Wersja sylabusa dla zajęć prowadzonych w ramach ścieżek

SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU
1.
Nazwa przedmiotu w języku polskim
Psychologia rozwoju człowieka
2.
Nazwa przedmiotu w języku angielskim
Psychology of human development
3.
Jednostka prowadząca przedmiot
Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych, Instytut Psychologii,
Zakład Psychologii Rozwoju…
4.
Kod przedmiotu/modułu
5.
Rodzaj przedmiotu
obowiązkowy
6.
Kierunek studiów
Psychologia
7.
Poziom studiów (I lub II stopień lub jednolite studia magisterskie)
Jednolite studia magisterskie
8.
Rok studiów
II
9.
Semestr (zimowy lub letni),
zimowy i letni
10.
Forma zajęć i liczba godzin (dotyczy nazw różnych typów zajęć)
Forma zajęć: wykład , 15+15godzin
11.
Imiona, nazwiska, tytuły/stopnie naukowe osób prowadzących zajęcia
Zbigniew Łoś, dr
12. Wymagania wstępne w zakresie wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych dla
przedmiotu
zaliczony I rok studiów, ugruntowana wiedza z podstaw psychologii
13.
Cele przedmiotu
C1 Dostarczenie wiedzy na temat pojęć z zakresu psychologii rozwoju i
modeli rozwoju psychicznego (CP)
1
C2 Dostarczenie wiedzy na temat okresów rozwojowych w ciągu życia
człowieka (CP)
C3 Omówienie wybranych teorii rozwoju psychicznego (CP)
C4 Przekazanie podstawowej wiedzy na temat czynników optymalizujących i
czynników zakłócających proces rozwoju (CP)
C5 Kształtowanie umiejętności rozumienia i analizowania rozwoju w różnych
kontekstach (CP)
C6 Kształtowanie umiejętności krytycznej interpretacji zmian rozwojowych z
różnych perspektyw teoretycznych (CP)
C7 Kształtowanie umiejętności interpretacji danych badawczych z zakresu
psychologii rozwojowej (CP)
C8 Rozwój umiejętności pracy w grupie
C9 Uświadomienie roli własnej aktywności studenta w procesie
poszukiwania informacji na temat rozwoju psychicznego jednostki i
poszerzania wiedzy w tym przedmiocie
C10 ……………………
C11 ……………………
C12 ……………………
14.
Zakładane efekty kształcenia (dla
przedmiotu)
EK_W_01 Definiuje podstawowe
pojęcia z zakresu psychologii
rozwoju człowieka.
EK_W_02 Omawia okresy – etapy –
stadia wyróżnione w rozwoju
człowieka.
EK_W_03 Wymienia i charakteryzuje
główne koncepcje rozwoju człowieka
EK_W_04 Zna specyfikę metodologii
badań rozwojowych
EK_W_05 ……………….
EK_U_01 Wieloaspektowo analizuje
rozwój, analizuje przebieg rozwoju w
kontekście społeczno-kulturowym
EK_U_02 ……………….
EK_U_03 Interpretuje dane
badawcze dotyczące rozwoju
psychicznego w różnych okresach
życia oraz wyciąga z nich wnioski w
terminach przyjętej teorii
Symbole kierunkowych
efektów kształcenia, np.:
K_W01*, K_U05, K_K03 (symbole dla
kierunku)
K_W02, K_W03, K_W04, K_W05,
KW06
K_W02, K_W05, KW_06, K_U07,
K_K01
K_W07, K_W09, K_U06
EK_U_04 ……………….
EK_U_05 ……………….
2
EK_K_01
EK_K_02
EK_K_03
EK_K_04
EK_K_05
15.
……………….
……………….
……………….
……………….
……………….
……………………….
