynikającym z niego
niebezpieczeństwem poniesienia strat spowodowanych niekorzystnym ruchem wartości
tychże walut w stosunku do waluty macierzystej. Zawieranie takich transakcji (typu forward
lub też opcji walutowych) może prowadzić do poniesienia strat, ale też daje możliwości
powstania przychodów w zależności od tego, czy dany przedsiębiorca w sposób trafny
przewidzi ruch walut, czy też jego prognozy okażą się błędne. Strata poniesiona z tytułu
zawarcia takich transakcji może stanowić koszt uzyskania przychodów”.
Kiedy strata nie będzie KUP?
W przypadku nabycia instrumentów pochodnych w celach spekulacyjnych, powstałe na
transakcjach straty nie mogą stanowić kosztu uzyskania przychodu. Zawarcie kontraktów
o charakterze spekulacyjnym nie jest związane z ogólną działalnością podatnika. NSA
w wyroku z 28.03.2014. (sygn. II FSK 1009/12) wskazuje na konieczność istnienia związku
pomiędzy nabyciem instrumentów pochodnych a przychodami w walutach obcych danego
podatnika, który warunkuje możliwość rozpoznania kosztu podatkowego: „transakcje
związane z pochodnymi instrumentami finansowymi nie były powiązane z żadnymi
konkretnymi, ani przewidywanymi kontraktami handlowymi, w których rozliczenia miałyby
następować w walutach obcych i zachodziłaby ewentualna potrzeba zabezpieczenia w ten
sposób ryzyka kursowego [dlatego nie mogą stanowić KUP]”.
Podobne stanowisko zaprezentował NSA w wyroku z 2.06.2015 r., sygn. akt II FSK 2249/13.
Co w przypadku wcześniejszego zamknięcia opcji?
W przypadku nabycia opcji i ich wcześniejszego zamknięcia, wydatki z tym związane nie będą
stanowiły kosztów uzyskania przychodów. Wcześniejszego zamknięcia opcji nie można
bowiem utożsamiać z żadną z sytuacji, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy o CIT
(przywołany powyżej). Takie stanowisko zaprezentował m.in. NSA w wyroku z 17.09.2012 r.,
sygn. II FSK 233/11.
ABC Tax Sp. z o.o., Spółka doradztwa podatkowego
www.abcgroupCE.com
Poznań, ul. Paderewskiego 6/7
Łódź, Al. Kościuszki 103
Audit & Business Consulting Group tworzą:
tel. +48 61 852 58 45,
fax +48 61 853 50 20,
e-mail: [email protected]
ABC Tax Sp. z o.o.
ABC Audit Sp. z o.o.
ABC Accounting Sp. z o.o.
Śron&Łakomecki Kancelaria Prawnicza s.c.
Kapitał zakładowy 50.000 PLN
Sąd Rejonowy Poznań Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu,
VIII Wydział Gospodarczy: 0000335640