Do stymulacji fiskalnej – drogą i koleją

Raport Specjalny
Analizy Makroekonomiczne
23 października 2013
Do stymulacji fiskalnej – drogą i koleją
Po konsolidacji fiskalnej w latach 2011-2012, w ostatnich kwartałach
pozycja fiskalna Polski pogorszyła się ze względu na silny cykliczny ubytek
po stronie dochodowej
Wzrost deficytu był jednak umiarkowany (-4,0: PKB w 2q 2013), gdyż
ubytek dochodów został w dużej mierze skompensowany przez silny
spadek inwestycji publicznych
Prognozujemy, że deficyt fiskalny w 2013 r. wyniesie ~4,5: PKB, co
implikuje zacieśnienie fiskalne, którego wpływ na wzrost gospodarczy
w 2013 r. szacujemy na -1,0% PKB
Oczekujemy, że w 2014 roku nastąpi zwrot w polityce fiskalnej w kierunku
stymulacji gospodarki – skalę impulsu fiskalnego w 2014 r. szacujemy na
+0,8% PKB
Impuls fiskalny technicznie zostanie umożliwiony przez transfer aktywów
z OFE do ZUS, a fundamentalnie przez ponowne przyspieszenie inwestycji
infrastrukturalnych
Zmiany w systemie emerytalnym spowodują skokowy spadek długu
publicznego (o ~8: PKB) oraz mogą pozwolić na wykazanie (księgowej)
nadwyżki budżetowej (ESA95) w 2014 r rzędu ~5: PKB (z tytułu samego
1
transferu obligacji skarbowych z OFE do ZUS)
Impuls fiskalny wynikający z planowanego przyspieszenia inwestycji
infrastrukturalnych szacujemy na 0,6% PKB, z czego: (1) 0,4% PKB
– z tytułu wzrostu wartości inwestycji drogowych, a (2) 0,2: PKB z tytułu
wzrostu wartości inwestycji kolejowych
Rozpoczęcie nowej perspektywy finansowej UE 2014-2020 oraz wartość już
ogłoszonych przetargów drogowych (21mld zł) – w połączeniu ze średnim
czasem trwania przetargu (ok. 4 kwartały) – sugerują, że realizacja
inwestycji z perspektywy finansowej 2014-20 może rozpocząć się w 2q-3q
2014 r.
Radosław Bodys
Główny Ekonomista
[email protected]
tel. 22 521 80 84
Michał Rot
Ekonomista
tel. 22 580 34 22
Polityka fiskalna i fundusze UE* vs.
zmiana realnego PKB
4
%PKB/pp, r/r
3
kryzys globalny
2008 - 2009
2
1
0
-1
-2
-3
-4
Zmiana dynamiki PKB (pp, r/r)
Zmiana napływu funduszy UE i def.strukt. (:PKB, r/r)
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Źródło: MF, GUS, PKO Bank Polski.
* roczna zmiana sumy 1) pierwotnego deficytu strukturalnego oraz
2) napływu funduszy UE (2013-2014 - prognoza PKO)
Wartość inwestycji infrastrukturalnych†
2,0
% PKB
1,6
Inwestycje drogowe
Inwestycje kolejowe*
Po konsolidacji fiskalnej w latach 2011-2012, w ostatnich kwartałach pozycja
fiskalna Polski pogorszyła się ze względu na silny cykliczny ubytek po stronie
dochodowej. Wzrost deficytu był jednak umiarkowany (-4,0% PKB w 2q 2013),
gdyż ubytek dochodów został w dużej mierze skompensowany przez silny spadek
inwestycji publicznych w związku z końcem perspektywy finansowej
UE 2007-2013. Oznaczało to jednak kontynuację procyklicznej polityki fiskalnej.
Prognozujemy, że deficyt fiskalny w 2013 r. wyniesie ~4,5: PKB, co implikuje
zacieśnienie fiskalne, którego wpływ na wzrost gospodarczy w 2013 r.
2
szacujemy na -1,0% PKB – czyli w skali zbliżonej do zacieśnienie w 2012 r. NB.,
jak już wcześniej pisaliśmy; zacieśnienie polityki fiskalnej oraz spadek napływu
1
2
1,2
0,8
0,4
0,0
2012
2013
2014
Źródło: MTBiGM, MF, PKO Bank Polski.
†Szacunek inwestycji w oparciu o szacunek wartości wybudowanych
dróg, przeszacowanie wielkości inwestycji (vs sprawozdanie
z wykonania planu budowy dróg krajowych) dla 2012 r implikuje nieco
słabszy negatywny impuls w 2013 roku.. *łącznie wydatki publiczne i
prywatne.
Nadwyżka ta może się powiększyć o 0,8: PKB na każde 10: ubezpieczonych dobrowolnie przechodzących z OFE do ZUS.
Prognozowana zmiana pierwotnego deficytu strukturalnego ESA95.
Raport specjalny
23.10.2013
funduszy UE odpowiadają za ~70: spowolnienia gospodarczego w latach
2012/2013). W tym kontekście – oraz biorąc pod uwagę szersze spektrum
uwarunkowań gospodarczo-politycznych – oczekujemy, że w 2014 roku nastąpi
zwrot w polityce fiskalnej w kierunku stymulacji gospodarki. Skalę impulsu
fiskalnego – wynikającego z ponownego przyspieszenia inwestycji
infrastrukturalnych – szacujemy w 2014 r. na +0,8% PKB. Impuls fiskalny
technicznie zostanie umożliwiony przez transfer aktywów z OFE do ZUS, a
fundamentalnie przez ponowne przyspieszenie inwestycji infrastrukturalnych
(efekt nowej perspektywy finansowej UE 2014-2020).
