Przekazanie prowadzenia szkół publicznych prowadzonych przez

Transkrypt

Przekazanie prowadzenia szkół publicznych prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego
osobom fizycznym lub osobom prawnym niebędącym jednostkami samorządu terytorialnego
Podstawa prawna: art. 5 ust. 5g - 5r oraz art. 59 ust. 8 i 9 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty
(t. j. Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.).
Jednostka samorządu terytorialnego, będącą organem prowadzącym szkołę liczącą nie więcej niż
70 uczniów, na podstawie uchwały organu stanowiącego tej jednostki oraz po uzyskaniu pozytywnej
opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny, może przekazać, w drodze umowy, osobie prawnej
niebędącej jednostką samorządu terytorialnego lub osobie fizycznej prowadzenie takiej szkoły.
W art. 5 ust.5g-5h wyżej wymienionej ustawy jest mowa o przekazaniu w drodze umowy i należy przez
to rozumieć pewnego rodzaju czynność prawną z zakresu prawa publicznego. W tej sytuacji jako strona
występuje podmiot prawa prywatnego (osoba fizyczna lub prawna), który wyraża zgodną z daną jednostką
samorządu wolę prowadzenia szkoły we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność.
Zatem na podstawie opisanej umowy jednostka samorządu terytorialnego przekazuje zadanie publiczne
do realizacji podmiotowi niepublicznemu. O tym, że omawiana umowa zachowuje charakter publicznoprawny,
świadczy nie tylko szczególny tryb zawierania umowy i powierzenie w ten sposób pewnej funkcji
przypisywanej tradycyjnie aparatowi administracji publicznej, lecz także i zachowanie przez jst przekazującą
do prowadzenia szkołę - stałej kontroli nad realizacją przez drugą stronę umowy jej celu - dalszego utrzymania
szkoły. Wyrazem tego jest zwłaszcza treść art. 5 ust.5j-5k.
Przekazać do prowadzenia można tylko szkołę istniejącą - tzn. założoną w dacie podejmowania
uchwały o przekazaniu, nie może być przekazana szkoła, której proces organizowania nie został jeszcze
zakończony.
Wymaga szczególnego podkreślenia, że szkoła przekazana do prowadzenia podmiotowi
niepublicznemu nie ulega likwidacji oraz nie przestaje przez to być szkołą publiczną; Tym samym szkoła, o
której mowa, nadal musi spełniać wszystkie wymagania, o których mowa w art. 7 ust. 1 uoso, a w
szczególności zapewniać musi bezpłatne nauczanie na danym poziomie edukacji oraz przyjmować uczniów
według zasad określonych w przepisach wykonawczych.
Kolejność czynności zmierzających do przekazania szkoły:
1. Uchwała organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego - organu prowadzącego daną szkołę.
Uchwała powinna wskazywać zamiar przekazania danej szkoły, wymienionej z nazwy i siedziby określonej
osobie fizycznej lub prawnej; (uchwała ta, z konieczności jest jedynie warunkowa, to znaczy jej skutek
prawny zależy od tego, czy właściwy Kurator Oświaty wyda pozytywną opinię w przedmiocie przekazania
szkoły). Stanowi się zatem uchwałę intencyjną, będącą podstawą do wystąpienia o opinię Kuratora
Oświaty.
2. Niezwłoczne przesłanie uchwały wraz ze szczegółowym uzasadnieniem do organu sprawującego nadzór
pedagogiczny wraz z wnioskiem o wyrażenie pozytywnej opinii właściwego Kuratora Oświaty- zgodnie z
zapisem art.5 ust.5g ustawy z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr
256, poz.2572 z późn. zm.).
3. Opinia organu sprawującego nadzór pedagogiczny - jest wydawana na piśmie w ciągu 14 dni od daty
doręczenia rozstrzygnięcia organu gminy, powiatu, województwa.
