Program Profilaktyczny

SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI
DLA ZESPOŁU SZKÓŁ FILOMATA w Gliwicach
GIMNAZJUM oraz LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE
PODSTAWY PRAWNE DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH
1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31.01. 2002 r. o pomocy
psychologiczno – pedagogicznej (Dz.U. z 2002 nr 10, poz.96) §2, ust.1 pkt1 i 2;
2. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z dnia 19. 08. 1994 r. (Dz.U. z 1994 nr 111,
poz.535) rozdz.1, art.1.1, art. 2, art.4.2.
3. Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi z dnia
26.10.1982 r. (Dz.U. z 1982 nr 35, poz.230) rozdz.1, art. 2.1, art. 4.1, art. 5.
4. Ustawa o przeciwdziałaniu narkomanii z dnia 24.04.1997 r. (Dz.U. z 2005 nr 179,
poz.485) rozdz. 1, art. 1.2, art.3.2, rozdz.2, art. 7.1, art.7.2, art. 8.1, art. 9.4.
5. Ustawa o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów
tytoniowych z dnia 09.11.1995 r. (DZ.U. z 1996 nr 10, poz.55) rozdz,1, art.3.
6. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie
zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności
wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania
narkomanii (Dz.U. z 2012 poz. 124 oraz z 2015 poz. 28 i 875).
Szkolny program profilaktyki w Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym FILOM ATA – rok szkolny 2016/2017
1
SPIS TREŚCI:
1.
ROZDZIAŁ I Profilaktyka w szkole – wprowadzenie.
3
2.
ROZDZIAŁ II Cele szkolnego programu profilaktycznego.
3
3.
ROZDZIAŁ III Działania w ramach szkolnego programu profilaktycznego
4
4.
ROZDZIAŁ IV Zamierzone efekty działań
5
5.
ROZDZIAŁ V Sposoby oceny skuteczności programu profilaktycznego
5
Załączniki do niniejszego programu stanowią:
ZAŁĄCZNIK 1 – PLAN DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH W ZESPOLE SZKÓŁ
FILOMATA NA BIEŻĄCY ROK SZKOLNY
Szkolny program profilaktyki w Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym FILOM ATA – rok szkolny 2016/2017
2
ROZDZIAŁ I
PROFILAKTYKA W SZKOLE – WPROWADZENIE
1. Szkolny Program Profilaktyczny adresowany do uczniów, nauczycieli i rodziców jest
zgodny ze Statutem Szkoły i Programem Wychowawczym Szkoły.
2. Program jest otwarty i może ulegać modyfikacji, wiąże się z problematyką poszczególnych
przedmiotów, godzin wychowawczych i umożliwia wykorzystanie innych programów
profilaktycznych, realizowanych przez osoby kompetentne i właściwie przeszkolone.
3. Szkoła opracowuje plan działań profilaktycznych na dany rok szkolny, stanowiący
załącznik nr 1 do niniejszego dokumentu.
4. Zadaniem szkolnej profilaktyki jest chronienie młodzieży przed zagrożeniami poprzez
działania wychowawczo – profilaktyczne, a także reagowanie w sytuacjach rozpoznawania
pierwszych prób podejmowania ryzykownych zachowań.
5. Do najczęstszych zachowań ryzykownych podejmowanych przez młodzież zaliczamy:
 palenie tytoniu,
 używanie alkoholu,
 zażywanie środków psychoaktywnych (szczególnie leków, dopalaczy i narkotyków),
 wczesną aktywność seksualną,
 zaburzenia odżywiania,
 zaburzenia nastroju.
Przyczynami tych zjawisk mogą być:
 niskie poczucie własnej wartości,
 brak umiejętności radzenia sobie z frustracją i stresem,
 brak umiejętności przyjęcia postawy asertywnej w sytuacji nacisku ze strony
rówieśników,
 poczucie utraty kontroli nad własnym życiem,
 brak autorytetów,
 frustracje spowodowane niezaspokajaniem potrzeb dziecka w rodzinie,
 rozpadanie się więzi rodzinnych,
 odrzucenie w grupie rówieśniczej,
 złe wzorce wychowawcze,
 niepowodzenia szkolne,
 gry komputerowe i filmy pełne przemocy.
ROZDZIAŁ II
CELE SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO
Cele:
1. Kształtowanie postawy odpowiedzialności za własne decyzje, ukształtowanie poglądów
i przekonań, równowagi i harmonii psychicznej.