Zmiany w systemie emerytalnym spowodują skokowy spadek długu publicznego
oraz mogą pozwolić na wykazanie (księgowej) nadwyżki budżetowej (ESA95)
w 2014 r. rzędu ~5: PKB (z tytułu samego transferu obligacji skarbowych z OFE
do ZUS). Nadwyżka ta może się powiększyć o 0,8: PKB na każde 10:
ubezpieczonych dobrowolnie przechodzących z OFE do ZUS. (NB. Należy zastrzec,
że o ile metodologia ESA95 pozwala na uwzględnienie transferów z OFE w wyniku
fiskalnym, metodologia ESA2010, (wprowadzana od 2014 r.), według naszej
interpretacji, nie będzie na to pozwalać. Mimo to, wydaje się, że w okresie
przejściowym uwaga komentatorów pozostanie skupiona na deficycie ESA95,
a uwarunkowania pozagospodarcze sugerują wysokie prawdopodobieństwo
chęci wykazania nadwyżki za 2014 r. (NB. dane te publikowane są w kwietniu
2015 r.).
Droga do stymulacji fiskalnej otwarta
Istniejące reguły ostrożnościowe/sanacyjne uniemożliwiały zmianę nastawienia
w polityce fiskalnej w 1q/2q 2013 (dług publiczny w pobliżu granicy 55% PKB,
stanowiącej „II próg ostrożnościowy”). Działania podjęte w 3q 2013 mają na celu
stworzenie przestrzeni fiskalnej umożliwiającej stymulację wzrostu gospodarczego
przy pomocy polityki fiskalnej:
Dochody sektora publicznego* (ESA95)
20
%, r/r
Dochody (ESA95)
15
PKB nominalnie
10
5
0
-5
Prognoza
-10
1q06
1q08
1q10
1q12
1q14
Źródło: Eurostat, PKO Bank Polski. *dochody bez jednorazowego
transferu kapitałowego z tytułu przeniesienia aktywów OFE do ZUS.
Wydatki sektora publicznego (ESA95)
25
%, r/r
Wydatki (ESA95)
20
PKB nominalnie
15
10
5
0
Prognoza
-5
1q06
1q08
1q10
1q12
1q14
Źródło: Eurostat, PKO Bank Polski.
zawieszenie I progu ostrożnościowego (50: PKB), nakładającego
ograniczenia na relację deficyt/dochody (bez tej zmiany niemożliwa byłaby
nowelizacja ustawy budżetowej na 2013 r.);
nowelizacja ustawy budżetowej na 2013 r. – tj. zwiększenie deficytu
budżetowego o 16 mld zł (1,0: PKB);
zmiany w systemie emerytalnym: transfer części obligacyjnej OFE obniży
Wybrane parametry fiskalne* (ESA95, % PKB)
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
39.4
40.2
40.3
39.5
37.2
37.5
38.4
38.3
38.3
38.6
podsektor centralny (bez konsol.międzyszczebl.)
20.3
20.9
21.4
21.1
19.6
20.3
20.7
19.8
x
x
podsektor lokalny (bez konsol.międzyszczebl.)
13.1
13.4
13.4
14.0
13.7
13.8
13.4
13.0
x
x
podsektor ubezpieczeń społecznych (bez konsol.międzyszczebl.)
17.1
17.5
16.7
16.9
16.8
17.3
16.5
16.8
x
x
-11.2
-11.5
-11.2
-12.4
-12.9
-13.9
-12.1
-11.3
x
x
43.4
43.9
42.2
43.2
44.6
45.4
43.4
42.2
42.7
43.0
40.6
41.2
39.9
41.0
42.0
42.7
40.7
39.4
39.9
40.7
2.8
2.7
2.3
2.2
2.6
2.7
2.7
2.8
2.8
2.4
-4.1
-3.6
-1.9
-3.7
-7.5
-7.9
-5.0
-3.9
-4.5
-4.5
D o cho dy ( s ko ns o l i do wa ne )
konsolidacja międzyszczeblowa (impl.)
Wy da tki
wydatki pierwotne
płatności odsetkowe
Wy ni k fi s ka l ny , w ty m:
podsektor centralny
-4.2
-4.1
-3.0
-3.9
-5.5
-6.4
-4.2
-3.9
-4.4
-4.4
jednostki samorządowe
-0.1
-0.3
0.0
-0.2
-1.1
-1.2
-0.7
-0.3
-0.3
-0.3
Wynik pierwotny
-1.3
-1.0
0.4
-1.5
-4.8
-5.2
-2.3
-1.1
-1.6
-2.1
Wynik strukturalny
-4.5
-4.9
-5.1
-6.4
-6.2
-6.6
-4.9
-3.9
-2.8
-3.2
Wy ni k s tru ktu ra l ny /pi e rwo tny
-1.7
-2.3
-2.8
-4.2
-3.6
-3.9
-2.2
-1.1
0.0
-0.8
x
0.6
0.6
1.4
-0.6
0.3
-1.7
-1.2
-1.1
0.8
Impu l s fi s ka l ny
Źródło: Eurostat, PKO Bank Polski. *dochody bez jednorazowego transferu kapitałowego z tytułu przeniesienia aktywów OFE do ZUS.