4. Organ sprawujący nadzór pedagogiczny dysponuje znaczną swobodą w podejmowaniu rozstrzygnięcia,
jednakże nie oznacza to zupełnej dowolności; Kurator Oświaty jest związany przesłankami wynikającymi z
samego art.5, np.: czy osoba, której ma być przekazana szkoła daje rękojmię należytego wypełniania
wymagań nałożonych na organ prowadzący szkołę publiczną przez niniejszą ustawę i inne przepisy prawa.
5. Po otrzymaniu pozytywnej opinii (bądź też w razie niezajęcia stanowiska w terminie 14 dni) może być
zawarta umowa o przekazaniu do prowadzenia szkoły.
6. Umowa zawarta między jednostką samorządu terytorialnego a osobą fizyczną lub prawną, której przekazuje
się do prowadzenia szkołę publiczną powinna uwzględniać następujące istotne elementy:
a. Wskazanie czy szkole podstawowej lub gimnazjum ustala się obwód. Jeżeli szkoła podstawowa lub
gimnazjum, przekazywane na podstawie omawianego przepisu przestają być szkołami samorządowymi,
to w zasadzie nie muszą (choć mogą) należeć do sieci szkolnej ustalonej na podstawie art. 17 ust.4
uoso. O wyznaczenie obwodu szkole może wnioskować osoba, która ma przejąć szkołę, wyznaczenie
szkole obwodu może wynikać także z korzystnego uzupełnienia sieci szkolnej.
b. Warunki przyjmowania uczniów do szkoły podstawowej lub gimnazjum, którym nie wyznaczono
obwodu. Przyjmowanie uczniów do szkoły podstawowej i gimnazjum ogólnodostępnych
prowadzonych przez gminę regulowane jest przepisami powszechnie obowiązującego rozporządzenia § 4-5 rozporządzenia MENiS z dnia 20 lutego 2004 roku w sprawie warunków i trybu przyjmowania
uczniów do szkół publicznych oraz przechodzenia z jednych typów szkół do innych ( Dz. U. Nr 26
poz.232 z późn. zm.). Natomiast przyjmowanie uczniów do szkół innych niż obwodowe jest
uregulowane jedynie ramowo- zgodnie z ustawą szkoły te powinny być powszechnie dostępneuszczegółowienie tej regulacji następuje właśnie w drodze umowy, o której mowa. Postanowienia
umowy odnoszące się do zasad przyjmowania do szkoły mogą być w zasadzie dobrane dowolnie, lecz
nie mogą być sprzeczne z ustawowym standardem. W szczególności szkoły podstawowe lub gimnazja
przejmowane przez osoby fizyczne lub prawne nie powinny jako szkoły publiczne wprowadzać
żadnych warunków dyskryminujących niektóre osoby. Postanowienia umowy dotyczące przyjmowania
uczniów osoba przejmująca szkołę do prowadzenia powinna wprowadzić we właściwym trybie do
Statutu.
c. Tryb przejmowania szkoły przez jst w przypadkach, o których mowa w art.5 ust.5j-5k (naruszenia
prawa lub umowy, dobrowolnego zaniechania prowadzenia działalności oświatowej przez osobę
prowadzącą). Ustawa o systemie oświaty zastrzega na rzecz jst prawo i obowiązek stałego
nadzorowania, jak prowadzona jest szkoła przejęta przez osobę fizyczną lub prawną na podstawie
omawianych przepisów. Szkoła przejęta nie przestaje być szkołą publiczną, zaś na właściwej
jednostce samorządu nadal spoczywa powinność realizacji zadania oświatowego jako zadania
własnego. Dlatego też na wypadek „zwrotnego" przejęcia szkoły do prowadzenia przez jst komentowany przepis przewiduje, że w umowie zawieranej między wymienionymi podmiotami
powinien być uregulowany tryb, w jakim to nastąpi. Pod tym pojęciem należy rozumieć zarówno
szczegółową procedurę przejęcia (np.: przekazanie dokumentacji przebiegu nauczania, innej
dokumentacji szkolnej, sposób przeprowadzenia inwentaryzacji mienia szkolnego) jak i rozliczenia
finansowe z tytułu nakładów poczynionych przez osobę fizyczną lub prawną prowadzącą szkołę, a
także zwrotu przez nią niewykorzystanych dotacji na rzecz jst.