Treści programowe
1. Badania rozwoju człowieka.
- specyfika badań rozwoju człowieka; perspektywa Life-Span. znaczenie perspektywy Life-Span (P.B. Baltes, K.W. Schaie), jej cele i
metodologia. - główne badania longitudinalne (Terman Life-Cycle
Study, Berkeley Guidance Study. Oakland Growth Study, Seattle
Longitudinal Study, Dunedin Multidisciplinary Health and
Development Study). - dorobek badań podłużnych - osiągnięcia i
ograniczenia.
2. Przemoc i destrukcja jako zagrożenie rozwoju.
- źródła agresji i destrukcji w ujęciu psychoanalizy, behawioryzmu,
poznawczym, humanistycznym, ewolucyjno-biologicznym; osobowość
autorytarna.
3. Przemoc i destrukcja jako zagrożenie rozwoju c.d.
- destrukcyjne subkultury. - przemoc w szkole; nękanie, mobbing,
wiktymizacja. - przemoc w rodzinie - uwarunkowania, skutki. główne mechanizmy powstawania zachowań przestępczych u dzieci i
młodzieży. - zamachy samobójcze: predyspozycje, znaki
ostrzegawcze. - społeczno kulturowe uwarunkowania zabójstw i
samobójstw.
4. Rozwój psychoseksualny.
- tożsamość psychiczna i płciowa; źródła samowiedzy; znaczenie
identyfikacji. - struktura tożsamości płciowej (S. Bem, M.E.P.
Seligman). - biologiczne uwarunkowania tożsamości płciowej i
nonkonformizmu rodzajowego. - miłość i jej rozumienie na
przestrzeni dziejów; psychologiczne modele miłości (J. Lee, R.
Sternberg).
5. Rozwój psychoseksualny, c.d.
- zaburzenia rozwoju psychoerotycznego (Z.L. Starowicz). przemoc seksualna wobec dzieci. Modele przyczynowe (R.J. Gelles. D.
Russell. D Finkelhor). - kontrowersje wokół "pamięci odzyskanej"
(E.F. Loftus). - czynniki utrwalające uszkodzenie rozwoju.
6. Mechanizmy socjalizacji.
- pochodzenie języka; determinizm językowy czy poznawczy
(hipoteza Sapiro-Whorfa). - mechanizmy socjalizacji: interioryzacja
(L.S. Wygotski, J. Piaget); różne rodzaje uczenia się. - modularna
koncepcja umysłu (A. Leslie). - identyfikacja dziecka z rodzicami (w
ujęciu A. &. S. Freudów, P.E. Slatera). - interpersonalne źródła
doświadczeń socjalizacyjnych: relacje przywiązaniowe (J. Bowlby), relacje grupowe (J.R. Harris), relacje indywidualne.
7. Rozwój związków człowieka z otoczeniem w ujęciu M. Porębskiej.
- kształtowanie się pierwszego związku (dziecko-matka) - układ
relacji: pozycja dziecka w rodzinie. - ukierunkowanie aktywności a
3
podejmowanie zadań.
Kryzysy relacji człowieka z innymi ludźmi w ciągu całego życia (E.H.
Erikson).
- zasada epigenezy a mechanizm następstwu faz. - konflikt i jego
rozwiązanie jako wyznacznik rozwoju. - nowe jakości specyficzne dla
rozwiązania w każdej fazie.
8. Prawidłowości rozwoju umysłowego.
- założenia koncepcji J. Piageta; logika jako źródło porządku w
procesie rozwoju. - funkcja symboliczna a kształtowanie się operacji
wewnętrznych. - rodzaje nierównowagi, równoważenie majoryzujące
i abstrakcja refleksująca. - zagadnienie odziedziczalności poziomu
inteligencji (A. Jensen. T.J. Bouchard. R.J. Herrnstein. C. Murray). jakość rodzicielstwa jako uwarunkowanie rozwoju umysłowego. rozwój intelektualny dorosłych (zdolności, umiejętności, wiedza,
własne koncepcje). - stadia postformalne (J. Pascual-Leone, W.B.
Perry, M.L. Commons, D.A. Kramer). - koncepcje mądrości (R.