2|
Raport specjalny
23.10.2013
skokowo dług publiczny o 7,3: PKB w metodologii krajowej i o 8,3% PKB
w ESA95 (główne działanie tworzące przestrzeń fiskalną);
Deficyt sektora publicznego* (ESA95)
0
%,PKB
de-synchronizacja zmian w systemie emerytalnym: zmiany umożliwiające
stymulację (np. transfer z OFE) wchodzą w życie wcześniej, a zmiany
zapewniające dyscyplinę fiskalną są na etapie deklaracji (np. obniżenie
progów ostrożnościowych).
-1
proponowane wprowadzenie antycyklicznej stabilizującej reguły
wydatkowej: kwota wydatków ograniczona przez regułę ma obejmować
wydatki sektora finansów publicznych (ESA95) z wyłączeniem: (1)
wydatków budżetu środków europejskich, (2) wydatków środków
z bezzwrotnej pomocy UE i EFTA, oraz (3) skonsolidowanych wydatków
samorządów. Wyłączeniu z reguły mają więc podlegać wydatki kluczowe
dla stymulacji fiskalnej (przede wszystkim związane z nową perspektywą
finansową UE);
-6
Deficyt ESA95
Deficyt skor. o transfery do OFE
-2
-3
-4
-5
-7
Prognoza
-8
-9
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Źródło: Eurostat, PKO Bank Polski. *bez jednorazowego transferu
kapitałowego z tytułu przeniesienia aktywów OFE do ZUS.
wyłączenie z indywidualnych limitów zadłużenia dla samorządów niektórych
inwestycji współfinansowanych przez UE.
Dług sektora publicznego (ESA95)
Inwestycje infrastrukturalne znów pomogą gospodarce
Impuls fiskalny wynikający z planowanego przyspieszenia inwestycji
infrastrukturalnych szacujemy na 0,6% PKB, z czego: (1) 0,4% PKB – z tytułu
wzrostu wartości inwestycji drogowych, a (2) 0,2: PKB z tytułu wzrostu wartości
inwestycji kolejowych.
Program Budowy Dróg Krajowych i Autostrad na lata 2011-2015:
zaplanowany limit wydatków programu (82,8 mld zł) został zwiększony
3
przyjętymi przez rząd nowelizacjami programu . Planowany dodatkowy
wzrost wydatków z tytułu nowych projektów budowy dróg w 2014 r.
stanowi ekwiwalent 0,4% PKB. (NB. Negatywny impuls fiskalny związany
z budową dróg był jedną z głównych przyczyn spowolnienia w 2013 r.,
odejmując 0,9: od PKB.)
65
%,PKB
Dług publiczny (%PKB)
Dług publiczny skor. o OFE (% PKB)
60
55
50
45
40
Prognoza
35
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Źródło: Eurostat, PKO Bank Polski.
Wieloletni Plan Inwestycji Kolejowych (perspektywa do 2015r.):
przewidywany impuls z tytułu wzrostu nakładów inwestycyjnych na kolei
w 2014 r. wynosi 0,2% PKB. W ramach programu podejmowane są
Polityka fiskalna (i quasi-fiskalna*), a wzrost PKB w ciągu ostatniej dekady
4
4
%PKB/pp, r/r
Δ(ESA95 strukturalny +
fundusze EU) [%PKB, r/r]
3
2006
2003
3
2
2009
2
1
2014
1
2007
0
2010
0
-1
2004
2005
-1
2011
2012
-2
2008 2013
-2
-2
-3
Δ(dynamika PKB)
[pp, r/r]
-3
-4
0
2
4
Źródło: MF, GUS, PKO Bank Polski. *fundusze UE, 2013-2014 - prognoza PKO.
3
załącznik 5 i 6 do Programu z dnia 4 czerwca 2013 r. oraz 1 października 2013 r.
3|
kryzys globalny
2008 - 2009
-4
Zmiana dynamiki PKB (pp, r/r)
Zmiana napływu funduszy UE i def.strukt. (:PKB, r/r)
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Raport specjalny
23.10.2013
działania, które pozwalają optymistycznie oceniać perspektywy jego realizacji, m.in.:
(a) pozyskanie środków przez PKP PLK poprzez emisję obligacji, oraz (b) planowane
zakupy nowego taboru przez PKP Intercity.
Szacunkowa wartość skończonych
inwestycji drogowych*
Nowa perspektywa UE 2014-2020 = inwestycje od połowy 2014 r.
30
Rozpoczęcie nowej perspektywy finansowej UE 2014-2020 oraz wartość już
ogłoszonych przetargów drogowych (21mld zł) – w połączeniu ze średnim czasem
trwania przetargu (ok. 4 kwartały) – sugerują, że realizacja inwestycji
z perspektywy finansowej 2014-20 może rozpocząć się w 2q-3q 2014.
Materializacja tego „realistyczno-optymistycznego” scenariusza oznaczałaby impuls
dla wzrostu gospodarczego, którego maksymalny wpływ na PKB przypadłby na
przełom lat 2014/2015, sięgając +1,0% PKB (sektor publiczny). Materializacja ryzyk
dla szybkiego wdrożenia programów w życie i ewentualne opóźnienia nie muszą
przekreślać realizacji części wydatków infrastrukturalnych na szczeblu centralnym.