2. Kształtowanie stabilnego systemu wartości oraz poczucia sensu istnienia.
3. Wyposażenie uczniów w niezbędną wiedzę i umiejętności pozwalające na prowadzenie
zdrowego stylu życia i podejmowania zachowań prozdrowotnych.
4. Rozwijanie umiejętności samodzielnej analizy wzorów i norm społecznych oraz
wypełniania ról społecznych.
5. Zapobieganie i zmniejszanie szkód występujących w życiu młodych ludzi w związku
z sięganiem przez nich po substancje uzależniające.
6. Ochrona młodego człowieka przed zagrożeniami.
7. Reagowanie na próby podejmowania zachowań ryzykownych poprzez odwołanie się
do specjalistycznej pomocy.
Szkolny program profilaktyki w Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym FILOM ATA – rok szkolny 2016/2017
3
8. Podniesienie poziomu świadomości uczniów na temat szkodliwości spożywania napojów
alkoholowych, palenia papierosów i stosowania środków psychoaktywnych.
9. Ograniczenie i eliminowanie zachowań problemowych występujących wśród młodzieży,
takich jak: wagary, agresja, przemoc i cyberprzemoc, wyłudzenia, wykroczenia przeciw
prawu, przedwczesna inicjacja seksualna.
10. Podnoszenie wiedzy i umiejętności rodziców i nauczycieli z zakresu promocji zdrowia
i zdrowego stylu życia.
11. Stworzenie warunków bezpiecznego funkcjonowania ucznia w szkole.
12. Monitorowanie skuteczności podjętych działań.
ROZDZIAŁ III
DZIAŁANIA W RAMACH SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO
1. Działania wychowawcze:
a) kształtowanie hierarchii systemu wartości, w którym zdrowie należy do jednych
z najważniejszych wartości w życiu;
b) kształtowanie w uczniach aktywnej, otwartej, prospołecznej postawy oraz
umiejętności psychospołecznych kształtujących więzi interpersonalne między
uczniami;
c) współpraca z rodzicami lub opiekunami uczniów w celu budowania postawy
prozdrowotnej i zdrowego stylu życia;
d) wzmacnianie wśród uczniów więzi ze szkołą oraz społecznością lokalną;
e) kształtowanie przyjaznego klimatu w szkole, budowanie prawidłowych relacji
rówieśniczych oraz relacji uczeń-uczeń, uczeń-nauczyciel, nauczyciel-rodzic, w tym
wzmacnianie więzi z rówieśnikami oraz nauczycielami;
f) doskonalenie umiejętności nauczycieli w zakresie budowania podmiotowych relacji
z uczniami i ich rodzicami/opiekunami oraz warsztatowej pracy z grupa uczniów;
g) wzmacnianie kompetencji wychowawczych nauczycieli oraz rodziców/opiekunów;
h) rozwijanie i wspieranie działalności wolontarystycznej oraz zaangażowania
w działalność organizacji pozarządowych;
i) wspieranie edukacji rówieśniczej mającej na celu modelowanie postaw
prozdrowotnych i prospołecznych uczniów.
2. Działania edukacyjne:
a) rozwijanie i wzmacnianie umiejętności psychologicznych i społecznych uczniów;
b) kształtowanie u uczniów umiejętności życiowych, w szczególności samokontroli,
radzenia sobie ze stresem, rozpoznawania i wyrażania własnych emocji;
c) kształtowanie krytycznego myślenia i wspomaganie uczniów w konstruktywnym
podejmowaniu decyzji w sytuacjach trudnych, zagrażających prawidłowemu
rozwojowi i zdrowemu życiu;
d) organizowanie
przedsięwzięć
antydyskryminacyjnych,
wychowawczych
i integrujących ze środowiskiem lokalnym;
e) poszerzenie wiedzy rodziców/opiekunów i nauczycieli na temat prawidłowości
rozwoju i zaburzeń zdrowia psychicznego młodzieży, rozpoznawania wczesnych
objawów używania środków odurzających, psychoaktywnych, zastępczych, a także
suplementów diet i leków w celach innych niż medyczne oraz postępowania w tego
typu przypadkach;
f) doskonalenie kompetencji nauczycieli w zakresie norm rozwojowych i zaburzeń
zdrowia psychicznego wieku rozwojowego oraz podejmowanie szkolnej interwencji
profilaktycznej.