Helson, P. Baltes, R, J. Pascual-Leone).
9. Rozwój moralny, socjalizacja i hierarchia wartości.
- etyka i moralność z perspektywy międzykulturowej (w teorii i
badaniach). - ewolucyjno-biologiczne, psychoanalityczne,
behawioralne i poznawcze koncepcje rozwoju moralnego. - różnice
indywidualne w podatności na socjalizację (H.J. Eysenck, P.T. Costa,
R.R. McCrae) - indywidualne i kulturowe źródła wartości wg S.H.
Schwartza; klasyfikacja wartości, wyniki badań. - socjalizacja
wartości wg modelu P. Brzozowskiego; wyniki badań. - socjalizacja
światopoglądu wg S. Tomkinsa; wymiary światopoglądu.
10.Przystosowanie człowieka.
- warstwowe koncepcje struktury osobowości; - zaburzenia
osobowości wg ICD i DSM. - teorie zaburzeń osobowości. rozwojowe ujęcie słabego przystosowania (L. Sperry, M.B. Ivey &
A.E. Ivey) - kształtowanie się wzorców adaptacji z perspektywy
aktywności zadaniowej. - klasyfikacja wzorców adaptacji.
11.Rozwój podmiotowości człowieka.
- funkcjonalne podstawy podmiotowości (decyzyjnej wolności
człowieka). - rozwój ego i self; rozszczepienie ego, zranienie self;
hierarchia mechanizmów obronnych (G.E. Vaillant). - koncepcje
kontroli, sprawstwa, funkcji zarządczych; ujęcie kulturowe (K.
Obuchowski). - czynniki dezautomatyzacji procesu formułowania
zadań przez podmiot. - procesy stymulujące restrukturyzację
organizacji doświadczeń podmiotu. - styl życia jako podmiotowa
organizacja aktywności życiowej; klasyfikacja stylów życia.
12.Jak dorośli realizują podmiotowość wg wybranych teorii rozwoju
człowieka dorosłego.
Sezony życia w ujęciu D.J. Levinsona. - sekwencja struktur życia. znaczenie Snu i mentora. - typowe zadania każdego okresu.
Samorealizacja w ujęciu A. Maslowa. - sytuacyjny charakter
hierarchii potrzeb. - wyznaczniki kierunku samorealizacji; rozwój czy
ekspansja.
13.Kierowanie własnym rozwojem w ujęciu K. Dąbrowskiego.
- charakterystyka potencjału rozwojowego. - rola dynamizmów w
środowisku wewnętrznym. - kontrowersje wokół teorii dezintegracji
4
pozytywnej.
14.Rozwój duchowości człowieka.
- gatunkowe korzenie potrzeby transcendencji (J.Z. Young, J. Jaynes,
M. Persinger, E. d'Aquili). - status ontologiczny hierarchii wartości. różnice w teoriach wartości (M. Schelera, M. Rokeacha, S.
Schwartza). - relacja duchowości i religijności. - przekonania
społeczno-polityczne. - patologia potrzeby transcendencji - pranie
mózgu w ruchach kultowych.
15.Światopogląd, jego składniki i funkcje.
- psychiczne funkcje religijności (S. Freud, E. Fromm, CG. Jung).
Rozwój człowieka dorosłego w ujęciu C.G. Junga. - rozwój jako
konfrontacja z Nieświadomym. - etapy indywiduacji, główne
archetypy. - kontrowersje ontologiczne..
16.
Zalecana literatura
Obowiązkowa:
1. Trempała. J. red. (2011). Psychologia rozwoju człowieka. Podręcznik
akademicki (2-350). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN
Uzupełniająca:
1. Dąbrowski K. (red.). (1981). Zdrowie psychiczne (wyd. II, art.
Dąbrowskiego, Piechowskiego i Borofsky’ego, s. 46-63, 91-128, 129151). Warszawa: PWN.
2. Gardner H., Kornhaber M.L., Wake W.K. (2001). Inteligencja.
Wielorakie perspektywy. Warszawa: WSiP, s. 83-109.
