Równania różniczkowe cząstkowe
Transkrypt
Równania różniczkowe cząstkowe
SPIS TREŚCI Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 1.1. Równania różniczkowe cząstkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2. Przykłady . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2.1. Pojedyncze równania różniczkowe cząstkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.2.2. Układy równań różniczkowych cząstkowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3. Strategie badania równań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3.1. Zagadnienia dobrze postawione i rozwiązania klasyczne . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3.2. Słabe rozwiązania i regularność. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.3.3. Typowe trudności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.4. Przegląd treści . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.5. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 19 19 21 22 22 23 24 24 27 Część I PRZYKŁADOWE WZORY ROZWIĄZAŃ 2. Cztery ważne równania liniowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 2.1. Równanie transportu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1.1. Zagadnienie początkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1.2. Zagadnienie niejednorodne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. Równanie Laplace’a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2.1. Rozwiązanie podstawowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2.2. Własność wartości średniej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2.3. Własności funkcji harmonicznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2.4. Funkcja Greena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2.5. Metody energetyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3. Równanie przewodnictwa cieplnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3.1. Rozwiązanie podstawowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3.2. Własność wartości średniej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3.3. Własności rozwiązań. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3.4. Metody energetyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 32 32 33 34 38 40 46 54 56 57 64 67 74 6 Spis treści 2.4. Równanie falowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.4.1. Rozwiązanie metodą średnich sferycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.4.2. Zagadnienie niejednorodne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.4.3. Metody energetyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.5. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.6. Uwagi bibliograficzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 77 78 91 93 96 99 3. Nieliniowe równania pierwszego rzędu. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 100 3.1. Całki zupełne i obwiednie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1.1. Całki zupełne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1.2. Obwiednie i nowe rozwiązania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2. Metoda charakterystyk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.1. Wyprowadzenie równania charakterystyk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.2. Przykłady . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.3. Warunki brzegowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.4. Rozwiązanie lokalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.5. Zastosowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3. Wprowadzenie do równań Hamiltona–Jacobiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3.1. Rachunek wariacyjny i równania Hamiltona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3.2. Przekształcenie Legendre’a i wzór Hopfa–Laxa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.3.3. Słabe rozwiązania. Jednoznaczność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4. Wprowadzenie do praw zachowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4.1. Fale uderzeniowe, warunek wzrostu entropii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4.2. Wzór Laxa–Olejnik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4.3. Słabe rozwiązania i ich jednoznaczność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4.4. Zagadnienie Riemanna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4.5. Zachowanie dla długich czasów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.5. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.6. Uwagi bibliograficzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 101 101 103 105 105 108 111 114 118 123 124 128 136 143 143 150 154 159 162 167 169 4. Inne metody reprezentacji rozwiązań. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171 4.1. Rozdzielanie zmiennych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2. Rozwiązania samopodobne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.1. Fale biegnące i płaskie. Solitony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2.2. Podobieństwo i skalowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3. Transformata Fouriera i transformata Laplace’a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3.1. Transformata Fouriera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3.2. Transformata Laplace’a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.4. Zamiana równań nieliniowych na liniowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.4.1. Transformata Hopfa–Cole’a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.4.2. Potencjały i przepływy bezwirowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.4.3. Metoda hodografu i przekształcenie Legendre’a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171 175 175 183 185 185 193 196 196 198 199 Spis treści 4.5. Metody asymptotyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.5.1. Zaburzenia osobliwe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.5.2. Metoda Laplace’a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.5.3. Optyka geometryczna. Stacjonarna faza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.5.4. Homogenizacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.6. Szeregi potęgowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.6.1. Powierzchnie niecharakterystyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.6.2. Funkcje analityczne w sensie rzeczywistym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.6.3. Twierdzenie Cauchy’ego i Kowalewskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.7. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.8. Uwagi bibliograficzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7 201 201 206 208 208 221 221 225 227 232 234 Część II TEORIA LINIOWYCH RÓWNAŃ RÓŻNICZKOWYCH CZĄSTKOWYCH 5. Przestrzenie Sobolewa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237 5.1. Przestrzenie Höldera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.2. Przestrzenie Sobolewa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.2.1. Słabe pochodne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.2.2. Definicja przestrzeni Sobolewa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.2.3. Elementarne własności słabych pochodnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.3. Aproksymacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.3.1. Wewnętrzna aproksymacja funkcjami gładkimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.3.2. Aproksymacja funkcjami gładkimi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.3.3. Aproksymacja funkcjami gładkimi do brzegu włącznie . . . . . . . . . . . . . . . . 