d. Warunki korzystania z mienia przejętej szkoły. Mienie szkolne ( nieruchomości znajdujące się w
trwałym zarządzie szkoły, rzeczy ruchome i inne składniki majątku powierzonego szkole w celu
prowadzenia przez nią działalności) pozostaje mieniem samorządowym. Osobie, która przejmuje
szkołę, będą one jedynie udostępniane na podstawie np. prawa cywilnego - umowy najmu lub
użyczenia nieodpłatnie lub odpłatnie. Odpowiednią umowę wykonawczą zawrze później na tej
podstawie wójt, burmistrz, prezydent miasta.
e. Tryb kontroli przestrzegania warunków umowy. Skoro jednostka samorządu terytorialnego cały czas
ponosi odpowiedzialność za realizację zadania oświatowego, to zdecydowano, że przekazywaniu
szkół publicznych podmiotom niepublicznym musi towarzyszyć możliwość sprawdzania przez jst jak
szkoła jest prowadzona. Umowa powinna zatem określać m.in. na jakich warunkach upoważnieni
pracownicy urzędu danej jst mają prawo wstępu do szkoły, w jakim zakresie mogą sprawdzać
dokumentację szkolną czy też żądać od dyrektora i pracowników szkoły udzielania informacji.
f.
Warunki i tryb rozwiązania umowy za wypowiedzeniem.
można przypuszczać, że intencją ustawodawcy było wprowadzenie trybu wypowiedzenia umowy dla jej
rozwiązania w przypadkach uregulowanych ustawowo. Zatem zarówno wtedy, gdy szkoła jest
prowadzona z naruszeniem prawa lub umowy, jak i wtedy gdy osoba prowadząca rezygnuje z dalszej
działalności oświatowej umowa powinna być wypowiedziana w trybie i w terminie w niej
uregulowanym.
g. Ponadto należy rozważyć uwzględnienie w umowie ustaleń dotyczących finansowania szkoły przez jst
przekazującą szkołę do prowadzenia osobie fizycznej lub prawnej.
7. Do szkół przejętych zgodnie z art. 5 ust. 5 g stosuje się przepisy dotyczące szkół publicznych
prowadzonych przez osoby prawne niebędące jst lub osoby fizyczne z wyjątkiem art.58 ust.3-5 uoso.
8. Szkoła przekazana do prowadzenia osobie fizycznej niebędącej jst podlega „zwrotnemu" przejęciu przez
jednostkę ustawowo właściwą do jej prowadzenia, jeżeli w toku działalności dochodzi do naruszenia prawa
lub umowy o przekazanie szkoły. Naruszenie prawa lub umowy skutkujące zwrotnym przejęciem powinno
być oczywiste i rażące, a więc nie budzić żadnych wątpliwości, a ponadto musi wynikać ze stwierdzenia
uchybień w toku czynności nadzorczych lub kontrolnych.
9. Osoba prowadząca przekazaną przez jst szkołę może zrezygnować z dalszego prowadzenia szkoły.
Rezygnacja nie oznacza likwidacji szkoły, która po prostu wraca niejako do macierzystego organu
prowadzącego. Przejęcie „zwrotne" szkoły następuje w trybie określonym w umowie, a zatem obliguje
strony do dokonania odpowiednich rozliczeń.
10. Jednostka samorządu terytorialnego jest obowiązana powiadomić w terminie 6 miesięcy przez dniem
przekazania szkoły do prowadzenia osobie prawnej lub fizycznej - pracowników szkoły, zakładową
organizację związkową:

o terminie przekazania placówki,

jego przyczynach,

prawnych, ekonomicznych i socjalnych skutkach dla pracowników,

nowych warunkach pracy i płacy.