Szkolny program profilaktyki w Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym FILOM ATA – rok szkolny 2016/2017
4
3. Działania informacyjne:
a) dostarczenie aktualnych informacji nauczycielom i rodzicom/opiekunom na temat
skutecznych sposobów prowadzenia działań wychowawczych i profilaktycznych
związanych z przeciwdziałaniem narkomanii;
b) udostępnienie informacji o ofercie pomocy specjalistycznej dla uczniów, ich
rodziców/opiekunów
w
przypadku
używania
substancji
odurzających,
psychoaktywnych;
c) przekazanie informacji uczniom, ich rodzicom/opiekunom i nauczycielom na temat
konsekwencji prawnych związanych z naruszeniem przepisów ustawy z dnia 29 lipca
2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii;
d) informowanie uczniów i ich rodziców/opiekunów o obowiązujących procedurach
postepowania oraz o metodach współpracy szkół z Policją w sytuacjach zagrożenia
narkomanią;
e) uwzględnienie w tematyce lekcji wychowawczych problemów wynikających
z diagnozy sytuacji szkolnej oraz organizowanie systematycznych i profilaktycznych
zajęć edukacyjnych w ramach lekcji wychowawczych, wykładów ogólnoszkolnych,
pogadanek;
f) realizacja materiału dydaktycznego z zakresu zdrowia psychicznego i fizycznego
w oparciu o podstawy programowe – ścieżki międzyprzedmiotowe;
g) systematyczne wyposażanie biblioteki szkolnej w fachowe materiały i publikacje
dotyczące profilaktyki.
4. Działania profilaktyczne:
a) realizowanie
wśród
uczniów
oraz
ich
rodziców/opiekunów
programów
profilaktycznych i promocji zdrowia psychicznego dostosowanych do potrzeb
indywidualnych i grupowych;
b) przygotowanie oferty zajęć rozwijających zainteresowania i uzdolnienia, jako
alternatywnej pozytywnej formy działalności zaspokajającej ważne potrzeby,
w szczególności potrzebę
podniesienia
samooceny,
sukcesu,
przynależności
i satysfakcji życiowej;
c) wzmacnianie postawy uczniów w zakresie przestrzegania zasad i norm ustanowionych
w szkole, a także norm przeciwnych podejmowaniu zachowań ryzykownych;
d) wzmacnianie więzi ze szkołą oraz społecznością lokalną;
e) wdrażanie mediacji rówieśniczych;
f) przeprowadzenie spotkań ze specjalistami: psychologiem, kuratorem, policjantem,
mediatorem, itp.;
g) przeprowadzanie
spotkań
o
charakterze
profilaktycznym
z pedagogiem
i psychologiem szkolnym;
h) ewaluacja programu profilaktycznego oraz przekazanie informacji o wynikach
ewaluacji programu społeczności szkolnej;
i) przeciwdziałanie cyberprzemocy.
5. Działania integracyjne:
a) organizacja zajęć pozalekcyjnych (różnorodna atrakcyjna oferta zajęć pozalekcyjnych,
aktywne formy spędzania wolnego czasu, zajęcia sportowe);
b) działania cykliczne – udział w wyjazdach integracyjnych, wycieczkach, festynach,
zawodach, różnych imprezach okolicznościowych;
c) organizowanie
w
szkole
imprez
tematycznych
(happeningi,
konkursy,
przedstawienia);
d) organizacja współpracy z instytucjami prowadzącymi różnego rodzaju zajęcia
o charakterze profilaktycznym (jednostki samorządu terytorialnego, poradnie
psychologiczno-pedagogiczne,
placówki
doskonalenia
nauczycieli,
stacje
Szkolny program profilaktyki w Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym FILOM ATA – rok szkolny 2016/2017
5
epidemiologiczno-sanitarne, Policja, organizacje pozarządowe, podmioty realizujące
świadczenia zdrowotne, z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień);
e) współudział szkoły w organizowaniu imprez profilaktycznych na terenie gminy,
powiatu, zaprzyjaźnionych szkół itp.;
f) włączenie przedstawicieli samorządu uczniowskiego do konkretnych działań
profilaktycznych z możliwością zgłaszania własnych pomysłów i inicjatyw.