5.4. Przedłużanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.5. Ślady . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.6. Nierówności Sobolewa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.6.1. Nierówność Gagliarda–Nirenberga–Sobolewa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.6.2. Nierówność Morreya . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.6.3. Ogólne nierówności Sobolewa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.7. Zwartość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.8. Dodatkowe informacje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.8.1. Nierówności Poincarégo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.8.2. Ilorazy różnicowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.8.3. Różniczkowalność prawie wszędzie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.8.4. Wykorzystanie transformaty Fouriera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.9. Inne przestrzenie funkcyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.9.1. Przestrzeń H −1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.9.2. Przestrzenie funkcji zależnych od czasu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.10. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5.11. Uwagi bibliograficzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238 239 240 242 245 247 247 249 250 252 255 259 259 264 267 269 272 272 274 277 279 280 280 282 286 289 8 Spis treści 6. Równania eliptyczne drugiego rzędu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290 6.1. Definicje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.1.1. Równania eliptyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.1.2. Słabe rozwiązania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2. Istnienie słabych rozwiązań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2.1. Twierdzenie Laxa–Milgrama . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2.2. Oszacowania energetyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2.3. Alternatywa Fredholma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.3. Regularność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.3.1. Regularność we wnętrzu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.3.2. Regularność na brzegu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.4. Zasady maksimum. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.4.1. Słaba zasada maksimum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.4.2. Mocna zasada maksimum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.4.3. Nierówność Harnacka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.5. Wartości własne i funkcje własne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.5.1. Wartości własne symetrycznych operatorów eliptycznych . . . . . . . . . . . . . . . . 6.5.2. Wartości własne niesymetrycznych operatorów eliptycznych . . . . . . . . . . . . . 6.6. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.7. Uwagi bibliograficzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290 290 292 294 294 296 298 304 305 311 320 321 323 327 327 328 333 337 340 7. Liniowe równania ewolucyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341 7.1. Równania paraboliczne drugiego rzędu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.1.1. Definicje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.1.2. Istnienie słabych rozwiązań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.1.3. Regularność rozwiązań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.1.4. Zasady maksimum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.2. Równania hiperboliczne drugiego rzędu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.2.1. Definicje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.2.2. Istnienie słabych rozwiązań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.2.3. Regularność rozwiązań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.2.4. Rozchodzenie się zaburzeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.2.5. Równania w dwu zmiennych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.3. Układy hiperboliczne równań pierwszego rzędu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.3.1. Definicje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.3.2. Symetryczne układy hiperboliczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.3.3. Układy ze stałymi współczynnikami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.4. Teoria półgrup . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.4.1. Definicje, podstawowe własności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.4.2. Konstrukcja półgrup kontrakcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.4.3. Zastosowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.5. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.6. Uwagi bibliograficzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 341 341 344 349 357 367 367 369 376 382 385 388 388 390 396 400 400 406 408 412 414 Spis treści 9 Część III TEORIA NIELINIOWYCH RÓWNAŃ RÓŻNICZKOWYCH CZĄSTKOWYCH 8. Rachunek wariacyjny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417 8.1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.1.1. Podstawowe pomysły. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.1.2. Pierwsza wariacja i równanie Eulera–Lagrange’a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.1.3. Druga wariacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.1.4. Układy równań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.2. Istnienie minimów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.2.1. Warunek wymuszania i półciągłość z dołu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.2.2. Wypukłość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.2.3. Słabe rozwiązania równania Eulera–Lagrange’a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.2.4. Układy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.3. Regularność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.3.1. Oszacowania pochodnych drugiego rzędu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.3.2. Uwagi o wyższej regularności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.4. Więzy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.4.1. Nieliniowe zagadnienia na wartości własne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.4.2. Więzy jednostronne i nierówności wariacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.4.3. Przekształcenia harmoniczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.4.4. Nieściśliwość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.5. Punkty krytyczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.5.1. Twierdzenie o przełęczy górskiej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.5.2. Zastosowanie do półliniowych równań eliptycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.6. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.7. Uwagi bibliograficzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 417 417 418 421 423 428 428 430 434 437 442 442 445 446 447 450 453 455 459 460 464 469 472 9. Metody niewariacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473 9.1. Monotoniczność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.2. Metody punktu stałego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.2.1. Twierdzenie Banacha o punkcie stałym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.2.2. Twierdzenia Schaudera i Schaefera o punkcie stałym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.3. Metoda podrozwiązań i nadrozwiązań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.4. Nieistnienie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.4.1. Wybuchy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.4.2. Tożsamość Derricka–Pochożajewa. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.5. Geometryczne własności rozwiązań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.5.1. Gwiaździste poziomice . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.5.2. Symetria radialna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.6. Potoki gradientowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.6.1. Funkcje wypukłe na przestrzeniach Hilberta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.6.2. Subróżniczki i półgrupy nieliniowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.6.3. Zastosowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 473 479 480 483 488 491 491 494 497 497 498 502 502 507 512 10 Spis treści 9.7. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9.8. Uwagi bibliograficzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 514 515 10. Równania Hamiltona–Jacobiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517 10.1. Wprowadzenie: rozwiązania lepkościowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.1.1. Definicje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.1.2. Zgodność różnych definicji rozwiązania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.2. Jednoznaczność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.3. Teoria sterowania i programowanie dynamiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.3.1. Wprowadzenie do teorii sterowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.3.2. Programowanie dynamiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.3.3. Równanie Hamiltona–Jacobiego–Bellmana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.3.4. Wzór Hopfa–Laxa po raz drugi. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.4. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10.5. Uwagi bibliograficzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 517 519 521 524 528 528 529 531 537 540 541 11. Układy praw zachowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 542 11.1. Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.1.1. Rozwiązania całkowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.1.2. Fale biegnące, układy hiperboliczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.2. Zagadnienie Riemanna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.2.1. Fale proste . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.2.2. Fale rozrzedzeniowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.2.3. Fale uderzeniowe i nieciągłości kontaktowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.2.4. Lokalne rozwiązania zagadnienia Riemanna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.3. Układy dwóch praw zachowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.3.1. Niezmienniki Riemanna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.3.2. Nieistnienie gładkich rozwiązań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.4. Kryteria entropijne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.4.1. Znikająca lepkość, fale biegnące . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.4.2. Para entropii i strumienia entropii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.4.3. Jednoznaczność dla skalarnego prawa zachowania. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.5. Zadania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11.6. Uwagi bibliograficzne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 542 544 547 553 553 555 556 562 565 565 569 571 572 575 578 582 583 DODATKI A. Oznaczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 584 Macierze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Oznaczenia geometryczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Funkcje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Funkcje o wartościach wektorowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Konwencja zapisu oszacowań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Kilka uwag na temat oznaczeń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 584 585 586 589 590 591 A.1. A.2. A.3. A.4. A.5. A.6. Spis treści 11 B. Nierówności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591 B.1. Funkcje wypukłe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . B.2. Nierówności elementarne. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 591 592 C. Twierdzenia rachunku różniczkowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 596 Gładkość brzegu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Twierdzenie Gaussa–Greena . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Współrzędne biegunowe i wzór na całkowanie po włóknach . . . . . . . . . . . . . . . . . Splot i wygładzanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Twierdzenie o funkcji odwrotnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Twierdzenie o funkcji uwikłanej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Zbieżność jednostajna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 596 598 599 599 602 603 605 D. Liniowa analiza funkcjonalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605 Przestrzenie Banacha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Przestrzenie Hilberta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ograniczone operatory liniowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Słaba zbieżność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Operatory zwarte i teoria Fredholma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Operatory symetryczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 605 606 607 609 610 614 E. Teoria miary . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 615 Miara Lebesgue’a . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Funkcje mierzalne i całkowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Twierdzenia o zbieżności dla całek. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Różniczkowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Funkcje o wartościach w przestrzeni Banacha . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 615 616 617 618 618 Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 621 Literatura uzupełniająca do wydania polskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 624 Skorowidz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 625 C.1. C.2. C.3. C.4. C.5. C.6. C.7. D.1. D.1. D.3. D.4. D.5. D.6. E.1. E.2. E.3. E.4. E.5.