2 - Koniunktura

Wykład:
JAK HICKS TŁUMACZYŁ KEYNESA?
- MODEL RÓWNOWAGI IS-LM
Stanley Fischer o modelu IS-LM
Model IS-LM jest użyteczny z dwóch powodów.
Po pierwsze jako narzędzie o znaczeniu historycznym,
a po drugie, ponieważ jest to wciąż podstawowy model
używany przez ludzi, aby rozumieć gospodarkę. (...)
Nie sądzę, aby istniał lepszy model dający właściwe
wyczucie procesów dostosowawczych w krótkich okresach.
John Hicks (1904 - 1989)
• „Mr Keynes and the
Classics: A Suggested
Interpretation” (1937)
• „Value and Capital”
(1939)
• Nagroda Nobla (1972)
Model IS - LM : podstawowe zmienne
Y = C + I + G +X
ZMIENNE
ENDOGENICZNE
(ustalane w modelu)
C = a + b (1 - t) Y
I = e - dR
X = g - mY - nR
MD = (kY - hR) P
ZMIENNE
EGZOGENICZNE
(ustalane poza
modelem)
MS i G
Konsumpcja a dochody dyspozycyjne, USA 1960–2008
Inwestycje, stopa % i rentowność
projektów inwestycyjnych
Algebraiczne wyprowadzenie krzywej IS
1) Y = C + I + G + X
2) C = 300 + 0,8 Yd
3) I = 200 - 1500 r
4) X = 100 - 0,04 Y - 500 r
5) MD = P ( 0,5 Y - 2000 r )
G = 200
t = 0,2
MS = 550
P=1
IS:
Y = 300 + 0,8(1 - 0,2)Y + 200 - 1500r + 200 +100 - 0,04Y - 500r
IS:
Y = 2000 - 5000 r
Wyprowadzenie krzywej IS
2
AD
1
AD1
E1
E0
AD0
Y
r
1
2
Krzywa IS
r0
IS
r1
Y
Y0
Y1
Algebraiczne wyprowadzenie krzywej LM
1) Y = C + I + G + X
G = 200
2) C = 300 + 0,8 Yd
t = 0,2
3) I = 200 - 1500 r
4) X = 100 - 0,04 Y - 500 r
5) MD = P ( 0,5 Y - 2000 r )
LM:
MS = MD
LM:
LM:
MS = 550
P=1
550 = P ( 0,5 Y - 2000 r )
Y = 1100 + 4000 r
Wyprowadzenie krzywej LM
Krzywa LM
Stopa
procentowa
MS
r
r
2
LM
MD1
1
MD0
M0
Y0
M
1
Y1
2
Y
Model równowagi makroekonomicznej: IS - LM
Krzywa LM
[obrazuje równowagę
na rynku pieniężnym]
Stopa
procentowa
r
LM
E0
Krzywa IS
[obrazuje równowagę
na rynku dóbr i usług]
r0
IS
Y0
Y
Dochód narodowy
Model IS - LM:
wpływ ekspansywnej polityki budżetowej na gospodarkę
Krzywa LM
Stopa
procentowa
[obrazuje równowagę
na rynku pieniężnym]
r
r1
LM
E1
Krzywe IS
E0
[obrazują równowagę
na rynku dóbr i usług]
r0
IS1
IS0
Y0
Y1
Y
Dochód narodowy
Wpływ ekspansywnej polityki fiskalnej
na wzrost gospodarczy (OECD 1970-96)
Wskaźnik
Stopa wzrostu realnego GDP
- przed zmianą polityki fiskalnej
- w trakcie
- po zmianie polityki fiskalnej
Liczba epizodów
Ekspansja
fiskalna
2,57 %
1,12 %
2,00 %
38
Podstawowe wskaźniki ekonomiczne w USA
w latach 1981-1987