6. Działania wobec uczniów z niepełnosprawnością:
a) realizacja zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego, w tym
przygotowanie Indywidualnego Programu Edukacyjno-Terapeutycznego, który
określa zakres i sposób dostosowania wymagań edukacyjnych;
b) zapewnienie warunków do nauki odpowiednich ze względu na indywidualne
potrzeby rozwojowe i edukacyjne oraz możliwości psychofizyczne dzieci lub
uczniów;
c) zajęcia odpowiednie ze względu na indywidualne potrzeby rozwojowe i edukacyjne
oraz możliwości psycho-fizyczne dzieci lub uczniów, w szczególności zajęcia
rewalidacyjne;
d) integracja dzieci lub uczniów ze środowiskiem rówieśniczym, w tym z dziećmi lub
uczniami pełnosprawnymi;
e) przygotowanie uczniów do samodzielności w życiu dorosłym.
ROZDZIAŁ IV
ZAMIERZONE EFEKTY DZIAŁAŃ
1. Program profilaktyczny ukierunkowany jest na wszechstronny rozwój ucznia poprzez:
a) kształtowanie właściwej postawy ucznia,
b) wspomaganie ucznia w jego rozwoju,
c) budowaniu świadomości zdrowego stylu życia,
d) poznawanie i przestrzeganie norm społecznych,
e) budowanie postaw życzliwości i szacunku,
f) przeciwdziałanie agresji i przemocy,
g) przeciwdziałanie zachowaniom ryzykownym,
h) przestrzeganie zasad bezpieczeństwa w szkole i poza nią.
2. W wyniku realizacji programu profilaktycznego uczeń:
a) uświadamia sobie zagrożenia i potrafi im się przeciwstawić,
b) identyfikuje się ze środowiskiem szkolnym i dostrzega
z prowadzenia zdrowego stylu życia.
korzyści
płynące
ROZDZIAŁ V
OCENA SKUTECZNOŚCI PROGRAMU PROFILAKTYCZNEGO
Skuteczność programu profilaktycznego oceniana jest poprzez:
a) obserwację i monitorowanie zachowań uczniów zgodnie z opracowanymi
narzędziami,
b) rozmowy z uczniami, rodzicami, pracownikami szkoły,
c) analizę dokumentów (plan pracy pedagogicznej, dzienniki),
d) przeprowadzenie ewaluacji programu; zgodnie z opracowanymi narzędziami,
e) przekazanie informacji o wynikach ewaluacji programu społeczności szkolnej.
Szkolny program profilaktyki w Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym FILOM ATA – rok szkolny 2016/2017
6
ZAŁĄCZNIK nr 1
PLAN DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH W ROKU SZKOLNYM 2016/2017
1. Zajęcia z nauczycielem biologii i chemii o zdrowiu - najważniejszej wartości człowieka.
W klasie 1 gimnazjum zajęcia dotyczące profilaktyki chorób wywoływanych przez wirusy,
bakterie, protisty i grzyby; w klasie 2 gimnazjum zajęcia dotyczące higieny każdego
z omawianych układów narządów człowieka; 3 gimnazjum - choroby genetyczne
i unikanie mutagenów, w klasie 1 LO - “Jestem świadomym konsumentem”.
w klasie 1 LO realizacja tematu na zajęciach chemii “ Wpływ składników żywności na
organizm człowieka. Fermentacja i inne przemiany żywności. Dodatki do żywności”.
2. Zajęcia z nauczycielem informatyki na temat bezpieczeństwa w sieci.
Na początku pierwszego semestru nauczyciel przeprowadza pogadankę w każdej klasie na
temat zagrożeń w sieci. Ponadto jest organizowany Dzień Bezpiecznego Internetu,
w którym uczniowie uczestniczą w różnego rodzaju konkursach i wykładach w pracowni
komputerowej.
3. Zajęcia z nauczycielami WOS, WOK, geografii i j. obcych na temat tolerancji dla
odmiennych kultur i narodowości
- na lekcjach WOSu realizowane są następujące tematy dotyczące tolerancji
o: mniejszościach
narodowych,
etnicznych,
imigrantach,
uchodźcach,
dotyczące
pluralizmu kulturowego, politycznego, sporów światopoglądowych, praw człowieka
(przykładów ich łamania i form ich ochrony w Polsce i na świecie), problemów
współczesnego świata i sposobów ich przezwyciężania, nietolerancji i tolerancji, postaw
wobec innych ludzi, sposobów rozwiązywania konfliktów;
- na lekcjach geografii podejmowane są tematy związane z kręgami kulturowymi, z ich
zróżnicowaniem w oparciu o religię, tradycje, grupy językowe, przynależność rasową
w myśl zasady : każdy inny- wszyscy równi”;
- na lekcjach języka angielskiego poruszane są tematy z działu Państwo i społeczeństwo,
które dotyczą problemów mniejszości narodowych, etnicznych oraz legislacyjnych.