Praktyka perspektywy 2007-13 wskazuje bowiem, że możliwe jest wcześniejsze
rozpoczynanie rządowych inwestycji publicznych (kluczowych dla stymulacji
fiskalnej w 2014 r.), nawet w przypadku braku ostatecznych rozstrzygnięć
dotyczących kształtu programów dofinansowanych z budżetu UE.
25
mld zł
20
15
10
5
0
2012
2013
Nakłady na inwestycje kolejowe*
Impuls infrastrukturalny†
Inwestycje infrastrukturalne (PLN mld)
Inwestycje drogowe
Inwestycje kolejowe*
Inwestycje drogowe i kolejowe
2013
10.1
6.7
16.8
2014
17.5
10.3
27.8
Inwestycje infrastrukturalne (impuls, % PKB)
Inwestycje drogowe
Inwestycje kolejowe*
Inwestycje drogowe i kolejowe
2013
-0.9
0.2
-0.8
2014
0.4
0.2
0.6
12
mld zł
10
8
6
4
2
0
2012
Źródło: MTBiGM, MF, PKO Bank Polski. †Szacunek inwestycji w oparciu o szacunek wartości oddanych do użytkowania dróg w danym
roku, *łącznie finansowanie publiczne i zaklasyfikowane poza wydatkami sektora publicznego.
2013
Źródło: MTBiGM, PKO Bank Polski.
*finansowane ze źródeł publicznych i prywatnych.
Dofinansowanie UE do inwestycji publicznych rządowych było formalizowane
wielokrotnie po fizycznym rozpoczęciu inwestycji (a czasami nawet po jej
zakończeniu). Stosowana w programowaniu środków na lata 2014-20 zasada
Wartość inwestycji infrastrukturalnych† (lewy wykres) i ich wpływ na PKB (prawy wykres)
2,0
% PKB
0,8
Inwestycje drogowe
% PKB, impuls
Inwestycje kolejowe*
1,6
0,4
1,2
0,0
0,8
-0,4
Inwestycje drogowe
Inwestycje kolejowe*
0,4
-0,8
0,0
-1,2
2012
2013
2014
2013
2014
Źródło: MTBiGM, MF, PKO Bank Polski. †Szacunek inwestycji w oparciu o szacunek wartości wybudowanych dróg, przeszacowanie wielkości inwestycji (vs sprawozdanie z wykonania planu budowy dróg
krajowych) dla 2012 r implikuje nieco słabszy negatywny impuls w 2013 roku. *łącznie wydatki publiczne i prywatne.
4|
2014
Źródło: MF, PKO Bank Polski.
*Szacunek na podstawie planowanej długości skończonych
inwestycji drogowych (km) na podstawie projektu Ustawy
Budzetowej 2014 oraz szacunku kosztu budowy (est. PKO).
2014
Raport specjalny
23.10.2013
„weryfikacji *projektów+ ex ante” oznacza, że projekty ocenione i uznane za
priorytetowe w tzw. Dokumencie Implementacyjnym do Strategii Rozwoju
Transportu do 2020 r. najprawdopodobniej będą współfinansowane z budżetu UE na
lata 2014-20. Oznacza to, że możliwe jest rozpoczęcie inwestycji bez finalnego
sformalizowania wsparcia UE.
Do dziś ogłoszono 26 przetargów na inwestycje drogowe (z 54 planowanych do
końca roku) o szacunkowej wartości 21 mld zł (z czego wiele w 2q 2013; tabela). Do
końca roku planowane jest ogłoszenie pozostałych przetargów. Przy medianie czasu
rozstrzygania przetargów wynoszącej ~4 kwartały (patrz diagram na str. 17) oraz
dużym rozproszeniu projektów, fizyczne rozpoczęcie wielu z planowanych
inwestycji wydaje się możliwe do 3q 2014. Szybszym procedurom
administracyjnym mogą dodatkowo sprzyjać uwarunkowania polityczne.
Planowane inwestycje drogowe – ogłoszone
Ogłoszenie
przetargu
S61 Stawiska dok.
S7 Jędrzejów - gr. Województwa
S7 Chęciny - Jędrzejów
S7 Kraków wsch.
S17 Garwolin - Kurów (3 projekty)
DK8 Wieluń obw.
S51 Olsztynek - Olsztyn
S7 Miłomłyn - Olsztynek (część C, 2 projekty)
S7 Miłomłyn - Olsztynek (część B)
S7 Miłomłyn - Olsztynek (część A)
S7 Nidzica - Napierki (2 projekty)
S5 Kaczkowo – Korzeńsko dok.
S11 Jarocin obw.
S11 Ostrów Wlkp. obw.
S5 Mielno - Gniezno
S19 Sokołów Małopolski – Stobierna dok.
S19 Świlcza - Rzeszów dok.
S7 Radom obw.