11. Nauczyciel w terminie 3 miesięcy od uzyskania informacji o przekazaniu szkoły osobie prawnej lub
fizycznej, może złożyć oświadczenie o odmowie przejścia do przejmowanej szkoły publicznej. Złożenie
wyżej wymienionego oświadczenia powoduje rozwiązanie stosunku pracy z przyczyn określonych w art.20
ust.1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 roku Karta Nauczyciela; (chyba, że nauczyciel do dnia rozwiązania
stosunku pracy wyrazi zgodę na przeniesienie do innej szkoły prowadzonej przez daną jst).
12. Osoba prawna niebędąca jst lub osoba fizyczna, która przejęła szkołę na podstawie umowy, z dniem
przejęcia szkoły jest obowiązana zaproponować nauczycielom na piśmie nowe warunki pracy i płacy oraz
wskazać termin nie krótszy niż 7 dni, do którego nauczyciela mają złożyć oświadczenie o przyjęciu lub
odmowie przyjęcia proponowanych warunków.
13. Odmowa przyjęcia przez nauczyciela nowych warunków pracy i płacy, o których mowa wyżej, powoduje
rozwiązanie stosunku pracy z nauczycielem z upływem 3 miesięcy od dnia, do którego nauczyciel miał
złożyć oświadczenie. Do nauczyciela, który odmówił przyjęcia nowych warunków pracy i płacy, stosuje się
odpowiednio przepisy o rozwiązaniu stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy.
14. Do czasu przyjęcia nowych warunków pracy i płacy albo rozwiązania stosunku pracy z powodu odmowy
ich przyjęcia, w zakresie praw i obowiązków nauczyciela stosuje się dotychczasowe przepisy.
Jednostka samorządu terytorialnego, która zwraca się do Kuratora Oświaty z wnioskiem o opinię w sprawie
przekazania prowadzenia szkoły publicznej osobie fizycznej lub osobie prawnej niebędącej jednostką
samorządu terytorialnego, proszona jest o dołączenie do wniosku następujących dokumentów:
1. informacji o statusie podmiotu któremu przekazuje się prowadzenie szkoły wraz z dokumentami
organizacyjnymi (np. statut),
2. opinii rady pedagogicznej szkoły,
3. opinii rady rodziców szkoły,
4. opinii związków zawodowych działających w szkole.
Zawarte w ww. dokumentach informacje pozwolą na wnikliwą i obiektywną ocenę stanu faktycznego
oraz na wydanie prawidłowej opinii w przedmiotowej sprawie. Przekazanie prowadzenia szkoły jest decyzją
bardzo ważną dla uczniów i ich rodziców, a także nauczycieli, w związku z tym zasadnym i celowym jest
podjęcie jej w wyniku konsultacji i dialogu z lokalną społecznością. Kurator Oświaty sprawuje nadzór
pedagogiczny w zakresie zadań wymienionych w ustawie z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (tekst
jednolity: Dz. U. z 2004 roku Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.), nie posiada natomiast informacji dotyczących
uwarunkowań lokalnych, dlatego też przed wydaniem opinii chciałby je poznać.
Kompetencja do wydania opinii pozytywnej lub negatywnej przyznaje władzy administracyjnej pewien
zakres oceny co do podjęcia decyzji, pozwalający jej dokonać wyboru – spośród wielu rozwiązań prawnie
uzasadnionych – takiego, które wydaje się najbardziej uzasadnionym, mając za główny priorytet dobro ucznia.
Jak wspomniano katalog podstaw oceny i źródeł wiedzy o czynnikach na nią wpływających pozostaje otwarty.
Likwidacja i przekształcenie publicznych szkół i placówek prowadzonych przez jednostki samorządu
terytorialnego
Podstawa prawna: art. 59 ust. 1-6 ustawy z dnia7 września 1991 r. o systemie oświaty (t.j. Dz. U. z 2004 r. Nr
256, poz. 2572 z póź. zm.).
1. Proces likwidacji szkoły/placówki rozpoczyna się od podjęcia przez organ prowadzący - właściwą
jednostkę samorządu terytorialnego - uchwały o zamiarze likwidacji szkoły/placówki (tzw. uchwały
intencyjnej).