Wskaźnik
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
Stopa wzrostu GNP (%)
1,9
-2,5
3,6
6,8
3,4
2,8
3,4
Stopa bezrobocia (%)
7,5
9,5
9,5
7,4
7,1
6,9
6,1
Inflacja (CPI) (%)
10,3
6,2
3,2
4,3
3,6
1,9
3,6
Deficyt budżetowy (w mld $)
64
146
176
170
197
206
158
Saldo bilansu handl. (w mld $)
-28
-36
-67
-113
-122
-146
-160
Model IS - LM:
wpływ restrykcyjnej polityki budżetowej na gospodarkę
Krzywa LM
Stopa
procentowa
r
r0
[obrazuje równowagę
na rynku pieniężnym]
LM
E0
Krzywe IS
E1
[obrazują równowagę
na rynku dóbr i usług]
r1
IS0
IS1
Y1
Y0
Y
Dochód narodowy
Wpływ restrykcyjnej polityki fiskalnej
na wzrost gospodarczy (OECD 1970-96)
Wskaźnik
Stopa wzrostu realnego GDP
- przed zmianą polityki fiskalnej
- w trakcie
- po zmianie polityki fiskalnej
Liczba epizodów
Restrykcje
fiskalne
2,21 %
2,36 %
2,13 %
65
Stopa fiskalizmu a wzrost PKB
Kraj
Stopa fiskalizmu
Średnioroczny wzrost PKB
1960
1996
zmiana 19601990- zmiana
65
96
Kraje, gdzie stopa fiskalizmu wzrosła nieznacznie
USA
28,4
34,6
+6,2
4,4
2,2
-2,2
Irlandia
28,2
37,3
+9,7
4,1
5,9
+1,8
W. Brytania
32,2
43,7
+11,5
3,5
1,2
-2,3
Kraje o największym wzroście fiskalizmu
Hiszpania
13,7
45,4
+31,7
8,5
1,8
-6,7
Grecja
17,4
49,4
+32,0
7,2
1,2
-6,0
Szwecja
31,0
66,1
+35,1
4,9
0,6
-4,3
Kraje OECD
27,0
48,0
+21,0
5,5
1,9
-3,6
Nachylenie krzywej LM
a efektywność polityki fiskalnej
Stopa
procentowa
LM0
r
LM1
r2
IS2
r1
r0
IS1
IS0
Y0
Y1
Dochód narodowy
Y2
Y
Czynniki przesunięć krzywej IS
1. Zmiany autonomicznych wydatków konsumpcyjnych
niepowiązane ze stopami procentowymi.
2. Zmiany wydatków inwestycyjnych niepowiązane
ze stopami procentowymi.
3. Zmiany wydatków rządowych.
4. Zmiany podatków.
5. Zmiany eksportu netto niezwiązane ze stopami
procentowymi.
Model IS - LM:
wpływ ekspansywnej polityki monetarnej na gospodarkę
Krzywe LM
Stopa
procentowa
[obrazują równowagę
na rynku pieniężnym]
r
r0
r1
LM0
E0
E1
LM1
Krzywa IS
[obrazuje równowagę
na rynku dóbr i usług]
IS
Y0
Y1
Y
Dochód narodowy
Keynes o polityce monetarnej
Dopóki istnieje bezrobocie, wzrost ilości pieniądza nie wywiera
żadnego wpływu na ceny, a zatrudnienie powiększa się ściśle
proporcjonalnie do każdego przyrostu efektywnego popytu
wywołanego przez wzrost ilości pieniądza. (...)
Skoro zaś nastanie pełne zatrudnienie, ceny zmieniają się
w tej samej proporcji co ilość pieniądza.
