rachunki decyzyjne ceny rachunki decyzyjne
Transkrypt
rachunki decyzyjne ceny rachunki decyzyjne
RACHUNKI DECYZYJNE CENY dr Marek Masztalerz Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 2011 RACHUNKI DECYZYJNE Produkować czy zaniechać produkcji? Sprzedawać czy wycofać ze sprzedaŜy? Czy zmienić strukturę asortymentową produkcji? Który wariant technologiczny wybrać? Przyjąć czy odrzucić specjalne zamówienie? Wytworzyć czy kupić? Wykonać czy zlecić? Kryteria podejmowania decyzji krótkookresowych mogą być w praktyce praktyce róŜne. Tradycyjnie, podstawowym kryterium podejmowania takich decyzji jest jest zysk lub marŜa brutto obliczane w systemie rachunku kosztów zmiennych. zmiennych. Nie oznacza to jednak, Ŝe przy przeprowadzaniu rachunków decyzyjnych decyzyjnych nie stosuje się innych kryteriów czy innych systemów rachunku kosztów! kosztów! © Marek Masztalerz 1 RACHUNKI DECYZYJNE Graficzne ujęcie problemów decyzyjnych: • wytworzyć (I) czy kupić (II)? • wybór wariantu technologicznego (I lub II) Koszty całkowite – wariant II koszty Koszty całkowite – wariant I Do pewnej wielkości sprzedaŜy Q* opłaca się korzystać z wariantu II a po przekroczeniu progu obojętności korzystniejszy jest wariant I. próg obojętności Q* ilość © Marek Masztalerz RACHUNKI DECYZYJNE Problem wyboru wielkości i struktury produkcji QB warunki ograniczające Ograniczenia mogą mieć charakter wewnętrzny (zasoby) lub zewnętrzny (popyt) Optymalna wielkość i struktura produkcji daje maksymalny zysk przy istniejących ograniczeniach. optymalne rozwiązanie QB * dopuszczalne rozwiązania QA* Funkcja celu: izokwanta zysku QA ( p A − kz A ) q A + ( pB − kzB ) qB → max. Optymalną wielkość i strukturę produkcji moŜna wyznaczyć algebraicznie, stosując metody programowania liniowego (np. Simplex). © Marek Masztalerz 2 CENA Cena to wyraŜona w pieniądzu wartość towaru lub usługi. cena oparta jest na kosztach produkcji (A. Smith, Smith, K. Marks, D. Ricardo) Ricardo) cena powstaje w wyniku gry popytu i podaŜ podaŜy (A. Marshall) Marshall) cena jest pochodną pochodną wartoś wartości dla nabywcy lub uŜ uŜytecznoś yteczności (W.S. Jevons, Jevons, L. Walras) Walras) W ekonomii neoinstytucjonalnej popularność zyskała teoria wartości C. Ayresa, której podstawą jest twierdzenie, Ŝe faktyczna wartość towarów i usług wynika z ich roli w Ŝyciu konsumenta, a zatem cena nie stanowi miernika rzeczywistej wartości, lecz jest jednie odzwierciedleniem poglądów nabywcy o wartości. © Marek Masztalerz CENA OPTYMALNA Cena optymalna w teorii ekonomii to cena, przy której zysk jest maksymalny. MAX koszty przychody i koszty przychody Q zysk MAX Q* Cena optymalna = P (Q*) Q © Marek Masztalerz 3 KOSZTOWE FORMUŁY CENOWE „KOSZT PLUS” to metoda ustalania ceny sprzedaŜy polegająca na doliczeniu do kosztu wyrobu, towaru lub usługi narzutu zysku: CENA = KOSZT + ZYSK „koszt plus narzut zysku” „koszt plus zysk od kapitału” „koszt plus marŜa” © Marek Masztalerz NARZUT ZYSKU A MARśA Narzut zysku i marŜa w wielkościach bezwzględnych oznaczają to samo. W ujęciu względnym (procentowym) narzut zysku podaje się w stosunku do kosztów (produkty i usługi) lub ceny zakupu/nabycia (towary), natomiast marŜę – w stosunku do ceny sprzedaŜy. narzut (marŜa) koszt 200 800 1 000 cena Narzut zysku = 200/800 = 25 % MarŜa zysku = 200/1000 = 20 % © Marek Masztalerz 4 NARZUT ZYSKU A MARśA Jeśli znamy wskaźnik narzutu, to wskaźnik marŜy wynosi: WM = WN 1 + WN Jeśli znamy wskaźnik marŜy, to wskaźnik narzutu wynosi: WN = WM 1 − WM © Marek Masztalerz DECYZJE CENOWE DOLNA GRANICA CENY - jest to taka cena dla dodatkowego zamówienia lub zlecenia, przy której zysk ze sprzedaŜy się nie zmieni. DOLNA GRANICA CENY = KOSZT ZMIENNY + KOSZTY DODATKOWE • dodatkowe koszty stałe ponoszone na potrzeby realizacji zamówienia, • koszty utraconych korzyści (np. jeśli warunkiem realizacji zamówienia jest obniŜenie ceny lub ograniczenie sprzedaŜy innych wyrobów). © Marek Masztalerz 5