2. Szkoła publiczna może być zlikwidowana z końcem roku szkolnego - tj. z dniem 31 sierpnia danego roku
szkolnego - przez organ prowadzący szkołę, po zapewnieniu przez ten organ uczniom możliwości
kontynuowania nauki w innej szkole publicznej tego samego typu, a także odpowiednio o tym samym lub
zbliżonym profilu kształcenia ogólnozawodowego albo kształcącej w tym samym lub zbliżonym zawodzie
oraz po zasięgnięciu opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny.
3. Do związanych z tym obowiązków organu prowadzącego należy zawiadomienie o zamiarze likwidacji
szkoły rodziców uczniów (w przypadku szkół dla dorosłych - uczniów), właściwego kuratora oświaty,
organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego właściwej do prowadzenia szkół danego typu na co
najmniej 6 miesięcy przed terminem likwidacji (termin ten upływa w dniu 28 lutego, a w roku przestępnym
29 lutego tego roku kalendarzowego, który został wyznaczony jako rok likwidacji).
4. Przepisy art. 59 ust. 1-4 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty stosuje się odpowiednio do
placówek publicznych z wyjątkiem warunku o likwidacji z końcem roku szkolnego.
Lubelski Kurator Oświaty wyraża opinię, co do przyszłej likwidacji szkoły lub placówki na podstawie analizy
uchwały o zamiarze likwidacji wraz ze szczegółowym uzasadnieniem, biorąc pod uwagę następujące
kryteria:
1. zgodność działań podejmowanych przez organ prowadzący z zapisami art. 59 ustawy o systemie oświaty,
2. zapewnienie uczniom możliwości kontynuowania nauki w innej szkole publicznej,
3. zasadność przyczyn podjęcia decyzji o zamiarze likwidacji,
4. organizację bezpłatnego transportu i opieki uczniów lub zwrot kosztów przejazdu środkami komunikacji
publicznej,
5. prognozy demograficzne,
6. warunki, w jakich będą się uczyć uczniowie po likwidacji szkoły,
7. losy zawodowe nauczycieli,
8. społeczne skutki projektowanych likwidacji szkół,
9. czynniki ekonomiczne - koszty utrzymania szkół.
Przepisy o likwidacji odnoszą się odpowiednio do przekształcenia szkoły lub placówki publicznej.
Jednostka samorządu terytorialnego, która zwraca się do Kuratora Oświaty z wnioskiem o opinię w
sprawie likwidacji lub przekształcenia szkoły/placówki, proszona jest o dołączenie do wniosku następujących
dokumentów:
1. opinii rady pedagogicznej szkoły/placówki,
2. opinii rady rodziców szkoły/placówki,
3. opinii związków zawodowych działających w szkole/placówce.
oraz na wydanie prawidłowej opinii w przedmiotowej sprawie. Likwidacja szkoły jest decyzją bardzo ważną dla
uczniów i ich rodziców, a także nauczycieli, w związku z tym zasadnym i celowym jest podjęcie jej w wyniku
konsultacji i dialogu z lokalną społecznością. Kurator Oświaty sprawuje nadzór pedagogiczny w zakresie zadań
wymienionych w ustawie z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (tekst jednolity: Dz. U. z 2004 roku
Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.), nie posiada natomiast informacji dotyczących uwarunkowań lokalnych, dlatego
też przed wydaniem opinii chciałby je poznać.
uzasadnionych – takiego, które wydaje się najbardziej uzasadnionym, mając za główny priorytet dobro ucznia.
Łączenie w zespół publicznych szkół i placówek różnych typów prowadzonych przez jednostki samorządu
terytorialnego
Podstawa prawna: Art.62 ustawy z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (t. j. Dz. U. z 2004 r. nr.256,
poz.2572 z późn. zm.)
Organ prowadzący szkoły różnych typów może je połączyć w zespół. Połączenie nie narusza odrębności rad
pedagogicznych, rad rodziców, rad szkół placówek i samorządów uczniowskich poszczególnych szkół lub
placówek, o ile statut zespołu nie stanowi inaczej.