S8 Marki - Radzymin (2 projekty)
S5 Korzeńsko - Wrocław (3 projekty)
S3 Nowa Sól - Legnica (5 projektów)
S3 Międzyrzec obw. (II jezdnia)
S3 Gorzów wlkp. Obw. (II jezdnia)
S3 Sulechów - Nowa Sól ( II jezdnia)
Wartość projektów łącznie:
19-09-2013
05-06-2013
27-09-2013
21-06-2013
27-09-2013
02-10-2013
30-08-2013
28-06-2013
21-06-2013
14-06-2013
05-06-2013
30-09-2013
07-10-2013
07-10-2013
14-06-2013
14-06-2013
14-06-2013
30-08-2013
29-03-2013
28-06-2013
23-08-2013
05-06-2013
05-06-2013
21-06-2013
Szacunkowa
wartość
inwestycji
(mld zł)
0.1
0.6
0.8
0.6
1.3
0.6
0.6
0.9
1.4
0.4
0.8
0.3
0.3
0.4
0.5
0.5
0.5
1.2
0.8
2.0
2.9
0.5
1.2
2.3
21.3
Źródło: GDDKiA, PKO Bank Polski. Objaśnienia: dok. - dokończenie, obw. - obwodnica.
Zmiany w OFE (księgowo) poprawią wyniki sektora publicznego
Transfer aktywów OFE do ZUS będzie mieć (jednorazowy/księgowy) wpływ na
wyniki sektora publicznego:
(1) dług publiczny obniży się skokowo o 7,8% PKB wg metodologii krajowej
i o 8,3% PKB wg ESA95 (w 2014 r.);
(2) koszty obsługi długu publicznego z tytułu umorzenia przetransferowanego
zadłużenia obniżą się o ~0,5: PKB;
5|
Raport specjalny
23.10.2013
(3) jednorazowy transfer kapitałowy aktywów z OFE do ZUS może zwiększyć
dochody sektora publicznego o wartość będącą funkcją liczby osób pozostających
w OFE/przechodzących do ZUS.
W rezultacie sektor finansów publicznych może odnotować w 2014 r. (księgową)
nadwyżkę budżetową (ESA95) – podobnie jak to miało miejsce na Węgrzech
w 2011 roku, gdzie do dochodów sektora zaliczono całość znacjonalizowanych
aktywów funduszy emerytalnych (tj. obligacji, akcji, pozostałych instrumentów
finansowych i depozytów).
Nadwyżka w sektorze finansów publicznych (ESA95) w 2014 r. może wynieść ~5:
PKB (z tytułu transferu obligacji skarbowych). Nadwyżka ta może się powiększyć o
0,8% PKB na każde 10: ubezpieczonych dobrowolnie przechodzących z OFE do ZUS.
Szacujemy, że po wyłączeniu transferu z OFE, deficyt fiskalny (ESA95) w 2014 r.
pozostanie na poziomie zbliżonym do oczekiwanego w 2013 r. – tj. ok. -4,5% PKB
(efekt netto cyklicznej poprawy dochodów i dyskrecjonalnego stymulusu
fiskalnego).
Nadwyżka z transferu aktywów ma charakter jednorazowy i najprawdopodobniej nie
wpłynie m.in. na ocenę Komisji Europejskiej w sprawie procedury nadmiernego
deficytu dla Polski.
Harmonogram przykładowych (zakończonych) inwestycji drogowych
P10
P9
P8
P7
P6
P5
P4
P3
P2
P1
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
kwartały od momentu ogłoszenia przetagru
Przetarg
Realizacja
Umowa o finansowanie z UE
Źródło: CUPT, GDDKiA, PKO Bank Polski. P1-P10 to projekty: P1: S8 Jeżewo - Białystok, P2: S8 Zambrów obw., P3: S8 Rawa - Radziejowice,
P4: S17 Kurów-Lublin-Piaski odc.1, P5 S17 Kurów-Lublin-Piaski odc.2, P6: S17 Kurów-Lublin-Piaski odc.3, P7: S17 Kurów-Lublin-Piaski
odc.4, P8: S17 Kurów-Lublin-Piaski odc.5, P9: S8 Wrocław - Syców, Etap I, P10: S8 Wrocław - Syców, Etap II.
Wpływ transferu aktywów funduszy emerytalnych na deficyt fiskalny (ESA95)
Węgry – 2011r.
Polska – 2014r.?
6
%,PKB
4
6
Deficyt po transferze aktywów
Deficyt bez transferu aktywów
4
2
0
0
-2
-2
-4
-4
-6
-6
-8
-8
-10
-10
Prognoza
-12
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Źródło: Eurostat, PKO Bank Polski.
