antropologia dawnych Słowian

załącznik do zarządzenia Rektora UG nr 78/R/11
Nazwa przedmiotu
Antropologia dawnych Słowian
Kod ECTS
Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot
Instytut Archeologii
Studia
kierunek
Archeologia
stopień
Studia drugiego stopnia
tryb
stacjonarne
specjalność
specjalizacja
Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących)
dr Arkadiusz Koperkiewicz
Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin
A. Formy zajęć
Liczba punktów ECTS
5
• Wykład konwersatoryjny
B. Sposób realizacji
• zajęcia w sali dydaktycznej
C. Liczba godzin
I rok, semestr 1, 30 h
Cykl dydaktyczny
od roku akademickiego 2012/13 do roku akademickiego 20113/14
Status przedmiotu
• obowiązkowy
Język wykładowy
Język polski
Metody dydaktyczne
Forma i sposób zaliczenia oraz podstawowe kryteria oceny lub
wymagania egzaminacyjne
- wykład konwersatoryjny (analiza tekstów z dyskusją)
• A. Sposób zaliczenia
• Egzamin
• B. Formy zaliczenia
• Egzamin ustny
• Praca pisemna zaliczeniowa
D. Podstawowe kryteria
Wiedza ogólna na temat prezentowanych zagadnień
Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymi
Należy określić:
A. Wymagania formalne, brak
Wymagania wstępne, wiadomości z zakresu szeroko pojętej historii i kultury,
umiejętność krytyczne porównywania różnych kategorii danych i wskazywania zależności.
Cele przedmiotu
Zapoznanie studenta z podstawowymi problemami archeologii, etnografii i antropologii kulturowej dotyczącymi badań nad
kulturą i religią Słowian
Treści programowe
W tym polu umieszcza się jasną i zwięzłą prezentację treści realizowanych podczas zajęć, przy czym uwzględnia się podział
na poszczególne formy zajęć, na przykład:
A. Problematyka wykładu
Przedstawienie podstawowych zagadnień dotyczących charakterystyki podstawowych kategorii materiałów i zabytków
archeologicznych, czynników niszczących i mechanizmów destrukcji, podstawowych metod zabezpieczenia zabytków:
1. Słowiański mit kosmogeniczny
2. Kulturowe sensy mitu – Perun gromowładca i adwersarz
3. Panteon bóstw słowiańskich i mitologia Słowian
4. Kategorie czasu i przestrzeni u Słowian
5. Słowiańskie miejsca sacrum
6. Rola ognia i wody u Słowian
7. Kategorie kulturowe swój – obcy
8. Demonologia Słowian
9. Praktyki magiczne u Słowian
10. Obrzędy przejścia u Słowian
Wykaz literatury
A. Literatura wymagana do ostatecznego zaliczenia zajęć (zdania egzaminu):
Ariès P.,
2007
Rozważania o historii śmierci, Warszawa
Biegeleisen H.,
1929
U kolebki. Przed ołtarzem. Nad mogiłą, Lwów.
Brencz A.
1987
Polska obrzędowość pogrzebowa jako obrzęd przejścia, Lud, t. 71, z. 1, s. 215-229
Brückner A.,
1985
Mitologia słowiańska i polska, Warszawa
Bylina S.,
1995
Problemy słowiańskiego świata zmarłych. Kategorie przestrzeni i czasu, Światowit, t. 40, s. 9-25.
2002
Chrystianizacja wsi polskiej u schyłku średniowiecza, Warszawa.
Eliade M.,
1998
Obrazy i symbole, Warszawa
2000
Traktat o historii religii
Fischer A.,
1921
Zwyczaje pogrzebowe ludu polskiego, Lwów.
Gennep A.,
2006
Obrzędy przejścia, Warszawa.
Gieysztor A.,
2006
Mitologia Słowian, Warszawa.
Guriewicz A.
1976
Kategorie kultury średniowiecznej
Karwot E.,
1955
Katalog magii Rudolfa. Źródło etnograficzne z XIII w., Wrocław.
Kieckhefer R.
2001
Magia w średniowieczu, Kraków.
Kowalik A.,
2004
Kosmologia dawnych Słowian, Kraków.
Kowalski A.P.,
1988/89 Dłubanką w zaświaty, [w:] Z otchłani wieków Pomorza Gdańskiego, Gdańsk, s. 195-198.
