Postawy rodziców niepełnosprawnych dzieci

www.szkolaszpitalna.olsztyn.pl
Postawy rodziców niepełnosprawnych dzieci
mgr Eliza Ilcewicz
Rodzina, to grupa społeczna osób, które mieszkają razem. To w jakiej mierze dziecko przystosowuje się do życia w
społeczeństwie uzależnione jest od stosunków panujących w rodzinie – od postaw rodziców wobec dziecka.
Szczególnie ważne jest to, aby we wczesnych latach życia dziecka w rodzinie panowała serdeczna atmosfera. Należy
zawsze pamiętać i dbać o te najbardziej wartościowe środowisko wychowawcze jakim jest rodzina, która określa i
stwarza warunki indywidualnego rozwoju osobowości dziecka. To dzięki niej zaspakajane są potrzeby biologiczne,
psychiczne, poczucia bezpieczeństwa, a przede wszystkim miłości i akceptacji dziecka. Jest ona podstawowym
terenem socjalizacji dziecka, gdzie uczy się ono współżycia, współdziałania w grupie, wzorców postępowania w
konkretnych sytuacjach.
Gdy w rodzinie pojawia się dziecko niepełnosprawne, nikt nie ma wątpliwości, że wychowanie dziecka
niepełnosprawnego jest ogromnym wyzwaniem i próbą. To prawda, że rodzice już od urodzenia dziecka muszą
stawiać czoła trudnym i przykrym sytuacjom. Jeżeli nie poradzą sobie z niepełnosprawnością i będą uważać, że ich
dziecko jest okrutnie poszkodowane przez los, to poniosą życiową porażkę. Trudno będzie im mówić o własnym
dziecku, jeżeli nie zaakceptują sytuacji, w jakiej przyszło im żyć. Taka rodzina potrzebuje wsparcia i pomocy całego
swojego otoczenia i społeczeństwa w szerokim tego słowa znaczeniu.
Rodzice niepełnosprawnych dzieci muszą nauczyć się z tym żyć i funkcjonować. Nie trzeba ukrywać przed ludźmi
inności dziecka, ani udawać, że ono nie istnieje. Trzeba je zaakceptować i pomóc zaakceptować je samemu dziecku,
obdarzając je taką samą uwagą, troską, otuchą, co zdrowe dziecko w rodzinie.
Strach i lęk przed nowym, nieznanym i trudnym, to normalne odczucia, które pojawiają się w życiu każdego
człowieka. Natomiast poczucie bezpieczeństwa, akceptacja, wsparcie drugiego człowieka i odczucie bycia potrzebnym
oraz ważnym sprawiają, że potrafimy podnieść się z upadku i walczyć o dziecko, o jego zdrowie, a tym samym o całą
rodzinę.
Istnieją trzy podstawowe wzorce postępowania.
1. Rodzic nadopiekuńczy (rezygnacja z prawa do własnego szczęścia, poświęcenie własnego życia dziecku);
2. Rodzic obojętny (izoluje się od otoczenia, swoje obowiązki wykonuje mechanicznie i z niechęcią);
3. Nadzieja i wiara w cud (rodzic taki, pomimo wielokrotnych konsultacji ze specjalistami nie wierzy w chorobę
dziecka - ucieka w nierealistyczne terapie znachorów i podejmuje działania magiczne oraz niekonwencjonalne).
Postawy rodziców mogą zmieniać się w zależności od sytuacji rodziny i postępów rozwoju dziecka. Jednak żadna
postawa z prezentowanych wzorców nie umożliwia samorealizacji rodziców, co często doprowadza do rozpadu
małżeństwa i ma szkodliwy wpływ na inne dzieci w rodzinie.
Postawa dająca największą gwarancję powodzenia wychowawczego to:
- dziecko powinno czuć zrozumienie, miłość i akceptację;
- nie liczenie na cud, ale też nie poświęcanie siebie bez reszty;
- umiejętność cieszenia się nawet z najdrobniejszych sukcesów dziecka;
- nie dążenie na siłę do wytyczonych osiągnięć;
- aktywne uczestniczenie w rodzinnych i towarzyskich wydarzeniach, pozwalających wzbogacać świat doznań i
przeżyć.
1
www.szkolaszpitalna.olsztyn.pl
Typologię postaw rodzicielskich opracowała Maria Ziemska (1980 r.). Wyróżnia ona dwie grupy postaw.
1. Typy nieprawidłowych postaw rodzicielskich:
- postawa odtrącająca,
- postawa zbyt wymagająca,
- postawa unikająca,
- postawa nadmiernie broniąca;
1. Typy prawidłowych postaw rodzicielskich:
- postawa akceptująca,
- postawa uznawania praw dziecka,
- postawa współdziałania,
- postawa rozumnej swobody.
Współżycie z niepełnosprawnym dzieckiem na pewno przekształca, a czasami przewraca system wartości rodziców. Z
czasem zauważają oni, że najważniejsze są: harmonia w życiu rodzinnym, bezpieczeństwo rodziny, miłość, szacunek i
godność człowieka, a mniejszego znaczenia nabiera: bogactwo, kariera zawodowa, czy sukces. Wszyscy rodzice dzieci
niepełnosprawnych, których życie opiera się na:
- takim organizowaniu funkcjonowania rodziny, które niesie pomoc dziecku,
- dominowaniu uczuć pozytywnych,
- takich kontaktach z dzieckiem i czynnościach wykonywanych wokół niego, które zaczynają przynosić satysfakcję dla
całej rodziny,
- aktywnym udziale w zabiegach leczniczych i rehabilitacyjnych,
- współpracy ze sobą,
mają możliwość wyjść z kręgu przeżyć paraliżujących ich funkcjonowanie i naprawdę pomóc swojemu dziecku.
2