2016-2017 Moduł Prawo energetyczne SSP i NSP dr P. Lissoń

Poznań, dnia 30 września 2016 roku
dr Piotr Lissoń
Katedra Publicznego Prawa Gospodarczego
OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA (SYLABUS)
dla przedmiotu PRAWO ENERGETYCZNE na kierunku PRAWO
I. Informacje ogólne
1. Nazwa modułu kształcenia
Prawo energetyczne
2. Kod modułu kształcenia
10-PEw-pj-s, 10-PEw-pj-n
3. Rodzaj modułu kształcenia – obowiązkowy lub fakultatywny
Fakultatywny
4. Kierunek studiów
Prawo
5. Poziom studiów – I lub II stopień, lub jednolite studia magisterskie
Jednolite studia magisterskie
6. Rok studiów (jeśli obowiązuje)
7. Semestr – zimowy lub letni
Semestr zimowy oraz semestr letni
8. Rodzaje zajęć i liczba godzin (np. 15 h W, 30 h ćw)
30h Wykład (tryb stacjonarny)
12h Wykład (tryb niestacjonarny) + 18h e-learningu
9. Liczba punktów ECTS
4 ECTS
10. Imię, nazwisko, tytuł/stopień naukowy, adres e-mail wykładowcy (wykładowców) /
prowadzących zajęcia
Wykład:
Dr Piotr Lissoń
[email protected]
1
11. Język wykładowy
Język polski
II. Informacje szczegółowe
1. Cel (cele) modułu kształcenia
Przyswojenie przez studenta wiedzy z zakresu prawa energetycznego. Poznanie
najważniejszych pojęć, zadań i kompetencji właściwych organów administracji,
poznanie instrumentów regulacji rynku energetycznego, środków ochrony prawnej,
praw i obowiązków dostawców i odbiorców energii i paliw. Przyswojenie umiejętności
rozwiązywania kazusów oraz dokonywania obliczeń wysokości taryf i opłat.
2. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych (jeśli
obowiązują)
Podstawowa wiedza w zakresie stanowienia, obowiązywania, funkcjonowania,
interpretowania i stosowania obowiązującego prawa polskiego oraz prawa Unii
Europejskiej
3. Efekty kształcenia w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych dla modułu
kształcenia i odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku studiów
Symbol
efektów
kształcenia*
Po zakończeniu modułu (przedmiotu) i Odniesienie do efektów
potwierdzeniu osiągnięcia efektów
kształcenia dla kierunku
#
kształcenia student potrafi:
studiów
PE_01
Zdefiniować pojęcie prawa
energetycznego i wskazać najważniejsze
akty prawne prawa polskiego i prawa
unijnego
K_W01,K_W02, K_W03,
K_W06, K_W08, K_W09,
K_W10, K_W11,
K_U01, K_U03, K_U06,
K_U10, K_U11, K_U13,
PE_02
K_K01, K_K05,
K_W02, K_W07, K_W10,
Wskazać najważniejsze cele oraz skutki
K_W15, K_W18,
prawne uchwalenia polityki energetycznej
państwa
K_U01, K_U03, K_U06,
K_U10, K_U11, K_U13,
K_K01, K_K05
PE_03
Wskazać cechy organu regulacyjnego,
K_W02, K_W06, K_W10,
najważniejsze instrumenty regulacji rynku K_W11, K_W15
energetycznego oraz cele, których
realizacji one służą
K_U01, K_U03, K_U04,
K_K05
2
Określić pozycję gminy na rynku
energetycznym i wskazać najważniejsze
zadania gmin wyznaczone przepisami
prawa energetycznego
PE_04
K_W11, K_W15
K_U01, K_U02, K_U03,
K_U04, K_U05, K_U10
K_K05
Wymienić rodzaje działalności na
poszczególnych rynkach energetycznych
oraz rodzaje przedsiębiorstw (w tym
podać przykłady przedsiębiorstw
działających na polskim rynku) oraz
określić, które rodzaje działalności
prowadzone są w warunkach monopolu
PE_05
K_W11, K_W13, K_W10,
K_W15
K_U01, K_U02, K_U03,
K_U04, K_U05, K_U10
K_K05
Wyjaśnić zasady i tryb zatwierdzania taryf K_W11, K_W13, K_W15
energetycznych, zasady zmiany
sprzedawcy energii i paliw. Określić
K_U01, K_U02, K_U03,
rodzaje i sposób zawierania umów na
K_U04, K_U05, K_U10
rynku energii
PE_06
K_K05, K_K07
Wskazać składniki taryfy energii
K_W11, K_W13, K_W15
elektrycznej dla odbiorców w grupie G.