3. Hoffman M.L. (2006). Empatia i rozwój moralny. Gdańsk: GWP, s.
109-158.
4. Kielar-Turska M. (2000). Rozwój człowieka w pełnym cyklu życia.
[W:] J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki (tom l, s.
285-332). Gdańsk: Gdańskie Wyd. Psychologiczne.
5. Kurcz I. (2000). Psychologia języka i komunikacji (s. 20-105, 160175). Warszawa: WN „Scholar".
6. Kutter P. (1998). Współczesna psychoanaliza (s. 22-41, 68-93).
Gdańsk: GWP.
7. Łoś Z. (2006). Pięćdziesiąt lat badań nad przywiązaniem u ludzi i
zwierząt. [W:] B. Bartosz, J. Klebaniuk (red.). Wokół jakości życia.
Studia psychologiczne (s. 9-29). Wrocław: Wydawnictwo „Jakopol”.
8. Łoś Z. (2010). Rozwój psychiczny człowieka w ciągu całego życia.
Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, s. 92-99
9. Maslow A. (1983). Doborowy przedstawiciel gatunku dokonuje
wyboru dla całego gatunku. [W:] Nowiny Psychologiczne, nr 8-9.
10.Maslow A. (1990). Osobowość i motywacja (s. 72-210). Warszawa:
PAX.
11.McCrae R.R., Costa P.T. (2005). Oddziaływanie osobowości na
przebieg życia. [W:] Osobowość dorosłego człowieka (s. 244-276).
Kraków: Wydawnictwo WAM.
12.McCrae R.R., Costa P.T. (2005). Rozwój człowieka dorosłego widziany
przez pryzmat wywiadu psychologicznego. [W:] Osobowość dorosłego
człowieka (s. 197-219). Kraków: WAM.
5
13.Pervin L.A. (2002). Rozwój osobowości. [W:] Psychologia osobowości
(s. 145-206). Gdańsk: Gdańskie Wyd. Psychologiczne.
14.Porębska M. (1983). Pozycja zajmowana przez dziecko w rodzinie
jako wynik i perspektywa rozwoju. Psychologia Wychowawcza, 1, s.
18-25.
15.Starowicz Z.L. ( 1992). Przemoc seksualna (s. 27-106). Warszawa:
Santorski.
17.
Forma zaliczenia poszczególnych komponentów przedmiotu, sposób sprawdzenia
osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia
- wykład: egzamin testowy( jedna z trzech odpowiedzi prawidłowa), około
50 zadań plus ewentualnie jedno lub dwa pytania otwarte (do zwięzłego
opisania zagadnienia); >90%pkt ocena bdb, >80%pkt ocena db plus,
>70% pkt ocena db, >60% pkt ocena dst plus, >50% ocena dst.
- wykład fakultatywny: ………………….
- ćwiczenia: ………………….
- laboratorium: ………………….
- konwersatorium: ………………….
- warsztat: ………………….
- zajęcia fakultatywne: ………………….
- inne: ………………….
18.
Język wykładowy
język polski
19.
Obciążenie pracą studenta
Forma aktywności studenta
Średnia liczba godzin na
zrealizowanie aktywności
Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:
-
wykład: 30 godzin
wykład fakultatywny: ……………. godzin
ćwiczenia: ……………. godzin
laboratorium: ……………. godzin
konwersatorium: ……………. godzin
warsztat: ……………. godzin
zajęcia fakultatywne: ……………. godzin
inne: ……………. godzin
30 godzin
Praca własna studenta np.:
-
przygotowanie do zajęć: ……………. godzin
opracowanie wyników: ……………. godzin
czytanie wskazanej literatury: 20 godzin
napisanie raportu z zajęć: ……………. godzin
przygotowanie do egzaminu: 50 godzin
przygotowanie do kolokwium: ……………. godzin
70 godzin
6
Suma godzin
Liczba punktów ECTS
100 godzin
4
7