6|
Deficyt po transferze aktywów
Deficyt bez transferu aktywów
2
-12
% PKB
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
Raport specjalny
23.10.2013
Aneks 1: Przejście z metodologii krajowej na ESA95 dla wyniku sektora finansów publicznych (:PKB)
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Wy ni k po ds e kto ra ce ntra l ne go ( s pra wo zd.z wy k.bu dże tu )
-2.7
-2.0
-0.8
-1.5
-1.9
-4.0
-2.4
-2.1
Wy ni k po ds e kto ra ce ntra l ne go ( me t.kra j ., tra ns m.E S A )
-2.9
-2.4
-1.4
-1.9
-1.8
-3.9
-2.4
-2.1
+ saldo pożyczek udzielonych/spłaconych
0.0
0.0
0.2
0.1
-0.1
0.1
0.1
-0.1
+ saldo nabycia/zbycia akcji
0.0
0.0
0.0
0.0
-0.2
-0.2
-0.4
-0.5
+ saldo pozostałych transakcji finansowych
0.0
0.0
0.0
0.0
-0.2
0.0
0.0
0.0
+ saldo odsetek zapłaconych/narosłych
-0.1
0.1
-0.1
-0.1
0.0
-0.2
-0.2
0.1
0.3
0.1
-0.3
-0.2
-0.6
0.8
1.0
0.1
-0.2
-0.4
0.0
0.0
-0.7
-0.5
-0.5
-0.4
+ saldo pozostałych należności/zobowiązań
+ wynik pozostałych jednostek podsektora
+ pozozstałe dostosowania
0.0
0.0
0.0
-0.2
-0.2
0.0
-0.1
0.0
+ saldo nieuwzględnionych (w met.kraj.) pozostałych transakcji
-1.3
-1.5
-1.5
-1.6
-1.8
-2.5
-1.6
-0.9
niefinansowych1), w tym:
transfery do OFE
-1.3
-1.4
-1.4
-1.6
-1.6
-1.6
-1.0
-0.5
0.0
-0.1
-0.1
0.0
-0.1
-0.3
-0.2
0.0
-4.2
-4.1
-3.0
-3.9
-5.5
-6.4
-4.2
-3.9
0.2
1.1
1.4
1.7
1.6
PPP
=Wy ni k po ds e kto ra ce ntra l ne go ( E S A 95)
1) transfer do FUS z tytułu rekompensaty za OFE, przychody z prywatyzacji przypisane do finansowania OFE, PPP
Memo:
Wpływy KFD (mld zł)
0.3
Wypływy KFD (mld zł)
0.5
0.4
0.3
0.5
0.4
0.2
1.0
1.4
1.7
1.5
Wpływy FK (mld zł)
x
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.1
0.1
Wypływy FK (mld zł)
x
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.1
0.1
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Wy ni k po ds e kto ra l o ka l ne go ( s pra wo zd.z wy k.bu dże tu )
-0.4
-0.3
0.2
-0.2
-1.0
-1.2
-0.8
-0.2
Wy ni k po ds e kto ra l o ka l ne go ( me t.kra j ., tra ns m.E S A )
-0.1
-0.3
0.2
-0.2
-1.0
-1.1
-0.7
-0.2
+ saldo pożyczek udzielonych/spłaconych
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
+ saldo nabycia/zbycia akcji
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
+ saldo pozostałych transakcji finansowych
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
+ saldo odsetek zapłaconych/narosłych
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
+ saldo pozostałych należności/zobowiązań
0.0
0.1
0.0
0.0
-0.1
-0.1
0.0
0.0
+ wynik pozostałych jednostek podsektora
-0.1
-0.1
-0.1
0.0
-0.1
-0.1
-0.1
0.0
+ pozozstałe dostosowania
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
-0.1
-0.3
0.0
-0.2
-1.1
-1.2
-0.7
-0.3
=Wy ni k po ds e kto ra l o ka l ne go ( E S A 95)
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Wy ni k po ds e kto ra u be zp.s po ł. ( s pra wo zd.z wy k.bu dże tu )
0.1
0.2
0.8
0.1
-0.9
-0.8
-0.5
0.0
Wy ni k po ds e kto ra u be zp.s po ł. ( me t.kra j ., tra ns m.E S A )
0.4
0.8
1.2
0.5
-0.8
-0.1
0.0
0.3
+ saldo pożyczek udzielonych/spłaconych
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
+ saldo nabycia/zbycia akcji
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
+ saldo pozostałych transakcji finansowych
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
+ saldo odsetek zapłaconych/narosłych
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
+ saldo pozostałych należności/zobowiązań
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
+ wynik pozostałych jednostek podsektora
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
+ pozozstałe dostosowania
-0.2
-0.1
-0.1
-0.1
-0.1
-0.1
-0.1
-0.1
0.2
0.7
1.1
0.4
-0.9
-0.2
-0.1
0.2
=Wy ni k po ds e kto ra u be zp.s po ł. ( E S A 95)
Źródło: Eurostat, MF, PKO Bank Polski.