1. Uchwałę w sprawie utworzenia zespołu szkół, dla których organem prowadzącym jest jednostka samorządu
terytorialnego, podejmuje jej organ stanowiący. Jedynym ograniczeniem swobody organu prowadzącego
jest wymaganie uzyskania pozytywnej opinii Kuratora Oświaty w przypadku, gdy chodzi o połączenie w
zespół szkoły podstawowej z gimnazjum.
2. Sformułowanie dotyczące możliwości łączenia w zespół szkół różnych typów wyklucza możliwość
połączenia w zespół szkół tego samego typu, a także włączenia do istniejącego zespołu szkół tego samego
typu co szkoły już połączone. Szkołami różnych typów są: szkoła podstawowa, gimnazjum, a także
poszczególne „podtypy" szkół ponadgimnazjalnych (nie są natomiast szkołami różnych typów np.
gimnazjum specjalne i gimnazjum integracyjne lub gimnazjum sportowe).
3. Jednostkami systemu oświaty są poszczególne szkoły (placówki). Sytuacji tej nie zmienia utworzenie
zespołu szkół. Niemniej jednak bezspornie w ten sposób tracą one w pewnym zakresie samodzielność,
działają pod wspólnym kierownictwem dyrektora zespołu szkół. Natomiast pozostałe organy, w przypadku
braku odmiennej regulacji statutowej, nie podlegają połączeniu.
4. Zgodnie z art.62 ust.3 uoso utworzenie zespołu szkół następuje w trybie art. 58 ustawy, z tym że akt
założycielski wymaga zaopiniowania przez rady pedagogiczne.
5. Rozwiązanie zespołu szkół o ile nie jest powiązane z jednoczesną zmianą zakresu działania szkół, które
dotychczas wchodziły w jego skład- nie stanowi likwidacji szkoły w rozumieniu art.59 ust.1 i nie wymaga
zachowania określonej w tych przepisach procedury; Niestosowanie art.58 oznacza, że dla szkół
wyłączanych z zespołu nie ustala się aktów założycielskich, gdyż nie są one faktycznie szkołami nowo
tworzonymi; tylko odzyskały samodzielność organizacyjną.
6. Zgodnie z zapisem art. 62 ust. 5b połączenie w zespół szkoły podstawowej z gimnazjum wymaga opinii
pozytywnej Kuratora Oświaty.
W celu uzyskania opinii Kuratora Oświaty organ prowadzący szkolę/placówkę powinien przekazać
uchwałę o zamiarze połączenia szkoły podstawowej z gimnazjum wraz ze szczegółowym uzasadnieniem.
Jednostka samorządu terytorialnego, która zwraca się do Kuratora Oświaty z wnioskiem o opinię w sprawie
połączenia w zespół szkoły podstawowej i gimnazjum, proszona jest o dołączenie do wniosku następujących
dokumentów:
1. opinii rad pedagogicznych szkoły podstawowej i gimnazjum,
2. opinii rad rodziców szkoły podstawowej i gimnazjum,
3. opinii związków zawodowych działających w szkołach.
oraz na wydanie prawidłowej opinii w przedmiotowej sprawie. Połączenie w zespół szkoły podstawowej z
gimnazjum jest decyzją bardzo ważną dla uczniów i ich rodziców, a także nauczycieli, w związku z tym
zasadnym i celowym jest podjęcie jej w wyniku konsultacji i dialogu z lokalną społecznością. Kurator Oświaty
sprawuje nadzór pedagogiczny w zakresie zadań wymienionych w ustawie z dnia 7 września 1991 roku o
systemie oświaty (tekst jednolity: Dz. U. z 2004 roku Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.), nie posiada natomiast
informacji dotyczących uwarunkowań lokalnych, dlatego też przed wydaniem opinii chciałby je poznać.
uzasadnionych – takiego, które wydaje się najbardziej uzasadnionym mając za główny priorytet dobro ucznia.