Kowalski P.,
1988
Leksykon Znaki Świata. Omen, przesąd, przeznaczenie, Warszawa.
Libera Z.,
1997
Mikrokosmos, makrokosmos i antropologia ciała, Tarnów.
Lebeuf A., Ziólkowski M.S., Sadowski R.M.,
1991
13 Grudnia, czyli rzecz o Słońcu, Skoridiowie i Ludwiku Stommie, „Etnografia Polska, t. 35, z. 1, s. 193-216.
1993
"13 grudnia" albo "co autor chciał powiedzieć?", „Etnografia Polska”, t.37, z. 1, s. 167-180.
Le Goff J.
2002
Kultura średniowiecznej Europy
Minczew G., Skowronek M.(red.)
2006
Apokryfy i legendy starotestamentowe Słowian południowych, Kraków.
Moszyński K.
1967
Kultura Ludowa Słowian, t. 1/2, Warszawa.
Ossendowski F.,
1936
Huculszczyzna, Gorgany i Czarnohora, Poznań.
Rybakov B.A.
1988
Jazyčestwvo drevnej Rusi, Moskva.
Stomma L.
1976
Mit Alkmeny, „Etnografia Polska”, t. 20, s. 99-110
1981
Słońce rodzi się 13 grudnia, Warszawa.
2002
Antropologia kultury wsi polskiej XIX wieku oraz wybrane eseje, Łódź.
Szyjewski A.,
2003
Religia Słowian, Kraków.
Tokarska J., Wasilewski J. S., Zmysłowska M.
1982
Śmierć jako organizator kultury, „Etnografia Polska”, t. 26, z. 1, s. 79-114
Tomiccy J., R.,
1975
Drzewo życia. Ludowa wizja świata i człowieka, Warszawa.
Tomicki R.,
1976
Słowiański mit kosmogeniczny, „Etnografia Polska”, t. 20, z. 1., s. 47-97.
Uspienski B.,
1985
Kult św. Mikołaja na Rusi, Lublin.
Walter P.,
2006
Mitologia chrześcijańska, Warszawa.
Váňa Z.,
1985
Świat dawnych Słowian, Artia Interpress.
Zowczak M.,
2000
Biblia ludowa, Wrocław.
Efekty uczenia się
H2A_W01
H2A_W03
H2A_W04
H2A_U02
H2A_U03
H2A_U09
H2A_K01
H2A_K04
Wiedza
K_W01 Posiada pogłębioną, rozszerzoną i uporządkowaną wiedzę z zakresu archeologii
prowadzącą do specjalizacji w wybranych obszarach bada
K_W03 Ma uporządkowaną, pogłębioną wiedzę, obejmującą terminologię, teorie, metodologie i
narzędzia opisu, z zakresu nauk humanistycznych i pokrewnych, właściwych dla kierunku
archeologia
K_W04 Zna zagadnienia prahistorii powszechnej na poziomie zaawansowanym w zakresie
przynajmniej jednej epoki archeologicznej związanej ze specjalizacją badawczą
Umiejętności
K_U02 Posiada pogłębione umiejętności badawcze, obejmujące analizę prac innych autorów,
syntezę różnych idei i poglądów, dobór metod i konstruowanie narzędzi badawczych, opracowanie
i prezentację wyników, pozwalające na oryginalne rozwiązywanie złożonych problemów w
zakresie archeologii
K_U03 Umie samodzielnie zdobywać wiedzę i poszerzać umiejętności badawcze oraz
podejmować autonomiczne działania zmierzające do rozwijania zdolności i kierowania własną
karierą zawodową.
K_U10 Definiuje, objaśnia i stosuje poprawnie w mowie i piśmie pogłębione zagadnienia
właściwe dla archeologii w pracy nad wybranymi tematami w języku polskim i wybranym języku
obcym
Kompetencje społeczne (postawy)
K_K01 Ma świadomość zakresu swojej wiedzy i umiejętności profesjonalnych, a także rozumie
potrzebę dalszego, ciągłego rozwoju kompetencji w zakresie wybranej specjalności oraz
ogólnohumanistycznym, jak też kompetencji personalnych i społecznych
K_K07 Ma przekonanie o wadze zachowania się w sposób profesjonalny, refleksji na tematy
etyczne i przestrzegania etyki zawodowej
Kontakt
[email protected]