7|
Raport specjalny
23.10.2013
Aneks 2: Przejście z deficytu na zmianę długu (ESA95, :PKB)
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
D e fi cy t po ds e kto ra ce ntra l ne go ( E S A 95)
4.2
4.1
3.0
3.9
5.5
6.4
4.2
3.9
+ nabycie netto aktywów finansowych
0.9
1.0
0.6
-0.1
-0.2
-0.4
-0.6
-0.2
+ dostosowania ogółem, w tym:
zmiana wartości długu denominowanego w walucie obcej
+ niezbilansowanie statystyczne*
=Z mi a na dłu gu po ds e kto ra ce ntra l ne go ( E S A 95)
D łu g po ds e kto ra ( E S A 95)
2012
-1.1
-1.0
-1.4
1.6
0.0
-0.1
1.8
-1.8
-0.3
-0.4
-0.9
2.0
-0.3
0.0
1.9
-1.4
0.1
0.0
0.1
0.0
-0.1
0.0
-0.1
0.0
4.0
4.1
2.3
5.4
5.3
6.0
5.4
1.8
44.3
45.1
43.0
45.1
47.7
50.8
52.2
51.6
2012
*m.in.rachunku kapitałowego i finansowego
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
D e fi cy t po ds e kto ra l o ka l ne go ( E S A 95)
0.1
0.3
0.0
0.2
1.1
1.2
0.7
0.3
+ nabycie netto aktywów finansowych
0.2
0.2
0.1
0.1
-0.1
-0.1
0.1
0.0
+ dostosowania ogółem, w tym:
0.0
0.0
0.0
0.0
-0.1
-0.2
-0.1
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
+ niezbilansowanie statystyczne*
zmiana wartości długu denominowanego w walucie obcej
0.0
0.0
0.0
-0.1
0.0
0.0
0.0
0.0
=Z mi a na dłu gu po ds e kto ra ce ntra l ne go ( E S A 95)
0.4
0.5
0.1
0.2
0.8
1.0
0.7
0.2
D łu g po ds e kto ra ( E S A 95)
2.1
2.4
2.2
2.3
3.0
3.9
4.2
4.2
*m.in.rachunku kapitałowego i finansowego
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
D e fi cy t po ds e kto ra u b.s po ł. ( E S A 95)
-0.2
-0.7
-1.1
-0.4
0.9
0.2
0.1
-0.2
+ nabycie netto aktywów finansowych
0.0
0.2
0.7
0.4
-0.2
-0.1
0.3
0.5
+ dostosowania ogółem, w tym:
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.1
0.1
0.0
0.1
0.0
0.0
0.0
0.0
-0.1
-0.4
-0.4
0.0
0.7
0.1
0.4
0.2
0.7
0.2
-0.2
-0.3
0.3
0.2
-0.2
-0.3
zmiana wartości długu denominowanego w walucie obcej
+ niezbilansowanie statystyczne*
=Z mi a na dłu gu po ds e kto ra ce ntra l ne go ( E S A 95)
D łu g po ds e kto ra ( E S A 95)
*m.in.rachunku kapitałowego i finansowego
Źródło: Eurostat, PKO Bank Polski.
Aneks 3: Przejście z długu publicznego (met.kraj.) na dług sektora instytucji rządowych i samorządowych (ESA95)
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
47.5
47.8
44.8
46.9
49.8
52.8
53.4
52.7
+ zadłużenie KFD
0.1
0.4
0.4
0.5
1.2
1.8
2.4
2.6
+ SPW w posiadaniu funduszy umiejscowonych w BGK
0.0
0.0
0.0
0.0
-0.1
0.0
0.0
-0.2
+ KFD - nabycie aktywów infrastrukturalnych (PPP)
0.0
0.1
0.2
0.2
0.3
0.6
0.7
0.7
+ jednostki bad.-rozw.
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
D łu g pu bl i czny ( me t.kra j .)
+ przedsiebiorstwa zaliczone do sektora
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
+ zobowiązania wymagalne
-0.5
-0.4
-0.4
-0.4
-0.3
-0.3
-0.2
-0.2
+ przejęcia zadłużenia z tytułu uruchomienia gwarancji
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
+ płatności początkowe swap
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
0.0
47.1
47.7
45.0
47.1
50.9
54.8
56.2
55.6
=D łu g pu bl i czny ( E S A 95)
Źródło: MF, PKO Bank Polski.
8|
Raport specjalny
23.10.2013
Notatki:
9|
Raport specjalny
23.10.2013
Prognozy długoterminowe
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Realny PKB (% r/r)
6,2
6,8
Popyt krajowy (% r/r)
7,3
8,7
5,1
1,6
3,9
4,5
5,6
-1,1
4,6
3,6
5,0
4,9
5,7
2,1
3,2
2,6
14,9
17,6
9,6
-1,2
-0,4
8,5
Sprzedaż krajowa (pkt. proc.)**
7,0
7,2
6,9
1,4
2,7
3,2
Zapasy (pkt. proc.)
0,4
1,7
-1,1
-2,5
2,0
0,7
-1,1
-2,1
-0,6
2,7
-0,7
0,7
5,1
1060
4,8
1177
5,9
1276
5,5
1345
3,3
1417
2012
2013
2014
2015
1,9
1,3
2,8
3,4
-0,2
-0,1
2,9
5,3
0,8
0,5
1,9
3,3
-0,8
-2,6
5,5
10,0
0,5
0,3
2,3
4,2
-0,6
-0,3
0,5
1,0
2,0
1,4
0,0
-1,8
3,1
1528
2,5
1595
2,9
1637
2,5
1723
2,6
1833
S fe r a r e alna
Spożycie indywidualne (% r/r)
Inwestycje w środki trwałe (% r/r)
Eksport netto (pkt. proc.)
Produkt potencjalny (% r/r)
Nominalny PKB (mld PLN)
R yne k P r acy
Stopa bezrobocia BAEL (%)
12,2
8,5
6,7
8,5
9,3
9,7
10,1
10,5
10,4
9,6
Pracujący BAEL (% r/r)
3,6
4,2
3,0
-0,7
-2,1
0,4
0,1
0,0
0,7
1,4
Płace nominalne (% r/r)
4,9
7,9
10,1
5,4
3,9
5,6
3,7
2,9
3,6
4,9
St. akt. zawodowej (%)
54,1
54,1
54,7
55,1
55,4
55,7
56,0
56,2
56,4
56,6
ULC (% r/r)
-1,0
-1,9
-0,7
2,6
2,2
5,6
1,9
1,2
1,3
2,7
4,5
0,1
5,2
0,1
3,9
-0,1
1,2
0,4
2,7
-1,7
2,3
0,1
1,8
0,1
1,7
0,3
2,2
0,2
2,2
0,2
Inflacja CPI† (% r/r)
1,4
4,0
3,3
3,5
3,1
4,6
2,4
1,4
2,3
2,6
Wkład cen żywności† (pkt. proc.)