Student potrafi ponadto obliczyć
K_U01, K_U02, K_U03,
wysokość opłat za energię elektryczną po K_U04, K_U05, K_U10
wprowadzeniu opłaty OZE
PE_07
K_K05, K_K07
PE_ 08
Wyjaśnić sposób działania
poszczególnych mechanizmów wsparcia
wytwarzania energii ze źródeł
odnawialnych. Obliczyć wysokość
wsparcia dla mikroinstalacji
K_W10, K_W11, K_W13,
K_W15
K_U01, K_U02, K_U03,
K_U04, K_U05, K_U10
K_K05, K_K07
Obliczyć wysokość zaliczki na poczet
opłaty przyłączeniowej oraz opłaty za
przyłączenie do sieci
PE_09
K_W11, K_W13, K_W15
K_U01, K_U02, K_U03,
K_U04, K_U05, K_U10
K_K05, K_K07
Określić jakie środki ochrony prawnej
zostały przewidziane w przepisach
ustawy Prawo energetyczne
PE_10
K_W04, K_W11, K_W15
K_U01, K_U02, K_U03,
K_U04, K_U05, K_U10
K_K03, K_K05, K_K07
4. Treści kształcenia
Nazwa modułu kształcenia: Prawo Energetyczne
Symbol treści kształcenia*
Opis treści kształcenia
Odniesienie do efektów
#
kształcenia modułu
TK_01
Pojęcie i zakres Prawa energetycznego.
Podstawowe akty prawne prawa polskiego
PE_01
3
oraz prawa unijnego
TK_02
TK_03
TK_04
TK_05
TK_06
Polityka energetyczna państwa. Tryb
opracowywania i przyjmowania oraz
charakter prawny. Cele i treść aktualnej
PEP
PE_02
Pozycja i zadania Prezesa Urzędu
Regulacji Energetyki jako organu
regulacyjnego na rynku energetycznym.
Pojęcie i cele regulacji. Niezależność
PE_03
organu regulacyjnego. Postępowanie przed PE_10
Prezesem URE i postępowanie
odwoławcze
Zadania gmin w zakresie energetyki
Instrumenty regulacji rynku
energetycznego: koncesjonowanie,
zatwierdzanie taryf, uzgadnianie planów
rozwoju, zatwierdzanie instrukcji ruchu i
eksploatacji systemów dystrybucyjnych i
przesyłowych, rozstrzyganie sporów,
nakładanie kar pieniężnych
PE_04
PE_03
PE_10
Struktura rynku energetycznego. Pojęcie
przedsiębiorstwa energetycznego, pojęcie
przedsiębiorstwa zintegrowanego pionowo,
pojęcia przesyłanie, dystrybucja, obrót
paliwami i energią. Zasada dostępu stron
PE_05
trzecich do sieci (TPA), zasada rozdzielenia
poszczególnych rodzajów działalności
(unbundling)
TK_07
Zasady wytwarzania energii elektrycznej.
Pojęcie jednostki wytwórczej, elektrowni
systemowych, kogeneracji i trójgeneracji.
Sytuacja prawna wytwórcy energii w
mikroinstalacji oraz w małej instalacji.
Pojęcie odnawialnych źródeł energii.
Pojęcie elektrowni fotowoltaicznej,
elektrowni słonecznej, podział elektrowni
wiatrowych na „on-shore” i „off-shore”. Tzw.
„obligo giełdowe” wytwórców energii
elektrycznej.
PE_05
PE_06
TK_08
Systemy wsparcia wytwarzania energii ze
źródeł odnawialnych. System świadectw
pochodzenia, system aukcyjny (cena
referencyjna, liczba i rodzaje aukcji) oraz
system taryf gwarantowanych. Opłaty OZE,
zadania sprzedawcy zobowiązanego oraz
zadania OREO S.A.
PE_07
PE_08
TK_09
Zasady przesyłania i dystrybucji energii
elektrycznej. Pojęcie sieci przesyłowych i
dystrybucyjnych, pojęcie i zadania OSP i
(rola PSE S.A.). Pojęcie „bilansowania
systemu”. Zasady przyłączania do sieci
przesyłowej i dystrybucyjnej. Opłata za
przyłączenie do sieci oraz zaliczka na
PE_05
PE_06
PE_09
4
poczet opłaty przyłączeniowej. Odmowa
zawarcia umowy o przyłączenie do sieci.
Zasad funkcjonowania rynku obrotu energią.
Zasada swobodnego wyboru sprzedawcy.
Struktura taryfy G11 (opłata za energię
czynną, opłata sieciowa, opłata jakościowa,
PE_06
opłata stała za dystrybucję, opłata
PE_07
przejściowa, opłata abonamentowa).
Umowa kompleksowa, usługa kompleksowa
oraz sprzedawca z urzędu. Sytuacja prawna
odbiorców wrażliwych energii elektrycznej.