Ekspansywna polityka monetarna a tempo
wzrostu gospodarczego w USA w latach 1982-84
Wskaźnik
1981
1982
1983
1984
Tempo wzrostu
nominalnej podaży
pieniądza M1
Tempo wzrostu realnej
podaży pieniądza M1
Tempo inflacji mierzone
deflatorem PNB
Tempo wzrostu
gospodarczego
6,5
8,5
9,6
5,7
-3,2
2,1
6,0
2,0
9,7
6,4
3,9
3,7
1,9
-2,5
3,6
6,8
STOPA INFLACJI /CPI/ (w %)
Wzrost podaży pieniądza a inflacja
TEMPO
WZROSTU
M1 (w %)
Model IS - LM:
wpływ restrykcyjnej polityki monetarnej na gospodarkę
Krzywe LM
Stopa
procentowa
[obrazują równowagę
na rynku pieniężnym]
r
r1
r0
LM1
LM0
E1
Krzywa IS
E0
[obrazuje równowagę
na rynku dóbr i usług]
IS
Y1
Y0
Y
Dochód narodowy
Restrykcyjna polityka monetarna a tempo wzrostu
gospodarczego w USA w latach 1978-1982
Wskaźnik
1978
1979
1980
1981
1982
Tempo wzrostu
nominalnej podaży
pieniądza M1
Tempo wzrostu realnej
podaży pieniądza M1
Tempo inflacji mierzone
deflatorem PNB
Tempo wzrostu
gospodarczego
8,2
7,6
6,8
6,5
8,5
0,9
-1,3
-2,2
-3,2
2,1
7,3
8,9
9,0
9,7
6,4
5,3
2,5
-0,2
1,9
-2,5
Przesunięcia krzywej LM
1.
Zmiany podaży pieniądza.
2.
Autonomiczne zmiany popytu na pieniądz.
3.
Zmiany ogólnego poziomu cen [wzrost P działa jak
restrykcyjna polityka monetarna – zmniejszają się
realne zasoby pieniądza; spadek P działa jak
ekspansywna polityka monetarna – zwiększają się
realne zasoby pieniądza].
Mechanizm transmisyjny
AD
E1
C + I + G1
C + I + G0
E0
Y
r
r1
r0
MS
r
LM
E1
E0
IS1
MD0
IS0
Y0
Y1
MD1
Y
M
Efekt Pigou (efekt realnych zasobów)
1 - spadek cen prowadzi do
wzrostu realnych zasobów pieniądza
Stopa
procentowa
r
LM0
E0
r0
E2
E1
r1
LM1
IS1
2 - spadek cen prowadzi
także do wzrostu
realnej wartości majątku
IS0
Y0
Y
Dochód narodowy
Spowolnienie wzrostu gospodarczego w USA
w roku 2001 (1)
1. Stopa wzrostu realnego GDP
1994-2000: 3,9% (średnio rocznie)
2001: 1,2%
2. Stopa bezrobocia
grudzień 2000:
grudzień 2001:
Źródło: G. Mankiw, Macroeconomics
4,0%
5,8%
Spowolnienie wzrostu gospodarczego w USA
w roku 2001 (2) – przyczyny: szoki
1. Spadające ceny akcji
sierpień 2000 – sierpień 2001:
tydzień po 11 września :
- 25 %
- 12 %
2. Atak terrorystyczny 11 września
wzrost niepewności
spadek zaufania konsumentów i firm
Efekt – redukcja wydatków
– przesunięcie krzywej IS w lewo
Źródło: G. Mankiw, Macroeconomics
Spowolnienie wzrostu gospodarczego w USA w roku
2001 (3) - odpowiedź (polityka gospodarcza)
1. Polityka fiskalna
- cięcia podatkowe
- wyższe wydatki: pomoc dla Nowego Jorku
oraz linii lotniczych, wojna z terroryzmem
2. Polityka monetarna
- FED obcina stopy % 11 razy w 2001 r., obniżając
podstawowe stopy z 6,5% do 1,75%
- wzrost podaży pieniądza
Źródło: G. Mankiw, Macroeconomics
Spowolnienie wzrostu gospodarczego w USA w roku
2001 (4) - efekty polityki
1. W pierwszym kwartale 2002 stopa wzrostu
realnego GDP sięga 6,1%
2. Później stopa wzrostu zmniejsza się do 2%
3. W czerwcu 2003 r. NBER ogłasza, że recesja
skończyła się w listopadzie 2001 r.
Źródło: G. Mankiw, Macroeconomics