0,5
2,1
0,8
0,8
0,9
1,1
0,9
0,6
0,8
0,7
Wkład cen energii† (pkt. proc.)
0,5
1,1
0,8
1,1
1,3
1,7
0,7
-0,2
0,2
0,4
Wkład inflacji bazowej† (pkt. proc.)
0,4
0,8
1,7
1,5
0,9
1,8
0,8
0,9
1,3
1,4
Inflacja bazowa (% r/r)
0,7
1,5
1,3
3,9
2,8
3,1
2,6
3,7
1,6
1,4
3,1
3,2
1,4
2,5
1,6
1,2
2,2
2,3
2,4
3,0
Wydajność pracy (% r/r)
Ludność 15+ wg BAEL (% r/r)
P r oce sy inflacyjne
Deflator PKB (% r/r)
Agr e gaty m one tar ne
Podaż pieniądza M3 (mld PLN)
495,3
561,6
666,2
720,2
783,6
881,5
921,4
967,7
1020,1
1094,3
Podaż pieniądza M3 (% r/r)
16,0
13,4
18,6
8,1
8,8
12,5
4,5
5,0
5,4
7,3
Podaż pieniądza M3 realnie (% r/r)
14,8
10,6
13,8
4,4
6,1
7,8
2,1
3,9
3,2
4,8
364,4
473,4
648,1
709,6
776,8
894,7
908,0
949,0
1003,1
1078,0
Kredyty ogółem (mld PLN)
Kredyty ogółem (% r/r)
23,1
29,9
36,9
9,5
9,5
15,2
1,5
4,5
5,7
7,5
433,0
14,0
494,2
14,1
591,5
19,7
655,1
10,8
714,9
9,1
794,6
11,1
841,7
5,9
882,6
4,9
940,2
6,5
1004,7
6,9
Rachunek obrotów bieżących (% PKB)
-3,8
-6,2
-6,6
-3,9
-5,1
-5,0
-3,7
-1,8
-2,7
-3,9
Bilans handlowy (%PKB)
-2,1
3,2
-4,5
4,3
-5,8
1,9
-1,8
2,0
-2,5
1,4
-2,7
2,4
-1,4
1,1
0,6
1,0
0,4
2,0
-1,0
2,3
Deficyt fiskalny (% PKB, ESA95)
-3,6
-1,9
-3,7
-7,5
-7,9
-5,0
-3,9
-4,5
-4,5
-4,3
Saldo pierwotne (% PKB, ESA 95)
-1,0
0,4
-1,5
-4,8
-5,2
-2,3
-1,1
-1,6
-2,1
-2,1
Deficyt strukturalny (% PKB)
-5,8
47,7
-5,7
45,0
-5,2
47,1
-5,9
50,9
-6,8
54,9
-5,3
56,2
-3,0
55,6
-2,9
59,6
-3,7
52,9
-3,7
54,0
Stopa referencyjna NBP (%)
4,00
5,00
5,00
3,50
3,50
4,50
4,25
2,50
3,00
4,00
Realna st. proc. defl. CPI (%)
2,62
1,04
1,67
0,00
0,35
-0,13
1,83
1,13
0,69
1,41
Realna st. proc. defl. infl. baz. (%)
3,31
3,68
2,19
0,95
1,94
1,39
2,84
0,91
0,84
1,56
Stopa rez. obowiązkowej (%)
3,50
-1,7
3,50
-2,9
3,50
-6,9
3,00
21,5
3,00
-7,5
3,50
1,7
3,50
1,4
3,50
1,3
3,50
0,8
3,50
-0,1
Depozyty ogółem (mld PLN)
Depozyty ogółem (% r/r)
Bilans płatniczy
Bezpośrednie inwestycje zagr. (% PKB)
P olityka fiskalna
Dług publiczny (% PKB, ESA 95)
P olityka pie nię żna
REER defl. CPI (% r/r)
Źródło: GUS, NBP, MF, PKO Bank Polski, ** popyt krajowy z wyłączeniem zapasów, †na koniec okresu
Niniejszy materiał ma charakter wyłącznie informacyjny oraz nie stanowi oferty w rozumieniu ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny. Informacje zawarte w niniejszym
materiale nie mogą być traktowane, jako propozycja nabycia jakichkolwiek instrumentów finansowych, usługa doradztwa inwestycyjnego, podatkowego lub jako forma świadczenia
pomocy prawnej. PKO BP SA dołożył wszelkich starań, aby zamieszczone w niniejszym materiale informacje były rzetelne oraz oparte na wiarygodnych źródłach. PKO BP SA nie
ponosi odpowiedzialności za skutki decyzji podjętych na podstawie informacji zawartych w niniejszym materiale.
Powszechna Kasa Oszczędności Bank Polski Spółka Akcyjna, ul. Puławska 15, 02-515 Warszawa; Sąd Rejonowy dla m. St. Warszawy, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru
Sądowego numer KRS 0000026438; NIP: 525-000-77-38, REGON: 016298263; Kapitał zakładowy (kapitał wpłacony) 1 250 000 000 PLN.
10 |