TK-10
Struktura rynku gazowego. Pojęcie paliw
gazowych. Rodzaje gazu: gaz wytwarzany
(LPG, biogaz, węglowy, drzewny), gaz
wydobywany (NG, LNG, CNG), gaz z
łupków, „tight gas” oraz „hydraty metanu”.
Pojęcie instalacji magazynowej i OSM.
Pojęcie instalacji skroplonego gazu
ziemnego i OSS.
TK-11
Pojęcie sieci przesyłowych i
dystrybucyjnych gazu. Pojęcie OSP i OSD
w sektorze gazowym. Rola OGP GAZ
SYSTEM S.A. Najważniejsze gazociągi
tranzytowe gazu z Federacji Rosyjskiej.
TK-12
Zasady funkcjonowania rynku obrotu
gazem. Tzw. „obligo giełdowe”. Taryfy
gazowe. Zasady zmiany sprzedawcy gazu.
Sytuacja prawna odbiorców wrażliwych na
rynku gazowym.
TK-13
PE_05
PE_05
PE_05
PE_06
Zasady funkcjonowania rynku paliwowego.
Rodzaje paliw płynnych. Zasady
wytwarzania, przesyłania, dystrybucji i
obrotu paliwami płynnymi. Zasady
wytwarzania i wprowadzania do obrotu
PE_05
biopaliw i biokomponentów. Narodowy Cel
Wskaźnikowy. Rola Prezesa Agencji Rynku
Rolnego. Kontrola jakości paliw i biopaliw.
TK-14
Zasady funkcjonowania rynku
ciepłowniczego. Pojęcie ciepła
systemowego. Wytwarzanie, przesyłanie,
dystrybucja i obrót energią cieplną.
TK-15
PE_05
PE_06
5. Zalecana literatura
Literatura podstawowa:
1) B. Popowska, E. Kosiński, P. Lissoń, Prawne uwarunkowania konkurencji na rynku gazu,
Warszawa 2015
2) P. Lissoń, K. Ziemski, Inwestycje infrastrukturalne i ochrona środowiska w prawie
energetycznym, Poznań 2014
3) J. Baehr, P. Lissoń, J. Pokrzywniak, M. Szambelańczyk (red.), Ustawa o odnawialnych źródłach
energii. Komentarz, Warszawa 2016
4) A. Szafrański, Prawo energetyczne. Wartości i instrumenty ich realizacji, Warszawa 2014
5
5) M. Pawełczyk, Publicznoprawne obowiązki przedsiębiorstw energetycznych jako instrument
zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego w Polsce, Toruń 2013
6) F. Elżanowski, Prawnoprocesowa sytuacja przedsiębiorstwa energetycznego w sprawach z
zakresu regulacji energetyki, Warszawa 2015
7) F. Elżanowski, Polityka energetyczna. Prawne instrumenty realizacji, Warszawa 2008
8) A. Walaszek-Pyzioł: Energia i Prawo, Warszawa 2002
Literatura uzupełniająca:
1) M. Domagała, Obowiązek współpracy gospodarczej przedsiębiorstw energetycznych, Lublin
2016
2) M. Pawełczyk (red.), Prawo energetyczne. Komentarz, Poznań 2012
3) M. Swora, Z. Muras (red.), Prawo energetyczne. Komentarz, Warszawa 2010
4) M. Czarnecka, T. Ogłódek, Prawo energetyczne. Komentarz. Warszawa 2009
5) J. Baehr, E. Stawicki, J. Antczak, Prawo energetyczne. Komentarz, Zakamycze 2003
6) H. Palarz, Prawo energetyczne z komentarzem, Gdańsk 2004
7) I. Muszyński, Ustawa prawo energetyczne. Komentarz, Warszawa 2000
8) A. Walaszek-Pyzioł, W. Pyzioł, Prawo energetyczne. Komentarz, Warszawa 1999
9) A. Walaszek-Pyzioł (red.), Regulacja – innowacja w sektorze energetycznym, Warszawa 2013
10) M. Wierzbowski, R. Stankiewicz (red.), Współczesne problemy prawa energetycznego,
Warszawa 2010
11) B. Nowak, Wewnętrzny rynek energii w Unii Europejskiej. Studium porównawcze na podstawie
sektorów energii elektrycznej i gazu, Warszawa 2009
12) W. Hoff, Prawny model regulacji sektorowej, Warszawa 2008
13) M. Szydło, Regulacja sektorów infrasrtukturalnych jako rodzaj funkcji państwa wobec
gospodarki, Warszawa 2005
14) A. T. Szablewski, Zarys teorii i praktyki reform regulacyjnych na przykładzie energetyki, Łódź –
Warszawa 2003
15) A. Dobroczyńska, L. Juchniewicz, B. Zalewski, Regulacja energetyki w Polsce, Warszawa –
Toruń 2001
6. Informacja o przewidywanej możliwości wykorzystania e-learningu
Materiały udostępnione na platformie e-learningowej
7. Informacja o tym, gdzie można zapoznać się z materiałami do zajęć, instrukcjami do
laboratorium, itp.