4. Zajęcia z wychowania fizycznego, w których szczególną uwagę zwraca się na promowanie
aktywnego stylu życia, opartego na zdrowym odżywianiu i rekreacji ruchowej.
Szczególnie podczas gier zespołowych kładziony jest nacisk na rywalizację zgodnie
z zasadami fair play i współpracy między uczniami.
5. Zajęcia z nauczycielem religii o umiejętności wyboru - dobro i zło jako pojęcia względne na lekcjach religii na bieżąco poruszana jest tematyka dobra i zła oraz omawiana jest
umiejętność dokonywania wyboru między dobrem i złem.
6. Prowadzenie zajęć z Wychowania do życia w Rodzinie przez pedagoga szkolnego w klasach 1G, 2G1, 2G2, 3G (1 semestr) oraz w klasach 1LO, 2LO (2 semestr)
prowadzone są lekcje z Wychowania seksualnego (10h tematów z całą klasą i 5h tematów
z grupą dziewcząt i chłopców osobno).
7. Zajęcia tematyczne w klasach z pedagogiem szkolnym np. integracja, uzależnienia,
poradnictwo zawodowe - w ramach lekcji z pedagogiem na godzinach wychowawczych
czy zastępstwach realizowane są w klasach tematy z zakresu profilaktyki, orientacji
zawodowej oraz integracji uczniów. W klasie 1 LO realizacja tematu na zajęciach chemii
“Wpływ substancji biologicznie czynnych na organizm człowieka - lekarstwa i trucizny.
Substancje uzależniające.”
8. Trening Umiejętności Społecznych - zajęcia w klasach z psychologiem szkolnym warsztaty rozwojowe ukierunkowane na rozwijanie i wzmacnianie kompetencji
społecznych.
Szkolny program profilaktyki w Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym FILOM ATA – rok szkolny 2016/2017
7
9. Budowanie pozytywnych relacji w klasie przez wychowawców - wychowawcy w ramach
swoich
codziennych
działań
oraz
na
godzinach
wychowawczych
dbają
o budowanie pozytywnych relacji w grupie.
10. Spotkania i konsultacje tematyczne dla rodziców z pedagogiem i psychologiem szkolnym prowadzenie indywidualnych konsultacji tematycznych dla rodziców w celu omawiania na
bieżąco zagadnień istotnych dla rozwoju młodego człowieka np. trudności okresu
dorastania, zaburzenia odżywiania, efektywna nauka.
11. Funkcjonowanie Szkolnego Klubu Wolontariatu.
- uwrażliwianie młodzieży na problemy społeczne - bezdomność, trudna sytuacja
materialna, inwalidztwo;
- organizowanie pomocy zwierzętom w schroniskach;
- zbiórka funduszy na rzecz fundacji charytatywnych;
- udział w biegach organizowanych przez fundacje;
- organizowanie zajęć dla najmłodszych - Przedszkole Miejskie nr 16.
12. Funkcjonowanie Klubu Amnesty International.
Warsztaty dotyczące Deklaracji Praw Człowieka, tolerancji , problemu adaptacji
uchodźców. Organizowanie Maratonu Pisania Listów - ogólnoświatowej akcji w obronie
więźniów politycznych przetrzymywanych w więzieniach na całym świecie.
13. Współpraca między placówkami FILOMATA (przedszkole, szkoła podstawowa,
gimnazjum, liceum) - prowadzenie różnorodnych wspólnych działań w ramach współpracy
między przedszkolem i szkołą podstawową, szkołą podstawową i gimnazjum oraz
gimnazjum i liceum np. działania wolontarystyczne, wystawianie jasełek, działania
odysejowe.
14. Doskonalenie kompetencji grona pedagogicznego w ramach WDN, konferencji i szkoleń podział na zespoły koleżeńskie, hospitacje koleżeńskie, współpraca z panią Anną Dzięgiel
z METISu.
15. Współpraca z rodzicami w ramach zebrań, konsultacji - rodzice korzystają
z możliwości konsultacji indywidualnych z nauczycielami w ramach ustalonych terminów
zebrań czy umawianych konsultacji. Na spotkaniach omawiane są na bieżąco sprawy
uczniowskie w celu zapobiegania ewentualnym trudnościom.
Szkolny program profilaktyki w Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym FILOM ATA – rok szkolny 2016/2017
8