1) Strona internetowa Katedry Publicznego Prawa Gospodarczego
2) Strona internetowa Urzędu Regulacji Energetyki (www.ure.gov.pl)
3) Biblioteka UAM, Biblioteka i czytelnia Wydziału Prawa i Administracji UAM
III. Informacje dodatkowe
1. Odniesienie efektów kształcenia i treści kształcenia do sposobów prowadzenia zajęć
i metod oceniania
Nazwa modułu (przedmiotu): Prawo Energetyczne
Sposoby prowadzenia zajęć
Symbol efektu
Symbol treści kształcenia
umożliwiające osiągnięcie
kształcenia dla
realizowanych w trakcie
założonych efektów
#
modułu *
zajęć
kształcenia
PE_01
TK_01
Wykład z prezentacją
multimedialną
Metody oceniania
stopnia osiągnięcia
założonego efektu
&
kształcenia
Egzamin
w formie pisemnej:
test z elementami
6
PE_02
TK_02
Wykład z prezentacją
multimedialną
PE_03
TK_03, TK_05
Wykład z prezentacją
multimedialną
PE_04
TK_04
Wykład z prezentacją
multimedialną
PE_05
TK_06, TK_07, TK_09,
TK_11, TK_12, TK_13,
TK_14, TK_15
Wykład z prezentacją
multimedialną
PE_06
TK_06, TK_09, TK_10,
TK_13, TK_15
Wykład z prezentacją
multimedialną
TK_08, TK_10
Wykład z prezentacją
multimedialną oraz
rozwiązywaniem zadań i
kazusów
TK_08
Wykład z prezentacją
multimedialną oraz
rozwiązywaniem zadań i
kazusów
PE_09
TK_09
Wykład z prezentacją
multimedialną oraz
rozwiązywaniem zadań i
kazusów
PE_10
TK_03, TK_05
Wykład z prezentacją
multimedialną oraz
rozwiązywaniem kazusów
PE_07
PE_08
opisowymi lub kazus
z pytaniami
Egzamin
w formie pisemnej:
test z elementami
opisowymi lub kazus
z pytaniami
Egzamin
w formie pisemnej:
test z elementami
opisowymi lub kazus
z pytaniami
Egzamin
w formie pisemnej:
test z elementami
opisowymi lub kazus
z pytaniami
Egzamin
w formie pisemnej:
test z elementami
opisowymi lub kazus
z pytaniami
Egzamin
w formie pisemnej:
test z elementami
opisowymi lub kazus
z pytaniami
Egzamin
w formie pisemnej:
test z elementami
opisowymi lub kazus
z pytaniami
Egzamin
w formie pisemnej:
test z elementami
opisowymi lub kazus
z pytaniami
Egzamin
w formie pisemnej:
test z elementami
opisowymi lub kazus
z pytaniami
Egzamin
w formie pisemnej:
test z elementami
opisowymi lub kazus
z pytaniami
Zaleca się podanie przykładowych zadań (pytań) służących ocenie osiągnięcia opisanych efektów
kształcenia.
2. Obciążenie pracą studenta (punkty ECTS)
Nazwa modułu (przedmiotu): Prawo Energetyczne
Forma aktywności
Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem
Średnia liczba godzin na zrealizowanie
aktywności *
30 W (studia stacjonarne)
12 W + 18 e-learningu (studia
niestacjonarne)
7
Praca własna studenta
#
SUMA GODZIN
SUMARYCZNA LICZBA PUNKTÓW ECTS DLA
MODUŁU (PRZEDMIOTU)
Przygotowanie się do zaliczenia: 15 godz.
45 godz. / 45 godz.
4
3. Sumaryczne wskaźniki ilościowe
a) Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje na zajęciach wymagających bezpośredniego
udziału nauczycieli akademickich
4 ECTS
b) Liczba punktów ECTS, którą student uzyskuje w ramach zajęć o charakterze praktycznym,
takich jak zajęcia laboratoryjne i projektowe
4. Kryteria oceniania
Logiczny wybór poprawnej odpowiedzi w przypadku pytań testowych; poprawność merytoryczna w
przypadku pytań opisowych, poprawny dobór przepisów prawnych, umiejętność argumentacji i
czytelnego opisu dokonywanych czynności w przypadku rozwiązywania kazusu.
.................................................
Piotr Lissoń
8